Nun leh Rawngbâwlna Inzirna Lehkhabu Atâna Thu Lâk Chhuahnate
NOVEMBER 7-13
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 5-6
“An Lama Ṭang Ai Chuan Kan Lama Ṭang An Tam Zâwk”
it-1-E 716 ¶4
Elisa
Israel Mite Chu Suria Laka Chhan Chhuah An Ni. Israel lal Jorama rorêl laiin, Suria chuan Israelte inrin loh laia beih tumin ruahmanna a siam a. Suria-ho ruahmanna siam apiang Lal Jorama hnêna hrilhtu Elisa avâng chuan Surial lal Benhadada II-na chu a mangang hle mai a. A tîr chuan Benhadada chuan a mite zîngah amah phatsantu an awm niin a ngai a. Mahse, harsatna a tawh chhan dik tak a hriat hnu chuan Dothan khuaah a sipai rual a tîr a, Elisa an man theih nân chu khua chu sakawr leh indo tawlailîrin an hual a ni. (PICTURE, Vol. 1, p. 950) Elisa chhiahhlawh chuan a hlau hle mai a; mahse, Elisa chuan Pathian hnênah a chhiahhlawh mit chu tihmensak tûra a han dîl chuan “ngai teh, Elisa vêlah chuan tlâng chu mei tawlailîr leh sakawrin a khat mup mai a.” Tichuan, Suria sipai rualin an rawn hnaih zêl chuan, Elisa’n a chhiahhlawh tâna a dîlsak nêna inkalh chiah thilmak thlentîr tûrin a dîl leh a ni: “Hêngho hi an mit han tihdelsak teh ang che,” tiin. Elisa chuan Suria-ho hnêna, “Mi zui rawh u,” tia a sawi khân an kuta kaia a hruai an ngai lo; chu chuan an mit tak tak tihdelsakna ni lovin, an rilru lam mit tihdelsakna a kâwk a ni. Anni chuan man an tum Elisa chu an hre thiam tawh lo va, a hruaina hmun pawh an hre hek lo.—2 Lal. 6:8-19.
w13-E 8/15 30 ¶2
Elisa Chuan Mei Tawlailîrte A Hmu—I Hmu Ve Em?
Dothan khuaah hmêlmate hual vêla a awm chung pawhin Elisa chu thlamuang takin a awm a ni. Engvângin nge? Pathian Jehova chunga rinna nghet tak a neih avângin. Keini pawhin chutiang rinna chu kan neih a ngai a ni. Chuvângin, rinna leh thlarau rah hmêl hmang dangte kan lantîr theih nân Pathian thlarau thianghlim dîlin i ṭawngṭai ṭheuh ang u.—Lk. 11:13; Gal. 5:22, 23.
it-1-E 343 ¶1
Mitdelna
Suria sipaihote mit tihdelsak tûra Elisa dîlna ṭawngkamte chuan rilru lam mit tihdelsakna a kâwk tih a chiang hle. Sipaite chu an mit tak tak tihdelsak ni ta se chuan, an kuta kaia hruai an ngai ngei ang. Mahse, Bible chuan Elisa’n an hnênah: “Hei chu kawng a ni lo ve, hei chu khua pawh a ni hek lo; mi zui rawh u,” tia a hrilh thu chauh a sawi a ni. He thilmak chungchângah hian William James-a chuan a lehkhabu ziah Principles of Psychology (1981, Vol. 1, p. 59)-ah heti hian a ziak a ni: “Cortical disorder an tih natna chi khatin a thlen theih ngaihvenawm tak chu rilru lam mitdelna hi a ni a. Chu chuan mite thil hriatthiam theihna a tihbuai ang tlukin, an thil hmuh theihna erawh a tibuai lutuk lo thung. Rilru lam zirna aṭang chuan an thil hmuhte leh an thil hmuhte nihna dik tak thlun zawm theih lohna angin a hrilhfiah theih a; chu bâkah, an thil hmuhte leh chûng an thil hmuhte an ngaihtuah chhuah theihna tibuai theitu thil eng pawh sawina a ni thei bawk,” tiin. Chutiang mitdelna chu Samari khua an thlen hnua Pathian Jehova’n Suria sipaite a tihdamsak mitdelna ang kha a nih ngei a rinawm. (2 Lal. 6:18-20) Chutiang rilru lam mitdelna chu Sodom khuaa mite chungah pawh khân a thleng niin a lang; thil an hmuh theih loh avânga rilru haha awm aiin, Lota in kawngkhâr chu hmuh tumin theih tâwp chhuahin an zawng zâwk tih Bible-in a sawi si a.—Gen. 19:11.
Thlarau Lam Lunghlute
Lalte Bu Hnihna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
5:15, 16—Engvângin nge Elisa chuan Naamana thilpêk chu a hnâwl? Elisa chuan Naamana mak taka tihdamna chu ama thiltihtheihna vâng ni lovin, Jehova thiltihtheihna vâng a ni tih a hriat avângin, thilpêk chu a hnâwl a ni. Pathian hmun ruatsak aṭanga hlâwkna lo têl chu atân chuan a ngaiha ngaihtuah rual a ni lo. Tûn laia betu dikte pawhin Jehova biakna aṭangin hlâwkna têl an tum lo. “A thlâwnin in hmu a, athlâwnin pe ang che u,” tih Isua fuihna thu chu an thinlungah an vawng tlat a ni.—Matthaia 10:8.
NOVEMBER 14-20
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 7-8
“Jehova’n Beisei Loh Thil A Thlentîr”
it-1-E 716-717
Elisa
Mahse, a hnuah Benhadada II-na chuan beih lêt theih rual lohvin, a sipai chakna hmangin Samari khua chu a hual a. An hual behna chuan harsatna nasa tak a thlen avângin, nu pakhat chuan a fapa a ei hial thu lal hnênah an hrilh a ni. Ahaba thlah a nih angin, chu “tualthattupa fapa” Lal Jorama chuan Elisa chu that tûrin chhia a chham a. Mahse, hmanhmawh taka a chhechhamna chu a hlawhtling lo. Zawlnei ina a sipai hotu nêna an va thlen chuan, Jorama’n Jehova hnên aṭanga ṭanpuina dawn a beiseite chu a hloh vek tawh thu a sawi a. Elisa’n lal hnênah chuan a tûka ei tûr tam tak pêk a nih tûr thu a hrilh a ni. Sipai hotu chuan zâwlnei Elisa thusawi chu a ring lo va; chuvângin, Elisa’n a hnênah heti hian a hrilh a ni: “Ngai rawh, i mit zawngin i hmu ngei ang a, a ei erawh chu i ei dâwn lo a ni,” tiin. Jehova chuan an riah hmuna awm Suria-hote chu thâwm a hriattîr a, anni chuan hnam inzawm khâwm sipai rual tam takin rawn beih an tum emaw tiin, an riahhmun leh chuta ei tûr zawng zawngte chu an tlânchhiatsan vek a. Lalin Suria-hote an tlânchhia tih a hriat chuan, sipai hotu chu Samari khaw kulh kawngka vêngtuah a dah a; mahse, riahmun suasam tûra lo kal khâwm Israel mipui rilṭâm takte chuan an rawn chîl hlum ta a ni. Ani chuan ei tûrte chu hmu mah se, a ei hman ta lo a ni.—2 Lal. 6:24–7:20.
Thlarau Lam Lunghlute
it-2-E 195 ¶7
Khâwnvâr
Davida Thlah Kal Zêla Lalte. Pathian Jehova chuan Lal Davida chu Israel lalṭhutthlêngah a ṭhuttîr a, Pathian kaihhruaina hnuaiah hruaitu fing tak leh hnam hruaitu a nihzia a târ lang a. Chuvângin, ani chu “Israelte khâwnvâr,” tia koh a ni. (2 Sam. 21:17) Davida nêna lalram thuthlung a siam khân Jehova chuan: “I lalṭhutthlêng chu chatuana tihngheh a ni ang,” tiin a lo tiam tawh a. (2 Sam. 7:11-16) Chuvângin, Lal chhûngkua, a nih loh leh Davida leh a fapa Solomona aṭanga an thlah kal zêl rorêltute chu Israelte “khâwnvâr” ang an ni.—1 Lal. 11:36; 15:4; 2 Lal. 8:19; 2 Chro. 21:7.
NOVEMBER 21-27
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 9-10
“Huaisen Tak, Tumruh Tak, leh Ṭhahnemngai Takin Thil A Ti”
w11-E 11/15 3 ¶2
Biakna Thianghlim Humhimtu Jehua
Israel ram chu dinhmun chhe taka a awm laiin Jehua chuan mawhphurhna a dawng a. Ram chu lal nia rorêl mêk Jorama nu, Ahaba thihsan tâk a nupui Jezebeli thununna sual tak hnuaiah a awm a. Jezebeli chuan Jehova biakna aiin Baala a chawisâng a, Pathian zâwlneite a thah bâkah, mite chu amah anga ‘uirêna’ leh “dawi” lama inhnamhnawih tûrin a thunun a ni. (2 Lal. 9:22; 1 Lal. 18:4, 13) Jehova chuan Jorama leh Jezebeli pawh telin, Ahaba chhûngte zawng zawng chu tiborâl tûrin thu a pe a. Chumi hlen chhuahnaa hma hruaitu ber chu Jehua a ni.
w11-E 11/15 4 ¶2-3
Biakna Thianghlim Humhimtu Jehua
Jehua chuan a hnêna tirh thuchah kengtu pahnihte hnêna eng mah a sawi duh loh hnu chuan, mahni tawlailîra chuang Lal Jorama leh a ṭanrualpui Juda lal Ahazia te chu a hmu a. Jorama’n: “Ṭha lam thu em ni le, Jehu?” tia a zawh chuan Jehua chuan: “I nu Jezebeli hian uirê leh dawi a chîn nasat chhûng hian ṭha lam thu eng nge awm thei ang?” tiin thinrim takin a chhâng a. A chhân lêt dân avâng chuan Jorama chu tlân chhiat tumin a inher a. Mahse, Jehua chuan chêt a la vat a! A thalngul chu kuaiin, Jorama lungah chuan a kâp tlang a, a tawlailîr chungah a thi ta a. Ahazia pawh tlân chhuak thei mah se, a hnuah Jehua chuan ûm phain a that ta a ni.—2 Lal. 9:22-24, 27.
Ahaba chhûngkaw zînga tihhlum leh tûr chu Lalnu suaksual tak Jezebeli a ni a. Ani chu Jehua’n “anchhe dawngnu,” tiin inâwm takin a ko a ni. Jezreel khua a luh chuan, Jehua chuan lal in tukverha Jezebeli lo dâk chhuak chu a hmu a. Eng mah sawi tam lovin, lal ina hnathawk mi pahnih chu tukverh aṭanga Jezebeli theh thla tûrin thu a pe a. Tichuan, Jehua chuan Israel mite tikhawlotu lalnu sual tak chu a sakawrin a lo chîl a. Chumi hnuah, mi suaksual Ahaba chhûngkaw zînga mi dangte pawh a that fai vek a ni.—2 Lal. 9:30-34; 10:1-14.
w11-E 11/15 5 ¶3-4
Biakna Thianghlim Humhimtu Jehua
Jehua chuan thisen tam tak a chhuah tih chu a dik ngei mai. Mahse, Bible chuan ani chu Jezebeli leh a chhûngte awpbehna laka Israel mite chhuah zalêntu mi huaisen tak angin a sawi a. Israel hruaitu tu tân pawh chutiang tihnaa hlawhtling tûr chuan huaisenna, tumruhna, leh ṭhahnemngaihna neih a ngai ngei ang. Bible dictionary pakhat chuan, “Chu hna chu hahthlâk tak, hlen chhuah a nih hma lohva beih ṭang ṭang ngai a ni a. Khauh taka kalpui ni lo se chuan, Israel rama Baal biakna nuai bo tumna chu a hlawhchham ngei a rinawm,” tiin a sawi.
Dinhmun hrang hrang hmachhawntu tûn laia Kristiante pawhin Jehua mizia ang an lantîr a ngai tih i hre thiam ngei ang. Entîr nân, Pathian Jehova duh loh zâwng thiltih eng pawh ti tûra thlêm ni ta ila, engtin nge kan chhân lêt ang? Vuaicha lovin, huaisen takin kan hnâwl nghâl vat tûr a ni a. Pathian kan biakna nêna inkûngkaiha fiahna kan tawh hunah, Jehova tâna ṭhahnem kan ngaihzia lantîrin chûng fiahnate chu kan hnâwl nghâl tûr a ni.
Thlarau Lam Lunghlute
w11-E 11/15 5 ¶6-7
Biakna Thianghlim Humhimtu Jehua
Juda lalram laka Israel lalram a inlâk hran tâkah chuan, Jehua chuan sakhua chu ṭhen hran a ngai niin a ring thei a. Chuvângin, tûn hmaa Israel lalte ang bawkin mipuite chu bâwngno biak zawmtîrna hmanga tihhran a tum ta a. Mahse, chu chu lal atâna amah ruattu Jehova chunga rinna a tlâkchhamzia lantîrna a ni ngei ang.
Jehova chuan Jehua chu ‘a mittlung taka thil a tih avângin’ a fak a. Mahse, ani chuan “LALPA, Israelte Pathian dân chu a thinlung zawng zawngin a pawm lo.” (2 Lal. 10:30, 31) A tîr lama Jehua thiltihte ngaihtuah chuan, chu chu a makin a lungchhiatthlâk i ti hle ngei ang. Mahse, chu chu kan tân zir tûr ṭha tak a ni. Jehova nêna kan inlaichînna chu kan ngaihlu reng tûr a ni a. Nî tin, a Thu, Bible zir a, chhût ngunin leh A hnêna thinlung leh tih tak zeta ṭawngṭaiin a chunga kan rinawm tlat a ngai a ni. Chuvângin, thinlung zawng zawnga Jehova dânte zawm chu i tum tlat ang u.—1 Kor. 10:12.
NOVEMBER 28–DECEMBER 4
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 11-12
“Tum Sâng Tak Nei Hmeichhe Sual Tak Chu Hrem A Ni”
it-1-E 209
Athali
A nu Jezebeli ang bawkin, Athali chuan a pasal Jehorama (a nih loh leh, Jorama) chu kum riat a lal chhûngin Jehova mithmuhah thil sualte ti tûrin a fuih ṭhîn a. (1 Lal. 21:25; 2 Chro. 21:4-6) A nu ang bawkin, Athali chuan pawi sawi lo thisen tam tak a chhuah a. A fapa sual tak Ahazia chu kum khat a lal hnua a thih chuan Athali chuan puithiam lal leh a nupui, lal fanu Jehosebeathi’n an thuhrûk Joasa tih loh, lal thlaha mipa zawng zawngte chu a that vek a ni. Tichuan, Athali chu kum ruk chhûng B.C.E. c. 905-899 thleng lalnuah a insiam ta a. (2 Chro. 22:11, 12) A fapate chuan Jehova ina thil thianghlimte chu lain, Baala hnênah a hlân ṭhîn a ni.—2 Chro. 24:7.
it-1-E 209
Athali
Joasa kum sarih a tlin kum chuan Pathian ṭih tak Puithiam Lal Jehoiada chuan ani chu an thuhrûkna hmun aṭanga hruai chhuakin, lal fapa a nih angin lalṭhutthlêngah a ṭhuttîr a. Athali’n mipui zi mur mur thâwm a hriat chuan Pathian inah hmanhmawh takin a kal nghâl a, thilthlengte a han hmuh chuan, “Phiar rûkna! Phiar rûkna a ni ta le!” tiin ring takin a au va. Puithiam Lal Jehoiada chuan Pathian in pâwn lama hruai chhuak a, sakawr luhna kawngkaa that tûrin thu a pe a; Athali chu Ahaba chhûngkaw suaksual tak zînga a la dam awm chhun a ni mai thei. (2 Lal. 11:1-20; 2 Chro. 22:1–23:21) Chu chuan: “LALPAN Ahaba chhûngte chungchâng thu a sawi, LALPA thu chu leilungah hian a luang ral hlek lo vang,” tih thu dikzia a va târ lang chiang tak êm!—2 Lal. 10:10, 11; 1 Lal. 21:20-24.
Thlarau Lam Lunghlute
it-1-E 1265-1266
Jehoasa
Chumi hnuah chuan, Puithiam Lal Jehoiada dam chhûng leh Jehoasa (Joasa) tâna pa ang leh thurâwn petu anga thil a tih chhûng chu, chu lal naupang tak chu a hlawhtling hle a ni. Kum 21 mi a nih chuan nupui pahnih a nei tawh a, pakhat chu Jehoadani a ni a, a nupuite chuan Jehoasa chu fanu leh fapate an hrinsak a. Chutiang kawng chuan Messia lo lanna tûr Davida thlah kal zêl tâwp ṭêp chu tihngheh a ni leh ta a ni.—2 Lal. 12:1-3; 2 Chro. 24:1-3; 25:1.
DECEMBER 5-11
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 13-15
“Thinlung Zawng Zawnga Theih Tâwp Chhuahna Chuan Malsâwmna Nasa Tak A Thlen”
Krista Hnung I Zui Zêl Em?
11 Pathian rawngbâwlnaa ṭhahnemngaih a pawimawhzia lantîr nân Israel Lal Jehoasa nuna thil thleng hi lo chhinchhiah teh. Ani chu zâwlneiin a thalte Suria lam hawia tukverha kâp chhuak tûrin a ti a, chu chu Pathian Jehova’n hnamte a hneh dâwn tih lantîrna a ni. Chu chuan lal chu a tichak hle ngei ang. Chutah, Elisha chuan Jehoasa hnênah a thala lei chhun tûrin a hrilh leh a. Ani chuan vawi thum chauh a chhun ta mai a. Chuvâng chuan Elisha chu a thinrim hle mai a, vawi nga emaw, vawi ruk emaw lei chhunna chu ‘Suria-hote boral dêr khawpa’ hnehna entîrna a ni si a. Tûnah chuan Jehoasa chuan vawi thum chauh a hneh dâwn ta tihna a ni. Ṭhahnemngaihna a neih tlêm avângin, Jehoasa chuan hlawhtlinna tluantling a nei ta lo a ni. (2 Lal. 13: 14-19) He thu aṭang hian eng nge kan zir theih? Pathian Jehova chuan thinlung zawng zawng leh ṭhahnemngai taka a rawng kan bâwl chauhvin malsâwmna nasa takin min vûr ang.
w13-E 11/1 11 ¶5-6
‘Tih Tak Zeta Amah Zawngtute Hnêna Lâwmman Pêk Hmang A Ni’
Jehova chuan tute nge lâwmman a pêk? Paula chuan ‘tih tak zeta amah zawngtute,’ tiin a sawi a. Bible letlingtute puitu lehkhabu pakhat chuan ‘tih tak zeta zawng,’ tih Grik ṭawngkam hian Pathian chungchâng “hriat tumna” mai ni lovin, Pathian “biaknaa” telna a kâwk niin a sawi. Lehkhabu dang pakhat chuan he Grik ṭawngkam hi ṭhahnemngaihna leh rilru pêk tak zetna tiin a hrilhfiah a ni. Ni e, Pathian Jehova chuan an rinna avânga thinlung zawng zawnga amah hmangaihtute leh ṭhahnemngai taka amah betute chu lâwmman a pe a ni.—Matthaia 22:37.
A nih leh, Jehova chuan rinawm taka amah betute chu engtin nge lâwmman a pêk? Ani chuan a thilphalna leh a hmangaihna thûkzia târ langtu lâwmman hlu tak pêk a tiam a ni—lei Paradis-a chatuan nunna chu. (Thu Puan 21:3, 4) Tûnah ngei pawh, tih tak zeta Jehova zawngtute chuan malsâwmna nasa tak an dawng a. Anni chuan a thlarau thianghlim leh Bible aṭanga an hmuh finnate ṭanpuinain nun hlimawm leh lungawithlâk tak an nei a ni.—Sâm 144:15; Matthaia 5:3.
Thlarau Lam Lunghlute
Lalte Bu Hnihna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
13:20, 21—He thilmak hian mi thianghlimte sûlhnu kawl ṭhat a thlâwp em? Thlâwp lo. Bible chuan Elisa ruhte chu kawl ṭhat a nih leh nih loh a târ lang lo. He thilmak awmtîrtu chu, Elisa’n a dam laia thilmak a tihte ang bawkin, Pathian thiltihtheihna a ni.
DECEMBER 12-18
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 16-17
“Jehova Dawhtheihna Chuan Chin Tâwk A Nei”
it-2-E 908 ¶5
Salmanesera
Israel Mite Thununtu. Israel rama Lal Hosea rorêl laiin (B.C.E. c. 758-740), Salmanesera V-na chuan Palestina ram a rûn a, Hosea chu Salmanesera chhiahhlawha ṭantîr a ni a, chhiah a pe ṭhîn a ni. (2 Lal. 17:1-3) Mahse, a hnuah Hosea chuan chhiah a pe ta lo va, Aigupta Lal Soa nên an ṭang dûn tih hriat a ni a. (SO tih chu en rawh.) Chuvângin, Salmanesera chuan Hosea chu tân inah a khung a, chumi hnuah Samari khua, khawpui kulh nghet tak nei chu kum thum chhûng beia a hual hnuah a la a, Israel mite chu sala hruaiin an awm ta a ni.—2 Lal. 17:4-6; 18:9-12; Hos. 7:11 nên khaikhin rawh; Ezek. 23:4-10.
it-1-E 414-415
Sal Tânna
Israel hmâr lama awm hnam sâwm lalram leh chhim lama awm Juda hnam hnih lalramte sal tân chhan ber chu a inang a ni: Jehova biakna dik hnâwl a, milem pathiante an biak vâng a ni. (Deut. 28:15, 62-68; 2 Lal. 17:7-18; 21:10-15) Jehova chuan chûng lalram pahnihte chu vaukhân tûrin a zâwlneite a tîr ṭhîn a; mahse, awmzia a nei lo. (2 Lal. 17:13) Chûng hnam sâwm lalram zînga tu mahin, an lal hmasa ber Jeroboama din biakna dik lo chu an la thianfai pumhlûm ngai lo. Chhim lama awm a laizâwnnu Juda lalram pawhin, Jehova vaukhânnate chu an bengkhawn duh lo va, Israel mite ang bawkin sala hruaiin a awm a ni. (Jer. 3:6-10) A tâwpah chûng lalrama chêngte chu hnawhchhuahin an awm a, hnam tinte chu hmun khat aia tamah sala hruai an ni.
Thlarau Lam Lunghlute
it-2-E 847
Samari Mi
Bible-a ‘Samari Mite,’ tih ṭawngkam a lanna hmasa ber chu B.C.E. 740-a Israel hnam sâwm lalram hnuaia awm Samari ram hneh a nih hnuah a ni a; chu chu Samari ram hneh a nih hmaa ram dang mi anga a hranga Israel hmâr lam lalrama awm, a hnua Asuria Lalram hmun hrang hrang aṭanga an rawn hruai luhte sawina a ni. (2 Lal. 17:29) Lal Josia rorêl laiin Israel mite chu an ram chhûngah an la awm nia 2 Chronicles 34:6-9-nain (2 Lal. 23:19, 20 nên khaikhin rawh) a sawi avângin, Assuria mite chuan Israel mi zawng zawngte chu sala hruai an ni vek lo niin a lang. Chuvângin, ‘Samari Mite,’ tih ṭawngkam hi Samari rama la châm bângte leh chu ram aṭanga Assuria rama an hruaite sawina a ni a. Chuvângin, mi ṭhenkhat chu thlah pawlh an ni ngei ang. A hnuah, chu ṭawngkam chu hnam leh politics lam sawina ai mahin, sakhaw lam sawi nân an hmang nasa ta zâwk a. ‘Samari Mi’ tih chu hmân laia Sekem leh Samari khaw chhehvêla hluar êm êm sakhaw vuantute leh Juda sakhaw thurin ni lo thurin dang vuan tlattute sawina a ni.—Joh. 4:9.
DECEMBER 19-25
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 18-19
“Min Dodâltute’n Tihchauh Min Tum Dân”
Lalte Bu Hnihna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
18:19-21, 25—Hezekia chuan Aigupta nên inzawmna a siam em? Siam lo. Rabsakea’n “LALPA thu” anga ti nia a inchhâlna chu a dik loh ang bawkin, he a mawhpuhna siam pawh hi a dik lo. Lal rinawm Hezekia chuan Jehova chauh a rinchhan a ni.
w10-E 7/15 13 ¶3
‘Hlau Suh. Keimah Ngeiin Ka Ṭanpui Ang Che’
Rabsakea chuan Pathian mite rilruah rinhlelhna neihtîr tumin vervêk a chhuah a. Ani chuan: “[Jehova] chu . . . Hezekian . . . a hmun sângte leh a maichâmte a lâk bosaka kha a ni lâwm ni? . . . LALPAN chu ram chu han beia, tichhe tûrin min hrilh a ni,” tiin a sawi a. (2 Lal. 18:22, 25) Rabsakea chuan Juda mite hnênah an chunga Jehova a lâwm loh avângin Jehova’n an tân a beihsak loh tûr thu a hrilh a. Mahse, chu chu thu dik a ni lo. Jehova chu Hezekia leh biakna dik lama hawi kîr leh Judate chungah chuan a lâwm a ni.—2 Lal. 18:3-7.
Berâmpu Pasarih leh Mi Ropui Pariat—Tûn Laia Kan Tâna Awmzia An Neih Chu
14 Assuria lal chuan Jerusalem chhimthlang Lakis-ah riahhmun a khuar a. Chuta ṭang chuan palai pathum tîr chhuakin khawpui chu inpe tûrin thu a pe a. A aiawha thusawitu ber, Rabsake tia hriat chuan tih dân chi hrang hrang a hmang a. Hebrai ṭawnga thu sawiin, mite chu an lal phatsan tûr leh Assuria mite laka intulût tûrin a fuih a, nun nuam tak an neih theihna tûr hmun luahtîr tûra thu tiamin dâwt a hrilh bawk a ni. (2 Lalte 18:31, 32 chhiar rawh.) Tichuan, Rabsake-a chuan hnamte pathianin a betute a vênghim thei lo ang chiahin, Jehova chuan Judate chu Assuria thu neihna lakah a chhan chhuak thei dâwn lo niin a sawi a. Fing takin, mite chuan chu dâwt thu theh darh chhân lêt chu an tum lo va, chutiang chuan tûn laia Jehova chhiahhlawhte pawhin an tifo a ni.—2 Lalte 18:35, 36 chhiar rawh.
yb74-E 177 ¶1
Ṭhen 2—Germany
Ngaihvenawm takin, SS-te chuan mite chu intiamna lehkhaa an hming ziahtîr tumin inbumna tenawm berte an hmang fo va; mahse, chutianga an hming an ziah veleh an phatsan leh a, a hma aia nasain an vo leh ṭhîn a ni. Karl Kirscht-a chuan heti hian a sawi: “Mi dang zawng aiin, Jehova Thuhretute hi concentration camp-tea inbumna tuar nasa bertute kan ni a. Chutiang inbumna hmanga intiamna lehkhaa an hming ziak tûra an hmin theih an ring a ni. Chutianga hming ziak tûr chuan nawr kan ni fo va. Mi ṭhenkhat chuan an hming an ziak a; mahse, chuti chung pawhin chhuah zalen an nih hmain kum khat aia rei an nghah a ngai ṭhîn. Chutih hun chhûng chuan, SS-te chuan mite hmuhah mi chapo leh dawizep angin an la lantîr fo va, camp chhuahsan an phalsak hmain ‘honor walk’ tia an sawi chu tihluihtîrin, an unaute hmuhah an kal kualtîr ṭhîn a ni,” tiin.
Thlarau Lam Lunghlute
it-1-E 155 ¶4
Hmân Lai Chanchin Chhuina
Entîr nân, Bible chuan Assuria Lal Senakeriba chu a fapa pahnih, Adrammeleka leh Sarezera te’n an thah thu leh a fapa dang Esar-haddona’n a lalṭhutthlêng a luah thu a sawi a. (2 Lal. 19:36, 37) Mahse, Babulon hun lai thilthleng chhinchhiahna pakhat chuan, Senakeriba chu Tebeth thla ni 20-naah a fapa helin a that tih a sawi. B.C.E. kum zabi pathumna hun laia Babulon puithiam Berossus-a leh B.C.E. kum zabi parukna hun laia Babulon lal Nabonidu-a te pawhin Senakeriba chu a fapate zînga pakhatin a that tih an sawi ve ve a ni. Amaherawhchu, Prism of Esar-haddon keh them tûn hnaia hmuh chhuahah chuan, Senakeriba lalṭhutthlêng luahtu a fapa Esar-haddon-a chuan a unaupate (pakhat ai tam sawina) an hel thu leh a pa an thah hnua an tlânchhiat thu chiang takin a sawi. Hemi chungchângah hian, Philip Biberfeld-a chuan Universal Jewish History (1948, Vol. I, p. 27) lehkhabuah heti hian a sawi a ni: “Babulon hun laia thilthleng chhinchhiahnna te, Nabonidu-a te, leh Berossus-a te sawi chu a dik lo va; Bible sawi chauh a dik tih finfiah a ni. Babulon-Assuria thilthlengte chungchângah chuan Babulon mite ngei sawi aiin, Esarhaddon-a’n a thuziaka chipchhiar taka a sawite chu a dik zâwk tih finfiah a ni a. Hei hi Bible sawi nêna inmil lo tûn laia mite ngaihdân chhût nâna thil pawimawh ber a ni,” tiin.
DECEMBER 26–JANUARY 1
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | 2 LALTE 20-21
“Ṭawngṭainain Jehova Chu Inrawlh Tûrin A Chêttîr”
ip-1-E 394 ¶23
Lal Rinna Chu Malsâwm A Ni
23 Senakeriba’n Judai ram beih a tum hmasak ber hun lai vêl khân, Hezekia chu thih ngamin a na a. Isaia chuan a thih tûr thu a hrilh a ni. (Isaia 38:1) Kum 39-a upa lal chu a rilru a mangang hle a. Ani chuan a ṭhatna tûr chauh ni lovin, a mite hma lam hun tûr pawh a ngaihtuah a ni. Jerusalem leh Judai ram chu Assuria mite beih mai theih tûr dinhmun hlauhawm takah a awm a. Hezekia a thih chuan, tuin nge indonaah hma hruai ta ang? Chutih lai chuan, Hezekia chuan a aiawha lal tûr fapa a nei si lo va. Chuvângin, Jehova hnênah a chunga zahngaihna lantîr tûrin tih tak zetin a ṭawngṭai a ni.—Isaia 38:2, 3.
Thinlung Ṭha Famkimin Jehova Rawngbâwl Rawh!
16 A hnuah, Hezekia chu dam lovin a thi lek lek a. Chu hun harsa takah chuan, Jehova hnênah a rinawmnate hre reng tûr leh ṭanpui tûrin a ngên a ni. (2 Lalte 20:1-3 chhiar rawh.) Jehova chuan Hezekia ṭawngṭaina chu a ngaihthla a, a tidam ta a ni. Tûn laiah, Pathianin kan natnate chu mak taka min tihdamsak tûr leh kan nun tisei tûrin kan beisei thei lo tih Bible aṭangin kan hria a. Hezekia ang bawkin Jehova ṭanpuina kan rinchhan thei a ni. Pathian hnênah: “Aw LALPA, i hmaah thutak leh thinlung ṭha famkim pua ka awm ṭhinzia . . . khawngaih takin hre reng ang che,” tiin kan ngên thei a. I dam loh hunah pawh, Jehova chuan a ngaihsak reng ang che tih i ring em?—Sâm 41:3.
g01-E 7/22 13 ¶4
Engtin Nge Ṭawngṭainain Min Ṭanpui Theih?
Bible hun laiin, mi rinawm ṭhenkhatte ṭawngṭaina chu chawp leh chilha—mak danglam tak pawha—chhân a ni a. Entîr nân, Lal Hezekia’n natna khirh tak a vei tih a inhriat khân, Pathian hnênah tidam tûrin a ngên a. Pathianin: ‘I ṭawngṭaina kha ka hria a, i mittui tla pawh ka hmu e; ngai teh, ka tidam ang che,’ tiin a chhâng a ni. (2 Lalte 20:1-6) Chutiang bawkin, Pathian ṭihtu dang a hmei a pate pawhin Pathian ṭanpuina an dawng a ni.—1 Samuela 1:1-20; Daniela 10:2-12; Tirhkohte 4:24-31; 10:1-7.
Thlarau Lam Lunghlute
it-2-E 240 ¶1
Dârmûmkhai
Dârmûmkhai, a nih loh leh thil tehna chu in ṭha taka sak a nih theih nâna hmun zâwl leh zâwl loh, a nih loh leh zuah tlâk a nih leh nih loh teh nâna hman a ni thei a. Jehova chuan thuawih lo Jerusalem chunga thilthleng tûr chungchângah, “Samari tehna hrui leh Ahaba chhûng dârmûmkhai chu Jerusalem chungah ka zam ang,” tiin a sawi lâwk a ni. Pathianin Samari leh Lal Ahaba in chu a teh a, nungchang ṭhat lohna leh dik lohna a hmu a, chu chuan an chungah chhiatna a thlen a ni. Chutiang bawkin, Pathian chuan Jerusalem leh a rorêltute suahsualnate chu hai langin an chungah ro a rêlsak ang a, chu khawpui chu a tichhia ang. Chu chu B.C.E. 607-ah a takin a thleng a ni. (2 Lal. 21:10-13; 10:11) Isaia kal tlangin Jerusalema mi suaksual chapo takte leh mipuite chunga rorêltute chu an hmaa lo thleng tûr chhiatna chungchâng bâkah, Jehova thupuan chhuah: “Rorêlna fel chu a tihngîlna hruiah ka hmang ang a, felna chu dârmûmkhaiah ka hmang ang,” tih chu hrilh an ni. Rorêlna dik leh felna dik tak chuan Pathian chhiahhlawh dik leh dik lote chu a hai lang ang a, chu chuan an nunna zuahsak an nih dâwn leh dâwn loh a hril ang.—Is. 28:14-19.