Nun leh Rawngbâwlna Inzirna Lehkhabu Atâna Thu Lâk Chhuahnate
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JULY 3-9
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | EZRA 4-6
An Sa Leh Hi Eng Mah Ti Suh U
Zakaria Hmuh Chu I Hmu Em?
13 Biak in sak ṭhat hna chu khap beh a ni a. Mahse, hruaitu atâna ruat mipate—Puithiam Lal Jesua (Josua) leh Ram Awptu Zerubabela te—chuan “Pathian in chu an han bei ṭan leh ta a.” (Ezr. 5:1, 2) Chu thu tlûkna chu Juda mi ṭhenkhat tân chuan thil âtthlâk tak niin a lang mai thei. Biak in sak hna chu kawng tinrênga tihbuai tumtu hmêlmate laka thup theih a ni si lo va. Mawhphurhna neitu Josua leh Zerubabela chuan Jehova ṭanpuina an dawng tih an hriat chian a ngai a ni. Ṭanpuina chu an dawng rêng a ni. Engtin nge?
w86-E 2/1 29, bâwm ¶2-3
Jehova Mit Chu “Upate Chungah Chuan A Fu”
Juda la bângte Babulon aṭanga an lêt leh hnuah kum 16 chhûng zet engmah ti mumal lovin an awm a. Zâwlnei Hagaia leh Zekariate chuan Juda mi engmah ngaihsak lova awmte chu hruai harhin, Jehova biak in sak ṭhat lehna hna chu an chhunzawm leh a. Mahse, a hnu lawkah Persia thuneitute’n chu hna chu an rawn dodâl a. Dodâltute chuan: “He in sa tûr . . . hian tu nge thu pe che u?” tiin an zâwt a ni.—Ezra 5:1-3.
Chu zawhna chhân lêt chu thil khirh tak a ni. Upate chuan an hlau a nih chuan, biak in sak ṭhatna hna chu laklawh takin a khaihlak dâwn a. Upate’n chûng thuneitute chu an tithinur a nih chuan, an hnathawh chu khap beh nghâl a ni thei bawk. Chuvângin, upate (Ram awptu Zerubabela leh Puithiam Lal Josua te kaihhruai ni ngeia lang) chuan remhre tak leh awmze nei takin an chhâng lêt a. Thuneitute chu hun rei tak chhûng theihnghilh ni tawh, Lal Kura’n Judate hnêna phalna a lo pêk tawhna lal thupêk chu an hriatnawntîr a ni. Persia dân a danglam ngai lo tih an hriat avângin, chûng thuneitute chuan fing takin lal thupêk dodâl loh chu an thlang a. Chuvângin, biak in sak ṭhat hna chu chhunzawm zêl a ni ta a, a hnuah Lal Daria pawhin phalna a pe bawk!—Ezra 5:11-17; 6:6-12.
Zakaria Hmuh Chu I Hmu Em?
7 Inthlâk danglamnain biak in satute chu zalênna eng emaw chen a neihtîr a ni. Eng inthlâk danglamna nge? B.C.E. 520 aṭangin lal thar Daria I-na chuan Persia ramah ro a rêl ṭan a. A rorêl kum hnihnaah, biak in sak khap behna chu dân nên a inmil lo tih a hmu chhuak a. Tichuan, Daria chuan hna chu thawk zo tûrin thu a pe ta a ni. (Ezr. 6:1-3) Chumi chanchin ringawt pawh chu mi tin tân thil mak a tling tawh a; mahse, chu aia nasa pawh a la awm. Lal chuan an chhehvêla mite chu biak in sak ṭhat lehna tibuai tawh lo va, ṭanpui zâwk tûrin thu a pe a nih chu! (Ezr. 6:7-12) Chuvângin, Juda mite chuan kum li a liam hnu, B.C.E. 515-ah biak in sak hna chu an zo fel ta a ni.—Ezr. 6:15.
Zakaria Hmuh Chu I Hmu Em?
16 Jehova kaihhruaina min pêk dân kawng dang leh chu “bawih rinawm, fing tak” kal tlangin a ni a. (Mt. 24:45) A châng chuan, chu bawih rinawm chuan kan hriatthiam loh kaihhruainate min pe mai thei. Entîr nân, kan chênna hmuna thleng ngai lo tûra kan ngaih leilung chhiatna atâna inbuatsaih lâwkna chungchângah kaihhruainate kan dawng pawh a ni thei a. A nih loh leh, chu bawih chu hripui lên chhûng hian a fîmkhur leh lutuk niin kan ngai thei bawk. Kaihhruaina kan dawnte chu ṭangkai lo nia kan ngai a nih chuan eng nge kan tih ang? Israel mite’n Josua leh Zerubabela kal tlanga an dawn kaihhruaina an hlâwkpui dânte chu kan ngaihtuah thei a ni. Bible-a kan chhiar thu dangte pawh kan ngaihtuah thei bawk. Pathian mite chuan mihring thlîrna aṭanga ṭangkai lo anga lang; mahse, nun chhanhim thei kaihhruainate dawn châng an nei a ni.—Ro. 7:7; 8:10.
Thlarau Lam Lunghlute
w93-E 6/15 32 ¶3-5
Bible Chu I Ring Thei Em?
Pawisa thîr chu Tarsa khawpui, tûna Turkey ram chhim chhak lama chher a ni a. Chu chu B.C.E. kum zabi palina, Persia ram awptu Mazaeus-a rorêl laia siam chhuah a ni. Pawisa thîr chuan ani chu Euphrates “Lui Râl” lehlam ram awptu a ni tih a finfiah a ni.
Mahse, engvângin nge Lui râl lehlam tih thu chu ngaihvenawm tak a nih? A chhan chu i Bible-ah chu thu tho chu i hmuh dâwn vâng a ni. Ezra 5:6–6:13 chuan Persia lal Daria leh ram awptu Tatenaia te inbiakna thu a târ lang a. An inbiakna chu Judate’n Jerusalem-a an biak in an sak ṭhat chungchâng a ni. Ezra chu Pathian Dân ziak chhâwngtu thiam tak a ni a, a nihna ang tak leh dik takin a ziak ang tih i ring thei a. Ezra 5:6 leh 6:13-ah Tatenaia chu “Lui râl lehlam awptu” tia a sawi i hmu ang.
Ezra chuan B.C.E. 460, he pawisa thîr siam a nih hma kum 100 vêlah hei hi a ziak a. Mi ṭhenkhat chuan hmân lai thuneitu nihna târ lan a ni chu thil hotê angin an ngai thei a. Mahse, chutiang thil hotêah pawh Bible ziaktute i ring thei a nih chuan, chu chuan an thuziak dangte i rinna a tipung tûr a ni lâwm ni?
JULY 10-16
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | EZRA 7-8
“Ezra Nun Dânin Jehova Chawimawina A Thlen”
Zirna—Hlimawm Leh Manhla Tak Chu
8 Jehova Thu kan hmangaihna chu, ngaihtuahna lo chhuahna bul, kan thinlung aṭanga lo chhuak a ni ngei tûr a ni a. Kan chhiar zawh tawhte ngaihtuah leh veng veng hi nuam kan ti tûr a ni. Thlarau lam ngaihtuahna thûk tak neiin, chûng chu kan chhût reng tûr a ni bawk. Chutianga ti tûr chuan ngaihtuahna leh ṭawngṭaina a ngai a ni. Ezra angin, Bible chhiar nân leh zir nân kan thinlung kan buatsaih a ngai a ni. A chungchâng chu: “Ezra chuan LALPA dân chu hriaa zâwm tûr leh Israel-hote chu thuruatte leh rorêlte zirtîr tûrin a thinlung a siam tlat [a buatsaih] a,” tia chhinchhiah a ni. (Ezra 7:10) Ezra’n a thinlung a buatsaih chhan pathumte—hre tûra zir nân te, mahnia zâwm nân te, mite zirtîr nân te—chu chhinchhiah rawh. A tihhmuhna chu kan zâwm tûr a ni.
si-E 75 ¶5
Bible Bu 13-na—1 Chronicles
5 He chanchin rin tlâk leh dik tak hi lakhâwma, ziak tûrin Ezra aia tling an awm lo. “Ezra chuan LALPA dân chu hriaa zâwm tûr leh Israel-hote chu thuruatte leh rorêlte zirtîr tûrin a thinlung a siam tlat a.” (Ezra 7:10) Pathian Jehova chuan thlarau thianghlimin a ṭanpui a. Khawvêl rorêltu Persia lal chuan Ezra-ah chuan Pathian finna a awm tih a hmu a, Juda ram bial chhûnga thuneihna nasa tak a pe a ni. (Ezra 7:12-26) Pathian leh lal thuneihnaa thuam a nih avângin, Ezra chuan thilthleng chhinchhiahna ṭha berte aṭangin chanchin chu a lakhâwm thei a ni.
it-1-E 1158 ¶4
Inngaihtlâwmna
Kaihhruaina Dik Tak A Pe. Pathian hmaa inngaitlâwm chuan Pathian kaihhruaina dawn a inbeisei thei a. Ezra chuan puithiam te, Nethin-ho te, leh hmeichhia leh naupangte tiam lohvin, mipa 1,500 chuang Babulon aṭanga Jerusalema hruai kîr tûrin mawhphurhna sâng tak a nei a. Chu bâkah, Jerusalema biak in cheimawina tûr rangkachak leh tangkarua tam tak an keng bawk a ni. An zin kawngah chuan vênhimna an mamawh a; mahse, mihring chakna rinchhan anga a lan theih avângin Ezra chuan Persia lal hnênah sipai vênhimna dîl a duh lo. Chu bâkah, a hmain lal hnênah: “Kan Pathian duhsakna chu amah zawngtute zawng zawng chungah an ṭhatna tûrin a awm zêl a,” tiin a lo sawi tawh si a. Chuvângin, Pathian Jehova hmaa mite an intihtlâwm theih nân, chaw nghei thu a puang a. Pathian hnênah an dîl a, ani chuan ngaihthlâksakin, an zin kawng hlauhawm tak chu hlawhtling taka an zawh theih nân, kawng laka hmêlma châng rutute lakah a humhim a ni. (Ezr. 8:1-14, 21-32) Babulon sala a tân laiin zâwlnei Daniela chu kaihhruaina leh hriatthiamna zawnga Pathian hmaa a inngaihtlâwm avângin, Pathian duhsakna nasa tak a hlawh a, a hnênah vântirhkoh tîrin inlârna A hmuhtîr a ni.—Dan. 10:12.
Thlarau Lam Lunghlute
Ezra Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
7:28–8:20—Engvângin nge Babulon-a Juda tam takte chuan Ezra ruala Jerusalema kal chu an hreh? Juda an rama kîr leh hmasate thlenna pawh kum 60 pêl tawh mah se, Jerusalem chu a la lûn lo va. Jerusalema kîr leh te tân dinhmun hrehawm leh hlauhawm tak kâra nun thar din a ngai a. Chutih laia Jerusalem chuan Babulon-a neinung taka awm Judate tân hausak theihna kawng a hawnsak lo. Hmaih hauh loh tûr chu zin kawng hlauhawm tak chu a ni. Kîr lehte chuan Jehova chunga rinna nghet tak, biakna dik atâna ṭhahnemngaihna, in sawn nâna huaisenna an neih a ngai a ni. Ezra meuh pawh hi Jehova kutin a chelh avângin a intichak chawp a ni. Ezra fuihnain chhûngkhaw 1,500—mi 6,000 vêl chuan an chhâng lêt a. Ezra’n hma dang a lâk belh hnuah chuan, Levia mi 38 leh Nethim-ho 220-te chuan an chhâng lêt bawk a ni.
JULY 17-23
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | EZRA 9-10
“Thuawih Lohna Sawhkhâwk Râpthlâk Takte”
Ezra Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
9:1, 2—Chu mi rama mite nêna inneih pawlh chu eng ang khawpa hlauhawm nge a nih? Hnam din thar leh chu Mesia lo thlen hma loh zawng Jehova biakna vênghimtu tûr an ni a. Mi chêng dangte nêna inneihpawlhna chu biakna dik atân hlauhawm tak a ni. Ṭhenkhat chu milem betute nên an inneihpawlh avângin, a tâwpah chuan hnam pum pui chu milem be hnamte chuan an chîmral thei a. Biakna thianghlim chu lei ata tihbo a ni thei a ni. Chuti a nih chuan, khawi aṭangin nge Messia chu a lo thlen tâk ang? Thilthleng a hmuhte avânga Ezra’n mak a ti pawh chu a mak lo ve!
w09-E 10/1 10 ¶6
Jehova’n Eng Nge Min Phût?
Inhuam taka thuâwihna chuan malsâwmna a thlen ang. Mosia chuan: ‘In ṭhatna tûrin tûna thu ka pêk che u hi pawm rawh u,’ tiin a ziak a. (Châng 12, 13) Ni e, Jehova thupêk zawng zawng—kan laka a phût zawng zawng—chu kan ṭhatna tûr vek a ni. Chu lo chu chhan dang eng nge awm thei tehlul ang? Bible chuan: “Pathian chu hmangaihna a ni,” tiin a sawi a. (1 Johana 4:8) Chuvângin, ani chuan chutiang thupêkte chu kan chatuan ṭhatna tûr avâng chauhvin min pe a ni. (Isaia 48:17) Pathian thil phût zawng zawngte tihna chuan tûna min tihrehawm thei thil tam tak lakah min vênghim ang a, a Lalram rorêlna hnuaia malsâwmna chhiar sên loh pawh min dawntîr bawk ang.
Thlarau Lam Lunghlute
Ezra Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
10:3, 44—Engvângin nge ram dang mi laka an fate chu an nute ruala ṭhen tûr an nih? Fate chhuahtîr tel a nih loh chuan, an ṭhen tâk an nupuite tân chuan an fate avânga rawn kîr leh theihna hun remchâng a tam vâng a ni. Chu bâkah, a tlângpuiin naupang tête chuan nute enkawlna an mamawh bawk a ni.
JULY 24-30
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 1-2
“Ka Ṭawngṭai Ta A”
Jehova Chu I Hmaah Awmtîr Fo Rawh
5 A châng chuan, hmanhmawh taka Pathian ṭanpuina kan dîl pawh a ngai mai thei a.Ṭum khat chu, Persia Lal Artazerzia’n a uain semtu Nehemia lungngai hmêl chu a hmu a.“Eng nge ni i dîl?” tiin lal chuan a zâwt a ni. “Chuti chuan vân Pathian hnênah [Nehemia chu a] ṭawngṭai ta a.” Nehemia chu a rilruin rei tak a ṭawngṭai thei lo. Mahse, Jerusalem kulh sa ṭha tûra lalin a ṭanpui avângin, Nehemia ṭawngṭaina chu Pathianin a chhâng a ni. (Nehemia 2:1-8 chhiar rawh.) Ni e, rilrua tawi tê ṭawngṭai zawk pawh a ṭangkai thei hle a ni.
be-E 177 ¶4
Inbuatsaih Lâwkna Awm Lova Thusawi
Inbuatsaih lâwkna awm lova i rinna chungchâng sawi tûra tih i nih hunah, engin nge ṭha taka sawi tûra ṭanpui thei che? Lal Artazerzia zawhna a chhân hmaa ri lova ṭawngṭaitu Nehemia chu entawn rawh. (Neh. 2:4) A dawtah, i rilruin rang takin outline siam ang che. A tlângpui thuin hetiang hian i ti thei ang: (1) I hrilhfiah huna i telh theih tûr thu pawimawh lai pahnih khat thlang rawh (Reasoning From the Scriptures tih lehkhabu aṭangin i thlang thei a ni). (2) Chûng thu pawimawhte thlâwptu Bible châng i hman tûrte chu thlang la. (3) Zawhna zâwttu che ngaihthlâk duh tûr zâwngin remhre taka i hrilhfiah ṭan dân tûr chu ruahman ang che. Tichuan, i sawi ṭan dâwn nia.
Thlarau Lam Lunghlute
w86-E 2/15 25
Biakna Dik Tundin Leh A Ni
Ni lo, Jerusalem dinhmun chhe tak chungchâng chu hun eng emaw chen “achhûn azâna” Nehemia ṭawngṭai thupui ber a ni a. (1:4, 6) Jerusalem kulh bang sak ṭhat a duhzia Lal Artazerzia hnêna hrilh theihna hun remchâng pêk a nih khân, a lo tih fo tawh ṭhin angin Nehemia chu a ṭawngṭai leh a. Jehova chhânna duhawm tak avângin khawpui kulh bang sa ṭha leh tûrin thupêk chhuah a ni ta a ni.
Kan Tâna Zir Tûr: Nehemia chuan Jehova kaihhruaina a zawng a. Keini pawhin thu tlûkna khirh tak kan siam a ngaih hunah, ‘ṭawngṭai fan fanin’ Jehova kaihhruaina milin thil kan ti tûr a ni.—Rom 12:12.
JULY 31–AUGUST 6
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 3-4
“Kut Hnathawh Hi I Sit Em?”
Nehemia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
3:5, 27. Teko-ho “mi liante” sit angin, biakna dik atâna kut hnathawh chu mahni thawh atân kan sit tûr a ni lo. Chu ai mahin, duh taka mahni inpe Teko mipuite chu kan entawn tûr a ni.
Jehova’n Eng Nge Min Nihtîr Ang?
11 Kum zabi tam tak a liam hnuah, Saluma fanute chu Jerusalem kulh sak ṭhat lehnaa Jehova mi hmante zîngah an tel a. (Neh. 2:20; 3:12) An pa chu hotu pakhat ni mah se, anni chuan hna harsa tak leh hlauhawm tak chu inhuam takin an thawk a ni. (Neh. 4:15-18) Hnathawhnaa ‘ring rawlh ve duh lo,’ Teko-ho mi challangte nên chuan an va inang lo tak êm! (Neh. 3:5) Ni 52 chhûng leka kulh sak ṭhat lehna hna an zawh avânga Saluma fanute hlim dân tûr chu han mitthla teh! (Neh. 6:15) Tûn laiah pawh, unaunu inpe takte chuan Jehova hnêna hlan, in sakna leh enkawlnate ang chi rawngbâwlna pêng dangahte chuan phûr takin an ṭanpui a. An thiamna te, phûrna te, leh rinawmnate chu, chu hna thawh hlawhtlin nâna pawimawh tak a ni.
Krista Ropuina Thlîr Dân Neih Zir Rawh
16 Kristian a pui a pangte chuan Krista ropuina thlîr dân chu neih an tum ṭheuh tûr a ni. Kohhranah chuan hna chi hrang hrang thawh a ngai a. Hna hniam nia langte ti tûra tirh i nihin thinur ngai rêng rêng suh. (1 Samuela 25:41; 2 Lalte 3:11) Nu leh pate u, in fa la naupangte leh tleirâwl chhuakte chu Kingdom Hall-ah a ni emaw, inkhâwmpuinaah a ni emaw thawh tûr an dawn apiang lâwm taka thawk tûrin in fuih em? Hna hniam i thawh laite an hmu ṭhîn em? Jehova Thuhretute khawvêl hmunpuia rawngbâwl unaupa pakhat chuan a nu leh pate entawn tûr siam chu tûn thlengin a la hre chiang hle a. Heti hian a sawi a ni: “Kingdom Hall leh inkhâwmpuina hmun an tihfai dân chuan an ngai pawimawh hle tih min hriattîr a. Hna chu eng anga hniam pawh ni se, kohhran emaw, kan unaute emaw tâna ṭha tûr a nih phawt chuan tlâwmngai takin an thawk ṭhîn a ni. Chu chuan Bethel-a eng hna pawh lâwm taka pawm tûrin min ṭanpui a ni,” a ti.
Thlarau Lam Lunghlute
Nehemia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
4:17, 18—Engtin nge miin kulh bang sak ṭhat lehna chu kut khing khat chauhva a thawh theih? Hmanraw phurtute tân chuan hei hi thil harsa a ni lo vang. An thil phurh chu an lu emaw, an koki emawa hlân a nih tawh chuan, an kut khing khata ‘hriamhrei an ken’ laiin khing leh lam chuan awlsam takin an chelh thei a ni. Kut khing hniha hna thawh ngai in satute chuan, “an khandaih an pai ṭheuh va, chutiang chung chuan an siam a ni.” Hmêlmain an rawn beih thut palh pawhin bei lêt tûrin an inpeih reng a ni.
AUGUST 7-13
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 5-7
“Nehemia’n Rawngbâwlsaka Awm Aiin Rawngbâwltu Nih A Duh”
w02-E 11/1 27 ¶3
Biakna Dik Thlâwptute—Tûn Hma leh Tûn Lai
Nehemia chuan a hun leh a huaihawt thiamna mai aia tam a hmang a. Ani chuan biakna dik thlâwp nân a thil neihte pawh a hmang bawk. Sala hralh a Juda unaute chu ama sumin a tlan a. A pung awm lovin sum a pûktîr bawk a ni. Ram awptu a nih anga a chanpualte chu phûtin, Juda mite chu a ‘tihautak’ ngai hek lo. Chu aiin, an “hnam dangte zîng aṭanga lo kal tiam lovin . . . mi za leh sawmnga” a châwm zâwk a ni. Nî tin a mikhualte tân ‘sebâwngpa pakhat leh berâm paruk a ṭha ṭhiau leh ârte’ a talh ṭhîn a. Chu bâkah, ni sâwm dan zêlah “uain chi hrang hrang tam zet” a hlui bawk—chûng sênso zawng zawng chu ama tum vek a ni.—Nehemia 5:8, 10, 14-18.
“I Kut Pawh Zawi Suh Se”
16 Jehova ṭanpuina avângin Nehemia leh Judate chuan an kut an tichak a. Ni 52 chhûng lekin Jerusalem kulh chu an sa zo thei zu nia! (Nehemia 2:18, 6:15, 16) Nehemia chuan mi dangte hna thawk chu a thlîr mai mai lo va. Amah ngeiin Jerusalem kulh sak ṭhatnaah a ṭanpui a ni. (Nehemia 5:16) Chutiang bawkin, kohhran upate chuan Kingdom Hall saknaah te, Kingdom Hall tihthianghlimnaah te, leh enkawlnaahte an ṭanpui hian Nehemia an entawn a ni. Hmangaihna nei tak hêng upate hian “thinlung dâwihte” unaute chu tlawhin, leh rawngbâwlnaah thawhpuiin an tichak bawk.—Isaia 35:3, 4 chhiar rawh.
w00-E 2/1 32
Engtin Nge Jehova’n A Hriat Reng Ang Che?
Bible chuan Pathianin a “hre reng” a tih hian a ṭha zâwnga hma a lâkna a kâwk ziah a. Entîr nân, tui lêtin ni 150 chhûng lei a chîm hnu khân, “Pathianin Nova . . . chu a hre reng a: tin, Pathianin lei chung lamah hian thli a tlehtîr a, tichuan tui chu a lo kâm ṭan ta a.” (Genesis 8:1) Kum zabi tam tak hnuah, Philistia mite’n a mit an tihdelsak leh an phuara awm Samsona chu: “Aw Lalpa PATHIAN, khawngaih takin mi han hre reng langin, khawngaih takin tûn ṭumah chauh hian mi han tichak la,” tiin a ṭawngṭai a. Jehova’n Samsona chu hre rengin, Pathian hmêlmate laka phubâ a lâk theih nân mihring chakna aia nasa zâwk chakna a pe a. (Rorêltute 16:28-30) Nehemia pawh a thawhrimnate mal a sâwmsak a, Jerusalemah biakna dik tundin leh a ni ta a ni.
Thlarau Lam Lunghlute
“Ṭhatnain Sual Chu Ngam Zâwk Rawh”
15 A pathumnaah chuan, Nehemia hmêlmate chuan phatsantu, Israel mi Semaia chu hmangin, Nehemia chu Pathian Dân bawhchhiattîr an tum a. Semaia chuan Nehemia hnênah: “Pathian inah, biak in chhûng ngeiah inhmu ang khai, biak in kawngte i khâr tlat ang: nangmah that tûrin an lo kal dâwn a ni,” a ti a. Semaia chuan Nehemia chu thah a ni dâwn a, mahse biak ina birûin a nunna a chhanhim thei ang tih a hrilh a ni. Mahse, Nehemia chu puithiam a ni lo va. Pathian ina a bihrûk chuan thil sual a ni dâwn a ni. A nun chhanhim nân Pathian Dân chu a bawhchhia ang em? Nehemia chuan: “Mahni nun humhim tûr pawhin biak inah tunge lût duh ang? Ka lût tawp lo vang,” tiin a chhâng a ni. Engvângin nge Nehemia chu atâna thang an kamah chuan a awh loh? Ani chuan Semaia chu a Israel mi ni mah se, “Pathian tirh a lo ni hauh lo” tih a hriat vâng a ni. Dik tak chuan, zâwlnei dik chuan Pathian Dân bawhchhe tûrin thu a râwn hauh lo vang. Nehemia chu dodâltute ngamin a awm lo leh ta a ni. Chu mi hnu lawkah chuan: “Chutichuan kulh chu ni sawmnga leh ni hnihah, Elul thla, ni sawmhnih leh ni nga nîin peih a ni ta a,” tih a sawi thei a ni.—Nehemia 6:10-15; Number 1:51; 18:7.
AUGUST 14-20
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 8-9
“[Jehova] Chunga Lâwmna Chu In Chakna A Ni”
Ṭha Taka Buatsaih Ṭawngṭaina Aṭanga Zir Tûrte
2 Kan sawi tâk inkhâwmna a thlen hma thla khatah, Judate chuan Jerusalem kulh chu an sa zo va. (Neh. 6:15) Pathian mite chuan kulh chu ni 52 chhûng lekah an sa zo va, chutah an thlarau lam mamawhte chu an ngaihsak ṭan a ni. Thla thar, Tishri thla ni khat nîah, Ezra leh Levi-hote’n Pathian Dân an chhiar leh an hrilhfiahna ngaithla tûrin hmun zau laiah an kal khâwm a ni. (Milem 1) “Hre thiam thei chin zawng zawng” tiamin chhûngkuate chuan “zîng tak aṭangin chhûn thlengin” ding chungin thu an ngaithla a ni. Biak in nuam taka inkhâwm ṭhîn tûn laia kan tân chuan entawn tûr ṭha an va ni tak êm! Chuti chung pawhin, inkhâwm lai hian i rilru chu vâk vêlin, thil pawimawh lo zâwkte chu ngaihtuah châng i nei em? I nei a nih chuan, ngaithla satliah mai ni lo, a hnam anga Pathian Dân an zawm loh avânga ṭap zawih zawih khawpa thu ngaithlatu hmân lai Israelte entîrna chu ngaihtuah leh ang che.—Neh. 8:1-9.
‘Thlarauvah I Awm Reng’ Ang Em?
9 Hlimna chuan nasa taka lâwmna a kâwk a. Jehova chu “Pathian hlim” a ni. (1 Timothea 1:11, NW; Sâm 104:31) A Pa duhzâwng tih chu Fapa lâwmzâwng tak a ni a. (Sâm 40:8; Hebrai 10:7-9) Tin, “Jehova chunga hlimna chu kan chakna a ni.”—Nehemia 8:10, NW.
10 Pathian pêk hlimna chuan harsatna te, lungngaihna te, a nih loh leh tihduhdahna te tuar chung pawha Pathian duhzâwng kan tih hian lungawina thûk tak min pe a ni. “Pathian hriatna” chuan hlimna min va pe tak êm! (Thufingte 2:1-5) Pathian nêna kan inlaichînna hlimawm tak chu hriatna dik leh amah leh Isua tlanna inthawina kan rinnaah a innghat a ni. (1 Johana 2:1, 2) Khawvêl pum huap inunauna dik awmchhuna tel ve chu kan hlim chhan dang pakhat a ni a. (Zephania 3:9; Hagaia 2:7) Kan Lalram beiseina leh chanchin ṭha hrilnaa kan chanvo neih ropui tak chuan min tihlim bawk a. (Matthaia 6:9, 10; 24:14) Tin, chatuana nun beiseina pawh chuan min tihlim bawk. (Johana 17:3) Chutiang beiseina ropui tak kan neih avângin, hlim takin kan awm tûr a ni.—Deuteronomy 16:15.
Thlarau Lam Lunghlute
it-1-E 145 ¶2
Aramaic
Babulon sal tânna ata Juda mite an kîr hnu kum tam takah, puithiam Ezra chuan Jerusalema Juda pungkhâwmho hmaah Dân lehkhabu a chhiar a, Levi-hote chuan mipuite chu an hrilhfiah a, Nehemia 8:8 chuan: “Lehkhabu, Pathian dân bua mi chu fiah takin an chhiar a; a awmzia an hrilhfiah a, tichuan an chhiar chu an hriat chiantîr zêl a,” tiin a sawi a ni. Chu lehkha chhiar, a nih loh leh hrilhfiahah chuan Hebrai ṭawng Aramaic ṭawnga a awmze hrilhfiah a tel mai thei a, Aramaic ṭawng chu Babulona an awm laia Hebrai mite ṭawng hman a nih a rinawm. Hrilhfiahnaah chuan Juda mi Hebrai ṭawng hre thiamte pawhin, an thu ngaihthlâk pawimawhzia an hriat thiam theih nâna sawihona neih pawh a tel ngei ang tih a chiang a ni.
AUGUST 21-27
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 10-11
“Jehova Tân Mi Mal Taka Inpêknate An Nei”
w98-E 10/15 22 ¶13
A Hming Nêna Inhmeh Tak Jerusalem
13 Nehemia hun laia “thu nghet tak” an thlunna chuan, hmân laia Pathian mite chu Jerusalem kulh hlan nî atân a lo buatsaih lâwk a. Mahse, thil dang hmanhmawh taka ngaihven ngai a awm a ni. Kulh bang lian tak leh kawngkhâr pawh 12 lai nei Jerusalem chuan, tûnah chuan a chhûnga chêng tûr mi tam lehzual a mamawh a. Israel mi ṭhenkhat chutah chuan chêng mah se, “khua chu a zauvin a lian hle a; nimahsela a mi awmte an tlêm hle” a ni. (Nehemia 7:4) Chu thil chingfel tûr chuan mipuite’n “sâwm zînga pakhat zêl khawpui thianghlim Jerusalem-a awmtîr tûr . . . hriat nân . . . ṭhum an vâwr” a. Chu ruahmanna thlâwpa “lungni taka Jerusalem-a awm tûra inpe zawng zawngte” chu mipuite chuan an fak a ni. (Nehemia 11:1, 2) Kristian puitling mamawh zualna hmuna insawn thei dinhmuna ding, tûn laia Pathian betu dikte tân entawn tûr ṭha a va ni tak êm!
w86-E 2/15 26
Biakna Dik Tundin Leh A Ni
Mahni in hmun lo ram kalsan a, Jerusalema pêm tûr chuan insênso leh harsatna ṭhenkhat tawh a ngai a. Chu khawpuia chêngte tân pawh thil hlauhawm chi hrang hrang a awm thei bawk. Chutiang dinhmuna chuta chêng tûra inpete chu mi dangte chuan fak tlâk anga thlîrin, Jehova hnênah malsâwm tûrin an dîlsak ngei ang.
Rinawmnain Pathian Pawm Min Hlawhtîr
15 Jehova hnêna kan inpumpêk hian, engpawh ni se a duhzâwng tih chu kan intiam a. Chu thutiam vawn chu a awlsam reng dâwn lo tih kan hria. Mahse, kan duh loh thil engemaw ti tûra tih kan nih hunah engtin nge kan chhân lêt? Kan rilru hneh a, inhuam taka Pathian thu kan âwih hian kan thutiamah kan rinawm tih kan târ lang a ni. Kan inpêkna chuan hrehawmna a thlen mai thei a; mahse, Jehova malsâwmna kan dawnte chu a tam zâwk fo ṭhîn. (Malakia 3:10) Jephtha fanu chungchâng hi eng nge ni le? A pa thutiam chu engtin nge a chhân lêt?
Thlarau Lam Lunghlute
Nehemia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna
10:34—Engvângin nge mite chu thing pe tûra phût an nih? Mosia Dânah thing hlân tûra thupêk a awm lo va. He phûtna hi mamawh avâng liau liauva siam chhuah a ni. Maichâma thil hlante hâl nân thing tam tâwk a ngai ṭhîn a. Israel ni lo biak ina chhiahhlawh anga rawngbâwltu, Nethin-ho chu an indaih tâwk lo a nih hmêl hle. Chuvângin, thing hâl tûr neih reng theih nân ṭhum an vâwr a ni.
AUGUST 28–SEPTEMBER 3
PATHIAN THU AṬANGA RO HLUTE | NEHEMIA 12-13
“Ṭhian I Thlan Hunah Jehova Chungah Rinawm Rawh”
it-1-E 95 ¶5
Amon Mite
Biak in hung chhûng aṭanga Tobia hnawhchhuah a nih hnuah, Deuteronomy 23:3-6-a Pathian dânin Amon mite leh Moab mite Israel pung khâwmho zînga tel a khapna chu chhiara, kenkawh a ni a. (Neh. 13:1-3) He khapna hi kum 1,000 vêl kaltaa Israel mite’n Ram Tiam an pan laia Amon mite leh Moab mite’n an lo ṭanpui duh loh vânga siam a ni a; chuvângin, hêng mite hian dân ang taka Israel mi nih theihna leh, chu nihnain a ken tel dikna leh chanvo chu an nei thei lo tihna a ni. Amaherawhchu, Amon mite leh Moab mite chuan Israel mite an kâwm thei lo emaw, an zîngah chêngin Pathianin a mite chunga malsâwmna a pêk an dawng ve thei lo tihna emaw a ni lo, chumi dikzia chu a hmaa kan sawi tâk Davida sipai huaisen Zeleka chanchinah chiang takin a lang a; chu bâkah, Moab mi Ruthi chanchinah pawh a hriat theih a ni.—Rut. 1:4, 16-18.
Tihthianghlim In Ni Tawh
5 Nehemia 13:4-9 chhiar rawh. Thil thianghlim lote thununna hual vêla kan awm avângin, kan tân thianghlim reng chu thil awl a ni lo. Eliasiba leh Tobia te kha han ngaihtuah teh. Eliasiba chu puithiam lal a ni a, Tobia chu Amon mi a niin, Judai ram chunga Persia lal tâna thawk, thuneitu pawimawh vak lo a nih a rinawm. Tobia leh a ṭhiante chuan Nehemia’n Jerusalem kulh sak ṭhat leh a tumna chu an dodal a. (Neh. 2:10) Amon mite chu biak in hung chhûnga an luh khap a ni. (Deut. 23:3) Chutiang a nih si chuan, engvângin nge puithiam lal ber chuan Tobia ang mi chu biak ina chaw eina hmunah a awmtîr ang?
6 Tobia chu Eliasiba nên ṭhian hnai tak an ni a. Tobia leh a fapa Jehohanana chuan Juda hmeichhia nupuiah an nei a, Juda mi tam tak chuan Tobia chu an fak hle a ni. (Neh. 6:17-19) Eliasiba tupa zînga pakhat chuan Tobia ṭhian hnai tak Samaria governor, Sanbalata fanu chu nupuiah a nei thung a. (Neh. 13:28) Hetianga insuih khâwmna hian Puithiam Lal Eliasiba’n ring lotu leh dodâltu a inthununtîr chhan chu a sawifiah mai thei a ni. Mahse, Nehemia chuan Jehova laka a rinawmna lantîrin, chaw eina hmuna Tobia bungruate chu pâwnah a theh chhuak vek a ni.
w96-E 3/15 16 ¶6
Rinawm A Harsatna Dinhmunte Hmachhawnin
6 Pathian Jehova chunga kan rinawm chuan, a hmêlmate ṭhianah kan siam lo vang. Chuvângin, zirtîr Jakoba chuan: “Nangni uirenute u, khawvêl ṭhian nihna hi Pathian hmêlma nihna a ni tih in hre lo vem ni? Chutichuan tu pawh khawvêl ṭhian nih duh apiang chuan Pathian hmêlmaah a insiam ṭhîn a ni,” tiin a ziak a ni. (Jakoba 4:4) Lal Davida’n: “Aw LALPA, nangmah hawtute chu ka haw lo vem ni? Nangmah beitute chungah chuan ka lungnilo lo vem ni? Anni chu huat tak têin ka hua a: mi dotu-ahte ka ruat hlawm a,” tia a sawi laia rinawmna a lantîr ang hi neih ve kan duh a ni. (Sâm 139:21, 22) Inanna engmah kan neih loh avângin, duh rêng vânga thil sual titute nêna inkawm chu kan duh lo. Rinawmna chuan Pathian Jehova hmêlmate nêna a tak emaw, TV aṭang emawa inkawmna nei lo tûrin min vêng tûr a ni dâwn lâwm ni?
Thlarau Lam Lunghlute
it-2-E 452 ¶9
Rimawi
Biak ina hla sak chuan ngaih pawimawh a hlawh hle a. Chu chu hla satute chungchâng Bible-ah vawi tam tak târ lan a nihna aṭang leh, an rawngbâwlnaa an inpêk pumhlûm theih nân Levi-hote thawh ṭhin ‘rawngbâwlna danga awltîr’ an nihna aṭangin a chiang hle a ni. (1 Chro. 9:33) Babulon aṭanga kîr lehte zînga hla satute a hranga târ lan an nihna hian, Levi chite zînga pâwl pawimawh tak an la ni zawm zêl tih a tilang a. (Ezr. 2:40, 41) Persia lal Artazerzia (Longimanus-a) meuh pawhin an tân thu chhuah siamin, pâwl pawimawh dangte nên ‘chhiah te, thil neih man te, leimante’ a âwltîr a ni. (Ezr. 7:24) A hnuah, lal chuan “hla satute chu nî tina an tla tâwk” ruatsak tûrin thupêk a chhuah a. Chu chu Artazerzia pêk angin lang mah se, Artazerzia’n thuneihna a pêk ṭanchhana Ezra thupêk chhuah a nih a rinawm. (Neh. 11:23; Ezr. 7:18-26) Chuvângin, hla satute chu Levi-hote ni vek mah se, Bible-in “hla satute, Levi-hote” tia a hranga a sawi hi a hriatthiamawm hle.—Neh. 7:1; 13:10.