XNAQʼTZBʼIL 41
BʼITZ 108 Aju tbʼanel tkʼujlabʼil Jehová
Mintiʼ bʼajsbʼil te tkʼujlabʼil Jehová
« Kyqʼonxe chjonte te Qman Jehová tuʼnju bʼaʼnte, ex kukx kʼujlaʼn qoʼ tuʼn te jumajx» (SAL. 136:1).
¿TIʼ KʼELEL QNIKʼ TIʼJ?
Kʼelel qnikʼ tiʼj qa aju tkʼujlabʼil Jehová atzun jun kyxol qe tnejel xnaqʼtzbʼil el qnikʼ tiʼj toj Biblia ex tzeʼn jaku tzʼonin qiʼj aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn.
1, 2. Aj tok weʼ jun erman twitz nya bʼaʼn, ¿tiʼ jaku kubʼ tnaʼn?
XIMANA tiʼj jun bark aj ttzaj jun kyqʼiqʼ jbʼal toj mar. In jaw xoʼn kyuʼn ola toj mar ex chʼixmi in kyaj mulqʼaj. Tuʼn miʼn tyukch ex tuʼn miʼn t-xi mulqʼaj toj aʼ, il tiʼj tuʼn tkuʼx xoʼn ancla toj aʼ.
2 Qa in nok weʼya twitz nim nya bʼaʼn, bʼalo in bʼaj tiʼja ik tzeʼn aju bark ma qo yolin tiʼj. Jurat naj jaku chʼexpaj aju in kubʼ tnaʼna. At maj qʼuqli tkʼuʼja tiʼj qa kʼujlaʼna tuʼn Jehová ex qa in nonin tiʼja, pero at maj in kubʼ t-ximana qa mintiʼ in nok tqʼoʼn twitz tiʼjju in bʼaj tiʼja (Sal. 10:1; 13:1). Bʼalo jaku tzaj qʼuqbʼan tkʼuʼja tuʼn jun tamiwa ex jaku kubʼ tnaʼna bʼaʼn toj chʼin ambʼil (Prov. 17:17; 25:11). Pero aj tikʼ ambʼil, jaku jawje tkʼuʼja ex jaku kubʼ t-ximana qa mintiʼ in ximen Jehová tiʼja. Qa in bʼaj jlu tiʼja, bʼaʼn tuʼn tkuʼx t-xoʼna ancla toj aʼ, toj juntl yol, tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa kʼujlaʼna tuʼn Jehová ex qa kukx kʼokel kʼujlaʼna tuʼn.
3. a) ¿Tiʼ t-xilen txol yol «tuʼnju at tkʼujlalila wiʼje»? (Salmo 31:7; 136:1). b) ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa oʼkx Jehová jaku kubʼ yekʼinte kʼujlabʼil tzʼaqli? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj tilbʼilal).
3 Jun tiʼ jaku tzʼonin tiʼja aj tok weʼya twitz nya bʼaʼn, aju tuʼn ttzaj tnaʼna qa kʼujlabʼil te Jehová ex qa tzʼaqli te (kjawil uʼjit Salmo 31:7; 136:1). Aju yol ajbʼen tuʼn tkubʼ traducirit «tuʼnju at tkʼujlalila wiʼje» in tzaj tyekʼin aju kʼujlabʼil tzʼaqli in kubʼ tnaʼn jun xjal tiʼj juntl. Oʼkx Jehová jaku kubʼ yekʼinte kʼujlabʼil lu. In tzaj tqʼamaʼn jlu: «Nim nkʼujlalile» (Éx. 34:6, 7). Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Biblia jlu tiʼj Jehová: «Nimxix tkʼujlalila kyiʼj qeju in che kubʼsan kywitz teya» (Sal. 86:5). In tzaj tyekʼin jlu qa mlayx kyaj tkolin Jehová qe tmajen in che ten tzʼaqli twitz. Qa ma tzaj tnaʼna jlu, kʼonil tiʼja tuʼn tikʼx nya bʼaʼn tuʼna (Sal. 23:4).
Ik tzeʼn jun bark in nonin ancla tiʼj, ax ikx qe ma tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová kʼonil qiʼj aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 3).
IN TZAJ TYEKʼIN BIBLIA QA KʼUJLAʼN QO TUʼN JEHOVÁ
4. ¿Alkyeqe tnejel xnaqʼtzbʼil el qnikʼ tiʼj ex tiquʼn ok qeʼ qkʼuʼj kyiʼj?
4 Tej t-xnaqʼtzana tiʼj Biblia el tnikʼa tiʼj qa kʼujlaʼna tuʼn Jehová ex qa ma tzaj tnaʼna jlu, kʼonil tiʼja tuʼn miʼn tkubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna tuʼn. Tej t-xnaqʼtzana ax ikx el tnikʼa tiʼj qa Jehová tbʼi Dios, qa a Jesús oʼkxku jun Tkʼwal, qa mintiʼ naʼn kyuʼn kyimni, qa kʼokel Txʼotxʼ te jun paraíso ex qa che anqʼil xjal twitz te jumajx (Ecl. 9:5; Is. 42:8; Juan 3:16; Apoc. 21:3, 4). Tej tel tnikʼa kyiʼj xnaqʼtzbʼil lu ok qeʼ tkʼuʼja kyiʼj. ¿Tiquʼn? Tuʼnju toj Biblia in che jatz. Tuʼntzunju jaku tzʼok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa kʼujlaʼna tuʼn Jehová ex in nok tqʼoʼn twitz tiʼja tuʼnju atzun jun kyxol qe tnejel xnaqʼtzbʼil el tnikʼa tiʼj toj Biblia.
5. ¿Alkye tten in kyaj ttzaqpiʼn jun xjal qe nya ax tok xnaqʼtzbʼil?
5 Tej t-xi tzyet t-xnaqʼtzana tiʼj Biblia, ¿tiʼ onin tiʼja tuʼn tkyaj ttzaqpiʼna qe xnaqʼtzbʼil nya ax tok? Oklo tmojbʼaʼna aju nimentoq tuʼna tukʼilju in tzaj tqʼamaʼn Biblia. Jun techel, bʼalo nimentoq tuʼna qa a Jesús Dios. Pero tej t-xi tzyet t-xnaqʼtzana tiʼj Biblia kubʼlo t-xjelina: «¿Axpe tok jlu?». Tej tel tnikʼa tiʼj qa nya ax tok, xi tnimana aju in tzaj tqʼamaʼn Biblia tiʼj Jesús: Qa «oʼkxte attoq nej naʼnxtoq tbʼant tkyaqil» ex qa «oʼkxku jun Tkʼwaʼl Dios» (Col. 1:15; Juan 3:18). Nya fácil tuʼn tkyaj qqʼoʼn qe xnaqʼtzbʼil nya ax tok (2 Cor. 10:4, 5). Pero tej kykyaj qqʼoʼn, ya mintiʼ xi qnimen juntl maj (Filip. 3:13).
6. ¿Tiquʼn tqʼama Jehová te salmista tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin qa at nim tkʼujlabʼil ex qa tzʼaqli?
6 Ax jlu jaku bʼant tuʼna qa in nok weʼya twitz jun nya bʼaʼn ex qa in kubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna tuʼn Jehová. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ t-xjelina qa axix tok jlu moqa miʼn. Yajxitl, jaku tzʼok tmojbʼaʼna aju in kubʼ t-ximana tukʼilju in tzaj tqʼamaʼn Salmo 136:1 tiʼj tkʼujlabʼil Jehová, aju texto jatumel ma jatz qʼiʼn xnaqʼtzbʼil lu. Aju yol ajbʼen tuʼn tkubʼ traducirit yol «kʼujlabʼil» ax ikx in tzaj tyekʼin qa tzʼaqli te Jehová. Qa ikju, ¿tiquʼn tqʼama Jehová te salmista tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin jlu tiʼj tkʼujlabʼil? Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová ex qa nimxix toklen jlu ik tzeʼn junjuntl xnaqʼtzbʼil o tzʼel qnikʼ tiʼj. Tuʼntzunju, mintiʼ tuʼn tkubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna tuʼn Jehová. Bʼaʼn tuʼn tel tikʼuna ximbʼetz lu, ik tzeʼn o tzʼel tikʼuna qe xnaqʼtzbʼil nya ax tok.
7. ¿Alkye junjun texto in tzaj kyyekʼin qa axix tok kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová?
7 Ateʼ nim texto jaku che onin qiʼj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová. Qo xnaqʼtzan kyiʼj kabʼe techel. Tqʼama Jesús jlu kye tdiscípulo: «Mas maʼ kyxilene kywitz nimku tal chyuʼj» (Mat. 10:31). Mintiʼ tqʼama «Bʼalo mas maʼ kyxilene kywitz nimku tal chyuʼj». Ax ikx tqʼama Jehová jlu kye tmajen: «Kxel nqʼoʼne kyipumale ex chin onile kyiʼje, tzyuʼn qeye wuʼne tuʼn nbʼanqʼabʼe tuʼnju tzʼaqlxix qine» (Is. 41:10). Mintiʼ tqʼama «bʼalo chin onile kyiʼje». In tzaj kyyekʼin texto lu qa axix tok taj Jehová tuʼn tonin qiʼj. Tuʼntzunju, aj tok weʼya twitz jun nya bʼaʼn ex qa in jawje tkʼuʼja, jaku che onin qe texto lu tiʼja tuʼn tkubʼ tnaʼna bʼaʼn ex tuʼn tok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa kʼujlaʼna tuʼn Jehová. Bʼaʼn tuʼn t-ximana kyiʼj ex qʼamanxa te Jehová tiʼ in tzaj bʼaj tkʼuʼja tiʼj. Qa ma bʼant jlu tuʼna jaku tqʼamaya ik tzeʼn kyqʼama okslal te tnejel syent abʼqʼi: «Kyjaʼtzun nneʼl qnikʼ tiʼj tkʼujlalil Dios qiʼj ex ma txi qokslaʼn» (1 Juan 4:16).a
8. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn qa kukx in kubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová?
8 ¿Yajtzun qa kukx in kubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna tuʼn Jehová? Bʼaʼn tuʼn t-ximana tiʼjju in kubʼ tnaʼna ex tiʼjju ojtzqiʼn tuʼna. Maske in kubʼ t-ximana qa nya kʼujlaʼna tuʼn Jehová, pero nya ax tok jlu, tuʼnju in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Biblia qa kʼujlaʼn qo tuʼn. Bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa axix tok aju in tzaj tqʼamaʼn Biblia ex qa jaku qo kubʼ sbʼuʼn tuʼnju in kubʼ qnaʼn. Qa in kubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová, jaku tzikʼ tnaʼl quʼn qa kʼujlabʼil te Jehová (1 Juan 4:8).
BʼAʼN TUʼN TTZAJ QNAʼN QA KʼUJLAʼN QO TUʼN JEHOVÁ
9, 10. ¿Alqiʼj in yolintoq Jesús tej tqʼama «Porke axte Nmane kʼujlaʼn qeye tuʼn»? (Juan 16:26, 27; ax ikx qʼonka twitz tiʼj tilbʼilal).
9 Juntl tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová aju qa ma qo xnaqʼtzan kyiʼj yol tqʼama Jesús kye tdiscípulo: «Porke axte Nmane kʼujlaʼn qeye tuʼn» (kjawil uʼjit Juan 16:26, 27). ¿Tiquʼn tqʼama jlu kye? ¿Xipe tqʼama kye noq tuʼn tkubʼ kynaʼn bʼaʼn? Miʼn, tuʼnju toj ambʼil aju mintiʼ in yolintoq tiʼjju in kubʼtoq kynaʼn tdiscípulo, sino tiʼj naʼj Dios.
10 Xi tqʼamaʼn Jesús kye tdiscípulo tuʼn kynaʼn Dios toj tbʼi pero nya te (Juan 16:23, 24). Iltoq tiʼj tuʼn tel kynikʼ tiʼj jlu. ¿Tiquʼn? Tuʼnju otoq tzʼok kyamiwen kyibʼ tukʼil Jesús ex jakutoq kubʼ kyximen tuʼn kynaʼn Dios te otoqxi jaw anqʼin. Ex jakutoq kubʼ kyximen qa tzultoq tbʼiʼn Jesús kynaʼj Dios tuʼnju kʼujlaʼn qe tuʼn ex qa jakutoq txi tqʼamaʼn Jesús te Tman aju in xitoq kyqanin toj kynaʼj Dios. Pero tqʼama Jesús qa nya bʼaʼn ximbʼetz lu tuʼnju tqʼama qe yol lu: «Porke axte Nmane kʼujlaʼn qeye tuʼn». Ikju, a Jehová in tzaj bʼinte qe qnaʼj Dios ex atzun jun kyxol qe tnejel xnaqʼtzbʼil el qnikʼ tiʼj. Ximana tiʼj jlu: Tej t-xnaqʼtzana tiʼj Biblia ok tojtzqiʼna Jesús ex ok tkʼujlaʼna (Juan 14:21). Ik tzeʼn bʼant kyuʼn tnejel okslal te tnejel syent abʼqʼi, ax ikx teya jaku tzʼok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa in tzaj tbʼiʼn Jehová tnaʼj Diosa ex qa kʼujlaʼna tuʼn. Tkyaqil maj aj tnaʼna Dios te Jehová in kubʼ tyekʼina qa in xi tnimana qa kʼujlaʼna tuʼn (1 Juan 5:14).
Jaku naʼna Dios te Jehová tuʼn tkyaqil tkʼuʼja, tuʼnju ojtzqiʼn tuʼna qa kʼujlaʼna tuʼn. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 9 ex 10).b
BʼAʼN TUʼN TEL QNIKʼ TIʼJ TIQUʼN IN JAWJE QKʼUʼJ
11. ¿Tiquʼn in tzalaj Satanás aj tkubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová?
11 ¿Alkye taj tuʼn tkubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová? Jakulo kubʼ qximen qa a Satanás ex ax tok jlu. «In jyon tiʼj alkye jun tuʼn t-xi tchyoʼn» ex taj tuʼn tkubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová (1 Ped. 5:8). Pero kubʼ tyekʼin Jehová tkʼujlabʼil qiʼj tej ttzaj tqʼoʼn chojbʼil, noqtzun tuʼnj, taj Satanás tuʼn tkubʼ qximen qa mintiʼ qoklen tiʼj jlu (Heb. 2:9). ¿Alkye ktzalajel qa ma jawje qkʼuʼj tiʼj tkʼujlabʼil Jehová? A Satanás. Ex, ¿alkye ktzalajel qa ma tzaj bʼaj qkʼuʼj aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn? Ax Satanás. Pero bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nya kʼujlaʼn Satanás tuʼn Jehová, tuʼntzunju ax ikx taj tuʼn tkubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová ex qa mintiʼ in tzalaj qiʼj. Atzun jlu jun kyxol qe sbʼubʼil in najbʼen tuʼn (Efes. 6:11). Qa ma tzʼel qnikʼ tiʼj t-ximbʼetz Satanás, kʼonil qiʼj tuʼn miʼn t-xi qqʼoʼn ambʼil te tuʼn qkubʼ tsbʼuʼn (Sant. 4:7).
12, 13. ¿Tiʼ jaku kubʼ qnaʼn tuʼnju aj il xjal qo?
12 Ax ikx jaku kubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová, tuʼnju aj il xjal qo (Sal. 51:5; Rom. 5:12). Nya oʼkx naj qamiwbʼil tukʼil Jehová tuʼn il, sino ax ikx tzaj nya bʼaʼn tiʼj qximbʼetz, tiʼj qanmi ex tiʼj qximlal.
13 Tuʼntzunju, in kubʼ qnaʼn qa at qpaj, in tzaj qbʼis, in tzaj qchʼixwi ex qa mintiʼ qoklen. Tkyaqil jlu in kubʼ qnaʼn aj tkubʼ qbʼinchaʼn jun il. Ax ikx jaku kubʼ qnaʼn jlu tuʼnju aj il xjal qo ex tuʼnju mintiʼ o qo kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tuʼn tkubʼ qnaʼn jlu (Rom. 8:20, 21). Qa mintiʼxix kyqʼiqʼ toj jun tyanta kar, mlayxix bʼant tbʼet. Ax ikx qe tuʼnju aj il xjal qo, mlay ten qximbʼetz tzʼaqli tuʼntzunju at maj jaku jawje qkʼuʼj tiʼj qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová. Aj tten qximbʼetz lu, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qe yol lu: «Aya Dios maʼ toklen ex xobʼajilxix, [ . . . ] ex at tqʼaqʼbʼil tkʼuʼja kyiʼj qeju in che kʼujlan teya ex in che japun qe tmandamyenta kyuʼn» (Neh. 1:5).
14. Qa ma qo ximen tiʼj chojbʼil, ¿alkye tten jaku tzʼonin qiʼj tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová? (Romanos 5:8; ax ikx qʼonka twitza tiʼj recuadro «Bʼaʼn tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tiʼj ‹t-sbʼubʼl il›»).
14 Bʼalo at maj jaku kubʼ qnaʼn qa mintiʼ qoklen tiʼj tkʼujlabʼil Jehová. Ax tok jlu, tuʼntzunju in kubʼ tyekʼin Jehová mas tkʼujlabʼil qiʼj. Mlay bʼant jun tiʼ quʼn tuʼn tkubʼ tyekʼin Jehová tkʼujlabʼil qiʼj, pero kʼujlaʼn qo tuʼn ex tzaj tqʼoʼn chojbʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil (1 Juan 4:10). Ax ikx bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa mintiʼ ul Jesús tuʼn kyklet xjal tzʼaqli (kjawil uʼjit Romanos 5:8). Mintiʼ in tzaj tqʼanin Jehová qe tuʼn t-xi qbʼinchaʼn qe tiʼchaq tzʼaqli, tuʼnju ojtzqiʼn tuʼn qa mlay bʼant quʼn. Aj tel qnikʼ tiʼj qa tuʼn il jaku kubʼ qximen qa nya kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová, kʼonil qiʼj tuʼn tkubʼ tiʼj nya bʼaʼn ximbʼetz lu quʼn (Rom. 7:24, 25).
BʼAʼN TUʼN QTEN TZʼAQLI TWITZ JEHOVÁ
15, 16. Qa ma qo ten tzʼaqli twitz Jehová, ¿tiʼ jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj ex tiquʼn? (2 Samuel 22:26).
15 Aj qok weʼ twitz jun nya bʼaʼn, taj Jehová tuʼn tjaw qjyoʼn aju mas bʼaʼn ex tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj (Deut. 30:19, 20). Qa ma qo ten tzʼaqli twitz Jehová, jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa mlayx qo kyaj tkolin aj qok weʼ twitz alkyexku nya bʼaʼn (kjawil uʼjit 2 Samuel 22:26).
16 Ik tzeʼn ma tzʼel qnikʼ tiʼj, aj qok weʼ twitz jun nya bʼaʼn, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa kʼujlaʼn qo tuʼn Jehová ex qa kʼonil qiʼj. Qa in jawje qkʼuʼj tiʼj tkʼujlabʼil Jehová, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa junxitl aju in kubʼ qnaʼn twitzju ojtzqiʼn quʼn. Ax ikx bʼaʼn tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa tzʼaqli te Jehová tkʼujlabʼil ex ktel te jumajx, ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Biblia.
BʼITZ 159 Kxel nqʼoʼne nimsabʼil te Jehová
a Ax ikx jaku che kanet junjuntl techel tuʼna toj Deuteronomio 31:8, Salmo 94:14 ex toj Isaías 49:15.
b TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: In naʼn jun ermano Dios ex in xi tqʼamaʼn te Jehová tuʼn tonin tiʼj tuʼn tok t-xqʼuqin t-xuʼjil yabʼ taʼ, tuʼn tajbʼen pwaq tuʼn toj tumel ex tuʼn tonin tiʼj tmeʼjel tuʼn tok tkʼujlaʼn Jehová.