Ngayeje Biblia kui tínchja̱ni tʼatsʼe Reino de Dios. Kʼoa kui Reino jebi sichjén je Jeobá nga sindachon je sonʼnde. Jméni xi Reino ʼmi, jósʼin ʼyañá nga jetíbatéxoma. Jméni xi jetísʼín ndʼaibi kʼoa jméni xi sʼin nichxin xi sʼa nroa. I kjoaʼmiya jebi kuitsoya kʼoa kao kjoaʼmiya xi ngi jao xi sʼa chótʼayá.

1. Jméni xi Reino de Dios ʼmi kʼoa ʼyáni xi Rey sʼin tíjna

Je xi Reino de Dios ʼmi jngoo chjotaxá xi je Jeobá tsakasénnda. Je xi Rey sʼin tíjnale jé Jesucristo kʼoa yaa tjen ngʼajmi koatexomani (Mateo 4:​17; Juan 18:​36). Je Biblia kʼoatso nga je Jesús “jé koatexoma ntsjaile chjota [...]. Kʼoa je kjoatéxomale likui kjoetʼa” (Lucas 1:​32, 33). Nga je Jesús xi Rey sʼin tíjnale Chjotaxále Niná, jé koatexomale ngatsʼi chjota.

2. ʼYáni xi koatexomakao Jesús

Je Jesús ali tsa tojejin koatexoma. Jé koatexomakao je chjota xi ya kitjoejinni “ngayije ntje̱, ngayije én, ngayije naxinandá, ngayije ʼnde” (Apocalipsis 5:​9, 10). Jótjín mani xi ya koatexomakao Cristo. Saʼnda nga jaʼai Jesús i̱ Sonʼnde, millón chjota xi chjotatjenngile kjima. Tonga to 144,000 mani xi ya koatexomakao ya ngʼajmi (tʼexkiai Apocalipsis 14:​1-4). Ngatsʼi je chjotale Cristo xi ngikʼa, i koatio i̱ Sonʼnde (Salmo 37:​29).

3. Ánni nga ngisa nda koatexomasíni je Chjotaxále Niná tikʼoajinni je chjotaxá sonʼnde

Ningalani tjín chjotaxá xi mele nda sʼin, tonga alikui bichó nganʼiole nga kʼoasʼín. Kʼoa xijema, sakʼoa je batioyangajaole je chjotaxá xi tsín mandosinle je naxinandá. Tonga je Jesús, je Chjotaxále Niná, aliʼya xi koatexomangajaole. Je chjotaxá xi tsakasénnda Niná “nikʼiajin tjóxin” (Daniel 2:​44). Jé Jesús koatexoma jngo tjíjtsa Sonʼnde kʼoa alikui tokjoaʼajin je chjota xi koasenkao. Je Jesús kixi, ndʼéní kʼoa nda chjota, kʼoa kuitsoyale je chjota nga kʼoati katamakjoan tsanda je (tʼexkiai Isaías 11:9).

4. Jngo chjotaxá xi tse nganʼio tjínle xi koatexoma jngo tjíjtsa Sonʼnde

Tojésa Jesús xi ngisa tse nganʼio tjínle kʼoa xi male batéxoma tikʼoajinni toʼya chjotaxáni. Tʼexkiao Mateo 28:​18 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Ánni nga tojeni Jesús xi ngisa nda koatexoma tikʼoajinni chjotaxá sonʼnde.

Je chjotaxá sonʼnde totsen tjín ʼnde jña batéxoma kʼoa tochoatse batéxoma. A kʼoati sʼin je Chjotaxále Niná. Tʼexkiao Daniel 7:​14 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jósʼin koasenkaoná nga je koatexomantsjai je Chjotaxále Niná.

• Jmé kjoanda xi sʼe̱ná nga tojngo chjotaxá koatexoma jngo tjíjtsa Sonʼnde.

5. Je chjotaxá sonʼnde tojngoo chjotaxá koatexomangajaole

Ánni machjénsíni nga je Chjotaxále Niná koatexomangajaole je chjotaxá sonʼnde. Chótsenlao VIDEO kʼoa cho̱bayaño jebi.

VIDEO: Jméni je xi kjoatéxomale Niná tsole Biblia (video xi tochoa tíjna) (1:41)

• Jmé kjoa xi tjíobajngi je chjotaxá.

Tʼexkiao Eclesiastés 8:9 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jósingái ji, a machjén nga je Chjotaxále Niná koatexomangajaole je chjotaxá sonʼnde. Ánni.

6. Je Jesús kao xi ya koatexomakao majinle jotjío tokoán

Nga kʼoati chjota koan je Jesús kʼoa nga kʼoati i̱ Sonʼnde tsakʼejna, koaanle koa̱nmakená (Hebreos 4:​15). Je Jeobá 144,000 chjota kiskoejin, xi xʼin kao xi yánchjín, nga ya koatexomakao Jesús. Chjota jebi yaa kitjoejinni “ngayije ntje̱, ngayije én, ngayije naxinandá, ngayije ʼnde” (Apocalipsis 5:9).

• A nda sʼe tokuin nga majinle je Jesús kʼoa kao je xi ya koatexomakao josʼin tiyoaa ñá xi chjota. Ánni.

7. Je kjoatéxoma xi tjínle je Chjotaxále Niná ngisaa nda tikʼoajinni tsʼe chjotaxá sonʼnde

Je chjotaxá kui xá bʼasjeni kjoatéxoma nga kuinyakao kʼoa nga sikuinda je naxinandá. Je Chjotaxále Niná kʼoati tjínle kjoatéxoma kʼoa machjén nga sitjoson je naxinandále. Tʼexkiao 1 Corintios 6:​9-​11 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jósingái ji, jósʼin kuiyoaa kʼianga sitjoson ngatsʼi chjota je kjoatéxomale Niná.a

• Jósingái ji, a kixi tíjna nga kʼoatsoná je Jeobá nga tjínnele si̱tjosoán je kjoatéxomale tsa mená nga je chjotaxále koatexomaná. Ánni.

• Jómani ʼyaa nga koa̱n sikʼantjaiya yaole je chjota xi chʼao sʼín (chótsenlao versículo 11).

XI KACHOTʼAYÁ

Je xi Reino de Dios ʼmi jngoo chjotaxá xi ya tíjna ngʼajmi xi koatexoma jngo tjíjtsa Sonʼnde.

Jmé xi kamajinli

• ʼYáni je xi Rey tíjnale Chjotaxále Niná kʼoa jótjín mani xi ya koatexomakao.

• Ánni nga ngisa nda koatexomani je Chjotaxále Niná tikʼoajinni je chjotaxá sonʼnde.

• Jméni xi sʼiaan tsa mená nga je Chjotaxále Niná koatexomaná.

XI KOASENKAOSALI

Jókitso je Jesús, jñáni tíjna je Chjotaxále Niná.

“A yaa ni̱ma̱ná tíjnajin je Reino de Dios” (Yaa faʼaitʼa ya Internet ya jw.org)

Ánni nga tosa je Chjotaxále Niná kixi fitʼanile je testigole Jeobá tikʼoajinni je chjotaxá sonʼnde.

Jé Chjotaxále Niná kitsjoanganʼiole (1:43)

Kataʼyai jmeni xi tso Biblia tʼatsʼe chjota xi 144,000 mani, xi kiskoejin Jeobá nga ya koatexomakao Jesús ya ngʼajmi.

“ʼYáni xi ya koai ngʼajmi” (Yaa faʼaitʼa ya Internet ya jw.org)

Jméni xi tsakasenkao jngo chjoón xi ndoyá tíjnaʼya nga ñaki kʼoatsakʼé kon nga toje Chjotaxále Niná xi koa̱nle kʼoendajin je kjoa xi tjín sonʼnde.

“Koanjinna josʼin sʼe̱ndajin kjoa xi tjín sonʼnde” (¡Despertad!, noviembre de 2011)

Je Chjotaxále Niná kʼiaa tsakʼétsʼiakaoni nga tsakatéxoma ya ngʼajmi nga nó 1914. Kʼoa kʼoati kʼia kitsʼiani nga tokʼoatjínsa nichxin tjíobatéxoma je chjotaxá sonʼnde. Toje tífikjetʼa nichxinle. Jómani ʼyaa. I̱ kjoaʼmiya jebi kui jchaa jmeni xi tongini kitso je Biblia, jokjimachon jngo tjíjtsa Sonʼnde kʼoa jokjimakjoan je chjota tjen nó 1914.

1. Jmeni xi tongini kitso je Biblia

Je libro xi tsʼe Daniel tongini kʼoakitso nga kʼia kʼoetsʼiakao nga koatexoma je Chjotaxále Niná nga jekjoaʼato xi “ñato nichxin” tsole Biblia (Daniel 4:​16, 17). Tikuini je xi “nichxinle je chjota xi li judíojin” kitsole Jesús kʼianga tsakʼejna i̱ Sonʼnde, kʼoa kʼoakitso nga kjesa fetʼajin nichxin jebi (Lucas 21:​24). Tojosʼin jchaa je xi ñato nichxin tínchja̱ni kʼiaa jetʼa nga nó 1914.

2. Jókjimachon sonʼnde kʼoa jókjimakjoan chjota saʼnda tjen nó 1914

Je chjotatjenngile Jesús i kitso: “Jmé choa̱ xi koako nga jetijnai kʼoa nga jekuichokjetʼa xi chon sonʼnde” (Mateo 24:3, TNM). Kʼoa je Jesús nkjín koya jmeni xi kisikʼaxki̱ xi koa̱n kʼianga jekoatexoma ya ngʼajmi. Tobʼelañá, kʼoakitso nga sʼe̱ kjoajchán, kjinrá kʼoa kao cháonnʼio (tʼexkiai Mateo 24:7). Je Biblia tongini kʼoakitso “nga je nichxin xi kjoetʼa kjoaʼaíná kjoañʼai xi tse” xi totʼatsʼe jmeni xi sʼin je chjota (2 Timoteo 3:​1-5). Saʼnda tjen nó 1914 tíʼyale nga ñaki kʼoakjima kjoaixi.

3. Ánni sa chʼao sa chʼao kjimachonni sonʼnde josaʼnda nga tíbatéxoma je Chjotaxále Niná

Kʼianga je Rey sʼin tsakʼejna je Jesús, jngoo kjoajchán kisʼejna ya ngʼajmi. Je Jesús kiskan kao je Na̱i kʼoa kao je sénnichxin xi chʼao kjoan. Je Na̱i kisicha, je Biblia itso: “Kinikʼatjenngi ya sonʼnde, kʼoa ánkjele kitsaokao” (Apocalipsis 12:9, 10, 12). Je Na̱i nʼio jtile nga̱ be nga tojeme tjóxin. Kuinga kʼoasikji kjoañʼai tíbajngini i̱ Sonʼnde. Kʼoa kuinga kʼoasikji chʼao kjimachonni. Tonga je Chjotaxále Niná kjoaʼaxin ngayeje kjoa jebi.

KATAʼYASAI JME XI TÍNCHJA̱NI

4. Nga chʼasjengiaa kuentale je nó xi faʼaitʼa ya Biblia kʼoasʼin ʼyañá nga nó 1914 tsakatéxoma je Chjotaxále Niná

VIDEO: Je Chjotaxále Niná kʼiaa tjen tsakatéxomani nga nó 1914 (5:​02)

Je nijñá xi tsakʼaile je rey Nabucodonosor, xi tsakatéxoma ya Babilonia, tjín xi kitsoyanile. Jmeni xi kitso je Daniel nga kitsoya je nijñá jebi, kui kinchja̱ni jmeni xi koan nga tsakatéxoma rey Nabucodonosor kʼoa nga koatexoma je Chjotaxále Niná. Tʼexkiao Daniel 4:​17.a

Tʼexkiao Daniel 4:​20-​26. Xijekoa̱n, chótsenlao je sén jñani faʼaitʼa je nijñá xi tsakʼaile Nabucodonosor, kʼoa cho̱bayaño jebi:

• A) Jméni je xi kisinijñále je rey Nabucodonosor (chótsenlao versículo 20 kao 21).

• B) Jónikao je yá xi sínijñále (chótsenlao versículo 23).

• C) Jméni xi ma nga jefetʼa xi “ñato nichxin” (chótsenlao versículo 26).

Yá xi kisinijñále Nabucodonosor kʼoa kao je Chjotaxále Niná

ÉN XI TONGINI KINOKJOA (Daniel 4:​20-​36)

Nga tsakatéxoma

A) Jngo yá xi síxkónkji

Nga tsín titsakatéxomani

B) “Ticháo je yá kʼoa ñato nichxin katafaʼato”

Nga tsakatéxoma ijngokʼa

C) “Tjoé ijngokʼanili xáli”

Josʼin kitjoson títjon:

• D) ʼYá xi kitsoyanile je yá (chótsenlao versículo 22).

• E) Kʼiá tjen tsín titsakatéxomani (tʼexkiao Daniel 4:29-33).

• F) Jmé xi koanle je Nabucodonosor kʼianga jejaʼato xi “ñato nichxin” (tʼexkiao Daniel 4:​34-​36).

JOSʼIN KITJOSON TÍTJON

Nga tsakatéxoma

D) Nabucodonosor, reyle Babilonia

Nga tsín titsakatéxomani

E) Kʼianga jejaʼato nó 606 t. nó 1,b je Nabucodonosor koanskáyale kʼoa ñato nó nga tsín titsakatéxomani

Nga tsakatéxoma ijngokʼa

F) Je Nabucodonosor koanndayani kʼoa ijngokʼa tsakatéxomani

Josʼin kitjoson nga koanjaoni kʼa:

• G) ʼYá xi kitsoyanile je yá (tʼexkiao 1 Crónicas 29:​23).

• H) Kʼiá tjen tsín titsakatéxomani. Jómani ʼyaa nga tsín tije tjíobatéxomani kʼianga jaʼai je Jesús i̱ Sonʼnde (tʼexkiao Lucas 21:​24).

• I• ) Kʼiáni tsakatéxoma ijngokʼa chjotaxá jebi.

JOSʼIN KITJOSON NGA KOANJAONI KʼA

Nga tsakatéxoma

G) Je chjota israelita xi rey sʼin tsakatio jé kitsoyanile Chjotaxále Niná

Nga tsín titsakatéxomani

H) Nga nó 607 t. nó 1, kinikjeson Jerusalén kʼoa 2,520 nó nga tsín tije ntje̱le rey xi tsakatio ya Israel tsakatéxomani

Nga tsakatéxoma ijngokʼa

I) Kʼiaa tsakʼétsʼiakaoni Jesús nga tsakatéxoma ya ngʼajmi

5. Tjen nó 1914 tsʼantjaiya jokoanchon

Chótsenlao VIDEO.

VIDEO: Tjen nó 1914 tsʼantjaiya jokoanchon (1:​10)

Je Jesús tongini kʼoakitso jokoa̱nchon kʼianga jekoatexoma. Tʼexkiao Lucas 21:​9-​11 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jmeni xi kitso Jesús, jñánile xi tiʼyani xkuin kʼoa jñánile xi totinoʼyai nga tíbitjoson.

Kʼianga toje tífikjetʼa nichxin nga tjíobatéxoma je chjotaxá sonʼnde, jókitso je pastro Pablo, jólakoa̱nkjoan je chjota. Tʼexkiao 2 Timoteo 3:​1-5 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Tojo tso texto jebi jñánile xi tiʼyai nga kʼoakjimakjoan je chjota.

6. Nga ʼyaa nga jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná jmé xi tjínnele sʼiaan

Tʼexkiao Mateo 24:​3, 14 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jmé xá xi kjima xi bakó nga jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná.

• Jmé xi tjínnele sʼiain nga kʼoati koa̱n kʼuínyasuin tsanda ji.

Jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná kʼoa tochoasa chale nga je koanentsja je sonʼnde. Tʼexkiao Hebreos 10:​24, 25 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jméni xi tjínnele sʼiaan nga ʼyaa nga jenroachrian nichxin.

XI KACHOTʼAYÁ

Je én xi tongini kinokjoa kao jmeni xi chon sonʼnde, kui bakó nga jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná. Kʼianga ʼmiyasoán kʼoa kʼianga mangián kjoajtín bakoñá nga makjainná nga jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná.

Jmé xi kamajinli

• Jmé xi koan nga jejetʼa je xi ñato nichxin tínchja̱ni ya libro xi tsʼe Daniel.

• Jómani ʼyai nga kʼianga nó 1914 tsakʼétsʼiakao nga tsakatéxoma je Chjotaxále Niná.

• Jósʼin koakui nga makjainli nga jetíbatéxoma je Chjotaxále Niná.

XI KOASENKAOSALI

Kataʼyai jotso kʼa je chjota jokoanchon saʼnda tjen nó 1914.

“Nichxin nga tsín tinda kisʼinni je chjota” (¡Despertad!, Abril de 2007)

Kataʼyai josʼin tsakasenkao jngo chjota je én xi tongini kinokjoa xi faʼaitʼa ya Mateo 24:​14.

“Kui béisbol xi ngisasa nʼio koantsjoake̱” (La Atalaya, núm. 3 2017)

Jómani ʼyaa nga tʼatsʼe Chjotaxále Niná tínchja̱ni jmeni xi tso ya capítulo 4 xi tsʼe Daniel.

“Kʼiá tsakʼétsʼiakaoni nga tsakatéxoma je Chjotaxále Niná (xi títjon)” (La Atalaya, 1 de octubre de 2014)

Jómani ʼyaa nga kʼia nó 1914 jetʼa je xi ñato nichxin tínchja̱ni ya capítulo 4 xi tsʼe Daniel.

“Kʼiá tsakʼétsʼiakaoni nga tsakatéxoma je Chjotaxále Niná (xi majaoni)” (La Atalaya, 1 de noviembre 2014)

Je Chjotaxále Niná jetíbatéxoma kʼoa jeme sindachon sonʼnde. Kataʼyala jmeni xi sʼin je chjotaxá jebi.

1. Jméni xi sʼin je Chjotaxále Niná nga kui xi kixi kʼoakatasʼín je chjota kʼoa nga katasʼe kjoanyʼán

Je Jesús, je xi rey sʼin tíjnale Chjotaxále Niná, sikjeson je chjotatsʼen kao chjotaxá sonʼnde kʼianga kjoaʼaí Armagedón (Apocalipsis 16:​14, 16). Kʼiaa kuitjoson je én xi faʼaitʼa Biblia xi tso: “Tongi choasa nichxin cha kʼoa je xi tsʼen alikui tikoationi” (Salmo 37:​10). Kʼianga koatexoma je Jesús sʼee kjoanyʼán i̱ Sonʼnde kʼoa ñaki kixi jmeni xi sʼin je chjota (tʼexkiai Isaías 11:4).

2. Jókoa̱nchon kʼianga jekʼoakoa̱n josʼin mele Niná i̱ Sonʼnde

Kʼianga jekoatexoma je Chjotaxále Niná, “je xi kixi tsʼee koa̱n sonʼnde kʼoa i koatio ngantsjai nichxin” (Salmo 37:​29). Cha̱niyalai jkui josʼin kuiyoaa kʼianga jenda chjota koa̱n ngatsʼi chjota, nga tsjoake koa̱n je Jeobá kʼoa nga tsjoake koa̱n xínkjín. Nʼiojin naskánakoa̱nchon, aliʼya xi tichʼin sʼe̱nile kʼoa koatio ngantsjai nichxin je chjota.

3. Jmé xi sʼin je Chjotaxále Niná kʼianga jesikjeson je chjotatsʼen

Kʼianga jetjóxin je chjotatsʼen, je Jesús 1,000 nó koatexoma. Je xi 1,000 nó koatexoma je Jesús kao xi 144,000 mani, kuinyakao je chjota nga tobijbi chjotatsje katama. Kʼianga kjoetʼa xi 1,000 nó, je sonʼnde jeʼndenaxó koa̱n kʼoa je chjota xi koatio nʼio tsjoa sa̱tío kon nga̱ sitjoson kjoatéxomale Jeobá. Xijekoa̱n, je Jesús tsjoá ijngokʼanile xále je Jeobá nga je katabatéxoma ijngokʼa. Kʼoa nga kʼia, ñaki jchaxkón je jaʼaínle Niná (Mateo 6:​9, 10). Jchaale nga nʼio nda batéxoma je Jeobá kʼoa nga nʼio nda síkuinda chjotale. Xijekoa̱n, je Jeobá sikʼien je Na̱i kao sénnichxin xi chʼao kjoan, kʼoa toʼyani xi kontra kʼoéjnale je chjotaxále (Apocalipsis 20:​7-​10). Je kjoanda xi kjoaʼaíkao Chjotaxále Niná alikuikʼia kjoetʼa.

KATAʼYASAI JME XI TÍNCHJA̱NI

4. Je Chjotaxále Niná kjoaʼaxin je chjotaxá sonʼnde

“Je chjota tjíobatéxomale xínkjín nga tjíosíkiʼaon” (Eclesiastés 8:9). Je Jeobá jé chjotaxále sichjén kʼianga kjoaʼaxin je kjoa xi tjíobajngi je chjota kʼianga tjíobatéxomale xínkjín.

Tʼexkiao Daniel 2:​44 kao 2 Tesalonicenses 1:​6-8 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jméni xi sikao Jeobá kao Jesús je chjotaxá sonʼnde kʼoa kao xi ya tsjoánganʼiole.

• Ánni nga ñaki tjínjngoni tokuin nga ñaki kixi jmeni xi sʼin je Jeobá kao Jesús.

5. Jé Jesús xi ngisasa nda koatexoma

Kʼianga jekoatexoma Jesús tse kjoanichikontʼain so̱kole je chjota. Chótsenlao VIDEO josʼin tsakakó je Jesús nga mele kuinyakao je chjota kʼoa nga koa̱nle kʼoasʼin.

VIDEO: Je Jesús tsakakó jmeni xi sʼin je Chjotaxále Niná (1:​13)

Jmeni xi kisʼin je Jesús kʼianga tsakʼejna i̱ Sonʼnde kui tsakakó jmeni xi sʼin kʼianga jekoatexoma. Jñánile xi faʼaitʼa i̱bi xi ngisa meli nga kʼoakatama. Tʼexkiao ngayeje texto jñani faʼaitʼa je kjoanichikontʼain xi kjoaʼaíkao je Jesús.

6. Nʼio nda kuiyoaa kʼianga koatexoma je Chjotaxále Niná

VIDEO: Jokoa̱nchon nichxin xi sʼa nroa (4:​38)

Tʼexkiao Salmo 145:​16 kʼoa cho̱bayaño jebi:

• Jósʼe tokuin nga tsjoáná je Jeobá jmeni xi mená nichxin xi nroaján.

XI KACHOTʼAYÁ

Je Chjotaxále Niná kuitjosonle jmeni xi tjínndajinle je Niná. Naskánasichon ngakjijnda Sonʼnde kʼoa je chjota xi koatio jé Jeobá skoe̱xkón tokʼia saʼndani.

Jmé xi kamajinli

• Jméni xi sʼin je Chjotaxále Niná nga kataʼyaxkón je jaʼaínle Jeobá.

• Ánni nga ʼyasíñá nga je Chjotaxále Niná sitjoson jmeni xi tso je Biblia.

• Ngayeje jmeni xi sʼin je Chjotaxále Niná, jñánile xi ngisa meli nga katabitjoson.

XI KOASENKAOSALI

Kataʼyai jméni xi Armagedón ʼmi.

“Jméni xi Armagedón ʼmi” (Yaa faʼaitʼa ya Internet ya jw.org)

Kataʼyai jme xi koa̱n kʼianga kjoa’aí kjoañ’ai xi n’io tse xikisik’axki̱ Jesús (Mateo 24:21).

“Jméni xi koa̱n nga kjoa’aí kjoañ’ai xi n’io tse” (Yaa fa’ait’a ya Internet ya jw.org)

Kataʼyai jngo familia xi kui tjíosíkjaʼaitsjen je kjoanda xi kjoaʼaíkao je Chjotaxále Niná.

Cha̱niyai jkui nga jeya tijnai ʼndenaxó (1:50)

Tʼexkiai jme xi tsakʼéjngo kon jngo chjota xi kui síkjáojin tsakai jme xi sʼín chjota político ya jñani “Nkjín koya jme xi koankjáojinna” tso.

“Je Biblia síkʼantjaiyaa chjota” (La Atalaya, 1 de enero de 2012)