GENESE

1 Kumashangumukilo, Njambi watangele lilu na lifuti-libu.

2 Lifuti-libu kulyakele na cifwa, co lalo lyapwile lya mupulungwa. Helu lya mema hakele lisusulungu, co nzili ya Njambi* yakele na kuya noku-noku helu lya mema.

3 Co Njambi wendekele ngwendi: “Kukale ceke.” Co kwakele ceke. 4 Kutundaho, Njambi wamwene ngwendi ceke capwile cacibwa, co Njambi wangunwine ceke ku lisusulungu. 5 Njambi walukile ceke ngwendi mutanya, oloni lisusulungu walilukile ngwendi butsiki. Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lyakulibanga.

6 Co Njambi wendekele ngwendi: “Kukale bukambwila mukati ka mema, co mema alyangunune ku mema akwabo.” 7 Co Njambi watangele bukambwila na kwangununa mema. Amo akele kwisi ya bukambwila, akwabo akele helu lya bukambwila. Co kwafwile ngoco. 8 Njambi walukile bukambwila ngwendi Lilu. Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lyamucibali.

9 Co Njambi wendekele ngwendi: “Mema ali mwisi ya melu alikungulwile hamolika, co libu lya kuma lisholoke.” Co kwafwile ngoco. 10 Njambi walukile libu lya kuma ngwendi Lifuti-libu, oloni mema aje alikungulwilile hamo waalukile ngwendi Tulunga-ndonga. Co Njambi wamwene ngwendi byapwile byabibwa. 11 Co Njambi wendekele ngwendi: “Lifuti-libu limenese mwila, na bimena bije bima bimbuto, na miti ya bushuka kwesekesa na miyati yayo mangana ime bushuka na mbuto yayo ha lifuti-libu.” Co kwafwile ngoco. 12 Co lifuti-libu lyashangumukile kumenesa mwila, na bimena bije bima bimbuto, na miti ije ima bushuka hamolika na bimbuto kwesekesa na miyati yayo. Co Njambi wamwene ngwendi byapwile byabibwa. 13 Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lyamucitatu.

14 Co Njambi wendekele ngwendi: “Mu bukambwila bwa lilu mukale byeke mangana byangunune mutanya na butsiki, co bipwe bimweso bya bisimbu na matangwa na myaka. 15 Bikapwa byeke mu bukambwila bwa lilu mangana bitwe ceke ha lifuti-libu.” Co kwafwile ngoco. 16 Co Njambi watangele byeke bibali byakama. Watangele ceke cakama mangana ciyule mutanya na ceke cacindondo mangana ciyule butsiki, co watangele lalo na bingongonosi. 17 Mukemwo Njambi wabyakele mu bukambwila bwa lilu mangana bitwile ceke ha lifuti-libu 18 na kuyula mutanya na butsiki na kwangununa ceke na lisusulungu. Co Njambi wamwene ngwendi byapwile byabibwa. 19 Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lyamuciwana.

20 Co Njambi wendekele ngwendi: “Mu mema mushule byakutanga bya kuyoya, co byakutanga bya kupulula bipulule hakamwa ya lifuti-libu mu bukambwila bwa lilu.” 21 Njambi watangele byakutanga byakama bya mu kalunga-ndonga, na byakutanga byoshe bya kuyoya byabindondo bije bikende mu bibunga mu mema kwesekesa na miyati yabyo na byakutanga bya kupulula kwesekesa na miyati yabyo. Co Njambi wamwene ngwendi byapwile byabibwa. 22 Ngeci Njambi wabibezikisile ngwendi: “Semeni na kutuma na kushula mu mema a mu kalunga-ndonga, co byakutanga bya kupulula bitume ha lifuti-libu.” 23 Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lyamucitanu.

24 Co Njambi wendekele ngwendi: “Ha lifuti-libu hakale byakutanga bya kuyoya kwesekesa na miyati yabyo, na bimuna, na tusitu ba kulikoka hasi, na tusitu ba mu shwata kwesekesa na miyati yabo.” Co kwafwile ngoco. 25 Co Njambi watangele tusitu ba mu shwata kwesekesa na miyati yabo, na bimuna kwesekesa na miyati yabo, na tusitu boshe ba kulikoka hasi kwesekesa na miyati yabo. Co Njambi wamwene ngwendi byapwile byabibwa.

26 Co Njambi wendekele ngwendi: “Tuye tutange munu mu cifwa cetu, wa kulifwa netu, co akale na nzili ha bisi ba mu kalunga-ndonga, na ha byakutanga bya kupulula bya mwilu, na ha bimuna na ha lifuti-libu lyoshe, na ha tusitu boshe ba kulikoka baje balikoka ha lifuti-libu.” 27 Co Njambi watangele munu mu cifwa cendi, wamutangele mu cifwa ca Njambi. Wabatangele munalume na munakazi. 28 Co Njambi wababezikisile na kubaleka ngwendi: “Kiteni na kutuma. Shuliseni lifuti-libu na kulyendesa, co kaleni na nzili ha bisi ba mu kalunga-ndonga, na ha byakutanga bije bipulula mwilu, na ha byakutanga byoshe bije byenda ha lifuti-libu.”

29 Co Njambi wendekele ngwendi: “Njinamyana bimena byoshe bije bima bimbuto bije bili ha lifuti-libu hoshe, na miti yoshe ije ima bushuka buli na bimbuto. Njinamyanabyo mangana bipwe byakulya byeni. 30 Co ku tusitu boshe ba mu shwata, na ku byakutanga byoshe bije bipulula mwilu, na ku byuma byoshe bije byenda ha lifuti-libu bije bili na kuyoya, njinabyana bimena bya bushompo mangana bipwe byakulya byabyo.” Co kwafwile ngoco.

31 Kutundaho, Njambi watalele byuma byoshe byatangele, co wamwene ngwendi byapwile byabibwa manene. Co kwakele mangwezi, kwakele lalo mutondo. Eli lyapwile litangwa lya bu 6.

2 Ngeci melu na lifuti-libu na byuma byoshe bilimo byahwile kubitanga. 2 Simbu kanda litangwa lya bu 7 lyete, Njambi te namanesa bipangi byakele na kulinga. Co ha litangwa lya bu 7 wahwimine ku bipangi byendi byoshe byakele na kulinga. 3 Co Njambi wabezikisile litangwa lya bu 7 na kulyangula kupwa lya kujela mwafwa haje ha litangwa Njambi wahwimine ku bipangi byendi byoshe bya kutanga bije byayongwele kulinga.

4 Ou ukewo muzimbu umwesa mubatangelele melu na lifuti-libu ha litangwa lije Yehova* Njambi watangele lifuti-libu na lilu.

5 Ha lifuti-libu kuhakele miti ya mu shwata, co na bimena byeka te kanda bishangumuke kumena, mwafwa Yehova Njambi te kanda acinyokese nyonzi ha lifuti-libu, co kukwakele munu mangana alime hasi. 6 Oloni mbundu yakele na kukakumuka ha lifuti-libu na kujulisa hasi hoshe.

7 Co Yehova Njambi watangele munu kutunda ha likungu lya hasi, co wamuhwiminine muku wa kuyoya mu majulu endi, co wapwile munu* wa kuyoya. 8 Co lalo Yehova Njambi wakunine lihya lya Edeni ku butuhukilo bwa litangwa, co wakelemo munu uje yatangele. 9 Co Yehova Njambi walingisile hasi hamene miti yoshe yaibwa kuitala na kuilya. Wamenesele lalo muti wa kuyoya hakati ka lihya na muti wa kuzibuka bubwa na bubi.

10 Kwakele ndonga yatundile mu Edeni ije yakele na kujulisa mu lihya, co kuje kuyaile yalyangunwine kupwa bindonga biwana. 11 Lizina lya ndonga yakulibanga lyapwile Pishoni. Ei ndonga ikeyo inazengeleka mutambela wa Havila uje uli na goldi. 12 Goldi yomu mu mutambela yaibwa. Co lalo muli lemba ya lwengo lwalubwa na mamanya a onikisi. 13 Lizina lya ndonga yamucibali lyapwile Gihoni. Ei ndonga ikeyo inazengeleka mutambela woshe wa Kushi. 14 Lizina lya ndonga yamucitatu lyapwile Hidekeu.* Ei ndonga iya ku butuhukilo bwa litangwa bwa Asiria. Co ndonga yamuciwana Yufreti.

15 Yehova Njambi wambatele uje munu na kumwaka mu lihya lya Edeni mangana alilime na kulinyunga. 16 Co Yehova Njambi wanene uje munu eli lishiko ngwendi: “Wasa kulya ku miti yoshe ili omu mu lihya. 17 Oloni keti ukalye ku muti wa kuzibuka bubwa na bubi mwafwa litangwa liukalyako ukatsa.”

18 Co Yehova Njambi wendekele ngwendi: “Keti kwakubwa munu kutwalelelaho kukala lika lyendi. Njimutangela mukwasi, uje namufwila.” 19 Yehova Njambi watangele tusitu boshe ba mu shwata kutunda ha libu, na byakutanga byoshe bije bipulula mwilu. Co wakele na kubinena kuli uje munu mangana amone lizina lyaluka cimo na cimo. Co lizina lyoshe lyalukile cimo na cimo cebi byakutanga bya kuyoya likelyo bene lyapwile lizina lyaco. 20 Ngeci uje munu walukile mazina bimuna boshe, na byakutanga bije bipulula mwilu byoshe, na tusitu boshe ba mu shwata, oloni munu kakele na mukwasi wa kumufwila. 21 Ngeci Yehova Njambi walalekele uje munalume tulo twakama. Simbu wacikele mu tulo, Njambi wambatele mati imo ya uje munalume, co welwisile situ haje hayakele. 22 Co Yehova Njambi watangele munakazi ha mati ije yatundisile kuli uje munalume, co wamunenele kuli uje munalume.

23 Co uje munalume wendekele ngwendi:

24 Mukemwo munalume akaseza ishe na ina na kulipandakana na munakazi wendi, co bakapwa situ imolika. 25 Co boshe mu bubali bwabo batwaleleleleho kukala mushelengwa, munalume na munakazi wendi, oloni kubakele na kuziba shwamwa.

3 Linyoka ikeye wapwile kasitu wa kunyanyama manene ku tusitu boshe ba mu shwata batangele Yehova Njambi. Co linyoka wehwile munakazi ngwendi: “Kuma cili bene Njambi namibindika kulya ku miti yoshe ya muno mu lihya ndi?” 2 Munakazi wakumbulwile linyoka ngwendi: “Twasa kulya bushuka bwa ku miti ya muno mu lihya. 3 Oloni Njambi nendeka ha bushuka bwa muti uje uli hakati ka lihya ngwendi: ‘Keti mulyeko nambe kukwatako, nga mulinga ngoco mutsa.’” 4 Co linyoka walekele munakazi ngwendi: “Kutsani kumutsi. 5 Mwafwa Njambi azibuka ngwendi litangwa limukalyako, mesho eni akatona, co mukapwa ngwe Njambi, mukazibuka bubwa na bubi.”

6 Co uje munakazi wamwene ngwendi uje muti wapwile waubwa kuulya, co lalo ngwendi washolokele mwamubwa, eyo wabwahele kuutala. Ngeci wapotweleko bushuka na kulya. Kutundaho, waneneko lalo na munalume wendi mubakele hamo, co walile. 7 Co mesho abo boshe babali atonene, co banangukile ngwabo bakele mushelengwa. Ngeci batungile maputa a mukuyu a kufwika ha bushwamwa bwabo.

8 Mu kwita kwa simbu, bazibile lijwi lya Yehova Njambi mwakele na kwenda mu lihya ku mangwezi.* Co uje munalume na munakazi wendi batewele Yehova Njambi na kubanda mukati ka miti ya mu lihya. 9 Co Yehova Njambi wakele na kusana uje munalume na kwendeka ngwendi: “Uli kuli?” 10 Mamaneselelo uje munalume wakumbulwile ngwendi: “Njinazibile lijwi lyobe mu lihya, oloni njinakala na kutewa mwafwa njinakala mushelengwa mukemwo njinabandele.” 11 Co Njambi wamwihwile ngwendi: “Iya nakuleke ngwendi uli mushelengwa? Kuma unali ku muti unjinakushikile ngwange keti ulyeko ndi?” 12 Uje munalume wendekele ngwendi: “Munakazi iunanjanene ngwobe njikale nendi nanjanene bushuka bwa kuje ku muti mukemwo njinalile.” 13 Co Yehova Njambi wehwile uje munakazi ngwendi: “Bika biunalingila eci cuma?” Uje munakazi wakumbulwile ngwendi: “Linyoka nanjikwisile mukemwo njinalile.”

14 Co Yehova Njambi walekele linyoka ngwendi: “Mwafwa unalingi eci, unapu wa kusingiwa mukati ka bimuna boshe na mukati ka tusitu boshe ba mu shwata. Ukenda na lifu, co ukalya likungu matangwa a kuyoya kwobe kwoshe. 15 Co njikaka butozi mukati kobe na munakazi na mukati ka munobe* na muna munakazi.* Muna munakazi akatika mutwe wobe, co yobe ukamubulumuna ku linsinsinye.”

16 Walekele munakazi ngwendi: “Njikabwezelela manene ku mushongo wobe wa kukita, co ukaziba kubabala muukakita bana, co ukashungwiya kukala na munalume wobe, oloni akakwendesa.”

17 Co walekele Adama ngwendi: “Ha kuwana ngwe unatolilila ku lijwi lya munakazi wobe na kulya ku muti unjakushikile ngwange, ‘Keti ulyeko,’ libu linasingiwa mwafwa yobe. Ukaziba kubabala kulima byakulya ha matangwa obe oshe a kuyoya. 18 Libu likakumenesela mingonga na mambimbo, co ukalya bimena bya mu shwata. 19 Ukatukuta asina ukalye byakulya kweta noho haukelukila ku libu, mwafwa kukekwo kuwatundile. Wapwa u likungu, co ukeluka ku likungu.”

20 Munima yebi, Adama walukile munakazi wendi lizina ngwendi Eva,* mwafwa ikeye akupwa ina ya banu boshe ba kuyoya. 21 Co Yehova Njambi wapangelele Adama na munakazi wendi bizalo byabilaha ha bilambu mangana bazale. 22 Co Yehova Njambi wendekele ngwendi: “Hanwoni munu napu ngwe yetu mu kuzibuka bubwa na bubi. Co ha kulinga ngwabo keti apotole lalo bushuka ku muti wa kuyoya na kubulya na kuyoya myaka yoshe,—” 23 Ngeci Yehova Njambi wamushekele mu lihya lya Edeni mangana akalime libu kuje kwatundile. 24 Ngeci washekelele uje munalume hanja, co wakele bakelubi ku butuhukilo bwa litangwa bwa lihya lya Edeni na moko ya mukwale ya tuhya ije yatwaleleleleho kuzenguluka mangana inyungilile ngila iya ku muti wa kuyoya.

4 Co Adama walilalele na munakazi wendi Eva, co Eva wakele na cikute. Eva mwakitile Kaini, wendekele ngwendi: “Yehova nanjikwasa njikite mwana wa munalume.” 2 Mu kwita kwa simbu, Eva wakitile Abele, ndolome ya Kaini.

Abele wapwile kanyungi, oloni Kaini wapwile ndimi. 3 Mu kwita kwa simbu, Kaini wanenele byuma bimo byatejele na kubyana kuli Yehova kupwa bwana. 4 Oloni Abele wanene mulambu wa bana ba bimanga bamo bakulibanga hamolika na mazi abo. Abele wazibisile Yehova kubwaha, co watambwile bwana bwendi, 5 oloni Kaini kamuzibisile kubwaha, co katambwile bwana bwendi. Ngeci Kaini walubalele manene na kuziba kubihya ku mbunge. 6 Co Yehova wehwile Kaini ngwendi: “Bika binakulubalesa manene ngacije na kukuzibisa kubihya ku mbunge? 7 Nga utenguluka na kulinga byabibwa, kuma kunjibwahelela lalo nobe ndi? Oloni nga kuutenguluka na kulinga byabibwa, bubi buli na kukalabela ku cikolo, co buli na kushungwiya kukuhyana. Kuma ubuhyana ndi?”

8 Munima yebi, Kaini walekele ndolome yendi Abele ngwendi: “Tuye mu shwata.” Co mubakele mu shwata, Kaini wabulumwine ndolome yendi Abele na kumutsiya. 9 Mu kwita kwa simbu, Yehova wehwile Kaini ngwendi: “Ndolome yobe Abele ali kuli?” Kaini wakumbulwile ngwendi: “Yanini. Kuma yange kanyungi ka ndolome yange ndi?” 10 Co Njambi walekele Kaini ngwendi: “Bika biunalingila cuma ca cifweci? Tolilila! Maninga a ndolome yobe ali na kutambeka kuli yange kutundilila mu libu. 11 Hanwoni njinakusingi omwo njinakusheke ha libu lije linashama na kutambula maninga a ndolome yobe aje aunetila na liboko lyobe. 12 Muukalima, libu kulikakwanako bimo. Ukapwa muka-kuyebangela ha lifuti-libu na muka-kutewa.” 13 Kaini mwazibile ngoco, walekele Yehova ngwendi: “Kashitiko ka bubi bwange kananjamena. 14 Lelo unanjisheke hano ha libu, co kunjikasa lalo kushwena kuyehi nobe, co njikapwa muka-kuyebangela ha lifuti-libu na muka-kutewa, co woshe anjiwana anjitsiya.” 15 Co Yehova walekele Kaini ngwendi: “Ha kuwana ngwe unendeka ngoco, woshe akakutsiya njikamulinga shambandinga lwa kupwa 7.”

Yehova wakele Kaini cizibukiso mangana woshe amuwana keti amutsiye. 16 Kaini watundile ku mesho a Yehova, co waile na kutunga mu lifuti lya baka-kutewa, ku butuhukilo bwa litangwa bwa Edeni.

17 Mu kwita kwa simbu, Kaini walilalele na munakazi wendi, co munakazi wendi wakele na cikute, co wakitile Inoki. Kaini watungile nganda, co wailukile lizina lya munendi Inoki. 18 Mu kwita kwa simbu, Inoki wakitile Iladi. Iladi wakitile Mehujaele, co Mehujaele wakitile Metushaele, co Metushaele wakitile Lameki.

19 Lameki wambatele banakazi babali. Lizina lya munakazi wakulibanga lyapwile Ada, co lizina lya munakazi wamucibali lyapwile Zila. 20 Ada wakitile Jabau. Jabau ikeye wapwile wakulibanga kukala mu bitenti na kunyunga bimuna. 21 Lizina lya ndolome yendi lyapwile Juba. Ikeye wakulibanga ku baka-kwimba kalyalya na paipi.* 22 Co lalo, Zila wakitile Tubau-kaini uje wafulile bikwata byoshe bya kopa na bya bikubo. Co ndokazi ya Tubau-kaini wapwile Nama. 23 Co Lameki walekele banakazi bendi, Ada na Zila ngwendi:

25 Adama walilalele lalo na munakazi wendi, co Eva wakitile mwana wa munalume. Wamulukile ngwendi Sethi mwafwa wendekele ngwendi, “Njambi nanjana* mwana wakwinga muli Abele mwafwa Kaini namutsii.” 26 Sethi nendi wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Inoshi. Ha simbu ije banu bashangumukile kusana ha lizina lya Yehova.

5 Eli likelyo libulu lya biñanda bya Adama. Ha litangwa lije Njambi watangele Adama, wamutangele mu cifwa ca Njambi. 2 Wabatangele munalume na munakazi. Ha litangwa lyabatangele, wababezikisile na kubaluka ngwendi Banu.*

3 Adama wayoyele myaka 130, co wakitile mwana wa munalume wa kulifwa nendi, uje watambwile kuli ikeye, co wamulukile ngwendi Sethi. 4 Munima ya kukita Sethi, Adama wayoyele myaka 800. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 5 Ngeci myaka yoshe yayoyele Adama yapwile 930, co watsile.

6 Sethi wayoyele myaka 105, co wakitile Inoshi. 7 Munima ya kukita Inoshi, Sethi wayoyele myaka 807. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 8 Ngeci myaka yoshe yayoyele Sethi yapwile 912, co watsile.

9 Inoshi wayoyele myaka 90, co wakitile Kenani. 10 Munima ya kukita Kenani, Inoshi wayoyele myaka 815. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 11 Ngeci myaka yoshe yayoyele Inoshi yapwile 905, co watsile.

12 Kenani wayoyele myaka 70, co wakitile Mahalaleu. 13 Munima ya kukita Mahalaleu, Kenani wayoyele myaka 840. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 14 Ngeci myaka yoshe yayoyele Kenani yapwile 910, co watsile.

15 Mahalaleu wayoyele myaka 65, co wakitile Jaledi. 16 Munima ya kukita Jaledi, Mahalaleu wayoyele myaka 830. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 17 Ngeci myaka yoshe yayoyele Mahalaleu yapwile 895, co watsile.

18 Jaledi wayoyele myaka 162, co wakitile Inoki. 19 Munima ya kukita Inoki, Jaledi wayoyele myaka 800. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 20 Ngeci myaka yoshe yayoyele Jaledi yapwile 962, co watsile.

21 Inoki wayoyele myaka 65, co wakitile Metusela. 22 Munima ya kukita Metusela, Inoki watwaleleleleho kwenda na Njambi wa busunga ha myaka 300. Co ha myaka ei, Inoki wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 23 Ngeci myaka yoshe yayoyele Inoki yapwile 365. 24 Inoki watwaleleleleho kwenda na Njambi wa busunga. Co kubamumwene lalo mwafwa Njambi wamwambatele.

25 Metusela wayoyele myaka 187, co wakitile Lameki. 26 Munima ya kukita Lameki, Metusela wayoyele myaka 782. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 27 Ngeci myaka yoshe yayoyele Metusela yapwile 969, co watsile.

28 Lameki wayoyele myaka 182, co wakitile mwana wa munalume. 29 Wamulukile ngwendi Nowa,* na kwendeka ngwendi: “Ou akatuhwimisa ku kuundangana kwetu na ku bikato bya kupanga na maboko etu mwafwa ya libu lyanasingi Yehova.” 30 Munima ya kukita Nowa, Lameki wayoyele myaka 595. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi. 31 Ngeci myaka yoshe yayoyele Lameki yapwile 777, co watsile.

32 Nowa mwakele na myaka 500, wakitile Shemu, Hamu na Jafeti.

6 Co banu mubashangumukile kutuma ha lifuti-libu, na bana ba banakazi mubatwaleleleleho kusemuka, 2 bana ba Njambi wa busunga bamwene ngwabo bana ba banakazi bapwile bababwa. Co bashangumukile kwambata banakazi boshe baje babangwile. 3 Co Yehova wendekele ngwendi: “Sipilitu yange kuikatwalelelaho kumwesa munu mbunge ya kubandamena, mwafwa napu lika situ. Ngeci myaka yendi ya kuyoya ikapwa 120.”

4 Ha matangwa aje na akwabo ateleko, ha lifuti-libu hakele Makisi-kisi.* Ha simbu oyo, bana ba Njambi wa busunga batwaleleleleho kulilala na banakazi, co bakitile bana ba banalume. Aba bakebo bapwile banalume ba nzili ba mu simbu ya kunima, co batsimanene.

5 Yehova wamwene ngwendi bubi bwa munu bwapwile bwakama manene ha lifuti-libu, co mashungu na bisinganyeka bya mu mbunge yendi byapwile byabibi simbu yoshe. 6 Ngeci Yehova walibeyele ha kutanga banu ha lifuti-libu, co wazibile kubihya ku mbunge. 7 Mukemwo Yehova wendekele ngwendi: “Njikanyongesa banu banjatangele ha lifuti-libu, hamolika na bimuna, na tusitu ba kulikoka hasi, na tuzila baje bapulula mwilu mwafwa njinalibeye ha kubatanga.” 8 Oloni Nowa wazibisile Yehova kubwaha.

9 Biñanda bya Nowa ebi:

Nowa wapwile munu wa kusungama. Kakele na kapenga* hakati ka bakwabo bayoyele nabo. Nowa wendele na Njambi wa busunga. 10 Mu kwita kwa simbu, Nowa wakitile bana ba banalume batatu, Shemu, Hamu na Jafeti. 11 Oloni lifuti-libu lyabihile mu mesho a Njambi, co lyashulile na bukenya. 12 Njambi watalele ha lifuti-libu, co wamwene ngwendi linabihya. Banu boshe ha lifuti-libu bakele na bilinga byabibi manene.

13 Munima yebi, Njambi walekele Nowa ngwendi: “Njinayongola kunyongesa banu boshe mwafwa lifuti-libu linashulu na bukenya bwabo. Ngeci njibanyongesela hamo na lifuti-libu. 14 Ngeci lishongele bwato ha miti yaibwa. Co mukati ka bwato batulamo milili na kubusalimba na tala mukati na hanja. 15 Unapande kubushonga ngacije: Obu bwato bunapande kupwa makyubiti* 300 mu bulaha, mu bwihi bunapande kupwa makyubiti 50, co mu bulaha bwa kuya mwilu bunapande kupwa makyubiti 30. 16 Unapande kuseza windo ha bwato muje mukobelela ceke, co ipwe kyubiti imo kutunda kwilu. Cikolo unapande kucakela kumukulo wa bwato. Co aka milili ya kulilundakana, mulili wa kwisi, mulili wa hakati na mulili wa helu.

17 “Oloni yange njikanena libazi ha lifuti-libu mangana njakunyongese byuma byoshe bili mwisi ya melu bije bili na muku wa kuyoya. Byuma byoshe ha lifuti-libu bikanyonga. 18 Co njili na kulinga cikumiiyo nobe. Unapande kukakobela mu bwato na bana bobe ba banalume na munakazi wobe na banakazi ba bana bobe. 19 Co ku byakutanga byoshe bya kuyoya, ukambateko bibali-bibali na kubikobelesa mu bwato mangana bikoboke hamo nobe, ukambateko wa nkomba na wa lwabo. 20 Ukambate ku byakutanga bije bipulula, kwesekesa na miyati yabyo, na ku bimuna kwesekesa na miyati yabo, na ku tusitu boshe baje balikoka hasi kwesekesa na miyati yabo. Bakaija babali-babali kuli yobe mangana bakwoboke. 21 Co yobe unapande kukakungulula na kukambata byakulya bya miyati yoshe mangana bikapwe byakulya byobe na tusitu.”

22 Co Nowa walingile byoshe byamushikile Njambi. Walingile ngoco bene.

7 Munima yebi, Yehova walekele Nowa ngwendi: “Kobela mu bwato na bakunjibo yobe boshe mwafwa yobe injinawana kupwa wa kusungama ku mesho ange hakati keci cisemwa. 2 Ku miyati ya tusitu boshe ba kujela ambatako oku 7 oku 7,* ba nkomba na ba lwabo. Co ku miyati yoshe ya tusitu ba kujwala ambatako lika babali-babali, wa nkomba na wa lwabo. 3 Co ku byakutanga bije bipulula mwilu, ambatako oku 7 oku 7,* bindemba na byali mangana bitwaleleleho kuyoya ha lifuti-libu hoshe. 4 Mwafwa munima ya matangwa 7 lika, njikanyokesa nyonzi ha lifuti-libu ha matangwa 40, butsiki na mutanya. Co njikanyongesa byuma byoshe bya kuyoya binjatangele bije bili hasi.” 5 Co Nowa walingile byoshe byamushikile Yehova.

6 Nowa wakele na myaka 600 libazi mulyezile ha lifuti-libu. 7 Ngeci Nowa hamolika na bana bendi ba banalume na munakazi wendi na banakazi ba bana bendi, bakobelele mu bwato simbu kanda libazi lije. 8 Ku tusitu boshe ba kujela, na ku tusitu boshe ba kujwala, na ku byakutanga bije bipulula, na ku byuma byoshe bije byenda hasi, 9 byaile bibali-bibali kuli Nowa, bya nkomba na bya lwabo mu bwato ngwe muje wamushikilile Njambi. 10 Co munima ya matangwa 7, libazi lyezile ha lifuti-libu.

11 Mu mwaka wa bu 600 wa kuyoya kwa Nowa mu ngonde yamucibali, ha litangwa lya bu 17 omu mu ngonde, ha litangwa lije tubwelu-bwelu twa mema twa kuloba twatubikile, co bikolo bya libazi bya mwilu byashokolokele. 12 Co nyonzi yanyokele ha lifuti-libu matangwa 40, butsiki na mutanya. 13 Co ha litangwa lije bene, Nowa wakobelele mu bwato hamolika na bana bendi ba banalume, Shemu, Hamu, na Jafeti, na munakazi wendi na banakazi ba bana bendi batatu. 14 Bakobelele na tusitu boshe ba mu shwata kwesekesa na miyati yabo, na bimuna boshe kwesekesa na miyati yabo, na tusitu boshe ba kulikoka hasi kwesekesa na miyati yabo, na byakutanga byoshe bije bipulula kwesekesa na miyati yabyo, na tuzila boshe, na byakutanga byoshe bije byakala na mambaba. 15 Miyati ya byuma byoshe bije byakele na muku wa kuyoya* byatwaleleleleho kuya kuli Nowa, byaile bibali-bibali. 16 Ngeci byoshe byakobelele, bya nkomba na bya lwabo, ngecilika mwashikile Njambi. Munima yebi, Yehova washokele cikolo.

17 Nyonzi yatwaleleleleho kunyoka ha matangwa 40 ha lifuti-libu, co mema atwaleleleleho kulibwezelela na kujundula bwato, co bwato bwafumukile helu lya mema, hakamwa ya lifuti-libu. 18 Mema atumine, co atwaleleleleho kulibwezelela manene ha lifuti-libu, oloni bwato bwafumukile helu lya mema. 19 Mema atumine manene ha lifuti-libu, co na minkinda yailaha yoshe ije yakala mwisi ya melu yakupukile. 20 Mema alibwezelelele, co atubakanene minkinda na makyubiti* 15.

21 Ngeci byakutanga byoshe bya kuyoya bije byakele na kwenda ha lifuti-libu byanyongele, na byakutanga bya kupulula byoshe, na bimuna, na tusitu ba mu shwata, na byakutanga bije bikende mu bibunga, na banu boshe. 22 Byoshe bije byakele ha lifuti-libu, bije byakele na muku wa kuyoya mu majulu abyo byatsile. 23 Ngeci wanyongesele byakuyoya byoshe ha lifuti-libu kwambateselela na banu, tusitu, tusitu ba kukalaba na bya kutanga bije bipulula mwilu. Byoshe babinyongesele ha lifuti-libu, kubanga Nowa lika na baje bakele nendi mu bwato bakebo bobokele. 24 Co lifuti-libu lyatwaleleleleho kujalela ha matangwa 150.

8 Oloni Njambi wanukile Nowa na tusitu boshe ba mu shwata na bimuna baje bakele nabo mu bwato, co Njambi wahuwisile lihunzi ha lifuti-libu, co mema ashangumukile kutepuluka. 2 Tubwelu-bwelu twa kuloba twa mema batwimikile, co bikolo bya libazi bya mwilu babishokele. Ngeci ije nyonzi yakele na kunyoka yemanene. 3 Co mema atepulukile kamandondo-kamandondo ha lifuti-libu. Matangwa 150 muwahwile, mema te anatepulukako. 4 Mu ngonde ya bu 7, ha litangwa lya bu 17 muje mu ngonde, bwato bwakwimanene ha minkinda ya Alalati. 5 Co mema atwaleleleleho kutepuluka kweta na mu ngonde ya bu 10. Mu ngonde ya bu 10, ha litangwa lyakulibanga omu mu ngonde, mitwe ya minkinda yasholokele.

6 Co matangwa 40 muwahwile, Nowa washokolwele ije windo ya ha bwato, 7 co watumine likololo. Uje likololo watwaleleleleho kupulula hanja oku eluka-eluka ku bwato kweta noho hawominine mema ha lifuti-libu.

8 Mu kwita kwa simbu, watumine liyembe mangana amone indi mema anatepuluka hasi. 9 Uje liyembe kawanene mwela wa kutongama, ngeci welukile kuli Nowa mu bwato mwafwa lifuti-libu lyoshe anga lyajalelele na mema. Co Nowa watuhwisile liboko lyendi mu bwato na kukobelesa uje liyembe mukati. 10 Wabandameneneko lalo matangwa 7, co watumine lalo liyembe kutunda mu bwato. 11 Uje liyembe mwelukile kuli Nowa mangwezi, Nowa wamwene ngwendi uje liyembe wambatele liputa lya olive lya kutonola ku kanwa kendi. Ngeci Nowa wazibukile ngwendi mema atepulukile ha lifuti-libu. 12 Wabandameneneko lalo matangwa 7. Co watumine uje liyembe, oloni kelukile lalo kuli ikeye.

13 Co mu mwaka wa bu 601, mu ngonde ya kulibanga, ha litangwa lya kulibanga omu mu ngonde, mema te anomu ha lifuti-libu. Co Nowa watundisile mutamba umo wa ciluli ca bwato, co wamwene ngwendi ha lifuti-libu hakele na kuma. 14 Mu ngonde yamucibali ha litangwa lya bu 27 omu mu ngonde, lifuti-libu lyomine.

15 Co Njambi walekele Nowa ngwendi: 16 “Tunda mu bwato na munakazi wobe na bana bobe ba banalume na banakazi ba bana bobe. 17 Tuhuka hamo na byakutanga byoshe bya kuyoya bya miyati yoshe, na byakutanga bya kupulula, na tusitu na tusitu boshe ba kulikoka ba ha lifuti-libu mangana baseme na kutuma na kupwa babangi ha lifuti-libu.”

18 Co Nowa watuhukilemo hamolika na bana bendi ba banalume na munakazi wendi na banakazi ba bana bendi. 19 Byakutanga bya kuyoya byoshe, na tusitu ba kulikoka hasi boshe, na byakutanga bya kupulula byoshe, na byoshe bije bikende hasi byatuhukile mu bwato. 20 Co Nowa watungilile Yehova mutula na kwambata tusitu bamo ku tusitu boshe ba kujela na bya kupulula bimo ku byakutanga bya kupulula bya kujela byoshe, co wabyenyekele kupwa bwana bwa kwenyeka ha mutula. 21 Co Yehova wazibile lwengo lwalubwa. Mukemwo Yehova wendekele mu mbunge yendi ngwendi: “Kunjikasingiho lalo libu mwafwa ya munu embwe, mwafwa mashungu a mu mbunge ya munu apwa amabi kushwa lika ku bwanike bwendi, co kunjikatsii lalo byuma byoshe bya kuyoya ngwe munjinalingi. 22 Kutunda hano lifuti-libu likatwalelelaho kukala na simbu ya kukuna bimbuto na ya kuteja, simbu ya kutonola na simbu ya kushaluka, simbu ya ntondwe na simbu ya cisika na mutanya na butsiki.”

9 Co Njambi wabezikisile Nowa na bana bendi ba banalume na kubaleka ngwendi: “Kiteni na kutuma na kushulisa lifuti-libu. 2 Byakutanga bya kuyoya byoshe bya ha lifuti-libu, na byakutanga bije bipulula mwilu byoshe, na byuma byoshe bije bikende hasi, na bisi ba mu kalunga-ndonga boshe, byoshe ebi bikatwalelelaho kumitewa na kumizibila lyoba. Njinabyakoni mu maboko eni.* 3 Njinamyana tusitu boshe baje bali na kwenda, baje bali na kuyoya, mangana bapwe byakulya byeni. Njinamyanabo boshe ngwe munjamyanenene bimena bya bushompo. 4 Oloni situ ije ili na mwonyo,* kulumbununa maninga ayo, kumwapandele kuilya. 5 Co lalo nga kasitu nambe munu etila maninga eni aje anapu myonyo yeni,* njikawatondela mu mutwe wendi. Nga kasitu, njikawatondela mu mutwe wendi. Nga munu, nendi njikatondela maninga a ndolome yendi mu mutwe wendi. 6 Woshe etila maninga a munu, nendi mukwabo munu aketila maninga endi, mwafwa Njambi watangele munu mu cifwa cendi. 7 Oloni yeni kiteni na kutuma. Libwezeleleni manene ha lifuti libu na kupwa babangi.”

8 Co Njambi walekele Nowa na bana bendi ba banalume ngwendi: 9 “Hanwoni njili na kulinga cikumiiyo nobe na bana bobe baje baija munima, 10 na byakutanga bya kuyoya byoshe bije bili nobe, na tuzila, na tusitu, na byakutanga bya kuyoya bya ha lifuti-libu byoshe bije bili nobe, byoshe bije byatundu mu bwato, kulumbununa byakutanga bya kuyoya bya ha lifuti-libu byoshe. 11 Eyo, njili na kulinga neni eci cikumiiyo ngwange: Kunjikanyongesaho lalo byuma bya kuyoya byoshe na mema a libazi, co lalo libazi kulikanyongesa lalo lifuti-libu.”

12 Njambi wendekele lalo ngwendi: “Eci cikeco cizibukiso ca cikumiiyo cinjili na kulikumiiya neni na byakutanga bya kuyoya byoshe bije bili nobe. Eci cikumiiyo cikakalako na ku bisemwa byoshe bya kulutwe. 13 Njinaka nkongolo yange mu mashelwa, co ikapwa cizibukiso ca cikumiiyo cinjinalikumiiya na lifuti-libu. 14 Simbu yoshe injikanena mashelwa ha lifuti-libu, co na nkongolo ikasholoka mu mashelwa. 15 Co njikanuka cikumiiyo cinjalikumiiye neni na byakutanga bya kuyoya bya miyati yoshe, co mema kuwakapu lalo libazi lije likanyongesa byuma bya kuyoya byoshe. 16 Co nkongolo ikasholoka mu mashelwa, co njikaimona na kwanuka cikumiiyo ca myaka yoshe cinjinalikumiiya na byakutanga bya kuyoya bya miyati yoshe ha lifuti-libu.”

17 Njambi welukilile lalo kuleka Nowa ngwendi: “Eci cikeco cizibukiso ca cikumiiyo cinjili na kulikumiiya na byuma bya kuyoya byoshe bije bili ha lifuti-libu.”

18 Bana ba Nowa ba banalume baje batundile mu bwato bapwile Shemu, Hamu na Jafeti. Mu kwita kwa simbu, Hamu wakukitile Kanana. 19 Aba batatu bakebo bapwile bana ba Nowa, co banu boshe ha lifuti-libu batundile kuli bakebo, co bajalakanene ha lifuti.

20 Ngeci Nowa washangumukile kulima, co wakunine lihya lya binyu. 21 Mwanwile binyu wapendele, co washulwile bizalo mu tenti yendi. 22 Hamu ishe ya Kanana wamwene ishe oku ali mushelengwa, co wakalekele bandolome bendi babali hanja. 23 Ngeci Shemu na Jafeti bambatele nanga na kuyaka ha bitsili byabo, co baile buseta-nima. Bakafwikile bushwamwa bwa ishabo oku banatala kweka, co kubamwene bushwamwa bwa ishabo.

24 Nowa mwapendulukile, wazibukile byalingile munendi wa mutinikila, 25 co wendekele ngwendi:

“Kanana apwe wa kusingiwa.

Apwe ndungo wamundondo ku bandolome bendi.”

26 Wendekele lalo ngwendi:

Kanana apwe ndungo na kuli ikeye lalo.”

28 Munima ya libazi, Nowa wayoyele myaka 350. 29 Ngeci myaka yoshe yayoyele Nowa yapwile 950, co watsile.

10 Biñanda bya bana ba Nowa, Shemu, Hamu na Jafeti ebi:

Bakitile bana ba banalume munima ya libazi. 2 Bana ba Jafeti ba banalume bapwile Goma, Magogi, Madai, Javani, Tubau, Mesheki na Tilasi.

3 Bana ba Goma ba banalume bapwile Ashikenazi, Lifathi, na Togama.

4 Bana ba Javani ba banalume bapwile Elishaha, Tashishi, Kitimu, na Dodanimu.

5 Kuli aba kukekwo kwatundile banu baje bakutungile ha mañanda kwesekesa na bindaka byabo na binaanga byabo na miyati yabo.

6 Bana ba Hamu ba banalume bapwile Kushi, Mizilaimu, Puti na Kanana.

7 Bana ba Kushi ba banalume bapwile Seba, Havila, Sabuta, Laama na Sabuteka.

Bana ba Laama ba banalume bapwile Sheba na Dedani.

8 Kushi wakitile Nimulodi. Nimulodi ikeye munu wa kulibanga kupwa muka-nzili ha lifuti-libu. 9 Wapwile ciyambi wa nzili mu kulwisa Yehova. Mukemwo kwakala endekesi ya kwendeka ngwayo: “Ngwe mwa Nimulodi, ciyambi wa nzili mu kulwisa Yehova.” 10 Bumwene bwendi bwashangumukilile mu lifuti lya Shina mu binganda bya Babele, Ereki, Akadi na Kaune. 11 Mwatundile muje mu lifuti, waile mu Asiria na kutunga nganda ya Ninive, Lehobothi-Ile, Kala, 12 na Leseni ije yakele hakati ka nganda ya Ninive na nganda ya Kala: Ei ikeyo nganda yakama.*

13 Mizilaimu wakitile Ludimu, Anamimu, Lehabimu, Nafutahimu, 14 Patuzimu, Kasilahimu (kuje kwatundile baFilisitiya) na Kafutalimu.

15 Kanana wakitile Sidoni munendi wa ntwatwa, na Hethi, 16 hamolika na baJebusi, baAmoli, baGigashite, 17 baHivi, baAkaite, baSinite, 18 baAvadi, baZemalite na baHamathi. Munima yebi, binaanga bya baKanana byalishandanganene. 19 Co nginga ya baKanana yatundile ku Sidoni yaketele na ku Gela kuyehi na Gaza, yaketele na ku Sodoma, Gomola, Adima na Zeboimi kuyehi na Lasha. 20 Aba bakebo bana ba Hamu ba banalume kwesekesa na binaanga byabo na bindaka byabo na mafuti abo na miyati yabo.

21 Shemu nendi wakitile bana, ikeye kukulwila ya bana ba Eba boshe na ndolome ya Jafeti mukulunu wabo.* 22 Bana ba Shemu bapwile Elamu, Ashu, Apakishadi, Ludi na Alamu.

23 Bana ba Alamu bapwile Uzi, Hula, Geta na Mashi.

24 Apakishadi wakitile Shila, co Shila wakitile Eba.

25 Eba wakitile bana ba banalume babali. Umo wapwile Pelegi,* mwafwa lifuti-libu* lyalyangunwine mu simbu yendi. Ndolome yendi wapwile Jokitani.

26 Jokitani wakitile Amodadi, Shelefu, Hazamaveti, Jela, 27 Hadolamu, Huzau, Dikila, 28 Obau, Abimaele, Sheba, 29 Ofiya, Havila, na Jobabu. Aba boshe bapwile bana ba Jokitani.

30 Mwela ubakele na kukala washangumukilile ku Mesha, co waketele na ku Sefa ku mutambela wa minkinda wa ku butuhukilo bwa litangwa.

31 Aba bakebo bana ba Shemu ba banalume kwesekesa na binaanga byabo na bindaka byabo na mafuti abo na miyati yabo.

32 Ebi bikebyo binaanga bya bana ba Nowa ba banalume kwesekesa na binaanga byabo na mafuti abo na miyati yabo. Miyati yoshe ije yalishandanganene ha lifuti-libu munima ya libazi yatundile aha ha binaanga.

11 Co lifuti lyoshe lyatwaleleleleho kwendeka ndaka imolika na majwi amolika. 2 Mubakele na kuya ku butuhukilo bwa litangwa, bawanene cinema mu lifuti lya Shina, co bashangumukile kukalamo. 3 Co bendekele kuli umo na mukwabo ngwabo: “Ijeni tupange mabrikisi na kuwenyeka na tuhya.” Ngeci batungisile mabrikisi keti mamanya, co bapangesele tala kupwa ngwe daka. 4 Co bendekele ngwabo: “Ijeni tulitungile nganda na kaposhi kaje kali na kashongwa kaketa mwilu, co tuyeni tulimungile lizina lya kutsimana mangana keti tushandokele ha lifuti-libu hoshe.”

5 Yehova wasikumukile hasi mangana akumone nganda na kaposhi bibatungile banu. 6 Co Yehova wendekele ngwendi: “Taleni! Boshe aba banapu banu bamo, baje bali na kwendeka ndaka imo, co taleni bibanashangumuka kucakana. Kukwesi cuma cibasinganyeka cije cibonwa kulinga. 7 Ija tuye* tusikumuke hasi tukatanganese ndaka yabo mangana keti bazibe ndaka ya umo na mukwabo.” 8 Co Yehova wabashandwelele ha lifuti-libu hoshe, co kamandondo-kamandondo balikelele kutunga ije nganda. 9 Mukemwo ije nganda bailukile ngwabo Babele,* mwafwa muje mu nganda mukemwo mwatanganeselele Yehova bindaka byoshe bya ha lifuti-libu, co Yehova wabashandwelele ha lifuti-libu hoshe.

10 Muzimbu wa Shemu ou:

Shemu wakele na myaka 100 mwakitile Apakishadi. Wamukitile munima ya myaka ibali kutunda ha Libazi. 11 Munima ya kukita Apakishadi, Shemu wayoyele myaka 500. Co ha myaka ei wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

12 Apakishadi wayoye myaka 35, co wakitile Shila. 13 Munima ya kukita Shila, Apakishadi wayoyele myaka 403. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

14 Shila wayoyele myaka 30, co wakitile Eba. 15 Munima ya kukita Eba, Shila wayoyele myaka 403. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

16 Eba wayoyele myaka 34, co wakitile Pelegi. 17 Munima ya kukita Pelegi, Eba wayoyele myaka 430. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

18 Pelegi wayoyele myaka 30, co wakitile Reu. 19 Munima ya kukita Reu, Pelegi wayoyele myaka 209. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

20 Reu wayoyele myaka 32, co wakitile Selugi. 21 Munima ya kukita Selugi, Reu wayoyele myaka 207. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

22 Selugi wayoyele myaka 30, co wakitile Nahole. 23 Munima ya kukita Nahole, Selugi wayoyele myaka 200. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

24 Nahole wayoyele myaka 29, co wakitile Tela. 25 Munima ya kukita Tela, Nahole wayoyele myaka 119. Co ha myaka ei, wakitile bana ba banalume na ba banakazi.

26 Tela wayoyele myaka 70, co wakitile Abramu, Nahole na Halani.

27 Biñanda bya Tela ebi:

Tela wakitile Abramu, Nahole na Halani. Co Halani wakitile Lote. 28 Halani watsile te ishe Tela aciyoya. Watsililile mu lifuti lyasemukilile, mu Ule ya baKaudiya. 29 Abramu na Nahole bambatele banakazi. Lizina lya munakazi wa Abramu lyapwile Salai. Co lizina lya munakazi wa Nahole lyapwile Miuka muna Halani. Halani ikeye ishe ya Miuka na Isikaha. 30 Salai wapwile mumba kakele na mwana.

31 Co Tela wambatele munendi Abramu na mutekulyendi Lote muna Halani na inamweno Salai munakazi wa munendi Abramu. Co batundile mu Ule ya baKaudiya na kuya ku lifuti lya Kanana. Mu kwita kwa simbu, baketele ku Halani, co kukekwo kubakele. 32 Tela wayoyele myaka 205, co watsililile mu Halani.

12 Co Yehova walekele Abramu ngwendi: “Tunda mu lifuti lyobe na ku babushoko bwobe na ku njibo ya isho, uye ku lifuti linjikumwesa. 2 Njikakupwisa muyati wakama, na kukubezikisa na kutsimanesa lizina lyobe, co banu bakabezika kwitila muli yobe. 3 Njikabezikisa baje bakakubezikisa na kusinga baje bakakusimikiya byuma byabibi, co binaanga byoshe bya hasi bakabibezikisa kwitila muli yobe.”

4 Ngeci Abramu waile ngwe mwamulekele Yehova, co Lote waile hamolika nendi. Abramu wakele na myaka 75 mwatundile mu Halani. 5 Abramu wambatele munakazi wendi Salai, na Lote muna ndolome yendi na byuma byoshe bibakele nabyo na bindungo babakele nabo mu Halani, co bashangumukile bungenzi bwa kuya ku lifuti lya Kanana. Mubaketele ku lifuti lya Kanana, 6 Abramu waile na kwendangana omu mu lifuti, co waketele na ku mwela wa Shekemu, kuyehi na miti yakama ya Mole. Ha simbu ije, Bakanana bakele omu mu lifuti. 7 Co Yehova washolokele kuli Abramu na kumuleka ngwendi: “Njikana bana* bobe eli lifuti.” Ngeci, Abramu watungile mutula kuje ku mwela. Wautungilile Yehova uje washolokele kuli ikeye. 8 Mu kwita kwa simbu, watundile kuje na kuya ku mutambela wa minkinda, ku butuhukilo bwa litangwa kutubakana Betheu. Co washimbikile tenti yendi mukati ka Betheu na Ai. Betheu yakele ku bulaukilo bwa litangwa, Ai ku butuhukilo bwa litangwa. Co watungilileko Yehova mutula na kushangumuka kusana ha lizina lya Yehova. 9 Mu kwita kwa simbu, Abramu wajalwisile cilombo cendi na kutalesela ku Negebu. Wakele na kujalozoka kutunda ha mwela umo kuya ha mwela ukwabo.

10 Co njala yakobelele muje mu lifuti, mukemwo Abramu waile ku Ijipiti mangana acikakaleko tahi* mwafwa ije njala yapwile yakama manene. 11 Mwakele hayehi na kukobela mu lifuti lya Ijipiti, walekele munakazi wendi Salai ngwendi: “Tolilila! Njizibuka ngwange u munakazi wamubwa manene. 12 Co baka-Ijipiti mubakakumona bakendeka ngwabo: ‘Ou ikeye munakazi wendi.’ Co bakanjitsiya, oloni yobe bakakuseza na mwonyo. 13 Ukendeke ngwobe u ndokazi yange, co byuma bikanjendela mwamubwa mwafwa yobe, co kubakanjitsii.”

14 Abramu mwakobelele lika mu Ijipiti, baka-Ijipiti banangukile ngwabo uje munakazi wapwile wamubwa manene. 15 Co bimyata ba Falo nabo bamumwene, co baile na kumushangazala kuli Falo. Ngeci uje munakazi bamutwalele ku njibo ya Falo. 16 Falo walingile mwamubwa Abramu mwafwa ya Salai, co Abramu bamwanene bimanga, bingombe, bidonki ba nkomba na ba lwabo, bangamba ba banalume na ba banakazi na tumele. 17 Co Yehova wanene Falo na bakunjibo yendi kashitiko kakama mwafwa ya Salai, munakazi wa Abramu. 18 Co Falo wasanene Abramu na kumuleka ngwendi: “Bika wanjilingilamo? Bika kuwanjilekele ngwobe munakazi wobe? 19 Bika biunendekelele ngwobe ndokazi yobe? Wamono! Njinashaka kumwambata ngwange apwe munakazi wange. Munakazi wobe ou, mwambate uye.” 20 Co Falo wanene mashiko ku banu bendi kutalesa kuli Abramu, co basindikiiye Abramu na munakazi wendi na byoshe byakele nabyo.

13 Co Abramu watundile ku Ijipiti waile ku Negebu na munakazi wendi na byoshe bibakele nabyo, hamolika na Lote. 2 Abramu wakele na bimuna babangi na siuva na goldi. 3 Mwakele na kutunda ku Negebu kuya ku Betheu, waile na kushimbika bilombo mu ngila kweta noho haketelele ku mwela wabangele kushimbika tenti yendi mukati ka Betheu na Ai, 4 ku mwela kuje kwabangele kutunga mutula. Abramu mwaketele kuje, wasanene ha lizina lya Yehova.

5 Co Lote uje wakele na kwenda na Abramu, nendi wakele na bimanga na bingombe na bitenti. 6 Ngeci kubasele lalo kukala ha mwela umolika boshe. Byuma byabo byatumine manene mukemwo kubasele kukala hamolika. 7 Ngeci kwakatukile bicokocoko mukati ka tunyungi ba bimuna ba Abramu na tunyungi ba bimuna ba Lote. (Ha simbu ije, baKanana na baPerizite bakele muje mu lifuti.) 8 Ngeci Abramu walekele Lote ngwendi: “Kukwapandele kukala bicokocoko mukati kange nobe na mukati ka tunyungi bange na tunyungi bobe mwafwa tu bandolome. 9 Wasa kwangula kwoshe kuushaka kukala. Tuye tulitepe. Nga uya ku cimoshwe, yangeco njiya ku cilyo. Oloni nga uya ku cilyo, yangeco njiya ku cimoshwe.” 10 Ngeci Lote wandwile mesho, co wamwene ngwendi mutambela wa Jodani kuketa na ku Zowa wakele na mema amangi (simbu kanda Yehova anyongese Sodoma na Gomola.) Wapwile ngwe lihya lya Yehova, ngwe lifuti lya Ijipiti. 11 Co Lote wangwile mutambela woshe wa Jodani, co wajalwisilile cilombo cendi ku butuhukilo bwa litangwa. Ngeci balyangunwine. 12 Abramu wakele mu lifuti lya Kanana, oloni Lote wakele kuyehi na binganda bya muje mu mutambela. Mamaneselelo wakashimbikile tenti yendi kuyehi na Sodoma. 13 Co banu ba mu Sodoma bapwile banu bababi. Bakele na kulinga bubi bwakama manene ku mesho a Yehova.

14 Lote mwasezele Abramu, Yehova walekele Abramu ngwendi: “Andula mesho obe, oho bene haunemana, utale ku kunto na ku mbwela, ku butuhukilo bwa litangwa na ku bulahukilo bwa litangwa, 15 mwafwa lifuti lyoshe liuli na kumona njikwanalyo na bana bobe kupwa buswana bweni myaka yoshe. 16 Njikatumisa bana bobe ngwe mushekesheke wa lifuti-libu. Nga kuli umo asa kutanda mushekesheke, co na bana bobe bakasa kubatanda. 17 Katuka, endangana mu lifuti lyoshe mu bulaha na mu bwihi bwa lifuti mwafwa njikwanalyo.” 18 Ngeci, Abramu watwaleleleleho kukala mu bitenti. Mu kwita kwa simbu, wakatungile mukati ka miti yakama ya Mamule, ije yakala mu Hebroni, co wakatungilile Yehova mutula.

14 Mu matangwa a Amurafeu mwene wa Shina, na Alioki mwene wa Elasale, na Kedolama mwene wa Elamu, na Tida mwene wa Goimu, 2 aba bimyene balwile nzita na Bera mwene wa Sodoma, na Bisha mwene wa Gomola, na Shinabu mwene wa Adima, na Shemeba mwene wa Zeboimi, na mwene wa Bela, kulumbununa mutambela wa Zowa. 3 Aba bimyene boshe bakungulwilile maswalale babo boshe mu Cinema ca Sidimu, kulumbununa Kalunga-ndonga wa Mwongwa.*

4 Bapangelele Kedolama ha myaka 12, oloni mu mwaka wa bu 13 bamutengulukilile. 5 Co mu mwaka wa bu 14, Kedolama na bimyene baje bakele nendi baile na kulwa, co bakahyanene baLefaimu mu Ashiteloti-kanaimu, na baZuzimu mu Hamu, na baEmimu mu Shave-kiliyathaimu, 6 na baHolite ha munkinda wabo wa Seya kuketa na ku Eu-parani ije ili mu mambo. 7 Co batengulukile na kuya ku Eni-mishifati kulumbununa Kadeshi, co bakafungulwile mutambela woshe wa baAmaleki na wa baAmoli baje bakele mu Hazazoni-tama.

8 Ha simbu ei, mwene wa Sodoma waile na kulwa, co na mwene wa Gomola, na mwene wa Adima, na mwene wa Zeboimi, na mwene wa Bela, kulumbununa mutambela wa Zowa, nabo baile nendi mu Cinema* ca Sidimu na kubalwisa. 9 Bakalwisile Kedolama mwene wa Elamu, Tida mwene wa Goimu, Amurafeu mwene wa Shina, na Alioki mwene wa Elasale. Bimyene bawana balwile na bimyene batanu. 10 Mu Cinema* ca Sidimu mwashulile mena a tala, co mwene wa Sodoma na mwene wa Gomola mubashakele kutewa bakawilililemo, co baje basaleleho bashatukilile ku mutambela wa minkinda. 11 Co baje bahyanene, bambatele byuma byoshe bya mu Sodoma na mu Gomola na byakulya byabo byoshe, co baile. 12 Bambatele na muna ndolome ya Abramu, Lote uje wakele mu Sodoma. Bambatele na byuma byendi, co batwaleleleleho na bungenzi bwabo.

13 Munima yebi, munalume uje watewele, waile na kuleka Abramu wa Kahebelu byuma byalingiwile. Abramu wakele na kukala* mukati ka miti yakama ya Mamule wa kaAmoli, ndolome ya Eshiko na Anele. Aba banalume balikwatasanene na Abramu. 14 Abramu wazibile ngwendi kabushoko* kendi bamukwatele bundungo. Mwazibile ngoco, wakungulwile bangamba ba kusemukila mu njibo yendi 318, baje balongesele kulwa. Co wakabele baje bimyene kuketa na ku Dani. 15 Ku butsiki, watepele maswalale bendi mu bibunga, co ikeye hamolika na bangamba bendi bakalwisile baje bimyene na kubahyana. Kutundaho, wabashekele kweta na ku Hoba ije yakala ku kunto ya Damasika. 16 Welukile na bitenga byoshe hamolika na kabushoko kendi Lote na bitenga byendi, na banakazi, na banu beka bafungulwile.

17 Abramu mwatundile na kulwisa mwene Kedolama na bimyene baje bakele hamo nendi, mwene wa Sodoma waile mangana akaliwane na Abramu mu Cinema* ca Shave, kulumbununa Cinema ca Mwene. 18 Co Meukizedeki mwene wa Salema wanene Abramu likende na binyu. Meukizedeki wapwile kapilistu wa Njambi Wahakamwa Manene.

19 Wamubezikisile ngwendi:

Co Abramu wamwanene cabulikumi ku byuma byoshe bibelukile nabyo.

21 Munima yebi, mwene wa Sodoma walekele Abramu ngwendi: “Njane banu bange, oloni bitenga ambata.” 22 Oloni Abramu walekele mwene wa Sodoma ngwendi: “Njolola liboko lyange mu kulisinga kuli Yehova, Njambi Wahakamwa Manene uje watangele lilu na lifuti-libu, 23 ngwange kunjambata cuma coshe-coshe cije cinapu cobe, ipwe bwanda nambe mwiba wa lisanda mangana keti wendeke ngwobe, ‘Yange njinafukisa Abramu.’ 24 Kunjambata cuma coshe-coshe, ebi bene bibanali bakwenje bange kunahu. Oloni aba banalume banjinaile nabo, Anele, Eshiko na Mamule bakebo basa kwambata mitamba yabo.”

15 Munima yebi, lijwi lya Yehova lyendekele kuli Abramu mu cimona ngwalyo: “Keti uzibe lyoba Abramu. Yange ntelo yobe. Cikandelela cobe cikapwa cakama manene.” 2 Abramu wakumbulwile ngwendi: “Yehova Mwata Wahakamwa ya Byoshe, bika biunjana ha kuwana ngwe anga kunjesi na mwana, co owo akaswana njibo yange kuma keti Elieza munalume wa ku Damasika ndi?” 3 Abramu watwaleleleleho kwendeka ngwendi: “Kuwanjanene mwana,* co munu wakunjibo yange ikeye apwa swana yange.” 4 Oloni lijwi lya Yehova lyamukumbulwile ngwalyo: “Ou munalume kakapu swana yobe, oloni munobe wa kulisemena ikeye akapwa swana yobe.”

5 Co Njambi watuhwile Abramu hanja na kumuleka ngwendi: “Andula mesho obe, co utande bingongonosi nga wasa kulinga ngoco.” Njambi wendekele lalo ngwendi: “Omu mukemwo mubakafwa bana* bobe.” 6 Co Abramu wakulahelele Yehova, co wamumwene ngwendi wa kusungama. 7 Co wendekele lalo ngwendi: “Yange Yehova uje wakutundisile mu Ule, mu lifuti lya baKaudiya mangana njikwane eli lifuti kupwa buswana bwobe.” 8 Abramu mwazibile ngoco, wehwile ngwendi: “Yehova, Mwata Whakamwa ya Byoshe, njizibuka batijo ngwange njikaswana eli lifuti?” 9 Njambi wakumbulwile Abramu ngwendi: “Njinenele ngombe wa lwabo wa myaka itatu uje kanda aseme, na membe wa lwabo wa myaka itatu, na manga wa nkomba wa myaka itatu, na katela na muna kankwilimba.” 10 Co boshe wabambatele na kubateta mu bipuka bibali, co wakele cipuka cimo na cimo mangana cilitale na cikwabo, oloni tuzila kabatetele. 11 Co tuzila baje bakali situ bashangumukile kwija mangana bakutule ha situ, oloni Abramu watwaleleleleho kubasheka.

12 Litangwa mulyakele hayehi na kulahuka, Abramu wawililile mu tulo twakama. Co ku tulo, wamwene lisusulungu lyakama lya kutewesa. 13 Co Njambi walekele Abramu ngwendi: “Zibuka ngwobe bana* bobe bakapwa baka-kwija mu lifuti lyambala, co banu ba muje mu lifuti bakabapwisa bindungo na kubayandesa ha myaka 400. 14 Oloni njikasompa muyati ubakapangela, co munima yobyo, bakatunda muje mu lifuti na byuma byabingi. 15 Oloni yobe ukaya kuli bakukulwila bobe mu kwoloka, co bakakutsinda munima ya kuyoya myaka yaingi. 16 Oloni bana bobe bakeluka muno mu lifuti mu cisemwa camuciwana mwafwa simbu ya kwana baAmoli kashitiko kanda yete.

17 Litangwa mulyalahukile, kwakele lisusulungu lyakama manene, co kwasholokele lutengo luje lwakele na kukakumuka bwisi. Kwasholokele na mulangi wa tuhya uje wakele na kwita mukati ka bipuka. 18 Ha litangwa lije, Yehova walikumiiye na Abramu ngwendi: “Njikana bana* bobe eli lifuti kutunda ku ndonga ya Ijipiti kuya na ku ndonga yakama, ndonga ya Yufreti, 19 kulumbununa lifuti lya baKenite na lya baKenizite na lya baKadimonite, 20 na lya baHiti na lya baPerizite na lya baLefaimu, 21 na lya baAmoli na lya baKanana na lya baGigashite na lya baJebusi.

16 Co Salai munakazi wa Abramu kamukitilile bana, oloni Salai wakele na ngamba yendi wa ku Ijipiti wa lizina lya Hagale. 2 Co Salai walekele Abramu ngwendi: “Tala! Yehova nanjonowesa kukita bana. Njikulomba ulilale na ngamba yange, hamo njikala na bana kwitila muli ikeye. Co Abramu watolililile ku byuma byamulekele Salai. 3 Abramu mwayoyele myaka 10 mu lifuti lya Kanana, munakazi wendi Salai wambatele Hagale ngamba yendi wa ku Ijipiti na kumwana kuli munalume wendi mangana apwe munakazi wendi. 4 Ngeci Abramu walilalele na Hagale, co Hagale wakele na cikute. Hagale mwanangukile ngwendi ali na cikute, washangumukile kushaula shukulu yendi Salai.

5 Salai mwamwene ngoco, walekele Abramu ngwendi: “Yobe unanjinenela obu bukalu. Yange njinakele ngamba yange mu maboko obe, oloni mwanananguka ngwendi ali na cikute nashangumuka kunjishaula. Yehova asompe mukati kange nobe.” 6 Abramu wakumbulwile Salai ngwendi: “Tala! Ngamba yobe ali mu maboko obe. Mulinge mwoshe muumwena ngwobe mukemwo munapande.” Co Salai wayandesele Hagale, co Hagale watewele.

7 Mu kwita kwa simbu, kangelo ka Yehova wawanene Hagale ha kabwelubwelu ka mema kaje kakala mu ngila ya kuya ku Shuri. 8 Uje kangelo wamwihwile ngwendi: “Hagale ngamba ya Salai, utunda kuli, co uli na kuya kuli?” Hagale wamukumbulwile ngwendi: “Njili na kutewa shukulu yange Salai.” 9 Co kangelo ka Yehova wamulekele ngwendi: “Iluka kuli shukulu yobe, co ya ukalikehese na kulyaka kwisi yendi.” 10 Co kangelo ka Yehova walekele Hagale ngwendi: “Njikatumisa manene bana* bobe, co wahi akasa kubatanda.” 11 Kangelo ka Yehova wendekele lalo ngwendi: “Oho hauli uli na cikute, co ukakita mwana wa munalume. Unapande kukamuluka ngwobe Ishimaele* mwafwa Yehova nazibi tuyando twobe. 12 Ishimaele akapwa ngwe donki wa mu shwata.* Akalwisa banu boshe, co banu boshe bakamulwisa. Kakakala hamo na bandolome bendi.”*

13 Co Hagale wasanene ha lizina lya Yehova uje wakele na kwendeka nendi. Wendekele ngwendi: “Wapwa u Njambi muka-kumona,” mwafwa Hagale wehwile ngwendi, “Kuma njinamono uje akanjimono ndi?” 14 Mukemwo lije lisima balisanene ngwabo Bele-lahai-loi.* (Lyakala mukati ka Kadeshi na Beledi.) 15 Co Hagale wakitililile Abramu mwana wa munalume, co Abramu walukile munendi yamukitilile Hagale ngwendi Ishimaele. 16 Abramu wakele na myaka 86 Hagale mwamukitilile Ishimaele.

17 Abramu mwakele na myaka 99, Yehova washolokele kuli ikeye na kumuleka ngwendi: “Yange Njambi Muka-nzili Yoshe. Enda mu bingila byange, co keti ukale na kapenga.* 2 Njikazameka cikumiiyo cange cinjalikumiiye nobe, co njikatumisa bana bobe, njikabatumisa manene-nene.”

3 Abramu mwazibile ngoco, watsikamene na kukulamena hasi, co Njambi watwaleleleleho kwendeka nendi ngwendi: 4 “Tala! Yange njinalikumiiya nobe, co cili bene ukapwa ishe ya miyati yaingi. 5 Lizina lyobe kulikapu lalo Abramu,* oloni likapwa Abrahamu* mwafwa njikakupwisa ishe ya miyati yaingi. 6 Njikakwana bana babangi manene-nene, co kuli yobe kukatunda miyati, co na bimyene bakatunda kuli yobe.

7 “Co njikanyunga cikumiiyo cange cinjinalikumiiya nobe na bana* bobe baje bakaija munima yobe mu bisemwa byabo byoshe, cikumiiyo ca myaka yoshe ngwange njikapwa Njambi yobe na Njambi ya bana* bobe baje bakaija munima yobe. 8 Co yobe na bana* bobe baje bakaija munima yobe, njikamyana lifuti muje muunakala ngwe muka-kwija. Lifuti lyoshe lya Kanana likapwa buswana bwabo myaka yoshe, co yange njikapwa Njambi yabo.”

9 Njambi walekele lalo Abrahamu ngwendi: “Oloni yobe unapande kunyunga cikumiiyo cange na bana bobe baje bakaija munima yobe mu bisemwa byabo byoshe. 10 Eci cikeco cikumiiyo cinjinalikumiiya nobe ciunapande kunyunga na bana* bobe baje bakaija munima yobe: Munalume woshe mukati keni napande kuya ku mukanda. 11 Munapande kubatula bikoba bya ku bunalume bweni, co eci cipwa cizibukiso ca cikumiiyo cinjinalikumiiya neni. 12 Mwana wa munalume woshe ali mukati keni uje ali na matangwa 8 a kusemuka napande kuya ku mukanda, ipwe uje nasemukila mu njibo yobe nameme keti umo wa bana* beni, nameme uje imunalanda na bimbongo kuli baka-mafuti eka. Munapande kulinga eci mu bisemwa byeni byoshe. 13 Munalume woshe asemukila mu njibo yeni, na munalume woshe imunalanda na bimbongo byeni napande kuya ku mukanda. Co eci cimweso cili ha mibila yeni cinapande kupwa bukaleho buje bumwesa cikumiiyo cinjinalikumiiya neni myaka yoshe. 14 Nga munalume wa kujeneka kuya ku mukanda kabatula cikoba ca ku bunalume bwendi, co ou munu banapande kumutsiya. Napokola cikumiiyo cange.”

15 Co Njambi walekele Abrahamu ngwendi: “Munakazi wobe Salai kuwapandele kumusana lalo ngwobe Salai* mwafwa lizina lyendi lipwoni Sala.* 16 Njikamubezikisa, co lalo njikakwana mwana wa munalume kwitila muli ikeye. Njikabezikisa munakazi wobe, co kuli ikeye kukatunda miyati. Bimyene ba banu bakatunda kuli ikeye. 17 Abrahamu mwazibile ngoco, watsikamene na kukulamena hasi, co washangumukile kujola na kwendeka mu mbunge yendi ngwendi: “Kuma munalume wa myaka 100 asa kukita mwana ndi? Kuma Sala munakazi wa myaka 90 asa kukita ndi?”

18 Ngeci Abrahamu walekele Njambi wa busunga ngwendi: “Njikulomba ubezikise Ishimaele.” 19 Co Njambi wamukumbulwile ngwendi: “Munakazi wobe Sala akukitila mwana wa munalume, co unapande kumuluka ngwobe Isaki.* Njikazameka cikumiiyo cili mukati kange nendi, cikumiiyo cije cikakalako myaka yoshe ku bana bendi baje bakaija munima yendi. 20 Co kutalesa kuli Ishimaele njinazibi biunalombo. Tala! Njikamubezikisa na kumwana bana babangi na kumulingisa atume manene. Akakita bimyata 12, co njikamulingisa akapwe muyati wakama. 21 Oloni njikazameka cikumiiyo cange na Isaki uje yakakukitila Sala ha simbu ino mungolosika.”

22 Njambi mwamanesele kusimutwiya na Abrahamu, wamusezele. 23 Co Abrahamu wambatele munendi Ishimaele na banalume boshe ba kusemukila mu njibo yendi, na boshe baje balandele na bimbongo byendi, na banalume bakunjibo yendi boshe, wabatwile bikoba bya ku bunalume bwabo ha litangwa lije bene ngwe mwamulekele Njambi. 24 Abrahamu wakele na myaka 99 mubabatwile cikoba ca ku bunalume bwendi. 25 Co munendi Ishimaele wakele na myaka 13 mubabatwile cikoba ca ku bunalume bwendi. 26 Ha litangwa lije bene Abrahamu bamutwalele ku mukanda hamolika na munendi Ishimaele. 27 Co na banalume boshe bakunjibo yendi, na baje ba kusemukila mu njibo yendi, na baje balandele na bimbongo byendi kuli baka-mafuti eka babatwalele ku mukanda hamolika nendi.

18 Munima yebi, Yehova walisholwele kuli Abrahamu mu miti yakama ya Mamule omwo Abrahamu watumamene ku cikolo ca tenti yendi mutanya ha simbu ikukashaluka manene. 2 Wandwile mutwe, co wamwene banalume batatu banemana halako nendi. Mwabamwene, wakatukile ku cikolo ca tenti yendi na kubashatukila, co wakatsikamene hasi. 3 Co Abrahamu wendekele ngwendi: “Yehova, nga njinawana kutetela ku mesho obe, keti utubakane yange ngamba yobe. 4 Njimilomba bamineneleko tumema twakumijwelesa ku mendi, co mutumame mwisi ya muti. 5 Ha kuwana ngwe munaija kuno kuli ngamba yeni, maneni njimineneleko likende mangana muwaneko nzili,* co kutundaho mutwalelelaho na bungenzi bweni.” Mubazibile ngoco, bendekele ngwabo: “Bukalu bwahi, linga muunendeka.”

6 Co Abrahamu washatukilile ku tenti ya Sala na kumuleka ngwendi: “Zambula, ambata biseteko* bitatu bya fulawa yaibwa uitike na kupanga makende.” 7 Kutundaho, Abrahamu washatukilile ku bingombe, co wakangwileho muna ngombe wa nkomba wamubwa. Wamwanene kuli muka-kupanga, co uje muka-kupanga wamubwahesele bwasi-bwasi. 8 Co Abrahamu wambatele bata na mabele na situ ya muna ngombe ije yabwahesele, co wabanenebyo. Co wemanene kumukulo wabo mwisi ya muti bakebo oku bali na kulya.

9 Bamwihwile ngwabo: “Munakazi wobe Sala ali kuli?” Wabakumbulwile ngwendi: “Ali omu mu tenti.” 10 Co umo wabo watwaleleleleho kwendeka ngwendi: “Cili bene, mungolosika njikeluka kuli yobe ha simbu ino bene, co munakazi wobe Sala akakala na mwana wa munalume. Co Sala wakele na kubatolilila oku ali ku cikolo ca tenti ije yakele kunima you munalume. 11 Abrahamu na Sala bakulubalele. Sala watubakanene myaka ya kukita. 12 Ngeci Sala wajolele mu mbunge ngwendi: “Hano njinakulubala, co mwata wange nakolo. Kuma njicili lalo neli lishungu ndi?” 13 Co Yehova wehwile Abrahamu ngwendi: “Mwafwa bika Sala najolo na kwendeka ngwendi, ‘Kuma njikakita bene nameme njinakolo ndi?’ 14 Kuma kuli cuma kucasiwa kuli Yehova ndi? Mungolosika njikeluka kuli yobe ha simbu ino bene, co Sala akakala na mwana wa munalume.” 15 Oloni Sala wabyanene ngwendi: “Kunjajolele” mwafwa wazibile lyoba. Co Njambi wendekele ngwendi: “Unajolo.”

16 Baje banalume mubakatukile na kuya, Abrahamu wabasindikiiye, co baje banalume bamwene Sodoma. 17 Yehova wendekele ngwendi: “Kunjishwekela Abrahamu binjinayongola kulinga. 18 Abrahamu akapwa muyati wakama wa nzili, co miyati yoshe ya ha lifuti-libu bakaibezikisa* kwitila muli ikeye. 19 Mwafwa njinamuzibuka mwamubwa, co njakulahela ngwange ashika bana bendi na bakunjibo yendi baje bakaija munima yendi mangana banyunge bingila bya Yehova ha kulinga byuma byabibwa nebi bya kusungama, mangana Yehova alinge byuma byakulahesele Abrahamu.”

20 Co Yehova wendekele ngwendi: “Miteto ibali na kuteta banu hali Sodoma na Gomola inapu yakama, co bubi bulimo bunama manene. 21 Njiyako njikamone indi miteto injinazibi inapu ya busunga na kumona indi cili bene bilinga byabo binapu byabibi manene. Njishaka njizibuke indi mukemwo mubinafu byuma.”

22 Co baje banalume bakatukile na kuya ku Sodoma, oloni Yehova wasalele na Abrahamu. 23 Co Abrahamu wamushwenene na kumwihula ngwendi: “Kuma ukanyongesa bene baka-kusungama hamolika na baka-bubi ndi? 24 Batico nga muje mu nganda muli banu 50 ba kusungama? Kuma ukabanyongesela kumolika indi ukakonekela ije nganda mwafwa ya banu 50 ba kusungama balimo? 25 Cili bene yobe kuwasa kulinga byuma mu ngila ei: kunyongesa muka-kusungama hamolika na muka-bubi, na kulinga muka-kusungama na muka-bubi mu ngila imolika. Kuwasa kulinga ngoco. Kuma Lyaako wa lifuti-libu lyoshe kalingi byabibwa ndi?” 26 Co Yehova wendekele ngwendi: “Nga njiwana banu 50 ba kusungama mu nganda ya Sodoma, co njikonekela mwela woshe mwafwa yabo.” 27 Oloni Abrahamu wakumbulwile lalo ngwendi: “Njikulomba Yehova, njitabese njitwaleleleho kwendeka nameme njapwa lika likungu na lito. 28 Batico nga uwana banu 45 ba kusungama? Kuma unyongesa ije nganda yoshe mwafwa hanajeneka batanu ndi?” Njambi wamukumbulwile ngwendi: “Kunjiinyongesa nga njiwanamo banu 45.”

29 Oloni wamwihwile lalo ngwendi: “Batico nga uwanamo banu 40?” Wamukumbulwile ngwendi: “Kunjiinyongesa mwafwa yobo banu 40.” 30 Oloni watwaleleleleho kwendeka ngwendi: “Yehova, keti ulubale, njitabese njitwaleleleho kwendeka. Batico nga uwanamo lika banu 30?” Wamukumbulwile ngwendi: “Kunjiinyongesa nga njiwanamo banu 30.” 31 Wendekele lalo ngwendi: “Njikulomba Yehova, njitabese njitwaleleleho kwendeka nobe. Batico nga uwanamo lika banu 20? Wamukumbulwile ngwendi: “Kunjikainyongesa mwafwa ya baje banu 20.” 32 Mamaneselelo Abrahamu wendekele ngwendi: “Yehova, keti ulubale, oloni njitabese njendekeko lwamamaneselelo. Batico nga uwanamo lika 10?” Wamukumbulwile ngwendi: “Kunjiinyongesa mwafwa ya baje 10.” 33 Yehova mwamanesele kusimutwiya na Abrahamu, waile, co Abrahamu welukile kwimbo lyendi.

19 Baje tungelo babali betele mu Sodoma mangwezi, co Lote watumamene ku cikolo ca Sodoma. Mwabamwene, wabashatukilile, co watsikamene na kukulamena hasi. 2 Co wendekele ngwendi: “Njimilomba bimyata bange, shukulu kambu, ijeni mu njibo yange ngamba yeni mwakukalemo butsiki mangana mendi eni bawajwelese, co mutondo-tondo mwinduka na kutwalelelaho na bungenzi bweni.” Baje tungelo mubazibile ngoco, bamukumbulwile ngwabo: “Embwe, tukala mu mwela wa mbunga butsiki bwoshe.” 3 Oloni wabakakateyeye kubanga noho habaililile nendi ku njibo yendi. Co wabalingilile cilika na kubocela makende a kujeneka musima, co balile.

4 Oloni simbu kanda balale, banalume ba mu nganda ya Sodoma, kushangumukila ku mwanike kutwala ku mukulunu, mbunga yoshe yazengelekele njibo. 5 Co batwaleleleleho kusana Lote na kumuleka ngwabo: “Bali kuli baje banalume baneja kuli yobe buno butsiki? Banene kuno mangana tulilale nabo.”

6 Co Lote watuhukile na kushoka cikolo. 7 Wabalekele ngwendi: “Njimilomba bandolome bange, keti mulinge byuma byabibi. 8 Shukulu kambu, njili na bana bange ba banakazi babali baje kanda balilaleho laja na munalume. Njimilomba ngwange njiminenelebo mangana mulinge byoshe bimumona ngweni bikebyo binapande. Oloni keti mulinge cuma coshe-coshe kuli aba banalume mwafwa banapu bangenzi bange, co bali mu maboko ange.”* 9 Mubazibile ngoco, bendekele ngwabo: “Tunda mu ngila!” Co batwaleleleleho kwendeka ngwabo: “Ou mungenzi naija na kutunga kuno likalyendi lelo ikeye atusompa!” Co ije mbunga yajemukilile* Lote na kulicikinina mangana batube cikolo. 10 Ngeci baje banalume bolobelele Lote na kumukobelesa mu njibo, co bashokele ku cikolo. 11 Oloni balingisile baje banalume bakele ku cikolo ca njibo bapwe tupuputwa, kutunda ku wamundondo kutwala ku wakama. Ngeci batsile bikato bya kutonda ku cikolo.

12 Co baje banalume balekele Lote ngwabo: “Uli na babushoko bwobe bakwabo muno ndi? Nga muno mu nganda muli baishomweno, bana bobe ba banalume, bana bobe ba banakazi na banu bobe boshe, batundisemo 13 mwafwa tunyongesa ou mutambela, mwafwa miteto ibali na kulitetela banu kuli Yehova hali ou mutambela inapu yakama manene mukemwo Yehova natutumu ngwendi twakunyongese ei nganda.” 14 Co Lote waile na kusimutwiya na baishemweno baje bapandele kwambata bana bendi. Wakele na kubaleka ngwendi: “Katukeni, tundeni muno mu mutambela mwafwa Yehova anyongesa ino nganda.” Oloni baishemweno bamwene lika ngwe sanda.

15 Litangwa mulyaile na kukya baje tungelo bazambwisile Lote, co bamulekele ngwabo: “Katuka, ambata munakazi wobe na bana bobe ba banakazi babali baje bauli nabo hano mangana keti unyongele kumo na bubi bwa ino nganda.” 16 Lote mwacikele na kukwata-kwata ku masinde, baje banalume babali bakwatele ku liboko lyendi na ku liboko lya munakazi wendi na ku maboko a bana bendi babali ba banakazi, co babatwalele hanja na kukabaseza hanja ya nganda. Balingile ebi mwafwa ya ngozi ya Yehova. 17 Mubabatuhwile lika hanja ya nganda, wabalekele ngwendi: “Teweseni myonyo yeni. Keti mutale kunima nambe kwimana mu mutambela woshe-woshe wa muno mu mbongi. Teweleni ku mutambela wa minkinda mangana keti baminyongesele kumo.”

18 Lote wendekele ngwendi: “Njikulomba Yehova, kujeni embwe. 19 Shukulu-kambu, hanwoni ngamba yobe nawana kutetela ku mesho obe, co uli na kunjimwesa ngozi yakama manene* ha kunyungilila mwonyo wange, oloni kunjasa kutewela ku mutambela wa minkinda mwafwa njitewa ngwange bukalu bukanjiwanenako, co njikatsilako. 20 Njikulomba njitewele omu mu mbongi ili hayehi. Yapwa yaindondo lika. Njasa kutewelamo ndi? Yapwa yaindondo lika, co njoboka.” 21 Co wamulekele ngwendi: “Bukalu bwahi njikuzibisisa, kunjinyongesa ei mbongi iunendeka. 22 Zambula! Tewela kuje mwafwa kunjasa kulinga cuma coshe-coshe kubanga unaketa.” Mukemwo ije mbongi wailukile ngwendi Zowa.*

23 Lote mwetele ku Zowa, litangwa te linatuhuka laja. 24 Co Yehova wanyokesele saufa na tuhya mu Sodoma na mu Gomola. Byatundile mwilu kuli Yehova. 25 Ngeci wanyongesele ebi binganda, eyo, wanyongesele mutambela woshe kwambateselela na baje bakele muje mu binganda na bimena bya hasi. 26 Oloni munakazi wa Lote uje wakele munima yendi watalele kunima, co watengulukile kupwa limunga lya mwongwa.

27 Co Abrahamu wendukile mutondo-tondo waile ku mwela kuje kwabangele kwimana kulutwe lwa Yehova. 28 Mwatalele ku Sodoma na ku Gomola na uje mutambela woshe, wamwene cuma ca kukomokesa manene. Kwakele bwisi bwa kuzibala buje bwakele na kukakumuka muje mu mutambela ngwe bwisi bwa kuzibala buje bukakumuka mu lutengo. 29 Ngeci Njambi mwanyongesele binganda bya muje mu mutambela, wakele Abrahamu mu bisinganyeka mukemwo watundisile Lote muje mu binganda byanyongesele muje mwakele Lote.

30 Mu kwita kwa simbu, Lote watundile mu Zowa na bana bendi babali ba banakazi, co bashangumukile kukala mu mutambela wa minkinda mwafwa wazibile lyoba kukala mu Zowa. Ngeci washangumukile kuyoya mu bwina bwa mu limanya na bana bendi babali ba banakazi. 31 Co uje mwana wa ntwatwa walekele shongo yendi ngwendi: “Tate nakolo, co kukwesi munalume muno mu lifuti uje asa kulilala netu kwesekesa nomu mubakalingila banu boshe. 32 Tuye tunwise tate binyu na kulilala nendi mangana tukale na bana kuli tate.”

33 Ngeci buje butsiki bakele na kunwisa ishabo binyu, co uje mwana wa ntwatwa waile wakalilalele na ishe, oloni ishe kazibile kwalalelele noku kwendukilile. 34 Co lyamukwabo uje mwana wa ntwatwa walekele shongo yendi ngwendi: “Izau butsiki njinalilalele na tate. Tuye tumunwise lalo binyu na butsiki bwa lelo, co uyako ukalilale nendi mangana tukale na bana kuli tate.” 35 Ngeci na buje butsiki banwisile lalo ishabo binyu, co uje wa mwanike waile wakalilalele na ishe, oloni ishe kazibile kwalalelele noku kwendukilile. 36 Ngeci baje bana ba Lote mu bubali bwabo bakele na bikute bya ishe. 37 Uje mwana wa ntwatwa wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Mowabi. Mowabi ikeye ishe ya baMowabi ba lelo. 38 Uje wa mwanike nendi wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Beni-ami. Beni-ami ikeye ishe ya baAmoni ba lelo.

20 Co Abrahamu wajalwisile cilombo cendi, kutunda kuje na kuya ku lifuti lya Negebu, co washangumukile kukala mukati ka Kadeshi na Shuri. Mwakele na kukala ku Gela, 2 Abrahamu welukilile lalo kwendeka hali munakazi wendi Sala ngwendi wapwa ndokazi yendi. Co Abimeleki mwene wa Gela, watumine banu bakashake Sala, co bakamwambatele. 3 Munima, Njambi wezile kuli Abimeleki butsiki mu cilota, co wamulekele ngwendi: “Utsa mwafwa you munakazi iunambata mwafwa washomboka, co wapwa munakazi wa munu.” 4 Oloni Abimeleki kalilalele nendi, co wehwile Njambi ngwendi: “Yehova, kuma utsiya bene muyati wa kujeneka mulonga ndi? 5 Kuma Abrahamu kanjilekele ngwendi Sala wapwa ndokazi yendi ndi? Co lalo Sala nendi kuma kanjilekele ngwendi Abrahamu wapwa ndolome yendi ndi? Njinalingile eci cuma na mbunge ya kujela, co kunjazibukile ngwange njilinga mulonga.” 6 Co Njambi wa busunga wamukumbulwile mu cilota ngwendi: “Njizibuka ngwange unalingi eci cuma na mbunge ya kujela mukemwo njinakukingi ku kulinga bubi ku mesho ange. Mukemwo kunjakutabesele ngwange umukwate. 7 Ngeci ilwisa munakazi wambala mwafwa munalume wendi wapwa kapolofweto, akakulombelela, co ukatwalelelaho kuyoya. Oloni nga kuumwilwisa, zibuka ngwobe cili bene utsa, yobe na bakunjibo yobe boshe.”

8 Abimeleki wendukile mutondo-tondo, co wasanene bangamba bendi boshe na kubaleka ebi byuma byoshe, co bazibile manene lyoba. 9 Co Abimeleki wasanene Abrahamu na kumwihula ngwendi: “Bika biunatulingila ngacije? Bubi muka bunjinalingi kuli yobe mangana unenele yange na bumwene bwange bubi bwakama ngacije? Biunalingi kuli yange kubyabwahele.” 10 Co Abimeleki watwaleleleleho kwihula Abrahamu ngwendi: “Butumbe muka buunakala nabwo muunalingi eci cuma?” 11 Abrahamu wakumbulwile ngwendi: “Mwafwa njalyendekesele ngwange, ‘Cili bene omu mu mwela kubesi kuzibila Njambi lyoba, co bakanjitsiya mwafwa ya munakazi wange.’ 12 Co lalo cili bene wapwa ndokazi yange. Tate yetu umo, twalisezela lika kuli bananetu, co njamwambatele kupwa munakazi wange. 13 Ngeci Njambi mwanjitundisile ku njibo ya tate na kunjilingisa njiye na kwendangana, njalekele munakazi wange ngwange: ‘Omu mukemwo muukanjimwesela cizemo cije kucesi kutenguluka: Kwoshe kutuya unapande kwendeka ngwobe njapwa nji ndolome yobe.’”

14 Co Abimeleki wambatele bimanga na bingombe na bangamba ba banalume na ba banakazi na kwana Abrahamu, co wamwilwisilile munakazi wendi Sala. 15 Abimeleki wamulekele lalo ngwendi: “Lifuti lyange eli. Kala kwoshe kuushaka kukala.” 16 Co walekele Sala ngwendi: “Njili na kwana ndolome yobe mabundungulu a siuva a kupwa 1,000. Awa anapu cimweso ku banu bobe boshe na ku banu beka ngwabo kuwesi na mulonga, co kuwashaukile.” 17 Co Abrahamu washangumukile kulombela kuli Njambi wa busunga, co Njambi wakangwisile Abimeleki na munakazi wendi na bangamba bendi ba bambanda, co bashangumukile kukita 18 mwafwa Yehova walingisile banakazi boshe bakunjibo* ya Abimeleki keti bakite bana mwafwa ya Sala munakazi wa Abrahamu.

21 Yehova wanukile Sala ngwe muje mwendekele, co Yehova walingilile Sala byuma byakulahesele. 2 Co Sala wakele na cikute, co wakitilile Abrahamu mwana wa munalume mu bukulukazi bwendi ha simbu ije bene yakulahesele Njambi Abrahamu. 3 Abrahamu walukile munendi wa munalume yamukitilile Sala ngwendi Isaki. 4 Co Abrahamu watwalele munendi Isaki ku mukanda mwakele na matangwa 8 ngwe muje mwamushikile Njambi. 5 Abrahamu wakele na myaka 100 mwasemukile munendi Isaki. 6 Co Sala wendekele ngwendi: “Njambi nanjinenela tujolo, co woshe akaziba eci cuma akajola nange.”* 7 Sala wendekele lalo ngwendi: “Iya wasinganyekele ngwendi yange Sala munakazi wa Abrahamu tangwa njikalela bana’? Oloni yange uno, njinamukitila mwana wa munalume mu bukulukazi bwendi.”

8 Uje mwana wakolele, co bamushumwine. Co Abrahamu wabwahesele cilika cakama ha litangwa lyashumukile Isaki. 9 Oloni Sala wakele na kunanguka ngwendi muna Hagale wa Kaijipiti uje yakitilile Abrahamu wakele na kushendumuna Isaki. 10 Co Sala walekele Abrahamu ngwendi: “Sheka ou ndungo wa mumbanda na munendi mwafwa muna ou ndungo kakapu swana hamolika na munange Isaki!” 11 Oloni Abrahamu wabihililile mwazibile byuma byendekele Sala hali munendi. 12 Co Njambi walekele Abrahamu ngwendi: “Keti ubihilile mwafwa ya byuma byanendeka Sala hali munobe na hali ndungo yobe wa mumbanda. Mutolilile mwafwa baje babakasana ngwabo bana* bobe bakapwa baje bakatunda kuli Isaki. 13 Oloni muna ndungo wa mumbanda nendi njikamupwisa muyati mwafwa napu munobe.”*

14 Ngeci Abrahamu wendukile mutondo-tondo, co wambatele likende na ngonga ya cilambu ya mema, wabyanene Hagale na kumutwikabyo ha citsili, co wamusunwine hamolika na mukwenje. Ngeci Hagale waile na kuyebangela mu mambo ya Bele-sheba. 15 Kukapwa muje, aje mema akele mu ngonga ya cilambu bawapangesele, co Hagale wanakwilile uje mukwenje mu ciputa. 16 Co Hagale waile, wakatumamene likalyendi. Wakatumamene halako haje hawasa kweta mukili nga bawasha na buta, mwafwa wendekele ngwendi: “Kunjishaka kumona kwatsila mukwenje.” Co watumamenene halako na kushangumuka kulila mu kutambeka.

17 Ngeci Njambi wazibile lijwi lya mukwenje, co kangelo ka Njambi wasanene Hagale kutundilila mwilu na kumuleka ngwendi: “Hagale, bika biuli na kulila? Keti uzibe lyoba mwafwa Njambi nazibi lijwi lya mukwenje kuje kwali. 18 Katuka, ya ukakatule mukwenje na kumukwatelela mwafwa njikamupwisa muyati wakama.” 19 Co Njambi watonesele mesho a Hagale, co wamwene lisima lya mema. Ngeci waileko, co wakashulisile ngonga ya cilambu na mema na kwanako mukwenje mema ngwendi anwe. 20 Njambi wakele hamo na uje mukwenje mwakele na kukola. Uje mukwenje wayoyele mu mambo, co wapwile ciyambi. 21 Uje mukwenje wakele mu mambo ya Palani, co ina wamwambatelele munakazi ku lifuti lya Ijipiti.

22 Ha simbu ije bene, Abimeleki na ntwama ya maswalale bendi Faiko, balekele Abrahamu ngwabo: “Njambi ali nobe mu byuma byoshe biuli na kulinga. 23 Co hano lisinge kuli Njambi ku mesho ange ngwobe kuukanjilingi mwamubi na kulinga mwamubi bana bange na batekulwila bange, co lalo ngwobe ukamwesa yange na banu ba muno mu lifuti muunayoyo cizemo cije kucesi kutenguluka cije cinjinakumwesa.” 24 Co Abrahamu wendekele ngwendi: “Njilisinga kulinga ngoco.”

25 Oloni Abrahamu wayayabalele kuli Abimeleki bya lisima lya mema lije libamunyekele bangamba ba Abimeleki. 26 Abimeleki wakumbulwile ngwendi: “Kunjizibuka nalingi ngoco, kuwanjilekele. Lelo bene njibiziba.” 27 Ngeci Abrahamu wambatele bimanga na bingombe, wabanene kuli Abimeleki, co mububali bwabo balingile cikumiiyo. 28 Abrahamu mwatundisile bana ba bimanga ba lwabo 7 ha butanga, 29 Abimeleki wehwile Abrahamu ngwendi: “Bika biunakela aba bana ba bimanga ba lwabo 7 kwa likalyabo?” 30 Co Abrahamu wakumbulwile ngwendi: “Unapande kutambula aba bana ba bimanga ba lwabo 7 ba kutunda mu liboko lyange mangana bapwe bukaleho bumwesa ngwabwo yange njendile eli lisima.” 31 Mukemwo walukile uje mwela ngwendi Bele-sheba* mwafwa kuje ku mwela kukekwo kubalingilile cikumiiyo mububali bwabo. 32 Ngeci balingile cikumiiyo ku Bele-sheba. Kutundaho, Abimeleki na ntwama ya maswalale bendi Faiko, bakatukile na kwiluka ku lifuti lya baFilistiya. 33 Munima yebi, wakunine muti wa tamariski ku Bele-sheba, co wasanene ha lizina lya Yehova, Njambi wa myaka yoshe. 34 Co Abrahamu wakele mu lifuti lya baFilistiya ha simbu yailaha.

22 Munima yebi, Njambi wa busunga wesekele Abrahamu, co wamusanene ngwendi: “Abrahamu!” Co Abrahamu wakumbulwile ngwendi: “Yange uno mwane!” 2 Co Njambi wamulekele ngwendi: “Ambata munobe Isaki, munobe umolika uje iwazema manene, co uye ku lifuti lya Moliya na kukamwana kupwa mulambu wa kwenyeka ha umo wa minkinda unjikakumwesa.”

3 Co Abrahamu wendukile mutondo-tondo, wabwahesele donki yendi na kwambata bangamba bendi babali na munendi wa munalume Isaki. Watabwile bikuni bya mulambu wa kwenyeka, co wakatukile waile ku mwela wamumwesele Njambi wa busunga. 4 Ha litangwa lyamucitatu, Abrahamu mwandwile mesho, wamwenenene uje mwela halako. 5 Co Abrahamu walekele bangamba bendi ngwendi: “Saleni hano na donki, oloni yange na mukwenje tuciya kuje na kulemesa, co twiluka.”

6 Co Abrahamu wambatele bikuni bya mulambu wa kwenyeka na kubitwika munendi Isaki. Ikeye wambatele tuhya na moko, co mububali bwabo batwaleleleleho kwenda. 7 Co Isaki wasanene ishe Abrahamu ngwendi: “Tate!” Co Abrahamu wamukumbulwile ngwendi: “Munange!” Co Isaki wehwile ngwendi: “Tuli na tuhya na bikuni, oloni manga wa mulambu wa kwenyeka ali kuli?” 8 Abrahamu wakumbulwile ngwendi: “Munange, Njambi babenya atwana manga wa mulambu wa kwenyeka.” Co mububali bwabo batwaleleleleho kwenda.

9 Ngeci mubetele ku mwela wamumwesele Njambi wa busunga, Abrahamu watungile mutula na kwakaho bikuni. Wakutile munendi Isaki ku mendi na ku maboko na kumwaka hakamwa ya mutula, helu lya bikuni. 10 Co Abrahamu wolwele liboko lyendi na kwambata moko ngwendi atsiye munendi. 11 Oloni kangelo ka Yehova wamusanene kutunda mwilu ngwendi: “Abrahamu, Abrahamu!” Co Abrahamu wakumbulwile ngwendi: “Yange uno mwane!” 12 Co kangelo wendekele ngwendi: “Keti ubulumune mukwenje. Keti ulinge cuma coshe-coshe kuli ikeye mwafwa hano njinazibukoni ngwange wazibila Njambi lyoba mwafwa kuwanjuminine munobe, munobe umolika.” 13 Ngeci Abrahamu wandwile mesho, co halutwe lwendi wamwene manga wa nkomba nakoleka mambinga mu bimanda. Ngeci Abrahamu waileko, wakambatele uje manga na kumwana kupwa mulambu wa kwenyeka kutubakana kwenyeka munendi. 14 Co Abrahamu walukile uje mutambela ngwendi Yehova-jaire.* Mukemwo na ano matangwa banu bakendeka ngwabo: “Ku munkinda wendi, Yehova akana byuma bitondeka.”

15 Co kangelo ka Yehova wasanene Abrahamu lwamucibali kutunda mwilu 16 ngwendi: “‘Njilisinga hali yange babenya,’ ngwendi Yehova, ‘ngwange ha kuwana ngwe unalingi eci cuma na kujeneka kunjumina munobe, munobe umolika, 17 cili bene njikakubezikisa na kutumisa bana* bobe ngwe bingongonosi bya mwilu na mushekesheke wa ku ngenge ya kalunga-ndonga, co munobe* akaswana cikolo* ca bitozi bendi. 18 Co miyati yoshe ya ha lifuti-libu bakaibezikisa kwitila muli munobe,* mwafwa unatolilila ku lijwi lyange.’”

19 Munima yebi, Abrahamu welukile kuli bangamba bendi, co bakatukile na kwiluka hamo ku Bele-sheba, co Abrahamu watwaleleleleho kukala ku Bele-sheba.

20 Munima yebi, Abrahamu watambwile muzimbu ngwabo: “Miuka nendi nakitila ndolome yobe Nahole bana ba banalume. 21 Wakulibanga Uzi, co ndolome yendi Buza, co Kemwele ishe ya Alamu, 22 co Kesedi, co Hazo, co Pidashi, co Jidilafu na Betwele.” 23 Betwele wakitile Rabeka. Miuka wakitilile Nahole ndolome ya Abrahamu aba bana 8. 24 Munakazi wa Nahole mukwabo* wa lizina lya Reuma nendi wamukitilile bana. Wamukitilile Teba, Gahamu, Tahashi na Maaka.

23 Sala wayoyele myaka 127. Ei ikeyo myaka yayoyele Sala. 2 Ngeci, Sala watsililile mu Kiliyathi-aba, kulumbununa Hebroni mu lifuti lya Kanana. Abrahamu wazibile busiwa, co washangumukile kulila Sala. 3 Co Abrahamu wasezele mubila wa munakazi wendi Sala, co waile na kusimutwiya na bana ba Hethi ngwendi: 4 “Yange nji mungenzi uje naija na kukala neni. Ngeci njaneniko libu lije linjipwisa bihilo mangana njitsinde munakazi wange.” 5 Bana ba Hethi mubazibile ngoco, bakumbulwile Abrahamu ngwabo: 6 “Tutolilile mwata. Yobe wapwa u mwata yanangula Njambi* mukati ketu. Wasa kutsinda cibimbi cobe ku bihilo byetu byabibwa manene. Nabamo bahi bakubindika bihilo byabo ngwabo keti utsindeko cibimbi cobe.”

7 Ngeci Abrahamu wakatukile na kutsikamena bana ba Hethi, babenya lije lifuti 8 na kubaleka ngwendi: “Nga munataba ngweni njitsinde cibimbi cange, co njitolilileni. Shongangeyeni Efroni muna Zoha 9 anjilandese bwina bwendi bwa mu limanya bwa ku Makipela buje wakala ku mamaneselelo a lihya lyendi. Anjilandesebwo ku mesho eni na siuva ije inalipande mangana njikale na bihilo.”

10 Efroni watumamene mukati ka bana ba Hethi. Ngeci Efroni wa kaHiti wakumbulwile Abrahamu oku bana ba Hethi bali na kuziba, na boshe baje balikungulwilile ku cikolo ca nganda ngwendi: 11 “Embwe mwata wange! Njitolilile. Njinakwana lihya na bwina bwa mu limanya bulimo. Njinakwanabyo ku mesho a banu bange. Wasa kutsindamo mutsi wobe.” 12 Ngeci Abrahamu watsikamenene banu ba muje mu lifuti 13 na kuleka Efroni oku banu bali na kutolilila, ngwendi: “Njikulomba unjitolilile! Njikwana bimbongo bya siuva byoshe bya lihya. Bitambule mangana njitsinde mutsi wange muje mu lihya.”

14 Co Efroni wakumbulwile Abrahamu ngwendi: 15 “Mwata wange, njitolilile. Eli libu basa kulilanda bishekele* bya siuva 400, oloni ebini bika beneni mukati kange nobe? Ngeci ya ukatsinde mutsi wobe.” 16 Abrahamu watolililile byamulekele Efroni. Co Abrahamu waweitilile Efroni bimbongo bya siuva bije byendekele oku bana ba Hethi bali na kuziba. Waweitile mashekele* a siuva 400 kwesekesa na kulema cibatabele baka-mingoso. 17 Ngeci, lihya lya Efroni lije lyakele ku Makipela ije yakele halutwe lwa Mamule, lije lihya na bwina bwa mu limanya buje bwakelemo na miti yoshe ije yakele mukati ka lihya, byoshe byapwiloni bya 18 Abrahamu, wabilandelele ha mesho a bana ba Hethi na ha mesho a boshe baje balikungulwilile ku cikolo ca nganda. 19 Munima yebi, Abrahamu watsindile munakazi wendi Sala mu bwina bwa mu limanya lya mu lihya lya ku Makipela kulutwe lwa Mamule, kulumbununa Hebroni mu lifuti lya Kanana. 20 Ngeci bana ba Hethi banene Abrahamu lihya na bwina bwa mu limanya buje bwakelemo mangana bipwe mwela wendi wa bihilo.

24 Abrahamu wakolele, wakele na myaka yaingi, co Yehova wamubezikisile mu byuma byoshe. 2 Abrahamu walekele ngamba yendi uje wapwile mukulunu ku bakunjibo yendi boshe, uje wakele lalo na kunyunga byuma byendi byoshe ngwendi: “Aka liboko lyobe kwisi ya litafu lyange, 3 co njikusingisa hali Yehova Njambi wa melu na lifuti-libu ngwange keti ukambatele munange munakazi ku bambanda ba baKanana baje banjinatungu nabo. 4 Oloni unapande kuya ku lifuti lyange na ku babushoko bwange mangana ukambateleko munange Isaki munakazi.”

5 Oloni ngamba yendi wamwihwile ngwendi: “Batico nga munakazi akabyana kwija nange kuno ku lifuti? Kuma njinapande kukelwisa munobe ku lifuti kuje kuwatundile ndi?” 6 Abrahamu wamukumbulwile ngwendi: “Keti ukelwise munange kuje ku lifuti embwe. 7 Yehova Njambi wa melu, uje wanjitundisile ku njibo ya tate na ku lifuti lya babushoko bwange, uje lalo wendekele na kulisinga kuli yange ngwendi: ‘Njikana bana* bobe eli lifuti,’ akatuma kangelo kulutwe lwobe, co cili bene ukambatela munange munakazi kuje ku lifuti. 8 Oloni nga munakazi akabyana kwija nobe, co unasokoka oku ku cisingo. Oloni keti ukatwale munange kuje ku lifuti.” 9 Uje ngamba wakele liboko lyendi kwisi ya litafu lya shukulu yendi Abrahamu, co walisingile ku mesho endi ha cuma eci.

10 Uje ngamba wambatele tumele 10 twa shukulu yendi, co waile. Wambatele na byuma byabibwa bya kuliseza-seza kuli shukulu yendi. Waile ku Mesopotamia ku nganda ya Nahole. 11 Co wabutamesele tumele ku lisima lya mema lije lyakele hanja ya nganda. Ei yapwile simbu ya mangwezi, simbu ije ibakai na kutekula mema banakazi. 12 Co uje ngamba wendekele ngwendi: “Yehova, Njambi ya shukulu yange Abrahamu, njikwase ku litangwa lya lelo na kumwesa shukulu yange Abrahamu cizemo cobe cije kucesi kutenguluka. 13 Hano njinemana kuno ku kabwelubwelu ka mema, co bambanda ba mu nganda bali na kwija na kutekula mema. 14 Njileka umo wa bambanda ngwange: ‘Njitekwile mema mu njaba yobe mangana njinwe.’ Nga akumbulula ngwendi, ‘Mema awa. Njinwisa lalo na tumele twobe,’ co owo apwe ikeye iunangwila ngamba yobe Isaki. Co ha cuma eci, njikazibuka ngwange unamwesa shukulu yange cizemo cobe cije kucesi kutenguluka.”

15 Simbu uje ngamba wacikele na kwendeka, Rabeka watundile mu nganda na njaba yendi ya mema ha citsili. Rabeka wapwile muna Betwele, Betwele wapwile muna Miuka munakazi wa Nahole ndolome ya Abrahamu. 16 Uje mumbanda wapwile wamubwa manene, co lalo te kanda alilaleho laja na munalume. Wasikumukile, waile ku kabwelubwelu ka mema, washulisile njaba yendi ya mema, co wakandukile. 17 Haje bene, uje ngamba wamushatukilile na kumuleka ngwendi: “Njilomba njinweko tumema mu njaba yobe.” 18 Rabeka wamukumbulwile ngwendi: “Nwa mwata wange.” Ngeci watulile njaba yendi bwasi-bwasi na kumwana mema ngwendi anwe. 19 Mwamanesele kumwana mema a kunwa, wamulekele ngwendi: “Njitekwila lalo na tumele twobe mema kweta noho habakamanesela kunwa.” 20 Ngeci bwasi-bwasi wambatele aje mema akele mu njaba yendi na kuwetila mu cinwilo ca bimuna. Co welukilile-ilukilile kukatekula mema ku lisima. Watekwilile mema tumele twoshe twa uje munalume. 21 Ha simbu yoshe ije, uje munalume wolokele kuluu oku namutala lika shwii na kulikomokela. Wakele na kulihula indi Yehova nabezikisa bungenzi bwendi indi embwe.

22 Tumele mubamanesele kunwa mema, uje munalume wambatele riñi ya goldi ya ku lijulu ije iweita hafu ya shekele* na maseka abali a goldi aje aweita mashekele* 10 na kubyana Rabeka, 23 co wamwihwile ngwendi: “Njileke, u muna iya? Ku njibo ya isho kuli mulili utwasa kulala butsiki bwa lelo ndi?” 24 Rabeka wamukumbulwile ngwendi: “Nji muna Betwele. Kuku wa munakazi Miuka, co kuku wa munalume Nahole.” 25 Wendekele lalo ngwendi: “Tuli na bishati na byakulya bikwabo byabingi bya bimuna na mwela umwasa kulala.” 26 Co uje munalume watsikamene na kukulamena hasi ku mesho a Yehova. 27 Co wendekele ngwendi: “Bashangazale Yehova, Njambi ya shukulu yange Abrahamu mwafwa kalikelele kumwesa shukulu yange cizemo cendi cije kucesi kutenguluka na kulongwa kwendi. Yehova nanjitwamenena ku njibo ya bandolome ba shukulu yange.”

28 Ngeci uje mumbanda washatukilile ku njibo ya ina na kukamuleka ebi byuma. 29 Rabeka wakele na ndolome yendi wa lizina lya Labani. Co Labani washatukilile kuli uje munalume wakele hanja ku kabwelubwelu. 30 Mwamwene riñi ya ku lijulu na maseka akele ku maboko a ndokazi yendi, nomwo mwazibile majwi endekele ndokazi yendi Rabeka ngwendi uje munalume wamulekele mungandi na mungandi, mwazibile ngoco, waile kuli uje munalume uje wacimanene kuyehi na tumele ku kabwelubwelu. 31 Labani wendekele ngwendi: “Ija, yobe ibanabezikisa kuli Yehova. Bika biunemanena lika kuno? Njinabwahesa laja njibo na mwela wa tumele.” 32 Ngeci, uje munalume wakobelele mu njibo, co Labani* wazitwile tumele na kubana bishati na byakulya bya bimuna. Co wamwanene mema a kujwela ku mendi endi na ku mendi a banalume baje bezile nendi. 33 Oloni uje munalume mubamwanene byakulya, wendekele ngwendi: “Maneni njicimileke binjinakatukila asina njilya.” Labani wendekele ngwendi: “Endeka.”

34 Uje munalume wendekele ngwendi: “Nji ngamba ya Abrahamu. 35 Yehova nabezikisa manene shukulu yange, co namufukisa manene ha kumwana bimanga na bingombe, siuva na goldi, bangamba ba banalume na ba banakazi na tumele na bidonki. 36 Co lalo Sala, munakazi wa shukulu yange, nakitila shukulu yange mwana wa munalume mu bukulukazi bwendi, co shukulu yange nana munendi byuma byoshe byali nabyo. 37 Shukulu yange nanjisingisile ngwendi: ‘Kuwapandele kwambatela munange munakazi ku bambanda ba baKanana mu lifuti munjili. 38 Oloni unapande kuya ku njibo ya tate na ku naanga yange mangana ukambateleko munange munakazi. 39 Oloni njinehwile shukulu yange ngwange: ‘Batico nga munakazi akabyana kwija nange?’ 40 Nanjikumbulwile ngwendi: ‘Yehova uje injinende nendi akatuma kangelo kendi, co akakala hamo nobe na kukukwasa mu bungenzi bwobe. Co unapande kukambatela munange munakazi ku naanga yange, ku njibo ya tate. 41 Nga yobe uya ku naanga yange, oloni bakebo bakabyana kukwana munakazi, co oho ukasokoka oku ku cisingo cobe. Eci cikeco cikakusokola ku cisingo cobe.’

42 “Munjinetele ku kabwelubwelu lelo, njinendekele ngwange: ‘Yehova, Njambi ya shukulu yange Abrahamu, njikulomba unjikwase mu bungenzi bwange. 43 Njinemana kuno ku kabwelubwelu ka mema. Co cuma cinapande kulingiwa eci: Munjimona mumbanda aija na kutekula mema, njimulomba ngwange, “Njaneko tumema mu njaba yobe njinweko,” 44 co anjikumbulula ngwendi, “Mema awa nwa. Njitekwila lalo na tumele twobe mema.” Co ou ikeye apwe munakazi yanangwila Yehova muna shukulu yange.’

45 Simbu kanda njimanese kwendeka mu mbunge yange, njinamwene Rabeka atuhuka mu nganda na njaba yendi ha citsili. Nasikumukile ku kabwelubwelu na kushangumuka kutekula mema. Co njamulombele ngwange: ‘Njaneko mema a kunwa.’ 46 Co bwasi-bwasi natulile njaba yendi ha citsili na kunjileka ngwendi: “Nwa, co njitekwila lalo na tumele twobe mema.’ Ngeci njinanwile, co natekwilile na tumele twange mema. 47 Kutundaho, njinamwihwile ngwange, ‘U muna iya?’ Nanjikumbulwile ngwendi: ‘Nji muna Betwele muna Nahole yakitile na Miuka.’ Co njinakele riñi ku lijulu lyendi na kumuzika maseka ku maboko endi. 48 Co njatsikamene na kukulamena hasi ku mesho a Yehova na kushangazala Yehova Njambi ya shukulu yange Abrahamu, uje nanjitwamenena mwamubwa mangana njambatele muna shukulu yange munakazi wa kusemuka kuli ndolome yendi. 49 Njileke nga ushaka kumwesa shukulu yange cizemo cije kucesi kutenguluka na kupwa wa kulongwa kuli ikeye. Nga keti mukemwo, co njileke lalo mangana njitaleseleko kweka.”*

50 Labani na Betwele bakumbulwile ngwabo: “Eci citunda kuli Yehova, ngeci kutwasa kukumbulula ngwetu eyo nambe embwe.* 51 Rabeka ou ali aha. Mwambate uye nendi mangana akapwe munakazi wa muna shukulu yobe ngwe mwanendeka Yehova.” 52 Ngamba ya Abrahamu mwazibile byuma bibendekele, watsikamene hasi ku mesho a Yehova. 53 Uje ngamba washangumukile kutuhula byuma bya siuva na bya goldi na bizalo, co wabyanene Rabeka. Co wanene lalo byuma bya seho kuli ndolome yendi na kuli ina. 54 Kutundaho, uje ngamba na banu bakele nabo balile na kunwa, co balalele bene kuje.

Co mwendukile mutondo, wendekele ngwendi: “Njisuuleni njiye kuli shukulu yange.” 55 Labani na ina bendekele ngwabo: “Eceleni tahi ou mumbanda acikaleko netu nambe matangwa 10 asina aya.” 56 Oloni uje ngamba wabalekele ngwendi: “Keti munjishwalese ha kuwana ngwe Yehova nabezikisa bungenzi bwange. Njisuuleni mangana njiluke kuli shukulu yange.” 57 Co bendekele ngwabo: “Maneni tusane mumbanda mangana tumwihule.” 58 Basanene Rabeka, co bamwihwile ngwabo: “Uya nou munalume ndi?” Wakumbulwile ngwendi: “Eyo, njiya.”

59 Co basuwile ndokazi yabo Rabeka na ndezi* yendi na ngamba ya Abrahamu hamolika na banu bendi. 60 Co babezikisile Rabeka ngwabo: “Ndokazi yetu, bana bobe bakatume na kupwa babangi-bangi,* co bana bobe bakaswane bikolo* bya baje babazinda. 61 Co Rabeka na banakazi baka-kumupangela bakatukile, balondele ha tumele, co bakabangeyeye uje munalume. Ngeci uje ngamba wambatele Rabeka na kuya nendi.

62 Isaki welukile kutunda ku Bele-lahai-loi mwafwa wakele na kukala mu lifuti lya Negebu. 63 Ku mangwezi a butsiki, waile na kwenda mu lihya na kusinganyekesesa. Co mwandwile mutwe, wamwene tumele bali na kwija. 64 Rabeka mwandwile mutwe wamwene Isaki, co bwasi-bwasi washulukile ha kamele. 65 Rabeka wehwile uje ngamba ngwendi: “Uje munalume ali na kwenda mu lihya na kutushesha iya?” Uje ngamba wamukumbulwile ngwendi: “Ikeye shukulu yange.” Ngeci Rabeka wambatele nanga yendi na kulifwika. 66 Co uje ngamba walekele Isaki byuma byoshe byalingile. 67 Munima yebi, Isaki watwalele Rabeka mu tenti ya ina Sala. Ngeci Isaki wambatele Rabeka kupwa munakazi wendi. Wamuzemene, co oku kwazembelekele Isaki munima ya kutsa kwa ina.

25 Co Abrahamu wambatele lalo munakazi, lizina lyendi Ketula. 2 Mu kwita kwa simbu, wamukitilile Zimulani, Jokishani, Medani, Midiani, Ishibaki na Shuwaha.

3 Jokishani wakitile Sheba na Dedani.

Bana ba Dedani ba banalume bapwile Ashulimu, Letushimu na Leumimu.

4 Bana ba Midiani ba banalume bapwile Efahi, Efa, Hanoki, Abida na Euda.

Boshe aba bapwile bana na batekulya Ketula ba banalume.

5 Mu kwita kwa simbu, Abrahamu wanene byuma byoshe byakele nabyo kuli Isaki. 6 Oloni Abrahamu wanene bwana kuli bana bendi ba banalume baje bakitile na banakazi bakwabo.* Wabalekele ngwendi baye ku lifuti lya ku butuhukilo bwa litangwa mangana batunde kuli munendi Isaki. 7 Abrahamu wayoyele myaka 175. 8 Co Abrahamu watsile munima ya kuyoya myaka yaingi. Wakolele na kujauka, co bamutsindile ngwe bakukulwila bendi. 9 Bana bendi, Isaki na Ishimaele bamutsindile mu bwina bwa mu limanya lya ku Makipela mu lihya lya Efroni muna Zoha wa kaHiti lije lili halutwe lwa Mamule, 10 lije lyalandele Abrahamu ku bana ba Hethi. Muje mu lihya mukemwo mubatsindile Abrahamu na munakazi wendi Sala. 11 Munima ya kutsa kwa Abrahamu, Njambi watwaleleleleho kubezikisa munendi Isaki. Co Isaki wakele kuyehi na Bele-lahai-loi.

12 Ebi bikebyo biñanda bya Ishimaele muna Abrahamu uje ibamukitilile kuli Hagale wa ku Ijipiti, ngamba ya Sala.

13 Co awa akewo mazina a bana ba Ishimaele ba banalume kwesekesa na bikota bya binaanga byabo: Ntwatwa ya Ishimaele wapwile Nebayothi, co mwatele Keda, co Adibele, co Mibusamu, 14 co Mishima, co Duma, co Masa, 15 co Hadadi, co Tema, co Jetu, co Nafishi, co Kedema. 16 Awa akewo mazina a bana ba Ishimaele ba banalume. Co awa akewo lalo mazina a membo abo na bilombo* byabo. Bapwile bimyata 12, kwesekesa na binaanga byabo. 17 Ishimaele wayoyele myaka 137. Ishimaele watsile, co bamutsindile ngwe bakukulwila bendi. 18 Co bana bendi bakukele kushangumukila ku Havila kuyehi na Shuri kuyehi na Ijipiti, kuketa bene na ku Asiria. Batungile kuyehi na bandolome babo boshe.*

19 Biñanda bya Isaki muna Abrahamu ebi:

Abrahamu wakitile Isaki. 20 Isaki wakele na myaka 40 mwambatele Rabeka. Rabeka wapwile muna Betwele wa ku Alamania ku Padani-alamu. Co lalo wapwile ndokazi ya Labani wa ku Alamania. 21 Co Isaki watwaleleleleho kulambelela Yehova mwafwa ya munakazi wendi, mwafwa wapwile mumba. Ngeci Yehova wakumbulwile kulomba kwendi, co munakazi wendi Rabeka wakele na cikute. 22 Co bana ba banalume baje bakele mwimo lya Rabeka bashangumukile kulilwisa. Co wendekele ngwendi: “Nga omu mukemwo mubinafu byuma, co na seho ya kutwalelelaho bene kuyoya yahi.” Ngeci wehwile Yehova ha cuma eci. 23 Co Yehova wamulekele ngwendi: “Mwimo lyobe muli miyati ibali. Co ei miyati ibali ikatunda kuli yobe ikalyangununa. Muyati umo ukapwa wa kukanyama kutubakana muyati ukwabo. Co mwana wa mukulunu akapangela shongo yendi.”

24 Simbu ya Rabeka ya kupapa muyetele, wapapele bampasa. 25 Co wakulibanga watuhukile. Walingile mubila woshe ngengu, co wapwile ngwe cizalo ca bwaka-bwaka. Ngeci bamulukile ngwabo Isau.* 26 Kutundaho, ndolome yendi wasemukile oku nakwatelela ku lindi* lya Isau, co bamulukile ngwabo Jakobu.* Rabeka mwakitile aba bana, Isaki wakele na myaka 60.

27 Baje bana mubakele na kukola, Isau wapwile ciyambi wa mu shwata, oloni Jakobu wapwile munalume wa kujeneka kapenga uje wakele na kukala mu bitenti. 28 Co Isaki wazemene Isau mwafwa wakele na kulikuwa situ ya mu shwata yakele na kunena. Oloni Rabeka wazemene Jakobu. 29 Litangwa limo Isau mwatundile mu shwata oku najuka, wakuwanene Jakobu ali na kutupwisa makunde. 30 Co Isau walekele Jakobu ngwendi: “Zambula njaneko owo makunde a kubenga auli nawo, mwafwa hano njinajuka.”* Mukemwo bakele na kumusana lalo ngwabo Edomu.* 31 Jakobu mwazibile ngoco, wendekele ngwendi: “Njilandese tahi buntwatwa bwobe.” 32 Co Isau wendekele ngwendi: “Yange hano njishaka kutsa! Na seho ili mu buntwatwa bene yahi.” 33 Jakobu wendekele lalo ngwendi: “Acilisinge tahi!” Co Isau walisingile na kulandesa buntwatwa bwendi kuli Jakobu. 34 Co Jakobu wanene Isau likende na makunde, co Isau walile na kunwa, co wakatukile na kuya. Isau wombwanesele buntwatwa bwendi.

26 Co muje mu lifuti mwakobelele njala ngwe ije yakeleko hakulibanga mu matangwa a Abrahamu. Ngeci Isaki waile ku Gela kuli Abimeleki mwene wa baFilistiya. 2 Co Yehova washolokele kuli Isaki na kumuleka ngwendi: “Keti uye ku Ijipiti. Kala mu lifuti linjikumwesa. 3 Kala omu mu lifuti ngwe muka-kwija, co njitwalelelaho kukala nobe na kukubezikisa mwafwa awa mafuti oshe njikawana kuli yobe, co njikashulisilila cikumiiyo cinjalikumiiye na isho Abrahamu ngwange: 4 ‘Njikatumisa bana* bobe ngwe bingongonosi bya mwilu. Njikana bana* bobe mafuti oshe awa, co kwitila muli bana* bobe miyati yoshe ya ha lifuti-libu ikabezika,’* 5 mwafwa Abrahamu watolililile ku lijwi lyange, co watwaleleleleho kunyunga binjitonda nebi binjamulekele na mashiko ange oshe.” 6 Co Isaki watwaleleleleho kukala mu Gela.

7 Banu ba kuje ku mwela mubakele na kumwihula hali munakazi wendi, wakele na kwendeka ngwendi wapwile ndokazi yendi. Wazibile lyoba kwendeka ngwendi wapwile munakazi wendi mwafwa wendekele ngwendi: “Banu bomu mu mwela basa kunjitsiya mwafwa ya Rabeka,” mwafwa wapwile wamubwa. 8 Mu kwita kwa simbu, Abimeleki mwene wa baFilistiya wakele na kutala mu windo, co wamwene Isaki ali na kukwata-kwata* munakazi wendi Rabeka. 9 Haje bene Abimeleki wasanene Isaki na kumuleka ngwendi: “Kumou wapwa munakazi wobe! Bika biunendekelele ngwobe ndokazi yobe? Isaki wamukumbulwile ngwendi: “Njinendekele ngoco mwafwa njinatewele ngwange banjitsiya mwafwa yendi.” 10 Oloni Abimeleki wendekele ngwendi: “Bika biunatulingilamo? Umo wa banu betu ngwe nalilala na munakazi wobe, co ngwe unatulingisa tukale na mulonga.” 11 Co Abimeleki washikile banu boshe ngwendi: “Woshe akwata ou munalume na munakazi wendi banapande kumutsiya.”

12 Co Isaki washangumukile kukuna mbuto muje mu lifuti. Co uje mwaka watejele lwa kupwa 100 ku byuma byakunine mwafwa Yehova wakele na kumubezikisa. 13 Isaki wafukile, co watwaleleleleho kufuka kweta noho hafukilile manene. 14 Wakele na matanga a bimanga na bingombe na bangamba babangi, co baFilistiya bashangumukile kumuzibila cipululu.

15 Co baFilistiya bofwelele masima oshe abendile bangamba ba ishe mu simbu ya ishe Abrahamu. 16 Co Abimeleki walekele Isaki ngwendi: “Tunda hayehi netu mwafwa hano uli na nzili kututubakana.” 17 Co Isaki watundile kuje, wakashimbikile cilombo cendi mu cinema ca Gela, co wakakele kuje. 18 Co Isaki wofulwile masima aje abendile mu simbu ya ishe Abrahamu aje abofwelele baFilistiya munima ya kutsa kwa Abrahamu. Co wawalukile mazina aje awalukile ishe.

19 Bangamba ba Isaki mubakele na kwinda masima mu cinema, bawanene lisima lyakale na mema amabwa. 20 Co tunyungi ba ku Gela bashangumukile kulicokota na tunyungi ba Isaki ngwabo: “Mema etu awa.” Ngeci walukile lije lisima ngwendi Eseki* mwafwa balicokotele nendi. 21 Co bashangumukile kwinda lisima likwabo lalo, oloni balicokotelelelyo lalo. Ngeci walilukile ngwendi Sitina.* 22 Mu kwita kwa simbu, watundile kuje, co wakendile lisima lyeka, oloni lije kubalicokotelelelyo ngeci walilukile ngwendi Lehobothi* na kwendeka ngwendi: “Mwafwa hanwoni Yehova nanjana mwela wa kupwamo, co natulingisa tutume mu lifuti.”

23 Co watundile kuje, waile ku Bele-sheba. 24 Buje butsiki Yehova washolokele kuli ikeye na kumuleka ngwendi: “Yange Njambi ya isho Abrahamu, keti uzibe lyoba mwafwa njili hamo nobe. Njikubezikisa na kutumisa bana* bobe mwafwa ya ngamba yange Abrahamu.” 25 Ngeci watungile mutula kuje na kusana ha lizina lya Yehova. Co Isaki washimbikile tenti yendi kuje, co bangamba bendi bendileko lisima.

26 Mu kwita kwa simbu, Abimeleki watundile ku Gela waile kuli Isaki. Waile hamolika na muka-kumunangula Ahuzate na ntwama ya maswalale bendi Faiko. 27 Ngeci Isaki wabehwile ngwendi: “Bika bimunezila? Ngwetu munanjizindile na kunjisheka mu mutambela weni.” 28 Bamukumbulwile ngwabo: “Tunalimwena ha kujela ngwetu Yehova natwalelelaho kukala nobe. Mukemwo tunaliyongwele ngwetu tulisinge nobe na kulinga cikumiiyo nobe 29 ngwetu keti ulinge cuma cacibi kuli yetu ngecilika omwo yetu kutwakubulumwine, ha kuwana ngwe twakulingile mwamubwa ha kukusununa mu kwoloka. Yehova ali na kukubezikisa.’” 30 Co wabalingilile cilika, co balile na kunwa. 31 Lyamukwabo mutondo balibangele kwinduka, co balisingile. Munima yebi, Isaki wabasunwine, co bamusezele mu kwoloka.

32 Ha litangwa lije bene, bangamba ba Isaki bezile na kumuleka muzimbu wa lisima libendile. Bamulekele ngwabo: “Tunawana mema!” 33 Ngeci walilukile ngwendi Shiba.* Mukemwo na lelo lino ije nganda baisana ngwabo ya Bele-sheba.

34 Isau mwakele na myaka 40, wambatele Judithi muna Beeli wa kaHiti kupwa munakazi wendi. Wambatele lalo Basemathi muna Eloni wa kaHiti. 35 Aba banakazi bazibisile manene Isaki na Rabeka kubabala ku mbunge.

27 Co Isaki mwakulubalele, na mesho endi muwatsitsibalele, wasanene munendi wa mukulunu Isau ngwendi: “Munange!” Co ikeye wamukumbulwile ngwendi: “Yange uno mwane!” 2 Co wamulekele ngwendi: “Tala! Yange njinakolwoni. Kunjizibuka litangwa linjitsa. 3 Ngeci, hano bene ambat bitwa byobe, ambata mikili yobe na buta bwobe uye mu shwata ukanjiyombeleko kasitu. 4 Co unjitelekeleye muje munjashakela na kunjinenelaye mangana njilye, co njikubezikisa simbu kanda njitse.”

5 Oloni Isaki mwakele na kwendeka na munendi Isau, Rabeka wakele na kutolilila. Co Isau waile mu shwata na kuyomba kasitu mangana amunene kwimbo. 6 Co Rabeka walekele munendi Jakobu ngwendi: “Ololo bene aha njinazibi isho endeka na ndolome yobe Isau ngwendi, 7 ‘Njinenele situ na kuiteleka mwamubwa mangana njilye na kukubezikisa ku mesho a Yehova simbu kanda njitse.’ 8 Hanwoni munange tolilila mwamubwa, co ulinge binjikuleka. 9 Ya ku butanga ukanjambateleko bana ba bimembe babali bababwa manene mangana njakubatelekele isho ngecilika muje bene mwashakela. 10 Co wakuitwala kuli isho akalye mangana akubezikise simbu kanda atse.”

11 Jakobu walekele ina Rabeka ngwendi: “Ndolome yange Isau wakala na maka ha mubila, oloni yange ahi. 12 Batico nga tate anjikwata ha mubila? Ngwetu ohoco njisholoka ngwe njili na kumwesesa, co njilinenela cisingo yange babenya kutubakana cibezikiso.” 13 Ina mwazibile ngoco, wamulekele ngwendi: “Munange, oco cisingo cije hali yange. Linga lika munjinakuleke, ya ukanjambatelebo.” 14 Co waile, wakabambatele na kubanena kuli ina, co ina wabatelekele mwamubwa ngwe muje mwashaka ishe. 15 Munima yebi, Rabeka wambatele bizalo byabibwa manene bya munendi wa mukulunu Isau bije byakele nabyo mu njibo, co wabizikile munendi wa mwanike Jakobu. 16 Co lalo wambatele na bilambu bya baje bana ba bimembe na kubyaka ha maboko a Jakobu na mu singo muje kumwakele maka. 17 Co wanene munendi Jakobu bije byakulya byatelekele mwamubwa na likende lyabwahesele.

18 Co waile kuli ishe na kukamusana ngwendi: “Tate!” Co ishe wamukumbulwile ngwendi: “Yange uno! Yobe iya munange?” 19 Jakobu walekele ishe ngwendi: “Yange munobe wa ntwatwa Isau. Njinalingi biunanjilekele. Acitunduke utumame ulye situ injinakunenela mangana unjibezikise.” 20 Isaki mwazibile ngoco, wehwile munendi ngwendi: “Munange, unamuwana bati bwasi ngacije?” Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Mwafwa Yehova Njambi yobe namunene kuli yange.” 21 Co Isaki walekele Jakobu ngwendi: “Acishwenye kuno njakukukwate mangana njizibe indi cili bene yobe munange Isau.” 22 Ngeci Jakobu washwenene kuli ishe Isaki, co ishe wamukwatele. Mwamanesele, wendekele ngwendi: “Lijwini lijwi lya Jakobu, oloni mabokoni maboko a Isau.” 23 Kamuzibukile mwafwa maboko endi akele na maka ngwe maboko a ndolome yendi Isau. Ngeci wamubezikisile.

24 Munima yebi, wamwihwile ngwendi: “Kuma yobe bene munange Isau ndi?” Co wamukumbulwile ngwendi: “Yange bene.” 25 Co Isaki walekele Jakobu ngwendi: “Munange, njineneleko situ ya mu shwata mangana njilye, co njikubezikisa.” Ngeci wamunenelele situ walile, co wamunenelele na binyu wanwile. 26 Co ishe Isaki wamulekele ngwendi: “Munange, acishwene hayehi unjitsembe.” 27 Ngeci wamushwenene na kumutsemba, co Isaki wazibile bweko bwa bizalo byendi, co wamubezikisile na kwendeka ngwendi:

“Tala! Bweko bwa munange bunapu ngwe bweko bwa shwata yanabezikisa Yehova. 28 Njambi wa busunga akwane lime lya mwilu na libu lya bwilo lya ha lifuti-libu na bimbuto byabingi na binyu byabiha. 29 Banu bakupangele, co mafuti akutsikamene. Upwe shukulu ya bandolome bobe, co bamunanoko bakutsikamene. Woshe akusinga apwe wa kusingiwa, co woshe akubezikisa apwe wa kubezika.”

30 Co Isaki mwamanesele lika kubezikisa Jakobu, co mwatundile lika halutwe lwa ishe Isaki, ndolome yendi Isau welukile kutunda na kuyomba. 31 Nendi wabwahesele mwamubwa byakulya na kubitwalela ishe. Co walekele ishe ngwendi: “Tate, induka ulyeko situ injinakayomba mangana unjibezikise.” 32 Ishe Isaki mwazibile ngoco, wamwihwile ngwendi: “Yobe iya?” Isau wamukumbulwile ngwendi: “Yange munobe, ntwatwa yobe Isau.” 33 Co Isaki washangumukile kujaja manene. Co wendekele ngwendi: “Indi iyoni uje naile na kuyomba situ na kunjinenelayo? Njinaili laja simbu kanda wete, co njinamubezikisa, co cili bene akabezika.”

34 Isau mwazibile majwi a ishe, washangumukile kulila manene mu kutambeka na kuleka ishe ngwendi: “Tate, njibezikise, nange njibezikise.” 35 Oloni wamukumbulwile ngwendi: “Ndolome yobe nezile na kunjikwisa mangana atambule cibezikiso cije cinapandele kupwa cobe.” 36 Ngeci Isau wendekele ngwendi: “Ebi bikebyo bibamulukilile ngwabo Jakobu* mangana anjinge lubali. Buntwatwa bwange nambata laja, co hano lalo nambata na bibezikiso byange.” Co wehwile lalo ngwendi: “Kuma kumwanjisezeleleko nambe cibezikiso cimo ndi?” 37 Oloni Isaki wakumbulwile Isau ngwendi: “Njinangula laja ndolome yobe kupwa shukulu yobe, co njinamuleke lalo ngwange bandolome bendi boshe bakapwa bangamba bendi, co lalo ngwange akakala na bimbuto byabingi na binyu byabiha. Bika lalo binasalako binjikwana munange?”

38 Isau walekele ishe ngwendi: “Tate, kuma kukwesi nambe cibezikiso cimo cinasalako ndi? Tate, njibezikise, nange njibezikise.” Ngeci Isau walilile manene na misozi. 39 Co ishe Isaki wamukumbulwile ngwendi:

“Tala, ukakala kulako na libu lya bwilo lya ha lifuti-libu, co lalo ukakala kulako na lime lya melu. 40 Co ukayoyela ha mukwale wobe na kupangela ndolome yobe. Oloni muukaziba ngwobe kuwasa kutwalelelaho, co ukalipatula yobe babenya ku bundungo bwa ndolome yobe.*

41 Oloni Isau wakele na nkulundundu hali Jakobu mwafwa ishe wamubezikisile. Ngeci Isau wakele na kwendeka mu mbunge yendi ngwendi: “Matangwa a kulila tate ali na kushwenya muyehi, co munima njikatsiya ndolome yange Jakobu.” 42 Rabeka mwazibile majwi a munendi wa mukulunu Isau, bwasi-bwasi wasanene munendi wa mwanike Jakobu na kumuleka ngwendi: “Tolilila! Ndolome yobe Isau ali na nkulundundu hali yobe, co nayongola kukutsiya.” 43 Ngeci munange, linga binjikuleka. Katuka utewele kuli ndolome yange Labani ku Halani. 44 Ya ukakaleko nendi kweta noho matoto a ndolome yobe anatulu, 45 kweta noho butenu bwa ndolome yobe bunahu, co lalo nebalako biunamulingi. Co njikakusana okwo kuukakala. Kunjishaka ngwange mubaboshe mutse ha litangwa limolika.”

46 Munima yebi, Rabeka wakele na kuleka Isaki ngwendi: “Njinajuka kuyoya mwafwa yaba bana ba Hethi ba bambanda. Nga Jakobu nendi ambata mumbanda ku bana ba Hethi ba kulifwa naba bana ba bambanda bali muno mu lifuti, co na kutsa bene cili kulutwe.”

28 Co Isaki wasanene Jakobu na kumubezikisa, co wamushikile ngwendi: “Keti wambate munakazi ku bana ba Bakanana. 2 Ya ku Padani-alamu ku njibo ya kuku yobe wa munalume Betwele uje wasema noko. Co ukambateleko munakazi ku bana ba nyokono Labani. 3 Njambi Muka-nzili Yoshe akakubezikisa na kukwana bana babangi na kukutumisa, co cili bene ukapwa ishe ya banu babangi-bangi. 4 Co Njambi akana yobe hamolika na bana* bobe cibezikiso ca Abrahamu. Co ukaswana lifuti muje muunakala ngwe muka-kwija, lifuti lije Njambi wanene kuli Abrahamu.”

5 Co Isaki wasuwile Jakobu, co Jakobu waile ku Padani-alamu kuli Labani muna Betwele wa kaAlamania ndolome ya Rabeka, Rabeka ina ya Jakobu na Isau.

6 Isau wazibile ngwabo Isaki nabezikisa Jakobu na kumusuula ngwendi aye ku Padani-alamu na kukambatelako munakazi. Wazibile lalo ngwabo mwamubezikisile wamushikile ngwendi, “Keti wambate munakazi ku bana ba baKanana.” 7 Co lalo wazibile ngwabo Jakobu nononoka ishe na ina na kuya ku Padani-alamu. 8 Ngeci Isau wanangukile ngwendi baje banakazi ba baKanana kubakele na kuzibisa ishe Isaki kubwaha ku mbunge. 9 Co Isau waile kuli Ishimaele na kukambata Mahalathi kupwa munakazi wendi. Wabwezelelele ku banakazi bakele nabo laja. Mahalathi wapwile ndokazi ya Nebayothi, co lalo wapwile muna Ishimaele, Ishimaele wapwile muna Abrahamu.

10 Jakobu watundile ku Bele-sheba, co watwaleleleleho kutalesa ca Halani. 11 Mu kwita kwa simbu, Jakobu wakwetele ku mwela umo, co wayongwele kulalako butsiki mwafwa litangwa lyatokele. Ngeci wambatele limanya limolika ku mamanya akele haje ha mwela, co wasateleleho mutwe wendi na kulala kuje bene. 12 Co Jakobu walotele. Muje mu cilota, wamwene ndendelo ije yatundile hasi yaketele na mu melu. Wamwene tungelo ba Njambi bamo balonda bamo bashuluka haje ha ndendelo, 13 co Yehova wakele helu lyayo, wendekele ngwendi:

“Yange Yehova Njambi ya isho Abrahamu na Njambi ya Isaki. Eli lifuti na mwela uunalala njikakwanabyo hamolika na bana* bobe. 14 Co bana* bobe bakatuma ngwe mushekesheke wa ha lifuti-libu, co bakajalakana ku bulahukilo bwa litangwa na ku butuhukilo bwa litangwa, na ku kunto na ku mbwela. Co binaanga byoshe bya ha lifuti-libu bikabezika* kwitila muli yobe na muli bana* bobe. 15 Njili hamo nobe, co njikakunyungilila kwoshe kuukaya. Njikakwilwisa muno mu lifuti. Kunjikakuseze kweta noho hanjikashulisilila byuma binjinakukulahesa.”

16 Co Jakobu wanyangumukile ha tulo na kwendeka ngwendi: “Cili bene Yehova ali muno mu mwela, oloni yange kunjazibukile ngoco.” 17 Co Jakobu wazibile manene lyoba na kwendeka ngwendi: “Ou mwela unapu wa kukomokesa. Cili bene ou mwela unapu njibo ya Njambi, co ebi bikebyo bikolo bya melu. 18 Co Jakobu wendukile mutondo-tondo, co wambatele lije limanya lyasatelele, walimikile mangana lipwe canukiso, co wetilile mazi helu yalyo. 19 Co walukile uje mwela ngwendi Betheu. Oloni hakulibanga ije nganda baitumbwile ngwabo Luzi.

20 Jakobu walisingile ngwendi: “Nga Njambi atwalelelaho kukala nange na kunjinyungilila mu bungenzi bwange na kunjana byakulya na bizalo 21 na kunjilwisa mu kwoloka ku njibo ya tate, co cili bene Yehova akamwesa ngwendi napu Njambi yange. 22 Co eli limanya linjinemika kupwa canukiso likapwa njibo ya Njambi, co njikakwana cabulikumi ku byuma byoshe biunjana.”

29 Munima yebi, Jakobu watwaleleleleho na bungenzi bwendi, co waile ku lifuti lya banu ba ku Butuhukilo bwa litangwa. 2 Co wamwene lisima lyakele mu lihya na matanga atatu a bimanga anabutama kuyehi nalyo, mwafwa kuje ku lisima kukekwo kubakele na kunwisila mema bimanga babo. Co ku kanwa ka lisima bafwikileko limanya lyakama. 3 Matanga oshe muwabutamene kuje ku lisima, batundisile lije limanya libafwikile ku kanwa ka lisima, co banwisile mema matanga oshe a bimanga, co munima belwisile lije limanya ku kanwa ka lisima.

4 Co Jakobu wabehwile ngwendi: “Babushoko bwange mutunda kuli?” Bamukumbulwile ngwabo: “Tutunda ku Halani.” 5 Jakobu wabehwile lalo ngwendi: “Mumuzibuka Labani mutekulya Nahole?” Bamukumbulwile ngwabo: “Tumuzibuka.” 6 Mwazibile ngoco, wabehwile lalo ngwendi: “Ali mwamubwa ndi?” Bamukumbulwile ngwabo: “Ali mwamubwa, co na munendi Recho uje ali na kwija muje na bimanga.” 7 Co Jakobu wendekele ngwendi: “Litangwa kulicili, ino keti ikeyo simbu ya kukungulula bimanga. Banwiseni mema muye na kubalisa.” 8 Bakumbulwile ngwabo: “Bakatubindika kulinga ngoco kubanga matanga oshe analikungulwila hamo asina tutundisa eli limanya ku kanwa ka lisima, co tunwisa mema bimanga.”

9 Simbu Jakobu wacikele na kwendeka nabo, Recho wakwetele na bimanga ba ishe mwafwa wapwile kanyungi. 10 Jakobu mwamwene Recho muna inanu Labani na bimanga ba Labani, bwasi-bwasi Jakobu washwenene kuje ku lisima, co watundisile lije limanya lyakele ku kanwa ka lisima na kunwisa mema bimanga ba inanu Labani. 11 Co Jakobu watsembele Recho na kushangumuka kulila manene na misozi. 12 Co Jakobu washangumukile kuleka Recho ngwendi wapwa kabushoko* ka ishe, co lalo ngwendi wapwa muna Rabeka. Co Recho washatukile na kukaleka ishe.

13 Labani mwazibile lika ngwabo Jakobu muna ndokazi yendi naija, washatukile na kukaliwana nendi. Wakamubumbateyeye na kumutsemba, co wamutwalele ku njibo yendi. Ngeci Jakobu washangumukile kuleka Labani byuma byoshe byalingiwile kuli ikeye. 14 Labani walekele Jakobu ngwendi: “Cili bene u citsiya cange na situ* yange.” Ngeci Jakobu wakele hamolika na Labani ngonde yoshe yamutunu.

15 Labani wehwile Jakobu ngwendi: “Kuma unjipangela lika bwana mwafwa u kabushoko* kange ndi? Njileke, bika biushaka njikufwete?” 16 Labani wakele na bana ba bambanda babali. Munendi wa kukola wapwile Leya, co munendi wa mwanike wapwile Recho. 17 Leya kakele na mesho amabwa, oloni Recho wemanene mwamubwa, co lalo wakele na cihanga cacibwa. 18 Jakobu wazemene Recho mukemwo wendekele ngwendi: “Njikupangela myaka 7 mangana unjane munobe wa mwanike Recho.” 19 Labani mwazibile ngoco, wendekele ngwendi: “Cacibwa kumwana kuli yobe kutubakana kumwana ku munalume weka. Twalelelaho kukala nange.” 20 Jakobu wapangelele Labani myaka 7 mangana amwane Recho. Oloni mu mesho a Jakobu ei myaka yasholokele lika ngwe matangwa amandondo mwafwa wazemene manene Recho.

21 Co Jakobu walekele Labani ngwendi: “Njane munakazi wange mangana njililale nendi mwafwa simbu itwalizibasanene inapumo.” 22 Labani mwazibile ngoco, wakungulwile banu boshe ba muje mu mwela na kulinga cilika. 23 Oloni ku mangwezi, Labani watwalele munendi wa mumbanda Leya kuli Jakobu mangana akalilale nendi. 24 Labani wanene lalo ngamba yendi wa munakazi Ziupa kuli munendi Leya mangana apwe ngamba yendi. 25 Lyamukwabo mutondo, Jakobu wamwene ngwendi Leya ikeye ibamwanene. Ngeci wehwile Labani ngwendi: “Bika biunanjilingilamo? Kuma Recho keti ikeye injinakupangela ndi? Bika biunanjikwisila?” 26 Labani wamukumbulwile ngwendi: “Mu cisemwa cetuni kutwesi kubanga kushombwesa tahi wa mwanike kuseza ntwatwa. 27 Manesa tahi calumingo ca bushombolwa nou munakazi, co munima njikwana ou munakazi mukwabo mangana unjipangele lalo myaka 7.” 28 Jakobu walingile ngoco, co wamanesele calumingo na uje munakazi. Munima, Labani wamwanene munendi Recho kupwa munakazi wendi. 29 Co lalo Labani wanene ngamba yendi wa munakazi Biuha kuli munendi Recho mangana apwe ngamba yendi.

30 Co Jakobu walilalele na Recho, co wazemene Recho kutubakana Leya, co Jakobu wapangelele Labani myaka 7 lalo. 31 Yehova mwamwene ngwendi Leya kubamuzemene,* wamulingisile emite,* oloni Recho wapwile mumba. 32 Ngeci Leya wakele na cikute, co wakitile mwana wa munalume na kumuluka ngwendi Rubeni,* mwafwa wendekele ngwendi: “Njinamuluku eli lizina mwafwa Yehova namono kayando kange. Mwafwa hanwoni munalume wange ashangumuka kunjizema.” 33 Wakele lalo na cikute, co wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Simyoni,* co wendekele ngwendi: “Njinamuluku eli lizina mwafwa Yehova nanjitolilila, mwafwa kubanjizemene mukemwo nanjana nou mwana mukwabo.” 34 Wakele lalo na cikute, co wakitile mwana wa munalume. Wamulukile ngwendi Levi,* co wendekele ngwendi: “Hanwoni munalume wange alipandakana nange mwafwa njinamukitila bana ba banalume batatu.” 35 Co wakele lalo na cikute, wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Juda. Wendekele ngwendi: “Hanwoni njishangazala Yehova.” Munima yebi, walikelele kukita.

30 Recho mwamwene ngwendi kakitilile Jakobu bana, wazibilile ndokazi yendi cipululu, co wakwatelelele kuleka Jakobu ngwendi: “Njane bana, keti ngoconi njitsa.” 2 Jakobu mwazibile ngoco, walubalelele manene Recho, co wendekele ngwendi: “Kuma yange Njambi uje nakwonowesa kukala na bana ndi?” 3 Co Recho wendekele ngwendi: “Ndungo yange Biuha ou. Lilale nendi mangana anjikitile bana,* co kwitila muli ikeye nange lalo njikale na bana.” 4 Ngeci Recho wanene ngamba yendi Biuha kuli Jakobu kupwa munakazi wendi, co Jakobu walilalele nendi. 5 Biuha wakele na cikute, co mu kwita kwa simbu, wakitilile Jakobu mwana wa munalume. 6 Co Recho wendekele ngwendi: “Njambi napu lyaako wange, co lalo natolilila ku lijwi lyange, ngeci nanjana mwana wa munalume.” Mukemwo wamulukile ngwendi Dani.* 7 Biuha ngamba ya Recho wakele lalo na cikute, co mu kwita kwa simbu, wakitilile Jakobu mwana wa munalume wamucibali. 8 Co Recho wendekele ngwendi: “Njinalu na nzili na ndokazi yange. Co nange lalo njinahyana.” Ngeci walukile uje mwana ngwendi Nafutali.

9 Leya mwamwene ngwendi necela kukita bana, wambatele ngamba yendi Ziupa na kumwana kuli Jakobu kupwa munakazi wendi. 10 Co Ziupa ngamba ya Leya wakitilile Jakobu mwana wa munalume. 11 Co Leya wendekele ngwendi: “Njinabezika.” Co walukile uje mwana ngwendi Gadi.* 12 Munima yebi, Ziupa ngamba ya Leya, wakitilile Jakobu mwana wa munalume wamucibali. 13 Co Leya wendekele ngwendi: “Njinabwahelela mwafwa banakazi bakanjendeka ngwabo nji wa kubwahelela.” Ngeci walukile uje mwana ngwendi Asha.*

14 Litangwa limo, Rubeni wakele na kwenda mu lihya ha simbu ya kuteja tiliku, co wawanenemo bushuka bwa mandraki.* Ngeci wambatele buje bushuka na kubutwala kuli ina Leya. Co Recho walombele Leya ngwendi: “Njaneko bushuka bwa munobe.” 15 Leya mwazibile ngoco, wehwile Recho ngwendi: “Kuma kuwapwisilemo muunanjinyeke munalume wange ndi? Co ushaka lalo kwambata na bushuka bwa munange ndi? Co Recho wakumbulwile Leya ngwendi: “Nga ngoconi kumani Jakobu alilala nobe butsiki nga unjana bushuka bwa munobe.”

16 Jakobu mwakele na kutunda ku mahya mangwezi, Leya wamusheshele. Co wamulekele ngwendi: “Yange iulilala nendi lelo mwafwa njinakukumuna na bushuka bwa munange.” Ngeci walilalele nendi buje butsiki. 17 Co Njambi wazibile Leya na kumukumbulula. Wamukwasele akale na cikute, co mu kwita kwa simbu, wakitilile Jakobu mwana wamucitanu. 18 Co Leya wendekele ngwendi: “Njambi nanjana fweto yange mwafwa njinana ngamba yange kuli munalume wange.” Ngeci walukile uje mwana ngwendi Isakale.* 19 Leya wakele lalo na cikute, co mu kwita kwa simbu, wakitilile Jakobu mwana wa munalume wa bu 6. 20 Leya wendekele ngwendi: “Njambi nanjana bwana bwabubwa, co hanwoni munalume wange anjitambula mwafwa njinamukitila bana ba banalume 6.” Co walukile munendi ngwendi Zebuloni.* 21 Kutundaho, wakitile mwana wa munakazi, co wamulukile ngwendi Dina.

22 Kumamaneselelo, Njambi wanukile Recho, co wamuzibile na kumukumbulula ha kumukwasa mangana emite.* 23 Recho wakele na cikute, co wakitile mwana wa munalume. Wendekele ngwendi: “Njambi nanjitundisa shwamwa.” 24 Ngeci wamulukile ngwendi Jozefu,* co wendekele ngwendi: “Yehova nanjana mwana wa munalume mukwabo.”

25 Recho mwakitile Jozefu, Jakobu walekele Labani ngwendi: “Njisuule njiluke kwimbo lyetu na ku lifuti lyetu. 26 Njane banakazi bange banjinakupangela, hamolika na bana bange mangana njiye, mwafwa uzibuka mwamubwa munjinakupangela.” 27 Labani walekele Jakobu ngwendi: “Nga njinawana kutetela ku mesho obe, keti uye. Munjinataha* njinamono ngwange Yehova ali na kunjibezikisa mwafwa yobe.” 28 Labani wendekele lalo ngwendi: “Njileke fweto yobe, co njikwanayo.” 29 Jakobu wendekele ngwendi: “Uzibuka munjinakupangela nomu munjinanyungila butanga bwobe. 30 Simbu kanda njije wakele lika na byabindondo. Oloni hano butanga bwobe bunalibwezelela na kusemunwina, co Yehova nakubezikisa kutunda hanjinezila. Tangwa lika njikashangumuka kulipangela byange?”

31 Co wamwihwile ngwendi: “Njikwane bika?” Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Kuwapandele kunjifweta. Nga unjilingila eci cuma cimo, co njishangumuka lalo kulisa butanga bwobe na kubunyunga. 32 Lelo njita mu butanga bwobe bwoshe, co yobe unapande kwaka kumukulo bimanga boshe ba mindoli-ndoli na ba mapwata-mapwata na ba kubenguluka baje bali mukati ka bana ba bimanga ba nkomba, na bimembe boshe ba mapwata-mapwata na ba mindoli-ndoli baje bali mukati ka bimembe ba lwabo. Kutunda hano, ei ikeyo ipwa fweto yange. 33 Co kusungama kwange kukanjendekelako kulutwe muukaija na kumona fweto yange. Bimembe boshe ba kujeneka mindoli-ndoli na mapwata-mapwata baukawana mukati ka bimembe ba lwabo na bimanga baje keti ba kubenguluka baukawana mukati ka bana ba bimanga ba nkomba, bakapwa ba kwiba nga ukanjiwana nabo.”

34 Labani mwazibile ngoco, wendekele ngwendi: “Bukalu bwahi. Kupwe ngoco bene ngwe muunendeka.” 35 Co lije bene litangwa, Labani wakele kumukulo bizamba ba bimembe ba mishulundu na ba mapwata-mapwata na bimembe ba lwabo boshe ba mindoli-ndoli na ba mapwata-mapwata. Wakele lalo kumukulo na bana ba bimanga ba nkomba boshe baje bakele na mubala wa kutoka na ba kubenguluka, co wabanene bana bendi mangana babanyunge. 36 Munima yebi, Labani wakutile bungenzi bwa matangwa atatu kutunda haje hakele Jakobu, co Jakobu wakele na kunyunga matanga a Labani aje asalele nendi.

37 Co Jakobu watetele minango ya muti wa storaki na muti wa omondi na muti wa puleni, co ha byula byayo walendulwileho mangana hakale mapwata a kutoka. 38 Co wakele ije minango kulutwe lwa butanga. Wayakele mu mangolengole a kunwila mema kuje kubakele na kwija na kunwila bimuna mema mangana baje bimuna bakulilondele kulutwe lwa ije minango mubaija na kunwa mema.

39 Ngeci baje bimuna bakele na kulilondela kulutwe lwa ije minango, co baje bimuna bakele na kusema bana ba mishulundu na ba mindoli-ndoli na ba mapwata-mapwata. 40 Co Jakobu watundisile baje bana ba bimanga ba nkomba haje ha matanga, co walingisile aje matanga alitale na bimuna ba mishulundu na ba kubenguluka, boshe baje bakele hakati ka matanga a Labani. Watundisileho matanga endi, co kawakumbasanene na matanga a Labani. 41 Co simbu yoshe baje bimuna ba kukanyama mubakele na kulilonda, Jakobu wakele na kwambata ije minango na kuyaka mu mangolengole kulutwe lwa baje bimuna mangana balilondele kuyehi na ije minango. 42 Oloni bimuna ba kuzeya mubakele na kulilonda, kakele na kwaka ije minango mu mangolengole. Ngeci bimuna boshe ba kuzeya bapwile ba Labani, oloni ba kukanyama bapwile ba Jakobu.

43 Co Jakobu wafukile manene, co wakele na matanga akama na bangamba ba banalume na ba banakazi na tumele na bidonki.

31 Mu kwita kwa simbu, Jakobu wazibile byuma bibakele na kwendeka bana ba Labani, ngwabo: “Jakobu nambata byuma bya tate byoshe, co obu bufuko bwoshe bwali nabwo bunatundu ha byuma bya tate.” 2 Jakobu mwakele na kutala cihanga ca Labani, wamwene ngwendi watengulukile. Kakele na kumulinga ngwe mwakele na kumulingila hakulibanga. 3 Co Yehova walekele Jakobu ngwendi: “Iluka ku lifuti lya isho na kuku yobe na ku babushoko bwobe, co njikatwalelelaho kukukwasa.” 4 Ngeci Jakobu watumine muzimbu kuli Recho na Leya ngwendi baije kuje kwakele na kulisila butanga bwendi, 5 co wabalekele ngwendi:

“Njinamono ngwange ishweni natenguluka. Kesi na kunjilinga ngwe mwakele na kunjilingila hakulibanga. Oloni Njambi ya tate natwalelelaho kukala nange. 6 Neni muzibuka mwamubwa ngweni njinapangela ishweni na nzili yange yoshe. 7 Co ishweni nakala na kunjikwisa na kutengulula fweto yange lwa kupwa 10. Oloni Njambi kamutabesele ngwendi anjibulumune. 8 Ngwe wendekele ngwendi, ‘Ba mindoli-ndoli bakebo bapwa fweto yobe,’ ngwe butanga bwoshe bwasemene ba mindoli-ndoli. Oloni ngwe wendekele ngwendi, ‘Ba mishulundu bakebo bapwa fweto yobe,’ ngwe butanga bwoshe bwasemene ba mishulundu. 9 Ngeci Njambi wakele na kwambata bimuna ba ishweni na kunjanabo. 10 Bimuna mubanakala na kulilonda, njinalotele, co njinamwene bizamba ba bimembe balonda bimembe ba lwabo. Aba bizamba banapwile ba mishulundu, ba mindoli-ndoli na ba mapwata-mapwata. 11 Co kangelo ka Njambi wa busunga nanjisanene muje mu cilota ngwendi, ‘Jakobu!’ Njinamukumbulwile ngwange, ‘Yange uno mwane.’ 12 Co uje kangelo nendekele lalo ngwendi: ‘Andula mesho obe umone bizamba boshe baje bali na kulonda bimembe ba lwabo. Aba bizamba banapu ba mishulundu, ba mindoli-ndoli na ba mapwata-mapwata. Ebi bili na kulingiwa mwafwa njinamono byoshe byali na kukulinga Labani. 13 Yange Njambi wa busunga wa ku Betheu kuje kuwabwabeselele limanya lya canukiso, kuje lalo kuwalisingilile kuli yange. Co hano katuka, tunda muno mu lifuti wiluke ku lifuti kuwasemukilile.’”

14 Recho na Leya mubazibile ngoco, bamwihwile ngwabo: “Kuma ku njibo ya tate kucili lalo buswana bwetu ndi? 15 Kuma kesi na kutumona lika ngwe baka-kwija ha kuwana ngwe natulandesa laja kuli yobe, co nali na bimbongo biwamufwetele? 16 Bufuko bwoshe bwanatundisa Njambi kuli tate bunapu bwetu na bana betu. Ngeci, linga byoshe byanakuleke Njambi.”

17 Co Jakobu wakatukile na kulondeka bana bendi na banakazi bendi ha tumele. 18 Co washangumukile kuya na matanga endi oshe na byuma byoshe byawanene na bimuna boshe bakele nabo mu Padani-alamu. Waile kuli ishe Isaki ku lifuti lya Kanana.

19 Ha simbu ije, Labani waile na kutehula bimanga bendi, co Recho webile tumponya ba telafimi* ba ishe. 20 Co Jakobu wabombolokele Labani wa kaAlamania mwafwa kamulekele ngwendi ali na kuya. 21 Co Jakobu watewele. Wajabukile ndonga* na byoshe byakele nabyo, co wataleselele ku mutambela wa malundu, ku Giliyadi. 22 Ha litangwa lyamucitatu, Labani bamulekele ngwabo Jakobu natewe. 23 Ngeci Labani wambatele bandolome* bendi, co bakabele Jakobu bungenzi bwa matangwa 7, co bakamuwanene ku mutambela wa minkinda wa Giliyadi. 24 Co ku butsiki, Njambi wezile mu cilota kuli Labani wa kaAlamania. Wamulekele ngwendi: “Nyanyama na byuma biuleka Jakobu, bipwe byabibwa nambe byabibi.”

25 Co Labani washwenene Jakobu. Jakobu washimbikile tenti yendi ku munkinda, co Labani na bandolome bendi batulilile ku mutambela wa minkinda wa Giliyadi. 26 Co Labani wehwile Jakobu ngwendi: “Bika biunalingila ngacije? Bika biunanjibombolokela na kwambata bana bange ngwe baje babanafungulula mu nzita? 27 Bika biunabombolokela na kutewa kwa kujeneka kushika? Ngwe unanjishikile ngwe njinakusunwine mu kubwahelela na kukwimbila myaso na tubingoma na tulyalya. 28 Oloni kuwanjanene simbu ya kutsemba batekulyange* na bana bange. Bulema obu buunalingi. 29 Njili na nzili ya kukulinga mwamubi, oloni Njambi ya isho nendekele nange izau butsiki ngwendi, ‘Nyanyama na byuma biuleka Jakobu, bipwe byabibwa nambe byabibi.’ 30 Hano uli na kwiluka kuli isho mwafwa unakala na kushungwiya kwiluka ku njibo ya isho. Oloni bika biunebila binjambi bange?”

31 Jakobu wakumbulwile Labani ngwendi: “Njinalingile ngoco mwafwa njinazibile lyoba, mwafwa njinalyendekesele ngwange, ‘Hamo unjinyeka bana bobe.’ 32 Woshe iuwana na binjambi bobe kayoyo. Tonda-tonda mu byuma byange oku bandolome betu bali na kumona, co wambatemo byobe.” Oloni Jakobu kazibukile ngwendi Recho ikeye wabebile. 33 Co Labani wakobelele mu tenti ya Jakobu na mu tenti ya Leya na mu tenti ya baje bindungo ba bambanda babali. Oloni baje binjambi kabawanenemo. Co watuhukile mu tenti ya Leya na kukobela mu tenti ya Recho. 34 Mubyakele na kulingiwa ebi byuma, Recho te nambata laja baje tumponya ba telafimi na kubaka mu ngonga ha kacitwamo ka banakazi ka ha kamele, co watumameneho. Ngeci Labani watondatondele mu tenti mwoshe, oloni kabawanene. 35 Co Recho walekele ishe ngwendi: “Keti ulubale mwata wange, kunjasa kwimana ku mesho obe mwafwa njili ku ngonde.” Ngeci ishe watwaleleleleho kutonda-tonda tumponya ba telafimi, oloni kabawanene.

36 Ngeci Jakobu walubalele, co washangumukile kupaya Labani. Jakobu walekele Labani ngwendi: “Mulonga muka unjinalingi, co bubi muka bunjinalingi buuli na kunjikabela ngacije? 37 Ngwetu unatondatonda mu byuma byange byoshe, bilyoni biunawana bya ku njibo yobe? Byake aha halutwe lwa bandolome bobe na bandolome bange, co batusompe mangana bawane ali na mulonga mukati kange nobe. 38 Ha myaka 20 injinakala nobe, bimanga bobe na bimembe bobe kubapulumwisile, co kunjalile bana ba bimanga ba ha butanga bwobe. 39 Bimuna babasanyozwele bikashama kunjabanenele kuli yobe, oloni njengisilemo beka. Nameme bene bimuna baje babebile mutanya nambe butsiki, wakele na kunjifwetesabo. 40 Mutanya njakele na kwenya na litanya, co butsiki njakele na kutsa lisika, co kunjakele na kumona tulo. 41 Njinatumama mu njibo yobe myaka 20. Njinakupangela myaka 14 mangana unjane bana bobe babali ba banakazi. Co njinakupangela myaka 6 mangana unjaneko bimuna, oloni unakala na kutengulula fweto yange lwakupwa 10. 42 Ngwe Njambi ya tate, Njambi ya Abrahamu uje yazibila lyoba Isaki kukala nange kwahi, ngwe unanjilwisa maboko-boko. Njambi namono tuyando twange na kuundangana kunjinondangana na maboko ange mukemwo nakukandele izau butsiki.”

43 Co Labani wakumbulwile Jakobu ngwendi: “Aba bana banapu bana bange, co aba batekulu banapu batekulyange, co lalo nobu butanga bunapu butanga bwange. Byuma byoshe biuli na kumona aha byange na bana bange. Co lelo bika binjasa kulinga kuli aba na kuli bana babo baje babanakiti? 44 Ngeci ija tulinge cikumiiyo, yobe nange, co eci cikumiiyo cipwa bukaleho mukati ketu.” 45 Ngeci Jakobu wambatele limanya na kulimika kupwa canukiso. 46 Co Jakobu walekele bandolome bendi ngwendi: “Kungululeni mamanya.” Co banonele mamanya na kuwalundika hamolika. Munima yebi, balililile byakulya haje ha mutumbo wa mamanya. 47 Co Labani waulukile ngwendi Jega-sahadutha,* oloni Jakobu waulukile ngwendi Galidi.*

48 Co Labani wendekele ngwendi: “Ou mutumbo wa mamanya unapu bukaleho mukati kobe nange lelo.” Mukemwo waulukile ngwendi Galidi, 49 na Kaposhi ka Kukengela mwafwa wendekele ngwendi: “Yehova atwaleleleho kumona bitulinga ha simbu itulitepa. 50 Nga ukayandesa bana bange na kwambatelako banakazi bakwabo nameme kukwesi munu akamona, oloni anuka ngwobe Njambi akapwa mukaleho mukati kange nobe.” 51 Co Labani walekele Jakobu ngwendi: “Mutumbo wa mamanya ou, co lalo limanya lya canukiso linjinemika mukati kange nobe eli. 52 Ou mutumbo wa mamanya unapu bukaleho, co eli limanya lya canukiso linapu cuma cije cili na kwana bukaleho ngwaco kunjikajomboka ou mutumbo wa mamanya na kwija na kukulinga mwamubi. Co lalo nobe kuukajomboka ou mutumbo wa mamanya neli limanya lya canukiso na kwija na kunjilinga mwamubi. 53 Njambi ya Abrahamu na Njambi ya Nahole, Njambi ya ishabo apwe lyako mukati kange nobe.” Co Jakobu walisingile hali Njambi uje yazibila lyoba ishe Isaki.

54 Munima yebi, Jakobu wanene mulambu kuje ku munkinda, co walanyele bandolome bendi bakulye makende. Ngeci balile, co balalele kuje bene ku munkinda. 55 Oloni Labani wendukile mutondo-tondo. Watsembele batekulyendi* na bana bendi na kubabezikisa. Co Labani wakutile bungenzi na kwiluka kwimbo lyendi.

32 Co Jakobu watwaleleleleho na bungenzi bwendi, co tungelo ba Njambi baliwanene nendi. 2 Jakobu mwamwene lika baje tungelo, wendekele ngwendi: “Eci cinapu cilombo ca Njambi!” Ngeci walukile uje mwela ngwendi Mahanaimu.*

3 Co Jakobu watumine tutumwa kulutwe lwendi. Wabatumine kuli ndolome yendi Isau mu lifuti lya Seya, mu citingitingi* ca Edomu. 4 Co wabashikile ngwendi: “Yeni mukaleke mwata wange Isau ngweni, ‘Ngamba yobe Jakobu ngwendi: “Njinakala* na Labani ha simbu yailaha. 5 Hano njili na bingombe na bidonki na bimanga na bangamba ba banalume na ba banakazi. Ngeci njinatumu ou muzimbu kuli mwata wange mangana njiwane kutetela ku mesho endi.”’”

6 Mu kwita kwa simbu, baje tutumwa belukile kuli Jakobu, co bakumulekele ngwabo: “Tunawana ndolome yobe Isau. Ali na kwija mangana akuliwane nobe, co ali na kwija hamo na banu 400. 7 Co Jakobu walishoshomwenene manene na kuziba lyoba. Ngeci watepele baje banu bakele nabo na matanga a bimanga na bimembe na bingombe na tumele. Wabatepele mu bibunga bibali. 8 Wendekele ngwendi: “Nga Isau alwisa cibunga cimo, co eci cibunga cikwabo casa kutewa.”

9 Munima yebi, Jakobu wendekele ngwendi: “Yehova Njambi ya kuku Abrahamu na Njambi ya tate Isaki, yobe wanjilekele ngwobe iluka ku lifuti lyobe na ku babushoko bwobe, co njikakulinga mwamubwa.’ 10 Eci cizemo cije kucesi kutenguluka na kulongwa kwoshe kuunamwesa ngamba yobe kubyanjipandele, mwafwa munjajabukile ei ndonga ya Jodani njaijabukile lika na mulamu wange, oloni hano njili na bibunga bibali. 11 Njikulomba ngwange unjobole ku liboko lya ndolome yange Isau, mwafwa njili na kuziba lyoba ngwange hamo aija na kunjilwisa na kulwisa aba banakazi na bana babo, 12 mwafwa unendekele ngwobe: ‘Cili bene njikakulinga mwamubwa, co njikatumisa bana* bobe ngwe mushekesheke wa ku kalunga-ndonga uje kubasa kutanda.’”

13 Co Jakobu walalele kuje bene, co wambatele byuma byendi bimo mangana bipwe bwana bwa ndolome yendi Isau. 14 Wambatele bimembe ba lwabo 200, na bizamba ba bimembe 20, na bimanga ba lwabo 200, na bimanga ba nkomba 20, 15 na tumele 30 baje bakele na kujamwesa bana babo, na bingombe ba lwabo 40, na bingombe ba nkomba 10, na bidonki ba lwabo 20, na bidonki ba nkomba ba kukola 10.

16 Co wabanene bangamba bendi. Wabanene butanga bumo na bumo, co walekele bangamba bendi ngwendi: “Libangeni kulutwe lwange, co munapande kuseza mwela mukati ka butanga na butanga.” 17 Co lalo washikile ngamba yendi wakulibanga ngwendi: “Nga ndolome yange Isau akuwana na kukwihula ngwendi, ‘Ungamba yeya, uli na kuya kuli, co aba bimuna bali kulutwe lwobe beya?’ 18 Co unapande kumuleka ngwobe, ‘Banapu ba ngamba yobe Jakobu. Obu bunapu bwana bwanatumu kuli yobe mwata wendi, co nendi bene ali na kwija munima yetu.’” 19 Co washikile lalo na ngamba wamucibali na wamucitatu na boshe baje bakele na kwija munima ya matanga ngwendi: “Awa akewo majwi amukaleka Isau mumukaliwana nendi. 20 Munapande lalo kukamuleka ngweni: ‘Ngamba yobe Jakobu ali na kwija munima yetu,’” mwafwa walyendekesele ngwendi: ‘Nga njibanga kumutumina bwana bwa kumuzibisa kubwaha, co munima munjiliwana nendi hamo asa kunjitambula mwamubwa.’ 21 Ngeci buje bwana bwalibangele kulutwe lwendi, oloni ikeye walalele muje mu cilombo.

22 Buje butsiki, Jakobu wakatukile na kwambata banakazi bendi babali na bangamba bendi ba banakazi babali na bana bendi ba banalume 11, co wajabukile nabo ha mwaba wa Jaboki. 23 Ngeci wabambatele na kubajabwisa uje muna-ndonga, co wajabwisile na byuma byoshe byakele nabyo.

24 Mamaneselelo Jakobu wasalele likalyendi, co munalume umo washangumukile kulwa nendi kweta noho mukwaile na kukya. 25 Uje munalume mwamwene ngwendi kamuhyanene, wamukwatele mu ntungi, ngeci ntungi ya Jakobu yasongonokele mwakele na kulwa na uje munalume. 26 Munima yebi, uje munalume wendekele ngwendi: “Njecele njiye mwafwa kuli na kuya na kukya.” Jakobu mwazibile ngoco, wendekele ngwendi: “Kunjikwecela kubanga unanjibezikisa.” 27 Co uje munalume wamwihwile ngwendi: “Yobe iya?” Wamukumbulwile ngwendi: “Yange Jakobu.” 28 Co uje munalume wendekele ngwendi: “Lizina lyobe kulipu lalo Jakobu, oloni lipwa Isalele* mwafwa unalu na Njambi na banu, co mamaneselelo unahyana.” 29 Co Jakobu wamulekele ngwendi: “Njileke lizina lyobe.” Oloni uje munalume wamukumbulwile ngwendi: “Bika biwihwila lizina lyange?” Ngeci wamubezikisilile kuje. 30 Co Jakobu walukile uje mwela ngwendi Peniele* mwafwa wendekele ngwendi: “Njinamono Njambi mesho na mesho, oloni mwonyo wange banaunyungilila.”

31 Mwatubakanene lika Penuele,* misha ya litangwa yashangumukile kumutwila, oloni wakele na kunjalikita mwafwa ya ntungi yendi. 32 Mukemwo na lelo lino bana ba Isalele kubesi kulya bukeketi bwa ntungi, buje bwakala mu ntungi, mwafwa uje munalume wakwatele Jakobu ha bukeketi bwa mu ntungi.

33 Co Jakobu mwandwile mesho endi, wamwene Isau ali na kwija. Wakele na kwija na banu 400, ngeci walekele bana ba Leya baye kuli ina, na muna Recho aye kuli ina, na bana ba baje bangamba ba banakazi babali baye kuli bainabo. 2 Wakele baje bangamba ba banakazi na bana babo kulutwe, co Leya na bana bendi bateleko, co kunima wakeleko Recho na Jozefu. 3 Co ikeye waile kulutwe lwabo, co mwetele hayehi na ndolome yendi wakatsikamene lwa kupwa 7.

4 Oloni Isau wamushatukilile, co wakamubumbateyeye na kumutsemba, co boshe balilile. 5 Isau mwandwile mesho endi wamwene banakazi na bana. Co wehwile Jakobu ngwendi: “Beya aba bauli nabo?” Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Aba banapu bana ba ngamba yobe banamubezikisa nabo Njambi.” 6 Co baje bangamba ba banakazi bezile na bana babo, co boshe batsikamene. 7 Co Leya nendi wezile na bana bendi, co boshe batsikamene. Kutundaho, Jozefu na Recho nabo bezile, co batsikamene.

8 Isau wamwihwile ngwendi: “Indi baje banu na bimuna banjinawana ba bika?” Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Njinabatwamekele mangana njase kuwana kutetela ku mesho obe mwata wange.” 9 Co Isau wamulekele ngwendi: “Ndolome yange, njili na byuma byabingi. Tulika byuma byobe.” 10 Oloni Jakobu wendekele ngwendi: “Embwe mwane. Nga njinawana kutetela mu mesho obe, unapande kutambula bwana butunda mu liboko lyange mwafwa njinabunene mangana njase kumona cihanga cobe. Co kumona cihanga cobe kunapu ngwe kumona cihanga ca Njambi mwafwa unanjitambula mwamubwa. 11 Shukulu-kambu, tambula bwana bunjinakunenela buje bumwesa ngwabwo njili na kukushungwiya bubwa mwafwa Njambi nanjizibila ngozi, co njili na byuma byoshe binjitonda. Co watwaleleleleho kumulambelela kweta noho habutambwilile.

12 Mu kwita kwa simbu, Isau wendekele ngwendi: “Tuye, co yange njitwama kulutwe lwobe.” 13 Oloni wamukumbulwile ngwendi: “Mwata wange uzibuka ngwobe njili na kwenda na banike, co lalo njili na bimanga na bingombe baje bali na kujamwesa bana babo. Nga twenda bwasi-bwasi litangwa limolika, butanga bwoshe butsa. 14 Shukulu yange libange kulutwe lwange ngamba yobe, oloni yange njikukaba kamandondo-kamandondo kwesekesa nomu mubasa kwendela bimuna na banike kweta noho hanjikakuwanena ku Seya shukulu yange.” 15 Co Isau wendekele ngwendi: “Shukulu-kambu kumani njicikusezeleko tahi banu bange bamo.” Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Keti ulipakese. Njiwane lika kutetela ku mesho obe mwata wange.” 16 Ngeci, ha litangwa lije bene Isau welukile ku Seya.

17 Jakobu waile ku Sukothi, co wakatungileko njibo na kutungila bimuna bendi bitebule. Mukemwo walukile uje mwela ngwendi Sukothi.*

18 Jakobu mwatundile ku Padani-alamu, waketele mwamubwa ku nganda ya Shekemu mu lifuti lya Kanana, co washimbikile cilombo cendi kuyehi na ije nganda. 19 Co Jakobu walandele libu kuli bana ba Hema haje hashimbikile tenti yendi. Umo wa bana ba Hema wapwile Shekemu. Jakobu walandele lije libu na bimbongo bya siuva 100. 20 Co kuje bene watungileko mutula, co waulukile ngwendi Njambi, Njambi ya Isalele.

34 Dina muna Jakobu wa mumbanda yakitile na Leya wakele na kuya na kusikama* na bambanda ba muje mu lifuti. 2 Co Shekemu, muna Hema wa kaHivi mwamwene Dina wamukwatele na kukamupika. Hema wapwile mwata wa muje mu lifuti. 3 Co Shekemu wakele na kusinganyeka lika Dina muna Jakobu wa mumbanda, co wamuzemene manene na kwendeka nendi majwi a kumukokweya.* 4 Co mamaneselelo Shekemu walekele ishe Hema ngwendi: “Njambatele ou mumbanda mangana apwe munakazi wange.”

5 Jakobu wazibile ngwabo munendi Dina wa mumbanda banamujwalesa. Ha simbu oyo, bana bendi ba banalume bakele mu shwata na bimuna bendi. Ngeci Jakobu wolokele lika kulu kweta noho habelukilile bana bendi. 6 Mu kwita kwa simbu, Hema ishe ya Shekemu waile na kusimutwiya na Jakobu. 7 Oloni bana ba Jakobu bazibile byalingiwile, co belukile kwimbo bwasi-bwasi. Bazibile kubabala ku bimbunge na kulubala manene mwafwa Shekemu washawile Isalele ha kulilala na muna Jakobu wa mumbanda, cuma cije kucapandele kulingiwa.

8 Hema wakasimutwiiye nabo ngwendi: “Munange Shekemu nazeme manene munobe wa mumbanda. Shukulu-kambu, mwaneye apwe munakazi wendi, 9 mangana tulyambatele. Twaneni bana beni ba banakazi, co neni mwambata bana betu ba banakazi. 10 Mwasa kukala netu, co mwasa kulinga byoshe bimutonda muno mu lifuti. Kalenimo na kulingilamo mingoso na kutungamo.” 11 Co Shekemu walekele ishe ya Dina na bandolome bendi ngwendi: “Njiwane kutetela ku mesho eni, co njimyana byoshe bimulomba. 12 Mwasa kunjitomena byonda byabingi manene na bwana. Njimyana byoshe bimunjileka. Njaneni lika ou mumbanda mangana apwe munakazi wange.”

13 Co bana ba Jakobu ba banalume bakwisile Shekemu na Ishe Hema mwafwa Shekemu wajwalesele ndokazi yabo Dina. 14 Bendekele ngwabo: “Kutwasa kulinga cuma ca cifweci. Kutwasa kwana ndokazi yetu kuli munalume uje kaile ku mukanda mwafwa tushauka. 15 Tutaba lika bimunatuleke nga mulinga eci cuma: ngwetu mutwale banalume boshe ku mukanda mangana mupwe ngwe yetu. 16 Co tumyana bana betu ba banakazi, co netu twambata bana beni ba banakazi, co tukala hamolika neni na kupwa banu bamo. 17 Oloni nga kumututolilila na kujeneka kuya ku mukanda, co twambata ndokazi yetu na kuya nendi.”

18 Awa majwi abendekele azibisile kubwaha Hema na munendi Shekemu. 19 Uje mukwenje walingile bwasi bibamulekele mwafwa wazemene manene muna Jakobu wa mumbanda, co uje mukwenje ikeye wapwile wa bulemu manene ku njibo ya ishe.

20 Ngeci Hema na munendi Shekemu baile ku cikolo ca nganda na kukasimutwiya na banalume ba mu nganda yabo, ngwabo: 21 “Aba banu bashaka kukala netu mu kwoloka. Tubatabeseni bakale mu lifuti lyetu na kulingilamo mingoso mwafwa lifuti lyakama basa kukalamo. Twasa kwambata bana babo ba banakazi kupwa banakazi betu. Netu twasa kubana bana betu ba banakazi. 22 Aba banu ngwabo basa kutaba lika kukala netu na kupwa banu bamolika netu nga tulinga eci cuma: nga banalume boshe mukati ketu baya ku mukanda ngwe mubanalingila bakebo. 23 Co byuma byabo, bufuko bwabo na bimuna babo boshe bipwa byetu. Ngeci, tutabeni bibanendeka mangana bakale netu.” 24 Banalume boshe baje bakele na kukobela na kutuhuka ku cikolo ca nganda batabele byabalekele Hema na munendi Shekemu. Co banalume boshe baje bakele na kukobela na kutuhuka ku cikolo ca nganda babatwalele ku mukanda.

25 Oloni ha litangwa lyamucitatu baje banalume te baciziba kubabala, bana ba Jakobu babali, Simyoni na Levi, bandolome ya Dina bambatele mikwale yabo na kukobela mu nganda. Oloni banu ba muje mu nganda, kubanangukile ngwabo banaija na kubatsiya. Ngeci, Simyoni na Levi batsiile banalume boshe ba muje mu nganda. 26 Batsiile Hema na munendi Shekemu na mukwale, co bambatele Dina uje wakele ku njibo ya Shekemu, co baile. 27 Bana ba Jakobu bakwabo ba banalume baile muje mu nganda mwakele baje bibimbi, co bakaipukwile mwafwa bajwalesele ndokazi yabo. 28 Co bambatele matanga abo a bimanga nawa a bingombe na bidonki na byuma byoshe byakele muje mu nganda na mu shwata. 29 Co bambatele byuma byabo byoshe na kwambata bana babo babandondo na banakazi babo na kupukula byuma byoshe byakele mu binjibo byabo.

30 Co Jakobu walekele Simyoni na Levi ngwendi: munanjinenela bukalu bwakama na kunjizindisa ku banu ba muno mu lifuti, baKanana na baPerizite. Yetu tunapu tubabandondo, co aba banu batukungulukila na kutulwisa, co batunyongesa, yange na ba ku njibo yange.” 31 Oloni bendekele ngwabo: “Kutwasa kwecelela munu apwise ndokazi yetu ngwe lihule.”

35 Munima yebi, Njambi walekele Jakobu ngwendi: “Katuka, ya ku Betheu ukakaleko, co ukatungileko Njambi wa busunga mutula, Njambi uje washolokele kuli yobe muwakele na kutewa ndolome yobe Isau.”

2 Co Jakobu walekele bakunjibo yendi na boshe baje bakele nendi ngwendi: “Tundiseni binjambi beka baje bali mukati keni, co lijeleseni na kuzala bizalo byeka, 3 mangana tuye ku Betheu. Mutuketa kuje, njikatungila Njambi wa busunga mutula, Njambi uje wanjikumbulwile ha litangwa lya bukalu bwange, uje lalo nakala nange kwoshe kunjinai.” 4 Co banene Jakobu binjambi beka boshe baje babakele nabo na masikiyo aje akele ku matwi abo, co Jakobu wabishitikile mwisi ya muti wakama uje wakele kuyehi na Shekemu.

5 Mubatwaleleleleho na bungenzi bwabo, Njambi wajujwisile binganda bije byabazengelekele, ngeci banu ba muje mu nganda kubakabele bana ba Jakobu. 6 Mu kwita kwa simbu, Jakobu na banu boshe baje bakele nabo bakwetele ku Luzi, kulumbununa Betheu, mu lifuti lya Kanana. 7 Mwaketele kuje, watungile mutula na kuluka uje mutambela ngwendi Eu-Betheu* mwafwa kuje kukekwo kwalisholwelele Njambi wa busunga kuli ikeye mwakele na kutewa ndolome yendi. 8 Mu kwita kwa simbu, Debora ndezi ya Rabeka watsile, co bamutsindile kuyehi na Betheu, mwisi ya muti wakama. Ngeci Jakobu waulukile ngwendi Aloni-bakuthi.*

9 Njambi washolokele lalo kuli Jakobu mwakele na kutunda ku Padani-alamu, co wamubezikisile. 10 Njambi wamulekele ngwendi: “Yobe Jakobu, oloni lizina lyobe kulipu lalo Jakobu, lipwoni Isalele.” Ngeci washangumukile kumusana ngwendi Isalele. 11 Njambi wamulekele lalo ngwendi: “Yange Njambi Muka-nzili Yoshe. Kita na kutuma. Miyati na bibunga bya miyati bikatunda kuli yobe, co na bimyene bakatunda kuli yobe. 12 Co lifuti linjinana Abrahamu na Isaki njikalyana yobe na bana* bobe baje bakaija munima yobe.” 13 Ngeci Njambi wamusezele ku mwela kuje kwasimutwiiye nendi.

14 Co Jakobu washimbikile canukiso kuje ku mwela kwasimutwiiye na Njambi. Washimbikileko limanya lya canukiso, co wetilileho mulambu wa byakunwa na mazi. 15 Co Jakobu watumbwile lalo mwela kuje kwasimutwiiye na Njambi ngwendi Betheu.

16 Oloni omwo kwacisalele nunda ngwabo bete ku Efrata, cikute ca Recho cendukile. Co mushongo wendi wapwile wakama manene. 17 Oloni simbu wacikele na kupinda ngwendi apape uje mwana, muka-kupapesa wamulekele ngwendi: “Keti uzibe lyoba mwafwa ukala na mwana wa munalume mukwabo.” 18 Recho mwakele na kundoyoka (mwafwa wakele hayehi na kutsa), walukile munendi ngwendi Beni-oni,* oloni ishe wamulukile ngwendi Benjamini.* 19 Ngeci Recho watsile, co bamutsindile mu ngila ya kuya ku Efrata, kulumbununa Betelehema. 20 Jakobu washimbikile canukiso ha cihilo ca Recho. Eci cinapu canukiso ca cihilo ca Recho kweta na lelo lino.

21 Munima yebi, watundile kuje, co wakashimbikile tenti yendi kutubakana kaposhi ka Eda. 22 Isalele mwakele muje mu lifuti, Rubeni waile na kulilala na Biuha, munakazi mukwabo wa ishe, co Isalele wazibile byalingiwile.

Jakobu wakele na bana ba banalume 12. 23 Bana ba Jakobu ba banalume bakitilile kuli Leya, ntwatwa wapwile Rubeni, co Simyoni, co Levi, co Juda, co Isakale, co Zebuloni. 24 Bana ba Jakobu ba banalume bakitilile kuli Recho, bapwile Jozefu na Benjamini. 25 Co bana ba banalume bakitilile kuli Biuha uje wapwile ngamba ya Recho, bapwile Dani na Nafutali. 26 Co bana ba banalume bakitilile kuli Ziupa, ngamba ya Leya bapwile Gadi na Asha. Aba bakebo bana ba Jakobu bakitilile mu Padani-alamu.

27 Mu kwita kwa simbu, Jakobu wakwetele kuje kwakele ishe Isaki ku Mamule ije yakele mu Kiliyathi-aba, kulumbununa Hebroni. Abrahamu na Isaki bakele oku ku mwela ngwe baka-kwija. 28 Isaki wayoyele myaka 180. 29 Co Isaki watsile, ngeci bamutsindile ngwe bakukulwila bendi munima ya kuyoya myaka yaingi na kujauka. Co bana bendi, Isau na Jakobu bamutsindile.

36 Biñanda bya Isau, kulumbununa Edomu ebi:

2 Isau wambatele banakazi ba ku Kanana. Wambatele Ada muna Eloni wa kaHiti na Oholibama muna Ana. Oholibama wapwile lalo mutekulya Zibyoni wa kaHivi. 3 Wambatele lalo Basemathi muna Ishimaele. Basemathi wapwile lalo ndokazi ya Nebayothi.

Aba bakebo bana ba Isau bakitilile mu lifuti lya Kanana. 6 Munima yebi, Isau wambatele banakazi bendi, na bana bendi ba banalume, na bana bendi ba banakazi, na bakunjibo yendi boshe, na bimuna bendi boshe, na bufuko bwoshe bwawanene mu lifuti lya Kanana, co waile ku lifuti lyeka, kulako na ndolome yendi Jakobu, 7 mwafwa byuma bibakele nabyo byapwile byabingi manene. Ngeci kubasele kukala hamolika, co na lifuti mubakele lyapwile lyalindondo mwafwa ya bimuna babo. 8 Ngeci Isau wakakele ku mutambela wa minkinda ku Seya. Isau ikeye lalo Edomu.

9 Ebi bikebyo biñanda bya Isau Ishe ya baEdomu baje bakala ku mutambela wa minkinda wa Seya.

10 Awa akewo mazina a bana ba Isau ba banalume: Elifazi munendi yakitile na munakazi wendi Ada, na Lewele munendi yakitile na munakazi wendi Basemathi.

11 Bana ba Elifazi ba banalume bapwile Temani, Oma, Zefo, Gatamu na Kenazi. 12 Timuna wapwile munakazi mukwabo wa Elifazi muna Isau. Mu kwita kwa simbu, Timuna wakitilile Elifazi mwana wa lizina lya Amaleki. Aba bakebo batekulya Ada munakazi wa Isau.

13 Bana ba Lewele ba banalume bapwile Nahathi, Zera, Shamaha na Miza. Aba bakebo batekulya Basemathi munakazi wa Isau.

14 Bana ba Oholibama ba banalume bakitilile Isau bapwile Jeushi, Jalamu na Kola. Oholibama munakazi wa Isau wapwile muna Ana, co lalo wapwile mutekulya Zibyoni.

15 Aba bakebo bapwile bimyata* mu naanga ya Isau: Bana ba Elifazi, muna Isau wa ntwatwa bapwile Mwata Temani, Mwata Oma, Mwata Zefo na Mwata Kenazi, 16 Mwata Kola, Mwata Gatamu na Mwata Amaleki. Aba bakebo bimyata batundile kuli Elifazi mu lifuti lya Edomu, co lalo bapwile batekulya Ada.

17 Bana ba Lewele ba banalume muna Isau bapwile Mwata Nahathi, Mwata Zera, Mwata Shamaha na Mwata Miza. Aba bakebo bimyata batundile kuli Lewele mu lifuti lya Edomu, co lalo bapwile batekulya Isau na munakazi wendi Basemathi.

18 Bana ba banalume ba Oholibama, munakazi wa Isau bapwile Mwata Jeushi, Mwata Jalamu na Mwata Kola. Aba bakebo bimyata bakitile Oholibama munakazi wa Isau. Oholibama wapwile muna Ana.

19 Aba bakebo bana* ba Isau ba banalume na bimyata babo. Isau ikeye Edomu.

20 Bana ba Seya wa kaHolite ba banalume baje bakele muje mu lifuti bapwile Lotani, Shobau, Zibyoni, Ana, 21 Dishoni, Ezele na Dishani. Aba bakebo bana ba Seya, bimyata ba baHolite ba mu lifuti lya Edomu.

22 Bana ba Lotani ba banalume bapwile Holi na Hemamu. Lotani wakele na ndokazi yendi Timuna.

23 Bana ba Shobau ba banalume bapwile Avani, Manahathi, Ebo, Shefo na Onamu.

24 Bana ba Zibyoni ba banalume bapwile Aya na Ana. Ou Ana ikeye uje wawanene kabwelubwelu ka mema a kushaluka mu mambo ha simbu yakele na kulisa bidonki ba ishe Zibyoni.

25 Bana ba Ana bapwile Dishoni na Oholibama muna Ana wa munakazi.

26 Bana ba Dishoni ba banalume bapwile Hemudani, Eshibani, Ithrani na Kelani.

27 Bana ba Ezele ba banalume bapwile Biuhani, Zavani na Akana.

28 Bana ba Dishani ba banalume bapwile Uzi na Alani.

29 Bimyata ba baHolite bapwile Mwata Lotani, Mwata Shobau, Mwata Zibyoni, Mwata Ana, 30 Mwata Dishoni, Mwata Ezele na Mwata Dishani. Aba bakebo bimyata ba baHolite kwesekesa na bimyata babo mu lifuti lya Seya.

31 Co bimyene bayulile mu lifuti lya Edomu simbu kanda kukale mwene ayula baIsalele bapwile aba: 32 Bela muna Beoli wayulile mu Edomu, co lizina lya nganda yendi lyapwile Dinihaba. 33 Bela mwatsile, Jobabu muna Zera wa ku Bozila wamwingile ha litanda. 34 Jobabu mwatsile, Hushamu wa ku lifuti lya Batemani wamwingile ha litanda. 35 Hushamu mwatsile, Hadadi muna Bedadi uje wahyanene baMidiani mu citingitingi* ca Mowabi wamwingile ha litanda, co lizina lya nganda yendi lyapwile Avithi. 36 Hadadi mwatsile, Samula wa ku Masileka wamwingile ha litanda. 37 Samula mwatsile, Shaulu wa ku Lehobothi ije yakala kuyehi na Ndonga, wamwingile ha litanda. 38 Shaulu mwatsile, Bale-hanani muna Akibo wa munalume wamwingile ha litanda. 39 Bale-hanani muna Akibo mwatsile, Hada wamwingile ha litanda. Lizina lya nganda yendi lyapwile Pau, co munakazi wendi wapwile Mehetabeu muna Matredi, co lalo wapwile mutekulya Mezahabu.

40 Mazina a bimyata ba ku naanga ya Isau kwesekesa na binaanga byabo na myela yabo na mazina abo bapwile Mwata Timuna, Mwata Auva, Mwata Jetheti, 41 Mwata Oholibama, Mwata Elahe, Mwata Pinoni, 42 Mwata Kenazi, Mwata Temani, Mwata Mibuza, 43 Mwata Magidiele na Mwata Ilamu. Aba bakebo bimyata ba baEdomu kwesekesa na myela yabo ibaswanene muje mu lifuti. Aba bakebo batekulwila ba Isau, ishe ya baEdomu.

37 Jakobu watwaleleleleho kukala mu lifuti lya Kanana muje mwakele ishe ngwe muka-kwija.

2 Biñanda bya Jakobu ebi:

Jozefu mwakele na myaka 17, litangwa limo wakele na kulisa bimanga na bana ba Biuha na bana ba Ziupa. Biuha na Ziupa bapwile banakazi ba Ishe. Co Jozefu wakulekele ishe byuma byabibi bibakele na kulinga bandolome bendi. 3 Isalele wazemene manene Jozefu kutubakana bana bendi boshe ba banalume mwafwa wapwile mwana wa mu bukulukazi bwendi, co wamutungilile cizalo ca kulitila.* 4 Bandolome bendi mubamwene ngwabo ishe wamuzemene manene kutubakana bandolome bendi boshe, bashangumukile kumuzinda, co kubakele na kwendeka nendi mwamubwa.

5 Mu kwita kwa simbu, Jozefu walotele, co walekele bandolome bendi cije cilota. Ngeci bamuzindile oni manene. 6 Wabalekele ngwendi: “Tolilileni cilota cinjinaloto. 7 Tunakala na kukuta mikuta hakati ka lihya. Co mukuta wange muunemanene, mikuta yeni inauzengelekele na kuutsikamena.” 8 Bandolome bendi bamwihwile ngwabo: “Kuma ulipwisa mwene yetu na kutuyula ndi?” Ngeci bawanene ha kumuzindila manene mwafwa ya bilota byendi na byuma byendekele.

9 Kutundaho, walotele cilota cikwabo, co walekele bandolome bendi ngwendi: “Njinaloto cilota cikwabo, oloni hano njinamwene litangwa na ngonde na bingongonosi 11 bili na kunjitsikamena.” 10 Co walekele ishe na bandolome bendi cije cilota. Co ishe wamutenukilile na kumwihula ngwendi: “Cilota muka bene oco? Kuma yange na noko na bandolome bobe tukaija kuli yobe na kukutsikamena ndi?” 11 Co bandolome bendi bashangumukile kumuzibila cipululu, oloni ishe wanyungile aje majwi mu mbunge yendi.

12 Co bandolome ba Jozefu baile na kulisa bimuna ba ishe kuyehi na Shekemu. 13 Mu kwita kwa simbu, Isalele walekele Jozefu ngwendi: “Bandolome bobe bali na kulisila bimuna kuyehi na Shekemu indi bati? Ija njikutume kuli bandolome bobe.” Co Jozefu wakumbulwile ngwendi: “Njitumeni mwane.” 14 Co Jakobu walekele Jozefu ngwendi: “Ya ukamone mubanendukila bandolome bobe, co ukamone lalo nomu mubuli butanga bwa bimuna mangana wakunjileke.” Ngeci Jozefu watundile ku cinema* ca Hebroni co wataleselele ca Shekemu. 15 Munalume umo wawanene Jozefu ali na kuyebangela mu shwata. Uje munalume wamwihwile ngwendi: “Bika biuli na kutonda?” 16 Wamukumbulwile ngwendi: “Njili na kutonda bandolome bange. Kuli kubali na kulisila bimuna?” 17 Uje munalume wendekele ngwendi: “Kunoni banatunduko mwafwa njinabazibile bendeka ngwabo, ‘Tuyeni ku Dothani.’” Ngeci Jozefu wakabele bandolome bendi, co wakabawanene ku Dothani.

18 Simbu kanda ete kuli bakebo, bamumwenenene halako, co bashangumukile kuliyongola ngwabo bamutsiye. 19 Ngeci balyendekesele umo na mukwabo ngwabo: “Taleni! Muka-bilota byendi owo aija. 20 Tuyeni tumutsiye na kumumbila mu bwina bwa mema. Co tukendeka ngwetu cikashama namuli, co tumona indi bilota byendi bilishulisilila.” 21 Rubeni mwazibile ngoco, wayongwele mwakumwobwelamo kuli bakebo, ngeci wendekele ngwendi: “Keti tumutsiye.” 22 Rubeni wabalekele ngwendi: “Keti mwitile maninga. Mumbileni mu bwina bumo bwa mema buli mu mambo, oloni keti mumubulumune.” Biyongola byendi byapwile bya kumwobola kuli bakebo mangana amwilwise kuli ishe.

23 Ngeci Jozefu mwetele lika kuli bandolome bendi, bamushulwile cikobelo cendi ca kulitila cazalele, 24 co bamwambatele na kukamumbila mu bwina bwa mema, oloni ha simbu ije muje mu bwina kumwakele mema.

25 Co batumamene na kulya. Mubatalele bamwene cendo ca baIshimaele batunda ku Giliyadi baya ku Ijipiti. Tumele twabo bambatele lemba ya labudanamu na mazi a bosamu na byula byakele na lemba. 26 Ngeci Juda walekele bandolome bendi ngwendi: “Bikajo bituwanaho nga tutsiya ndolome yetu na kufwika maninga endi? 27 Tuyeni tumulandese kuli baIshimaele. Keti tumubulumune, na ikeye ngwetu ndolome yetu, co lalo kabushoko ketu.” Ngeci batolilile byabalekele ndolome yabo. 28 Baka-mingoso ba baMidiani mubakele na kwita, bandolome ba Jozefu bamutundisile mu bwina na kumulandesa kuli baIshimaele ha ndando ya mashekele 20 a siuva. Aba banu batwalele Jozefu ku Ijipiti.

29 Mu kwita kwa simbu, Rubeni mwelukile kuje ku bwina wakawanene ngwendi Jozefu wahimo mu bwina. Ngeci watabwile bizalo byendi. 30 Mwelukile kuli bandolome bendi, wakendekele ngwendi: “Mwanike wahimo! Co yange oni njilinga bati?”

31 Ngeci bambatele cizalo ca Jozefu na kutsiya cizamba ca membe, co bambwitikile cije cizalo mu maninga. 32 Munima yebi, batumine cije cikobelo ca kulitila kuli ishabo na kwendeka ngwabo: “Ebi bikebyo bitunawana, citalesese mwamubwa mangana umone indi cikeco cikobelo ca munobe indi embwe.” 33 Co wacitalele na kwendeka ngwendi: “Cikobelo ca munange eci. Cikashama wa mu shwata namuli. Cili bene Jozefu banamusanyozola.” 34 Ngeci Jakobu watabwile bizalo byendi na kuzala cikeleya mu mbunda, co walilile munendi ha matangwa amangi. 35 Co bana bendi boshe ba banalume na ba banakazi besekele kumuzembeleka, oloni wakele na kubyana. Wakele na kwendeka ngwendi: “Njikaya bene mu Cihilo* oku njicilila munange.” Co ishe watwaleleleleho kulila munendi.

36 Co baMidiani balandesele Jozefu ku Ijipiti kuli Potifa mwata wa mu nkuta ya Falo, uje wapwile lalo mukulunu wa baka-kunyunga mwene.

38 Ha simbu ije, Juda wasezele bandolome bendi, co wakashimbikile tenti yendi kuyehi na munalume wa kaAdulamu wa lizina lya Hila. 2 Mwakele kuje, Juda wamwene muna kaKanana wa lizina lya Shuwa. Ngeci wamwambatele na kulilala nendi, 3 co wakele na cikute. Mu kwita kwa simbu, wakitile mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Ele. 4 Wakele lalo na cikute, co wakitile mwana wa munalume. Wamulukile ngwendi Onani. 5 Wakitile lalo mwana wa munalume, co wamulukile ngwendi Shila. Juda wakele mu Akizibu, munakazi wendi mwamukitilile Shila.

6 Mu kwita kwa simbu, Juda wambatelele munendi wa ntwatwa Ele munakazi. Lizina lyou munakazi lyapwile Tamala. 7 Oloni Ele ntwatwa ya Juda kazibisile Yehova kubwaha ku mbunge, ngeci Yehova wamutsiile. 8 Juda mwamwene ngoco, walekele Onani ngwendi: “Lilale na munakazi wa ndolome yobe mangana mulinge bulo bwa munu na nyali yendi mangana ukitileko ndolome yobe bana.” 9 Oloni Onani wazibukile ngwendi bana bakita na nyali yendi kubabamono kupwa bana bendi. Ngeci mwakele na kulilala na nyali yendi, wakele na kwitila mbuto yendi hasi mangana keti akitile ndolome yendi bana. 10 Byuma byalingile byapwile byabibi ku mesho a Yehova, ngeci nendi wamutsiile. 11 Co Juda walekele inamweno Tamala ngwendi: “Ya ukakale ngoco bene mu bufwile mu njibo ya isho kweta noho hakakolela munange wa munalume Shila,” mwafwa Juda walyendekesele ngwendi: ‘Shila nendi hamo atsa ngwe bandolome bendi.’ Ngeci Tamala waile wakakele mu njibo ya ishe.

12 Mu kwita kwa simbu, muna Shuwa munakazi wa Juda watsile. Juda walilile munakazi wendi kweta noho hayahwililile simbu ya kumulila, co waile kuli baka-kutehula bimanga bendi ku Timunaha, waile hamo na kabusamba kendi Hila wa kaAdulamu. 13 Tamala bamulekele ngwabo: “Tala, ishomweno ali na kuya ku Timunaha na kutehula bimanga bendi.” 14 Tamala mwazibile ngoco, washulwile bizalo byendi bya bufwile na kuzala byeka, co walifwikile naanga ku mesho na kulifwika lalo shawelo. Co wakatumamene ku cikolo ca Enaimu ije yakala mu ngila ya kuya ku Timunaha mwafwa Tamala wamwene ngwendi Shila nakolo, oloni kubamushombweseleko.

15 Juda mwamwene Tamala, wasinganyekele ngwendi hamo lihule mwafwa wafwikile ku mesho endi. 16 Ngeci Juda waile kumukulo wa ngila kuli Tamala na kukamuleka ngwendi: “Njitabese njililale nobe.” Juda wendekele ngoco mwafwa kazibukile ngwendi wapwile inamweno. Oloni Tamala wakumbulwile ngwendi: “Unjana bika nga ulilala nange?” 17 Juda wakumbulwile ngwendi: “Njikakutumina muna membe ha butanga bwange.” Oloni Tamala wamwihwile ngwendi: “Kuma unjanako bimo binjikwatelamo kweta noho haukatumina owo muna membe ndi?” 18 Juda wamwihwile ngwendi: “Ushaka ngwobe njikwane bika biukwatelamo?” Tamala wamukumbulwile ngwendi: “Njane riñi yobe ya cizibukiso na mukole wobe na mulamu owo uli mu liboko lyobe.” Juda wamwanenebyo, co walilalele nendi, co Tamala wakele na cikute ca Juda. 19 Munima yebi, Tamala wakatukile na kuya, co washulwile shawelo na kuzala bizalo byendi bya bufwile.

20 Co Juda watumine kabusamba kendi wa kaAdulamu ngwendi atwale muna-membe na kukambata byuma byakwatelelemo uje munakazi, oloni kakamuwanene. 21 Uje kabusamba kendi wehwile banu ba muje mu mwela ngwendi: “Ali kuli uje lihule wa mu tempele uje akakala kumukulo wa ngila mu Enaimu?” Oloni bamukumbulwile ngwabo: “Muno mu mwela kumwakele lihule wa mu tempele.” 22 Mamaneselelo welukile kuli Juda na kukamuleka ngwendi: “Uje munakazi kunjakamuwanene, co lalo banu ba muje mu mwela banendeka ngwabo, ‘Muno mu mwela kumwakele lihule wa mu tempele.’” 23 Ngeci Juda wendekele ngwendi: “Ambate ngano mwafwa nga tutwalelelaho kumutonda tushaukilaho lika. Yange njinamutuminine muna membe, oloni kuwamuwanene.”

24 Munima ya bingonde bitatu, Juda bamulekele ngwabo: “Nyokomweno Tamala nalingi buhule, co mu buhule bwendi nakawanamo cikute.” Juda mwazibile ngoco, wendekele ngwendi: “Mutuhuleni hanja mangana bamwenyeke.” 25 Mubakele na kumutuhula hanja, watumine lijwi kuli ishemweno ngwendi: “Babenya ebi byuma ikeye nanjana cikute.” Co wendekele lalo ngwendi: “Acibitalesese mwamubwa, co unjileke babenya ei riñi nou mukole nou mulamu.” 26 Co Juda watalesesele bije byuma na kwendeka ngwendi: “Tamala napu muka-kusungama manene kunjitubakana mwafwa kunjamwanene munange wa munalume Shila ngwange amwambate.” Co Juda kalilalele lalo na Tamala kutunda haje.

27 Simbu yendi ya kupapa muyetele, wapapele bampasa. 28 Mwakele na kupapa, umo wabo watuhwisile liboko lyendi, co bwasi-bwasi muka-kupapesa wambatele bwanda bwa kubenga na kubukuta ku liboko lyendi na kwendeka ngwendi: “Ou ikeye nalibanga kusemuka.” 29 Oloni mwelwisile lika liboko lyendi, ndolome yendi wasemukile. Co uje muka-kupapesa wendekele ngwendi: “Tala, unalitubila ngila yobe babenya.” Ngeci bamulukile ngwabo Pelezi.* 30 Kutundaho, ndolome yendi uje ibakutile bwanda bwa kubenga ku liboko wasemukile, co bamulukile ngwabo Zera.

39 Co Jozefu bamutwalele ku Ijipiti, co munalume umo wa ku Ijipiti wa lizina lya Potifa, mwata wa mu nkuta ya Falo, uje wapwile lalo mukulunu wa baka-kunyunga mwene walandele Jozefu kuli baIshimaele baje bamutwalele ku Ijipiti. 2 Oloni Yehova wakele hamo na Jozefu. Ngeci byuma byakele na kulinga Jozefu byakele na kwenda mwamubwa, co bamwangwile kutwamenena njibo ya shukulu yendi wa ku Ijipiti. 3 Co shukulu yendi wamwene ngwendi Yehova wakele hamo na Jozefu. Wamwene lalo ngwendi Yehova wakele na kulingisa byuma byoshe byakele na kulinga Jozefu byende mwamubwa.

4 Jozefu watwaleleleleho kuwana kutetela ku mesho a shukulu yendi, ngeci wapwile muka-bipangi uje yakulahelele. Co wamwangwile kutwamenena njibo yendi na kutala byuma byendi byoshe byakele nabyo. 5 Kutunda habamwangwilile kutwamenena njibo ya shukulu yendi na kutala byuma byoshe byakele nabyo, Yehova watwaleleleleho kubezikisa njibo ya uje munalume wa ku Ijipiti mwafwa ya Jozefu. Co Yehova wabezikisile byuma byoshe byakele nabyo mu njibo na mu lihya. 6 Mu kwita kwa simbu, shukulu yendi wasezele byuma byoshe byakele nabyo mu maboko a Jozefu, co kakele mbunge ku cuma nambe cimo kubanga ku byakulya byendi lika. Co Jozefu wakolele na kupwa munalume wa kukanyama, wa cihanga cacibwa.

7 Munima yebi byuma, munakazi wa shukulu yendi washangumukile kushungwiya Jozefu na kumuleka ngwendi: “Lilale nange.” 8 Oloni Jozefu wabyanene, co walekele munakazi wa shukulu yendi ngwendi: “Shukulu yange kashotele mbunge ha byuma byananjisezela muno mu njibo, co byuma byendi byoshe nabyaka mu maboko ange. 9 Naumo wahi wakama kutubakana yange muno mu njibo, co shukulu yange nacimo cahi cananjibindika kubanga yobe lika mwafwa u munakazi wendi. Co njasa kulinga bati cuma cacibi manene ngacije na kulinga bubi ku mesho a Njambi?”

10 Co ha litangwa na litangwa, uje munakazi wakele na kukokweya Jozefu, oloni Jozefu wabyanene kulilala nendi nambe kukala nendi. 11 Oloni litangwa limo, Jozefu wakobelele mu njibo na kupanga bipangi byendi. Ha simbu ei, naumo ngamba wakele muje mu njibo wahi. 12 Co uje munakazi wakwatele Jozefu ku cizalo cendi na kwendeka ngwendi: “Lilale nange.” Oloni Jozefu wasezele cizalo cendi mu liboko lya uje munakazi na kutewela hanja. 13 Mwamwene lika ngwendi Jozefu naseze cizalo cendi mu liboko lyendi na kutewela hanja, 14 washangumukile kutambeka ku bangamba bakunjibo yendi, co wendekele ngwendi: “Taleni! Munalume wange natunenela ou munalume wa kaHebelu mangana atujolese ku banu. Nezile kuli yange ngwendi akulilale nange mukemwo njinashangumukile kutambeka manene. 15 Mwanazibile lika njishangumuka kutambeka na kuteta, mukemwo nasezele cizalo cendi na kutewela hanja.” 16 Kutundaho, watulikile cije cizalo hayehi kweta noho helukilile shukulu ya Jozefu ku njibo.

17 Co na munalume wendi wakumulekele byuma bya kulifwa ngwendi: “Ou ngamba wa kaHebelu iunatunenela nezile kuli yange mangana anjijolese ku banu. 18 Oloni munjinashangumukile lika kutambeka na kuteta mukemwo nanjisezelele cizalo cendi na kutewela hanja.” 19 Shukulu ya Jozefu walubalele manene mwazibile majwi amulekele munakazi wendi, ngwendi: “Ebi bikebyo byananjilingi ngamba yobe.” 20 Ngeci shukulu ya Jozefu wambatele Jozefu na kumwaka mu kamenga muje mubakele na kukutila mapanditi ba mwene. Co Jozefu watwaleleleleho kukala muje mu kamenga.

21 Oloni Yehova watwaleleleleho kukala na Jozefu na kutwalelelaho kumumwesa cizemo cije kucesi kutenguluka, co wamukwasele lalo awane kutetela ku mesho a mukulunu wa kamenga. 22 Ngeci mukulunu wa kamenga wangwile Jozefu kupwa muka-kutwamenena mapanditi boshe mu kamenga. Co Jozefu wakele na kumona ngwendi byuma byoshe bibapandele kupanga muje mu kamenga babipangele. 23 Mukulunu wa kamenga nacimo cahi cakele na kutala ha byuma byakele mu maboko a Jozefu mwafwa Yehova wakele hamo na Jozefu, co lalo Yehova wakele na kulingisa byuma byoshe byakele na kulinga Jozefu byende mwamubwa.

40 Munima yebi, mukulunu wa baka-kwana mwene wa Ijipiti nganja na mukulunu wa baka-kwoca makende babiisilile mwata wabo, mwene wa Ijipiti. 2 Ngeci Falo walubalelele bangamba bendi babali, mukulunu wa baka-kwana mwene nganja na mukulunu wa baka-kwoca makende. 3 Co wabakele mu kamenga ka mu njibo ya mukulunu wa baka-kunyunga mwene, muje mubakutilile Jozefu. 4 Co mukulunu wa baka-kunyunga mwene wanene Jozefu cipangi ca kukala nabo na kubanyunga, co bakele muje mu kamenga ha matangwa amangi.

5 Uje muka-kwana mwene nganja na muka-kwoca makende a mwene wa Ijipiti, baje bakele mu kamenga, boshe balotele ha butsiki bumo. Co cilota na cilota cakele na lumbunwisi yaco. 6 Lyamukwabo mutondo, Jozefu wakobelele muje mubakele, co mwabatalele basholokele kuzeya. 7 Ngeci Jozefu wehwile baje bangamba ba Falo baje bakele nabo mu kamenga ka mu njibo ya shukulu yendi ngwendi: “Mwafwa bika muli na kusholoka kuzeya ha mesho lelo?” 8 Ngeci bamulekele ngwabo: “Tubaboshe tunaloto bilota, oloni wahi wa kutulumbunwinabyo.” Co Jozefu wabalekele ngwendi: “Kuma keti Njambi muka-kulumbununa ndi? Njilekeni bimunaloto.”

9 Ngeci mukulunu wa baka-kwana mwene nganja walekele Jozefu cilota cendi ngwendi: “Mu cilota cange, njinamwene muti wa binyu halutwe lwange. 10 Co haje ha muti wa binyu hanakele tuminango tutatu, co muunakele na kujobelela unatuhwisile bintemo na kwima bushuka bwa binyu, co binjomoto bya bushuka bwayo bwa binyu binahile. 11 Mu liboko lyange munakele nganja ya Falo, co njinambatele bushuka bwa binyu na kubukamwina mu nganja ya Falo. Munjinamanesele, njinanonele ije nganja na kuyaka mu liboko lya Falo.” 12 Co Jozefu wamulekele ngwendi: “Cilota cobe cilumbununa ngacije: Tuje tuminango tutatu twimanena matangwa atatu. 13 Matangwa atatu kutunda hano, Falo akutundisa muno na kukwilwisila ha cipangi cobe, co ukashangumuka kwana Falo nganja ngwe muwakele na kulinga hakulibanga muwapwile muka-kumwana nganja. 14 Nameme ngoco, unapande kukanjanuka mubikakwendela mwamubwa byuma. Ukanjimwese cizemo cije kucesi kutenguluka na kukanjitumbula kuli Falo mangana njitunde muno mu mwela. 15 Banjibile mu lifuti lya baHebelu, co byahi binjinabiisa kuno bibanapande kunjakela mu kamenga.”

16 Muka-kwoca makende a mwene mwamwene ngwendi Jozefu nalumbununa byuma byabibwa, wamulekele ngwendi: “Nange njinakala na cilota, co njinamwene bizuma bitatu bya makende a kutoka ha mutwe wange, 17 co mu cizuma cinakele helu, munakele makende a kuliseza-seza a Falo, co tuzila banakele na kulya makende a mu cizuma ca helu.” 18 Co Jozefu wamukumbulwile ngwendi: “Cilota cobe cilumbununa ngeci: Bizuma bitatu bimanena matangwa atatu. 19 Matangwa atatu kutunda hano, Falo akutapa mutwe na kukushukika ha citi, co tuzila bakalya situ yobe.”

20 Litangwa lyamucitatu lyapwile litangwa lyasemukile Falo. Co walingilile bangamba bendi boshe cilika, co watuhwisile mukulunu wa baka-kwana mwene nganja na mukulunu wa baka-kwoca makende a mwene ha mesho a bangamba bendi. 21 Co welwisile mukulunu wa baka-kwana mwene nganja ha citwamo cendi ca kupwa muka-kwana mwene nganja, co watwaleleleleho kwana nganja kuli Falo. 22 Oloni washukikile mukulunu wa baka-kwoca makende ngwe muje mwalumbunwinine Jozefu cilota kuli bakebo. 23 Oloni mukulunu wa baka-kwana mwene nganja kanukile Jozefu, wamwibalele hibya.

41 Kumamaneselelo a myaka ibali, Falo walotele nemana kumukulo wa Ndonga ya Nailo. 2 Co muje mu ndonga mwatundile bingombe 7 bababwa, ba kununa, co bakele na kulya mwila wakele kuje ku ndonga ya Nailo. 3 Munima yabo, muje mu ndonga ya Nailo mwatundile lalo bingombe 7 ba kubihya-bihya, ba kuyondwa. Bakwimanene hamo na baje bingombe ba kununa ku ngenge ya ndonga ya Nailo. 4 Co baje bingombe ba kubihya-bihya, ba kuyondwa, balile baje bingombe 7 bababwa, ba kununa, co Falo wanyangumukile ha tulo.

5 Kutundaho, Falo wawililile lalo mu tulo, co walotele cilota camucibali. Omu mu cilota wamwene mitwe ya tiliku 7 yaibwa, ya kushula, imena ku cishati cimo. 6 Munima yayo, kwamenene lalo mitwe ya tiliku ikwabo 7 ya kusekenena, ije inenye na lihunzi lya ku butuhukilo bwa litangwa. 7 Co ije mitwe ya tiliku ya kusekenena yalehwile ije mitwe ya tiliku 7 yaibwa, ya kushula. Ngeci Falo wanyangumukile ha tulo, co wanangukile ngwendi wakele na kulota.

8 Oloni ku mutondo, Falo walishoshomwenene manene ha byuma byalotele. Ngeci wasanene tupilisitu boshe ba manseno ba mu Ijipiti na banalume boshe ba mana. Co Falo wabalekele bilota byalotele, oloni naumo wahi wasele kulumbunwina Falo bije bilota.

9 Ngeci uje mukulunu wa baka-kwana mwene nganja walekele Falo ngwendi: “Lelo njendeka bubi bwange. 10 Yobe shukulu yange Falo walubalelele yetu bangamba bobe. Ngeci, yange hamolika na mukulunu wa baka-kwoca makende watwakele mu kamenga ka mu njibo ya mukulunu wa baka-kunyunga mwene. 11 Kutundaho, tubaboshe twalotele ha butsiki bumolika. Yange na mukulunu wa baka-kwoca makende twalotele bilota bije byakele na lumbunwisi ya kuliseza. 12 Co twakele na mukwenje umo wa kaHebelu, ngamba ya mukulunu wa baka-kunyunga mwene. Mutwamulekele byuma bitwalotele, watulumbunwinine bicalumbunwine cilota na cilota. 13 Byuma byatulumbunwinine bikebyo bene byalingiwile. Yange wanjilwisile ha cipangi cange, oloni mukwetu wamushukikile.”

14 Co Falo watumine banu bakashake Jozefu, co bwasi-bwasi bakatundisile Jozefu mu kamenga. Jozefu watehwile munjezi wendi na binkambu byendi na kuzala bizalo byeka, co wezile kuli Falo. 15 Co Falo walekele Jozefu ngwendi: “Njinalotele cilota, oloni naumo wahi nasa kucilumbununa. Co njinazibi ngwabo nga munu akuleka cilota wasa kucilumbununa.” 16 Co Jozefu wakumbulwile Falo ngwendi: “Yange iyajo! Njambi ikeye aleka yobe Falo byuma byabibwa.”

17 Falo walekele Jozefu ngwendi: “Njinalotele njinemana ku ngenge ya Ndonga ya Nailo. 18 Co njinamwene bingombe 7 bababwa, ba kununa, batunda mu ndonga ya Nailo, co banakele na kulya mwila wa ku ndonga ya Nailo. 19 Munima yabo munakabele lalo bingombe bakwabo 7 ba kungwangama, ba kubihya-bihya, ba kuyondwa. Kanda njimoneho bingombe ba kubihya ngacije mu lifuti lyoshe lya Ijipiti. 20 Co baje bingombe ba kuyondwa, ba kubihya-bihya, banashangumukile kulya baje bingombe 7 ba kununa. 21 Oloni baje bingombe ba kuyondwa mubanalile baje bingombe ba kununa, kubasholokele ngwe banaliko bimo, mwafwa sholwesi yabo anga bene inapwile yaibi ngwe muinapwile hakulibanga. Co njanyangumukile ha tulo.

22 “Mu cilota cange cikwabo njinamwene mitwe ya tiliku 7 yaibwa, ya kushula, imena ku cishati cimo. 23 Munima yayo, kunamenene lalo mitwe ya tiliku ikwabo 7 ya kulikonyatela na kusekenena, ije inenye na lihunzi lya ku butuhukilo bwa litangwa. 24 Co ije mitwe ya tiliku ya kusekenena inashangumukile kulehula ije mitwe ya tiliku 7 yaibwa. Njinaleke tupilisitu ba manseno cilota cinjinaloto, oloni naumo wahi nasa kunjilumbunwinaco.”

25 Co Jozefu walekele Falo ngwendi: “Bilota byobe bilumbununa cuma cimolika. Njambi wa busunga nakuleke byuma byakalinga. 26 Baje bingombe bababwa 7, bemanena myaka 7. Co lalo na ije mitwe ya tiliku 7, imanena myaka 7. Ebi bilota bilumbununa cuma cimolika. 27 Bingombe 7 ba kuyondwa, bababi, baje banateleko bemanena myaka 7. Co lalo na ije mitwe ya tiliku 7 ya kujeneka binona, ije inenye na lihunzi lya ku butuhukilo bwa litangwa, ikapwa myaka 7 ya njala yakama. 28 Ngecilika munjinabanga kukuleka, Njambi wa busunga nakumwesa byuma byakalinga.

29 “Kukakala myaka 7 ya byakulya byabingi mu lifuti lyoshe lya Ijipiti. 30 Munima yei myaka, kukaija myaka 7 ya njala yakama. Co byakulya byabingi byoshe bya mu Ijipiti bakabibala. Co ije njala yakama ikabiisa lifuti. 31 Co banu kubakanuka ngwabo mu lifuti mwakele byakulya byabingi, mwafwa njala ije ikaija ikapwa yakama manene. 32 Yobe Falo unaloto lubali mwafwa Njambi wa busunga nazameka ei ñanda, co ololo ashulisilila biunaloto.

33 “Ngeci tonda-tonda munalume wa kunyanyama, wa mana, co mwane moko ha lifuti lya Ijipiti. 34 Unapande kulingako cimo. Angula bantwama muno mu lifuti mangana muija myaka 7 ibilisala byakulya, bakungulule mutamba umo ku mitamba itanu ya byakulya bibateja muno mu lifuti. 35 Co bashike bakungulule byakulya byoshe mu myaka yaibwa ili na kwija kulutwe na kubitulika mu binganda na kubinyungilila mwamubwa. 36 Co bije byakulya bakabyane banu ha myaka 7 ya njala yakama ikakala mu lifuti lya Ijipiti mangana banu na bimuna keti bakalanduke ku njala.”

37 Ebi biyongola byazibisile Falo na bangamba bendi boshe kubwaha ku mbunge. 38 Co Falo wehwile bangamba bendi ngwendi: “Kuma twasa kuwana munalume weka uje ali na sipilitu ya Njambi ngeci mwou ndi?” 39 Co Falo walekele Jozefu ngwendi: “Ha kuwana ngwe Njambi nakulingisa uzibuke byoshe ebi, kukwesi munu weka wa kunyanyama uje ali na mana ngwe yobe. 40 Yobe bene ukala na moko ha njibo yange, co banu bange boshe bakakwononoka. Yange njikakutubakana lika ha kupwa mwene.” 41 Co Falo walekele lalo Jozefu ngwendi: “Njikwana moko ha lifuti lyoshe lya Ijipiti.” 42 Falo watundisile riñi ya cizibukiso ku munye* wendi na kuyaka ku munye* wa Jozefu, co wamuzikile bizalo bya lineni yaibwa na kumwaka lilyenge lya goldi mu singo yendi. 43 Co lalo wamwanene litemba lyendi lyamucibali ku bulemu mangana endelemo. Co kulutwe lwendi bakele na kutambeka ngwabo, “Avureki!”* Ngeci bamwanene moko ha lifuti lyoshe lya Ijipiti.

44 Falo walekele lalo Jozefu ngwendi: “Nameme yange Falo, oloni naumo wahi asa kulinga cuma cimo mu lifuti lyoshe lya Ijipiti kwa kujeneka kumwana lisesa kuli yobe.” 45 Munima yebi, Falo walukile Jozefu ngwendi Zafenathi-paniya, co wamwanene Asenathi muna Potifela kapilistu wa ku Oni* kupwa munakazi wendi. Co Jozefu washangumukile kutala byoshe bya mu lifuti lya Ijipiti.* 46 Jozefu wakele na myaka 30 mwemanene kulutwe* lwa Falo, mwene wa Ijipiti.

Co Jozefu watundile kuli Falo, waile na kwendangana mu lifuti lyoshe lya Ijipiti. 47 Co ha myaka 7 ibyalisalele byakulya, lifuti lyatwaleleleleho kukala na byakulya byabingi. 48 Co batwaleleleleho kukungulula byakulya byoshe bije byakele mu lifuti lya Ijipiti ha myaka 7, co wakele na kutulika bije byakulya mu binganda. Mu nganda na nganda bakele na kutulikamo byakulya bije byakele na kutunda mu mahya a muje mu binganda. 49 Jozefu watwaleleleleho kutulika tiliku yaingi manene ngwe mushekesheke wa ku kalunga-ndonga kweta noho habalikelelelele kuipima mwafwa kubasele kuipima.

50 Simbu kanda njala yakama ishangumuke, Asenathi muna Potifela, kapilistu wa ku Oni,* wakitilile Jozefu bana ba banalume babali. 51 Jozefu walukile munendi wa ntwatwa ngwendi Manase* mwafwa wendekele ngwendi, “Njambi nanjilingisa njibale bukalu bwange bwoshe na njibo ya tate yoshe.” 52 Co walukile wamucibali ngwendi Efremu* mwafwa wendekele ngwendi, “Njambi nanjilingisa njikale na bana* mu lifuti munjinayandela.”

53 Co ije myaka 7 ya byakulya byabingi mu lifuti lya Ijipiti yahwile. 54 Co myaka 7 ya njala yakama yashangumukile ngwe mwendekele Jozefu. Njala yakama yakobelele mu mafuti oshe, oloni mu lifuti lyoshe lya Ijipiti mwakele byakulya. 55 Mu kwita kwa simbu, mu lifuti lyoshe lya Ijipiti mwakobelele njala yakama. Co banu bashangumukile kulilila Falo ngwabo abane byakulya. Co Falo walekele baka-Ijipiti boshe ngwendi: “Yeni kuli Jozefu, co lingeni byoshe byamileka.” 56 Njala yakama yatwaleleleleho ha lifuti-libu hoshe. Co Jozefu washangumukile kushokolola ku bishete byoshe bije byakele mu binganda byabo na kubilandesa kuli baka-Ijipiti mwafwa ije njala yamene manene mu lifuti lya Ijipiti. 57 Co lalo banu boshe ba ha lifuti-libu bezile ku Ijipiti na kulanda byakulya kuli Jozefu mwafwa njala yamene manene ha lifuti-libu hoshe.

42 Jakobu mwazibile ngwendi ku Ijipiti kuli byakulya,* wehwile bana bendi ngwendi: “Bika bimulitala-tala lika ngacije nebi bimulinga byahi?” 2 Wabalekele lalo ngwendi: “Njazibi ngwabo ku Ijipiti kuli byakulya. Yeniko mukatulandeleko bimo mangana tuyoye keti ngoconi tutsa.” 3 Ngeci bandolome ba Jozefu 10 baile ku Ijipiti na kulanda byakulya. 4 Oloni Jakobu katumine Benjamini ndolome ya Jozefu ngwendi aye na bandolome bendi bakwabo, mwafwa Jakobu wendekele ngwendi: “Hamo asa kukala mu monde.”

5 Ngeci bana ba Isalele baile hamo na bakwabo baje baile na kulanda byakulya, mwafwa ije njala yakama yetele na ku lifuti lya Kanana. 6 Jozefu ikeye wakele na moko ha lifuti lyoshe lya Ijipiti, co ikeye wakele na kulandesa byakulya ku banu boshe ba ha lifuti-libu. Ngeci bandolome ba Jozefu bezile na kumutsikamena na kukulamena hasi. 7 Jozefu mwamwene bandolome bendi, haje bene wabazibukile, oloni ikeye kalijombolwele kuli bakebo. Ngeci wendekele nabo na butenu ngwendi: “Mutunda kuli?” Bamukumbulwile ngwabo: “Tutunda ku lifuti lya Kanana, tunaija na kulanda byakulya.”

8 Jozefu wazibukile bandolome bendi, oloni bakebo kubamuzibukile. 9 Haje bene Jozefu wanukile bilota byalotele kutalesa kuli bakebo, co wabalekele ngwendi: “Mu tunenga yeni! Munaija na kunenga lifuti mangana mumone ha bukobelelo.” 10 Bamukumbulwile ngwabo: “Embwe mwata, yetu bangamba bobe tunaija na kulanda byakulya. 11 Tubaboshe tu bana ba munu umo. Tu banu ba kusungama. Bangamba bobe keti tunenga.” 12 Oloni wabakumbulwile ngwendi: “Keti mukemwo. Munaija na kunenga lifuti mangana mumone ha bukobelelo.” 13 Mubazibile ngoco, bamukumbulwile ngwabo: “Yetu bangamba bobe twapwa tu bandolome 12. Tu bana ba munu umo uje wakala mu lifuti lya Kanana, co ndolome yetu wamundondo nasala na tate, oloni ou mukwabo wahi.”

14 Oloni Jozefu wabalekele ngwendi: “Mukemwo njamileke ngwange, ‘Mu tunenga!’ 15 Njishaka njimone indi muli na kwendeka busunga: Njilisinga hali Falo ngwange kumutunduko kuno kubanga ndolome yeni wamundondo naija. 16 Tumeni umo hakati keni akashake ndolome yeni, yeni bakwaboco musale mu kamenga. Nga mulinga ngoco, co njimona bene ngwange bimunendeka bya busunga. Oloni nga kumulingi ngoco, co njilisinga bene hali Falo ngwange mu tunenga.” 17 Ngeci boshe wabakele mu kamenga ha matangwa atatu.

18 Ha litangwa lyamucitatu, Jozefu wabalekele ngwendi: “Lingeni eci mangana muyoye, mwafwa yange njazibila Njambi lyoba. 19 Nga mu banu ba kusungama, co umo wa bandolome beni asale muno tumukute mu kamenga, oloni yeni bakwabo mwasa kutwala byakulya ku binjibo byeni mangana mukamanese njala iliko. 20 Co munapande kunena ndolome yeni wamundondo kuno kuli yange mangana njimone ngwange majwi eni a busunga, co kunjimitsii.” Co bandolome bendi balingile ngoco.

21 Co bakele na kwendeka kuli umo na mukwabo ngwabo: “Cili bene bali na kutwana kashitiko mwafwa ya ndolome yetu, mwafwa twamwene misozi yendi mwakele na kutulomba ngwendi tumuzibileko mema ku mbunge, oloni kutwamutolililile. Mukemwo tunaliwana nobu bukalu.” 22 Co Rubeni wabakumbulwile ngwendi: “Kuma kunjamilekele ngwange, ‘Keti mubulumune mwanike ndi?’ oloni yeni kumwanjitolilile. Taleni oni maninga endi bali na kuwatonda.” 23 Oloni kubazibukile ngwabo Jozefu wakele na kuziba, mwafwa wakele na kwendeka nabo kupangesa muka-kulumbununa. 24 Ngeci Jozefu watundileho, co wakashangumukile kulila. Mwelukile kuli bakebo wakasimutwiiye nabo lalo na kwambata Simyoni na kumukutila ha mesho abo. 25 Co Jozefu washikile bangamba bendi ngwendi bashulise binjeke bya bandolome bendi na byakulya na kwilwisa bimbongo bya umo na umo mu njeke yendi na kubana byakulya bya mu ngila. Co babalingilile ngoco.

26 Ngeci bakele byakulya byabo ha bidonki babo na kushangumukako. 27 Co umo wabo mwazitwile ku njeke yendi ngwendi ane donki yendi byakulya ha mwela ha batulililile, wamwene ngwendi bimbongo byendi byakele lika ku kanwa ka njeke. 28 Ngeci walekele bandolome bendi ngwendi: “Bananjilwisila bimbongo byange, ebi bili omu mu njeke yange!” Co bimbunge byabo byalukukile na kushangumuka kujaja, co balitalatalele umo na mukwabo na kwendeka ngwabo: “Bika ebi byanatulingi Njambi?”

29 Mubetele kuli ishabo Jakobu mu lifuti lya Kanana, bamulekele byuma byoshe byalingiwile kuli bakebo, ngwabo: 30 “Munalume umo uje wapwa mwata muje mu lifuti nendekele netu na butenu na kutubangeya ngwendi tunaile na kunenga muje mu lifuti. 31 Oloni twamulekele ngwetu, ‘Tu banu ba kusungama. Keti tu tunenga. 32 Twasemuka tu bandolome 12, tate yetu umolika. Ndolome yetu umo wahi, co wamundondo nasala na tate mu lifuti lya Kanana.’ 33 Oloni uje mwata wa muje mu lifuti natulekele ngwendi, ‘Njishaka kumona indi mu banu ba kusungama: Sezeni ndolome yeni umo kuno kuli yange. Ambateni byakulya muye ku binjibo byeni mangana mukamanese njala iliko. 34 Co munapande kunena ndolome yeni wamundondo kuli yange mangana cili bene njimone ngwange keti mu tunenga, oloni mu banu ba kusungama. Co njikamilwisila ndolome yeni na kumitabesa ngwange mutwaleleleho kulinga mingoso muno mu lifuti.’”

35 Mubakele na kutundisa byuma mu binjeke byabo, munu na munu wawanene cikwama cendi ca bimbongo mu njeke yendi. Co bakebo na ishabo mubamwene bije bikwama bya bimbongo, bazibile lyoba. 36 Ishabo Jakobu wendekele ngwendi: “Muli na kunjimanesa bana. Jozefu wahi, na Simyoni wahi, co hano mushaka kuya na Benjamini. Byoshe ebi binawila hali yange.” 37 Oloni Rubeni walekele ishe ngwendi: “Nga kunjikamwilwisa kuli yobe wasa kutsiya bana bange babali ba banalume. Mwake mu maboko ange, co njikamwilwisa kuli yobe.” 38 Oloni Jakobu wabalekele ngwendi: “Munange kai neni mwafwa ndolome yendi watsa, co ikeye lika nasalako. Nga aliwana mu monde mu bungenzi bumuya, co cili bene mukanjilingisa njiye mu Cihilo* na busiwa mu bukulukazi bwange.”

43 Co ije njala yakama yamene manene muje mu lifuti. 2 Ngeci, mubamanesele kulya byakulya bibakambatele ku Ijipiti, ishabo wabalekele ngwendi: “Ilukileniko mukatulandeleko byakulya.” 3 Co Juda walekele ishe ngwendi: “Uje munalume natulekele mwamubwa ngwendi, ‘Keti njakumimone nga kumukaija na ndolome yeni.’ 4 Nga utabesa ndolome yetu ngwobe aye netu, co tuya na kukakulandela byakulya. 5 Oloni nga kuumutabesa ngwobe tuye nendi, co kutuiko mwafwa uje munalume natulekele ngwendi, ‘Keti njakumimone nga kumukaija na ndolome yeni.’” 6 Co Isalele wabalekele ngwendi: “Wali imunalekele ngweni muli na ndolome mukwabo? Mwamono, mwanjinenela bukalu.” 7 Bamukumbulwile ngwabo: “Uje munalume natwihwile bihula bya kukundama bene kuli yetu na ku naanga yetu, ngwendi, ‘Ishweni aciyoya ndi? Muli na ndolome mukwabo ndi?’ Co tunamulekele busunga. Tunesi kuzibukile bati ngwetu atuleka lalo ngwendi, ‘Yeni mukanene ndolome yeni’?”

8 Co Juda washongangeyeye ishe ngwendi: “Tabesa lika mukwenje aye nange, co tukatuka na kukalanda byakulya mangana tuyoye, keti ngoconi tubaboshe tulanduka, yetu, nobe na bana betu. 9 Buyoye bwou mukwenje buli mu maboko ange. Nga kuli cuma cilingiwa kuli ikeye, cije mu mutwe wange. Nga kunjimwilwisa kuli yobe na kumwimika ku mesho obe, co njinakubiisila myaka yoshe. 10 Ngwe kwishwala kuno kwahi, simbu ino ngwe tunelukilako laja lubali.”

11 Ngeci ishabo Isalele wabalekele ngwendi: “Nga ngoconi, co lingeni ngacije: Ambateni byakulya byabibwa manene bya muno mu lifuti mu binjeke byeni, mutwalele owo munalume kupwa bwana. Ambateniko bausamu imo, na buki bumo, na lemba ya labudamu, na byula bili na lemba, na byelu bya pistasho na mazi a omondi. 12 Ha bimbongo bimunabangele kuya nabyo, akeniho bikwabo lalo bya kupwa hamo nabyo. Co ilwiseni bimbongo bibanamilwisilile mu binjeke byeni, hamo banasebukile. 13 Ambateni ndolome yeni mwiluke kuli owo munalume. 14 Njambi Muka-nzili Yoshe amikwase mukawane kutetela kuli ou munalume mangana akapatule Simyoni na Benjamini. Oloni yange nga bana bange mukemwo mubahwila ngacije, co bahwe ngano.”

15 Baje banalume bambatele Benjamini na bwana na bimbongo bya kupwa hamo lalo na bije bibambatele hakulibanga. Ngeci bakatukile, baile ku Ijipiti, co bakemanene lalo kulutwe lwa Jozefu. 16 Jozefu mwamwene Benjamini ali hamo nabo, haje bene walekele munalume uje wakele na kutwamenena njibo yendi ngwendi: “Twala aba banalume ku njibo. Ya ukatsiye bimuna na kubwahesa byakulya mwafwa aba banalume balya nange mutanya.” 17 Haje bene uje munalume walingile byamulekele Jozefu, co wabambatele na kubatwala ku njibo ya Jozefu. 18 Oloni baje banalume bazibile lyoba mubabatwalele ku njibo ya Jozefu, co bashangumukile kwendeka ngwabo: “Banatunene kuno mwafwa ya bimbongo bije bibatwilwisilile mu binjeke byetu mutwezile lwakulibanga. Hanwoni batulwisa na kutupwisa bindungo na kutunyeka bidonki betu.”

19 Ngeci bashwenene uje munalume wakele na kutwamenena njibo ya Jozefu na kusimutwiya nendi ku cikolo ca njibo. 20 Bamulekele ngwabo: “Tukonekeleko obe mwata. Twabangele kwija kuno na kulanda byakulya. 21 Oloni mutwetele hatwatulilile na kushangumuka kuzitula ku binjeke byetu, tukatale ngacije, twamwene bimbongo bya umo na umo wetu ku kanwa ka njeke yendi muje bene mubyapwilililile. Mukemwo tunaija nabyo ngwetu tubilwise yetu babenya. 22 Co tunaija na bimbongo bikwabo lalo mangana twakulande byakulya. Kutuzibuka owo wakele ebi bimbongo mu binjeke byetu.” 23 Co wendekele ngwendi: “Mwamubwa. Keti muzibe lyoba. Njambi yeni uje wapwa lalo Njambi ya ishweni ikeye wakele bimbongo mu binjeke byeni. Bimbongo byeni byabangele tahi kwija kuli yange.” Mwamanesele kwendeka, wakambatele Simyoni na kumunena kuli bakebo.

24 Co uje munalume wabakobelesele mu njibo ya Jozefu na kubana mema a kujwela ku mendi, co wanene bidonki babo byakulya. 25 Bandolome ba Jozefu bazibile ngwabo Jozefu aija na kulya nabo mutanya, ngeci bamubwaheselele bwana bwendi. 26 Jozefu mwakobelele mu njibo bamutwalelele buje bwana na kumutsikamena na kukulamena hasi. 27 Munima yebi, wabehwile mubanendukila na kubehula ngwendi: “Ishweni wa kakulukazi imwendekele ali bati? Aciyoya ndi?” 28 Co bakumbulwile ngwabo: “Tate yetu, ngamba yobe, ali mwamubwa. Ouye aciyoya. Co batsikamene na kukulamena hasi.

29 Mwatalele, wamwene ndolome yendi Benjamini, muna ina, co wendekele ngwendi: “Ou ikeye ndolome yeni wamundondo imwanjilekele ndi?” Co wendekele lalo ngwendi: “Njambi akutetele munange.” 30 Co bwasi-bwasi Jozefu watuhukilemo mwafwa wazibile busiwa mwamwene ndolome yendi, co watondele mwela wa kulilila. Ngeci waile mu mulili wa ku bushweke, co wakalilile. 31 Kutundaho, wajwelele ku mesho na kwiluka muje mu mulili. Ha simbu ei wasimpile, co wendekele ngwendi: “Twaneni byakulya.” 32 Co bamwanene byakulya kwa likalyendi, na bandolome bendi nabo babanene byakulya kwa likalyabo, na baka-Ijipiti baje bakele nendi nabo balililile kwa likalyabo. Mwafwa baka-Ijipiti kubakele na kulya byakulya hamolika na baHebelu, mwafwa capwile cuma ca bunyengwe kuli baka-Ijipiti.

33 Bandolome bendi mubatumamene halutwe lwendi kushangumuka na ntwatwa, kwesekesa na lisesa lyendi ha kupwa ntwatwa, kuya kuli wamundondo kwesekesa na bwanike bwendi, bakele na kulitala-tala oku banalikomokela. 34 Jozefu watwaleleleleho kubana byakulya kutunda ha mesa yendi, oloni Benjamini wakele na kumwana byakulya byabingi manene kutubakana bakwabo boshe. Ngeci batwaleleleleho kulya na kunwa nendi kweta noho habakutilile.

44 Mu kwita kwa simbu, Jozefu washikile munalume uje wakele na kutwamenena njibo yendi ngwendi: “Aka byakulya mu binjeke byaba banalume bije bibasa kwambata, co wake na bimbongo bya umo na umo wabo mu njeke yendi. 2 Oloni unapande kwaka nganja yange ya siuva ku kanwa ka njeke ya uje wa mwanike hamolika na bimbongo byendi byanalanda byakulya.” Ngeci uje munalume walingile byamulekele Jozefu.

3 Lyamukwabo mutondo mukwakile, baje banalume babasunwine na bidonki babo. 4 Mubatundile lika kamandondo mu nganda, Jozefu walekele munalume uje wakele na kutwamenena njibo yendi ngwendi: “Katuka! Kaba baje banalume. Muukabawana, ukabaleke ngwobe, ‘Bika bimunalingila byuma byabibi munima ya kumilinga mwamubwa? 5 Bika bimunambatela nganja ya shukulu yange yakanwila na kupangesa mu kutaha mangana azibuke binalingiwa? Cuma cimunalingi cinapu cacibi.’”

6 Ngeci wakabawanene na kubaleka awa majwi. 7 Oloni bamukumbulwile ngwabo: “Bika byanendekela majwi a cifweci mwata wetu? Yetu bangamba bobe kutwasa kulinga cuma ca cifweci. 8 Nga bimbongo bitunawanene ku tunwa twa binjeke byetu tunabilwisile kuli yobe kutunda ku lifuti lya Kanana, co twasa kwiba bati siuva nambe goldi ku njibo ya shukulu yobe? 9 Nga uiwana kuli umo wetu bindungo bobe, co napande kutsa, co yetu boshe tupwa bindungo bobe shukulu yetu.” 10 Uje munalume wabalekele ngwendi: “Cipwe bene ngwe mumunendeka. Woshe ituwana nei nganja ikeye apwa ndungo yange, oloni yeni boshe kumukala na mulonga.” 11 Co bwasi-bwasi, umo na umo wabo watulile njeke yendi hasi na kuizitula. 12 Uje munalume watondele mwamubwa mu binjeke byabo. Kushangumukila na wa mukulunu na kukamanesa na wa mwanike. Co wawanene ije nganja mu njeke ya Benjamini.

13 Ngeci batabwile bizalo byabo, co umo na umo wabo wajundwile njeke yendi na kuyaka ha donki yendi na kwiluka mu nganda. 14 Juda na bandolome bendi mubelukile ku njibo ya Jozefu, bakamuwanene acili ku njibo yendi, co bawililile hasi kulutwe lwendi. 15 Jozefu wabehwile ngwendi: “Bika bimunalingila ngacije? Kuma kumuzibuka ngweni munu wa kufwa ngwe yange asa kutaha na kuzibuka bimunalingi ndi?” 16 Juda mwazibile ngoco, wakumbulwile ngwendi: “Bikajo bitwasa kuleka yobe shukulu yange? Bika lalo bitwendeka? Twasa kumwesa bati ngwetu tu ba kusungama? Njambi wa busunga najombolola mulonga wetu bindungo bobe. Hanwoni tunapu tu bindungo bobe shukulu yange, hamolika nou bene iunawana na nganja.” 17 Oloni Jozefu wendekele ngwendi: “Kunjasa kulinga ngoco. Munalume injinawana nei nganja ikeye apwa ndungo yange. Oloni yeni bakwabo ilukeni kuli ishweni mu kwoloka.”

18 Co Juda washwenene kuyehi na Jozefu na kumuleka ngwendi: “Shukulu yange, njitabese njendekeko tumajwi tumo kuli yobe shukulu yange. Co keti ulubalele yange ndungo yobe mwafwa yobe unapu lika ngwe Falo bene. 19 Shukulu yange wehwile yetu bindungo bobe ngwobe: ‘Ishweni aciyoya ndi? Muli na ndolome mukwabo ndi?’ 20 Co twakumbulwile yobe shukulu yange ngwetu, ‘Tuli na tate yetu wa kakulukazi na mwana yanakiti mu bukulukazi bwendi. Ikeye wamundondo kuli yetu. Oloni ndolome yendi mubasemukila mwimo limo watsa, co ou ikeye lika nasalako ku bana ba ina, co ishe wamuzema manene.’ 21 Muwazibile ngoco, walekele yetu bindungo bobe ngwobe, ‘Yeni mukamushake mangana njakumumone.’ 22 Oloni twalekele yobe shukulu yange ngwetu, ‘Ou mukwenje kasa kuseza ishe. Nga amuseza, co cili bene ishe atsa.’ 23 Co watulekele yetu bindungo bobe ngwobe, ‘Keti njakumimone kuno nga kumukaija na ndolome yeni wamundondo.’

24 “Ngeci twaile kuli tate ndungo yobe nakukamuleka majwi obe shukulu yange. 25 Mu kwita kwa simbu, tate watulekele ngwendi, ‘Ilukeni mukatulandeleko byakulya.’ 26 Oloni twendekele ngwetu, ‘Kutwasa kuyako. Tuyako lika nga ndolome yetu wamundondo aya netu mwafwa kutwasa kumona uje munalume nga ndolome yetu wamundondo kai netu.’ 27 Co tate, ndungo yobe, watulekele ngwendi, ‘Muzibuka mwamubwa ngweni munakazi wange wanjikitilile bana ba banalume babali. 28 Oloni umo wa baje bana wanjisezele, co njendekele ngwange: “Cili bene banamusanyozola!” Co kweta na lelo lino, kunjamumwene. 29 Nga munjinyeka nou nasalaho, co nga akala mu monde, co cili bene mukalingisa njiye mu Cihilo* na tuyando mu bukulukazi bwange.’

30 “Ha kuwana ngwe tate wazema manene ou mukwenje ngwe mwazemena kuyoya kwendi, nga njiluka kuli tate, ndungo yobe, kwa kujeneka ou mukwenje, 31 co tate mwakamona lika ngwendi ou mukwenje wahi akatsa, co yetu bindungo bobe tukalingisa tate, ndungo yobe, aye mu Cihilo* na busiwa mu bukulukazi bwendi. 32 Yange ndungo yobe njinalitabelele kuli tate hali ou mukwenje ngwange, ‘Nga kunjimwilwisa kuli yobe, co njinabiisila tate myaka yoshe.’ 33 Ngeci njikulomba ngwange yange njisale mu mwela wou mukwenje. Njipwe nji ndungo yobe shukulu yange manganaco ou mukwenje eluke na bandolome bendi. 34 Njasa kwiluka bati kuli tate kwa kujeneka ou mukwenje? Kunjishaka kumona tate aliwane nobu bukalu.”

45 Jozefu mwazibile ngoco, wonowele kukolesa ku mesho a bangamba bendi, ngeci walilile na kwendeka ngwendi: “Mubaboshe njisezeni.” Co naumo wahi wasalele omwo Jozefu wakele na kulizimbula kuli bandolome bendi.

2 Co washangumukile kulila manene mu kutambeka. Ngeci baka-Ijipiti na bakunjibo ya Falo bazibile. 3 Mamaneselelo Jozefu walekele bandolome bendi ngwendi: “Yange Jozefu. Kuma tate aciyoya ndi?” Oloni bandolome bendi kubasele kumukumbulula mwafwa bacilikomokelele manene. 4 Ngeci Jozefu walekele bandolome bendi ngwendi: “Shweneni kuno kuli yange.” Mubazibile ngoco, bamushwenene.

Co wabalekele ngwendi: “Yange ndolome yeni Jozefu imwalandesele ku Ijipiti. 5 Oloni keti mulubale nambe kulishaula umo na mukwabo mwafwa ya kunjilandesa kuno, mwafwa Njambi nanjitumu kulutwe lweni mangana anyungilile myonyo yeni. 6 Uno ukewo mwaka wamucibali wei njala yakama muno mu lifuti, co kucinasala myaka itanu ije kukukakala kulima nambe kuteja. 7 Oloni Njambi wanjitumine kulutwe lweni mangana njinyungilile bana beni ha lifuti-libu na kumyobola mu ngila ya kukomokesa. 8 Ngeci, keti yeni mwanjitumine kuno. Njambi wa busunga ikeye wanjitumine mangana banjangule kupwa mukulunu wa baka-kunangula Falo na kupwa mwata ku njibo yendi yoshe na muka-kuyula lifuti lyoshe lya Ijipiti.

9 “Ilukeni bwasi-bwasi kuli tate, co munapande kukamuleka ngweni, ‘Munobe Jozefu nendeka ngwendi: “Njambi nanjangula kupwa mwata wa lifuti lyoshe lya Ijipiti. Ija kuno kuli yange, keti ukotokele. 10 Unapande kukala mu lifuti lya Gosheni muje muukala hayehi nange, yobe, na bana bobe, na batekulyobe, na matanga obe a bimanga na bimembe, na bingombe, na byuma byoshe biuli nabyo. 11 Co njikamitumina-tumina byakulya mwafwa kucinasala myaka itanu ya njala yakama. Keti ngoconi, yobe na bakunjibo yobe mukobela mu buhutu, co byoshe bimuli nabyo binyonga.”’ 12 Co yeni na ndolome yange Benjamini munalimwena mwamubwa na mesho eni ngweni yange bene njili na kwendeka neni. 13 Ngeci munapande kukaleka tate bya bumpau bwange bwoshe bunjili nabwo mu Ijipiti na byuma byoshe bimunamono. Ngeci zambuleni, yeni mukashake tate.”

14 Ngeci Jozefu wabumbateyeye ndolome yendi Benjamini, co washangumukile kulila. Benjamini nendi walilile oku namubumbateya mu singo. 15 Co watsembele bandolome bendi boshe oku ali na kulila, co munima yebi, bandolome bendi basimutwiiye nendi.

16 Co muzimbu waketele ku njibo ya Falo wa kwendeka ngwawo: “Bandolome ba Jozefu banaija.” Ou muzimbu wazibisile Falo na bangamba bendi kubwaha. 17 Ngeci Falo walekele Jozefu ngwendi: “Leka bandolome bobe ngwobe, ‘Lingeni eci: Akeni byakulya byeni ha bimuna beni ba kwambatela bitele, co yeni ku lifuti lya Kanana, 18 mukambate ishweni na bakubinjibo byeni mwije kuno kuli yange. Njakumyana byuma byabibwa bya mu lifuti lya Ijipiti, co mwakulya byakulya byabibwa manene bya muno mu lifuti. 19 Co unapande kubaleka ngwobe: “Lingeni ngacije: Ambateni matemba a muno mu lifuti mukalondekemo bana beni na banakazi beni. Co ha matemba amwambata, mukambateho limo na kulondekamo ishweni na kwija kuno. 20 Keti mulishoshomwene ha byuma byeni mwafwa byuma byabibwa bya mu lifuti lya Ijipiti binapu byeni.”’”

21 Co bana ba Isalele balingile ngoco bene, co Jozefu wabanene matemba kwesekesa nomu mwashikilile Falo, co wabanene na byakulya byakulila mu ngila. 22 Co wanene umo na umo wabo bizalo byeka. Oloni Benjamini wamwanene mabundungulu a siuva a kupwa 300 na bizalo bitanu. 23 Co kuli ishe watumineko ebi byuma: bidonki 10 baje bambatele byuma byabibwa bya mu Ijipiti na bidonki bakwabo 10 baje bambatele byakulya na makende na byakulya bya ishe bya kulila mu ngila. 24 Ngeci Jozefu wasunwine bandolome bendi, co mubakele na kuya, wabashikile ngwendi: “Keti mulilubalese omwo mu ngila mumuya.”

25 Ngeci batundile mu Ijipiti na kuya mu lifuti lya Kanana kuli ishabo Jakobu. 26 Co bakulekele Jakobu ngwabo: “Jozefu aciyoya, co ikeye ali na kuyula lifuti lyoshe lya Ijipiti.” Oloni Jakobu wabasembulwile mwafwa kakulahelele bibamulekele. 27 Mubatwaleleleleho kuleka Jakobu majwi oshe abalekele Jozefu, nomwo Jakobu wamwene matemba atumine Jozefu ngwendi akumwambate, Jakobu walizibileko mwamubwa. 28 Isalele wendekele ngwendi: “Hanwoni njasa kumikulahela. Munange Jozefu aciyoya. Njinapande kuya njikamumone simbu kanda njitse.”

46 Isalele wambatele byoshe byakele nabyo, co wakatukile na kuya. Mwetele ku Bele-sheba, wanene milambu kuli Njambi ya ishe Isaki. 2 Co ku butsiki, Njambi wasimutwiiye na Isalele mu cimona, ngwendi: “Jakobu, Jakobu!” Co Jakobu wamukumbulwile ngwendi: “Yange uno mwane.” 3 Njambi wamulekele ngwendi: “Yange Njambi wa busunga, Njambi ya isho. Keti uzibe lyoba kuya ku Ijipiti mwafwa kukekwo kunjikakupwisila muyati wakama. 4 Yange bene njiya nobe ku Ijipiti, co yange bene njikakutundisako, co Jozefu ikeye akafwika mesho obe na liboko lyendi.”*

5 Munina yebi, Jakobu watundile ku Bele-sheba, co bana ba Isalele bambatele ishabo Jakobu na bana babo na banakazi babo na kubaka mu matemba atumine Falo ngwendi bakabambatelemo. 6 Bambatele bimuna babo na byuma byabo bibawanene mu lifuti lya Kanana, co Jakobu na bana bendi boshe bakele nabo baile ku Ijipiti. 7 Mwaile ku Ijipiti, waile na naanga yendi yoshe. Waile na bana bendi ba banalume na batekulyendi ba banalume na bana bendi ba banakazi na batekulyendi ba banakazi.

8 Awa akewo mazina a bana ba Isalele ba banalume, kulumbununa bana ba Jakobu ba banalume baje baile ku Ijipiti. Muna Jakobu wa ntwatwa wapwile Rubeni.

9 Bana ba Rubeni ba banalume bapwile Hanoki, Palu, Hezroni na Kami.

10 Bana ba Simyoni ba banalume bapwile Jemuele, Jamini, Ohadi, Jakini, Zoha na Shaulu uje yakitilile kuli munakazi wa kaKanana.

11 Bana ba Levi ba banalume bapwile Geshoni, Kohathi na Melali.

12 Bana ba Juda ba banalume bapwile Ele, Onani, Shila, Pelezi na Zera. Oloni Ele na Onani batsililile mu lifuti lya Kanana.

Bana ba Pelezi ba banalume bapwile Hezroni na Hamulu.

13 Bana ba Isakale ba banalume bapwile Tola, Puva, Yobi na Shimuloni.

14 Bana ba Zebuloni ba banalume bapwile Seredi, Eloni na Jahalele.

15 Aba bakebo bana ba Leya ba banalume bakitilile Jakobu mu Padani-alamu hamolika na munendi wa munakazi Dina. Bana ba Jakobu ba banalume na ba banakazi boshe bapwile 33.

16 Bana ba Gadi ba banalume bapwile Zifiyoni, Hagi, Shunai, Eziboni, Eri, Alodi na Aleli.

17 Bana ba Asha ba banalume bapwile Imunahe, Ishiva, Ishivai, Beliya na ndokazi yabo Sera.

Bana ba Beliya ba banalume bapwile Heba na Makiele.

18 Aba bakebo bana na batekulya Ziupa ba banalume. Ziupa wapwile ngamba ya Leya uje yamwanene ishe Labani. Bana na batekulya Jakobu na Ziupa ba banalume boshe bapwile 16.

19 Bana ba Recho, munakazi wa Jakobu bapwile Jozefu na Benjamini.

20 Jozefu wakitile Manase na Efremu mu lifuti lya Ijipiti. Aba bana wabakitile na Asenathi muna Potifela, kapilistu wa ku Oni.*

21 Bana ba Benjamini ba banalume bapwile Bela, Beka, Ashibele, Gela, Namani, Ehi, Loshi, Mupimu, Hupimu na Adi.

22 Aba bakebo bana na batekulya Recho na Jakobu ba banalume. Boshe bapwile 14.

23 Muna Dani wa munalume wapwile Hushimu.

24 Bana ba Nafutali ba banalume bapwile Jahazeu, Guni, Jeza na Shilemu.

25 Aba bakebo bana na batekulya Biuha ba banalume. Biuha wapwile ngamba ya Recho uje yamwanene ishe Labani. Bana na batekulya Jakobu na Biuha ba banulume boshe bapwile 7.

26 Boshe baje basemukile kuli Jakobu, baje baile hamolika nendi ku Ijipiti bapwile 66, kutundisako banakazi ba bana bendi. 27 Bana ba Jozefu ba banalume bakitile mu Ijipiti bapwile babali. Banu boshe bakunjibo ya Jakobu baile nabo ku Ijipiti bapwile 70.

28 Jakobu watumine Juda alibange mangana akaleke Jozefu ngwendi ali mu ngila ya kuya ku Gosheni. Mubetele mu lifuti lya Gosheni, 29 Jozefu walekele bangamba bendi ngwendi bamubwahesele litemba lyendi, co waile na kukaliwana na ishe Isalele ku Gosheni. Mwakalisholwele kuli ishe, haje bene wamubumbateyeye, co walilile ha simbu yailaha. 30 Co Isalele walekele Jozefu ngwendi: “Hanwoni njasa kutsa. Njinamono cihanga cobe, co njinazibuka ngwange uciyoya.”

31 Co Jozefu walekele bandolome bendi na bakunjibo ya ishe ngwendi: “Maneni tahi njiciye kuli Falo njikamuleke ngwange, ‘Bandolome bange na bakunjibo ya tate baje bakele mu lifuti lya Kanana banaija kuno kuli yange. 32 Aba banalume bapwa tunyungi, co bafuka bimuna, co banaija na matanga abo a bimanga na bimembe na bingombe na byoshe bibali nabyo.’ 33 Nga Falo amisana na kumihula ngwendi, ‘Bipangi muka bimukapanga?’ 34 Munapande kumuleka ngweni: ‘Yetu bangamba bobe na bakukulwila betu twapwa baka-kufuka bimuna tunde bene ku bwanike bwetu.’ Mumuleke ngoco mangana mukale mu lifuti lya Gosheni mwafwa baka-Ijipiti bamona tunyungi ba bimanga boshe kupwa ba bunyengwe.”

47 Ngeci Jozefu waile na kuleka Falo ngwendi: “Tate na bandolome bange banaija kutunda ku lifuti lya Kanana. Banaija na matanga abo a bimanga na bimembe na bingombe na byuma byabo byoshe, co bali mu lifuti lya Gosheni.” 2 Jozefu wambatele bandolome bendi batanu na kubatwala kuli Falo.

3 Falo wehwile bandolome ba Jozefu ngwendi: “Bipangi muka bimukapanga?” Bamukumbulwile ngwabo: “Bangamba bobe bapwa tunyungi ba bimanga, yetu na bakukulwila betu.” 4 Co balekele lalo Falo ngwabo: “Tunaija na kutumama muno mu lifuti mwafwa kukwesi kwa kulisila bimembe na bimanga ba bangamba bobe mwafwa njala inama manene mu lifuti lya Kanana. Ngeci tukulomba ututabesa yetu bangamba bobe mangana tukale mu lifuti lya Gosheni.” 5 Falo mwazibile ngoco, walekele Jozefu ngwendi: “Isho na bandolome bobe banaija kuno kuli yobe. 6 Lifuti lya Ijipiti lili mu maboko obe. Leka Isho na bandolome bobe bakale mu mwela waubwa manene muno mu lifuti. Batabese bakale mu lifuti lya Gosheni. Co nga hakati kabo kuli bamo bauzibuka baje basa kunyunga mwamubwa bimuna, bane cipangi ca kunyunga bimuna bange.”

7 Co Jozefu watwalele Ishe Jakobu kuli Falo, co Jakobu wabezikisile Falo. 8 Falo wehwile Jakobu ngwendi: “Uli na myaka ingahi?” 9 Jakobu wakumbulwile Falo ngwendi: “Myaka injinayebangela* inapu 130. Myaka injinayoyo inapu yaindondo, co lalo ya kayando, co kunjayoyele myaka yaingi ngwe bakukulwila bange ha myaka ibakele na kuyebangela.”* 10 Munima yebi, Jakobu wabezikisile Falo, co watundile ku mesho endi.

11 Ngeci Jozefu walekele ishe na bandolome bendi bakale mu lifuti lya Ijipiti, co wabanene mwela waubwa manene mu mutamba wa lifuti lya Lamusesi ngwe mwashikile Falo. 12 Co Jozefu watwaleleleleho kwana byakulya kuli ishe na ku bandolome bendi na ku banu boshe bakunjibo ya ishe kwesekesa na bwingi bwa bana babo.

13 Co mu lifuti mwoshe kumwakele byakulya mwafwa ije njala yamene manene, co banu ba mu lifuti lya Ijipiti na mu lifuti lya Kanana bazeyele mwafwa ya ije njala yakama. 14 Jozefu wakele na kukungulula bimbongo byoshe byakele mu lifuti lya Ijipiti na mu lifuti lya Kanana bije bibakele na kulanda banu byakulya, co Jozefu wakele na kutwala bije bimbongo mu njibo ya Falo. 15 Mu kwita kwa simbu, bimbongo bya mu lifuti lya Ijipiti na mu lifuti lya Kanana byahwile, co baka-Ijipiti boshe bashangumukile kuya kuli Jozefu na kumuleka ngwabo: “Twane byakulya. Kuma utwecelela tutsile ha mesho obe mwafwa bimbongo byetu binahu ndi?” 16 Co Jozefu wabalekele ngwendi: “Nga bimbongo byeni binahu, co njaneni bimuna beni mangana njimyane byakulya.” 17 Ngeci bashangumukile kunena bimuna babo kuli Jozefu, co Jozefu watwaleleleleho kubana byakulya bakebo oku bamwana tubalu babo, na bimanga babo na bimembe babo, na bingombe babo, na bidonki babo, co uje mwaka watwaleleleleho kubana byakulya bakebo oku bamwana bimuna babo.

18 Uje mwaka muwahwile, mwaka wateleko bashangumukile kwija kuli Jozefu na kumuleka ngwabo: “Kutukushwekela mwata wetu ngwetu bimbongo byetu na bimuna betu, byoshe tunabyana laja kuli yobe mwata wetu. Byahi bitunasala nabyo bitunasa kwana yobe mwata wetu, kubanga yetu babenya na libu lyetu. 19 Keti utwecelele tutsile ha mesho obe na kuseza libu lyetu mupulungwa. Tulande na kulanda libu lyetu mangana utwane byakulya, co yetu tupwa tu bindungo ba Falo, libu lyetuco lipwa lyendi. Twane bimbuto mangana tuyoye, keti tutse, co lalo libu lyetu keti lisale lya mupulungwa.” 20 Co Jozefu walandelele Falo libu lyoshe lya baka-Ijipiti mwafwa baka-Ijipiti boshe balandesele mahya abo mwafwa njala yamene manene, co lije libu lyapwile lya Falo.

21 Co Jozefu wajalwisilile banu boshe ba mu Ijipiti mu binganda, kutunda kushongo ya lifuti kuketa na kushongo ikwabo. 22 Kubanga libu lya tupilistu likelyo kalandele mwafwa byakulya bya tupilistu byakele na kutunda kuli Falo, co bakele na kuyoyela ha byakulya byakele na kubana Falo. Mukemwo kubalandesele libu lyabo. 23 Co Jozefu walekele banu ngwendi: “Taleni, lelo njinamilanda na libu lyeni mangana mupwe bindungo ba Falo. Ambateni ei mbuto mangana mukakune mu mahya. 24 Muyeta simbu ya kuteja, mukane Falo mutamba wamucitanu wa byuma bimukateja, co ei mitamba iwana ikasalaho ikapwe yeni, co hakeho hamukatundisa mbuto imukakuna mu mahya na byakulya bimulya hamolika na baje bali mu binjibo byeni na bana beni.” 25 Ngeci bamukumbulwile ngwabo: “Unatwobola. Tuwane kutetela ku mesho obe shukulu yange, tutabese mangana tupwe bindungo ba Falo.” 26 Co Jozefu wanene lishiko lije licili na kupanga na lelo lino mu lifuti lya Ijipiti ngwendi, mutamba umo ku mitamba itanu upwa wa Falo. Libu lya tupilistu lika likelyo kulyapwile lya Falo.

27 BaIsalele batwaleleleleho kukala mu lifuti lya Ijipiti, mu Gosheni, co batungile muje mu lifuti na kukala na bana babangi na kutuma manene. 28 Co Jakobu wayoyele mu lifuti lya Ijipiti ha myaka 17. Ngeci Jakobu wayoyele myaka 147.

29 Simbu ya kutsa kwa Isalele yakele muyehi. Ngeci wasanene munendi Jozefu na kumuleka ngwendi: “Nga njinawana kutetela ku mesho obe, aka liboko lyobe kwisi ya litafu lyange na kunjimwesa cizemo cije kucesi kutenguluka na kulongwa. Njikulomba, keti unjitsinde mu Ijipiti. 30 Munjitsa unapande kunjitundisa mu Ijipiti na kukanjitsinda mu cihilo ca bakukulwila bange.” Ngeci Jozefu wamukumbulwile ngwendi: “Njilinga muunendeka.” 31 Co Isalele wamulekele ngwendi: “Lisinge ku mesho ange.” Ngeci Jozefu walisingile ku mesho a Isalele. Co Isalele wakulamenene ku mitwe ya mwela wendi.

48 Munima yebi byuma, Jozefu bamulekele ngwabo: “Tala, isho ali na kuzeya manene.” Co Jozefu wambatele bana bendi babali ba banalume, Manase na Efremu, waile nabo kuli Jakobu. 2 Co Jakobu bamulekele ngwabo: “Munobe Jozefu naija nakukumona.” Ngeci Isalele walikolesele na kutumama ha mwela wendi. 3 Co Jakobu walekele Jozefu ngwendi:

“Njambi Muka-nzili Yoshe washolokele kuli yange ku Luzi mu lifuti lya Kanana, co wanjibezikisile. 4 Wanjilekele ngwendi, ‘Njikakwana bana na kubatumisa manene. Hali yobe hakatunda miyati ya banu babangi, co njikana eli lifuti ku bana* bobe baje bakaija munima yobe kupwa buswana bwabo ku myaka yoshe.’ 5 Co bana bobe babali ba banalume baunakitila muno mu lifuti lya Ijipiti simbu kanda njije kuno kuli yobe ku Ijipiti banapu bange. Efremu na Manase bakapwa bange ngwe mwa Rubeni na Simyoni mubanapu bange. 6 Oloni bana bakasemuka munima yabo bakapwa bobe. Bakabasanesa lizina lya bandolome babo, co bakambata mutamba wa libu ku mutamba ubakatambula bandolome babo kupwa buswana. 7 Co yange munjakele na kutunda ku Padani, Recho watsililile ha mesho ange mu lifuti lya Kanana te kucinasala bungenzi bwabulaha mangana twete ku Efrata. Ngeci njamutsindile mu ngila ya kuya ku Efrata, kulumbununa Betelehema.”

8 Co Isalele wamwene bana ba Jozefu ba banalume, co wehwile ngwendi: “Beya aba?” 9 Co Jozefu wakumbulwile ishe ngwendi: “Bana bange bananjana Njambi muno mu lifuti.” Co Ishe wamulekele ngwendi: “Banene kuno mangana njibabezikise.” 10 Mesho a Isalele akele na kutsitsibala mwafwa ya bukulukazi, co kakele na kumona. Ngeci Jozefu wabanenele hayehi nendi, co Isalele wabatsembele na kubabumbateya. 11 Isalele walekele Jozefu ngwendi: “Kunjasinganyekele ngwange njikamona lalo cihanga cobe, oloni Njambi nanjilingisa njimone na bana* bobe.” 12 Co Jozefu watundisile bana bendi ku mabuli a Isalele, co watsikamene na kukulamena hasi.

13 Co Jozefu wambatele bana bendi babali. Wakwatele Efremu ku liboko lyendi lya cilyo na kumwaka ku liboko lya cimoshwe lya Isalele na kwambata Manase uje wakele ku liboko lyendi lya cimoshwe na kumwaka ku liboko lya Isalele lya cilyo, co wabashwenesele kuli Isalele. 14 Oloni Isalele wakele liboko lyendi lya cilyo ha mutwe wa Efremu nameme Efremu ikeye wapwile mwanike. Co wakele liboko lyendi lya cimoshwe ha mutwe wa Manase. Wakelele maboko endi shakelo mu ngila ei nameme wazibukile ngwendi Manase ikeye wapwile ntwatwa. 15 Co Isalele wabezikisile Jozefu ngwendi:

17 Jozefu kalizibile bwino mwamwene ngwendi ishe naka liboko lyendi lya cilyo ha mutwe wa Efremu. Ngeci wakwatele liboko lya ishe ngwendi alitundise ha mutwe wa Efremu mangana alyake ha mutwe wa Manase. 18 Jozefu walekele ishe ngwendi: “Keti mukemwo tate mwafwa ntwatwani ou. Aka liboko lyobe lya cilyo ha mutwe wendi.” 19 Oloni ishe wabyanene, wendekele ngwendi: “Njizibuka munange, njizibuka. Manase nendi akapwa muyati, nendi akakala na bana babangi. Nameme ngoco, shongo yendi akapwa wakama kumutubakana, co bana* bendi bakatuma na kupwa miyati.” 20 Ngeci lije litangwa watwaleleleleho kubabezikisa, ngwendi:

Ngeci watwaleleleleho kutwameka Efremu kulutwe lwa Manase.

21 Co Isalele walekele Jozefu ngwendi: “Tala, yange njili hayehi na kutsa, oloni Njambi atwalelelaho kukala neni, co akamilwisa ku lifuti lya bakukulwila beni. 22 Co yange njinakwana mutambela ukwabo wa libu wa kutubakana wa bandolome bobe, uje unjanyekele baAmoli na mukwale wange na buta bwange bwa lusipa.”

49 Jakobu wasanene bana bendi ba banalume, co wabalekele ngwendi: “Likungululeni mubaboshe mangana njimileke byuma bikalingiwa kuli yeni mu matangwa a mamaneselelo. 2 Likungululeni mangana mutolilile, eni bana ba Jakobu. Tolilileni kuli yange ishweni Isalele.

3 “Rubeni yobe ntwatwa yange, yobe nzili yange na mashangumukilo a nzili yange ya kukita. Wapwile u wa bulemu na nzili. 4 Oloni kuukatubakana bandolome bobe, mwafwa ngwe mwa mema a libazi, wonowele kukwata mbunge yobe, co waile ku mwela wa isho. Ha simbu ije wajwalesele mwela wange. Cili bene walilalele na munakazi wa isho.

5 “Simyoni na Levi bapwa munu na shongo. Mikwale yabo yapwa bitwa bya lwozi. 6 Obe mwonyo* wange, keti ulikwatasane nabo, co obe lutsimo* lwange, keti bakutandele ha mbunga yabo mwafwa batsiile banu mu butenu bwabo, co lalo babatwilile senga mishisha ya bingombe. 7 Butenu bwabo bupwe bwa kusingiwa mwafwa bunapu bukenya, na matoto abo apwe a kusingiwa mwafwa anapu amabi manene. Njibashandwela mu lifuti lya Jakobu, co njibashandanganena mu lifuti lya Isalele.

8 “Oloni yobe Juda, bandolome bobe bakakushangazala. Liboko lyobe likakala ha bisingo bya bitozi bobe. Bana ba isho bakakutsikamena. 9 Juda napu muna ndumba. Munange ukalya situ na kukatukaho. Ukalala na kulihwimisa ngwe ndumba. Co ngeci mwa ndumba, iya akakaluka kumushangumuna? 10 Mulamu wa bumwene kuukatundu kuli Juda, co lalo na mulamu wa buntwama kuukatundu mukati ka mendi endi kweta noho hakezila Shilo,* co banu boshe bakamwononoka. 11 Akakuta donki yendi ku muti wa binyu na muna donki yendi ku muti wa binyu waubwa. Co akakusha cizalo cendi mu binyu, na cikobelo cendi mu musozi wa bushuka bwa binyu. 12 Mesho endi akabenga na binyu, co mayo endi akatoka na mabele.

13 “Zebuloni akakala ku ngenge ya kalunga-ndonga kuje kuwakatutika mato. Co nginga yendi ikatalesa ca Sidoni.

14 “Isakale wapwa donki wa kukanyama, akabutama na binjeke bibali ha mwongo wendi. 15 Co akamona ngwendi mwela wahwimina unapu waubwa, co lalo ngwendi lifuti linapu lyalibwa. Akalyana kwambata citele, co akataba kumusindiya kupanga na nzili.

16 “Dani ha kupwa umo wa miyati ya Isalele, akasompa banu. 17 Dani akapwe ngwe linyoka ali ku ngila, linyoka wa mambinga uje nabanda ku ngila, uje ashuma ku lindi lya kabalu mangana uje nalondo ha kabalu awe mukali. 18 Njikabandamena kwoboka kutundilila kuli yobe, Yehova.

19 “Oloni yobe Gadi, bikenya bakakulwisa, oloni ukabakaba na kubalwisa.

20 “Byakulya bya Asha bikatuma, co ikeye akana mwene byakulya binamupande.

21 Nafutali napu ngwe mbambi wa lumbisi. Akendeka majwi amabwa.

22 “Jozefu napu munango wa muti uje wima bushuka, uje uli ku kabwelubwelu ka mema, uje uli na minango inaketa ku cibumbe. 23 Oloni baka-kwasha mikili batwaleleleleho kumulwisa, co bamwashele mikili na kutwalelelaho kukala na nkulundundu hali ikeye. 24 Oloni buta bwendi bwa lusipa anga bwape, co maboko endi atwaleleleleho kupwa a kukanyama, co lalo amehu. Ebi byatundile mu maboko a uje akakwasa Jakobu uje wapwa kanyungi na limanya lya Isalele. 25 Jozefu wapwa bwana bwa kutunda kuli Njambi ya ishe, co akamukwasa, co lalo ali hamo na Muka-nzili Yoshe. Akamubezikisa na bibezikiso bya kutunda mwilu na bibezikiso bya mema a kuloba a kwisi ya libu na bibezikiso bya bana babangi na bimuna. 26 Bibezikiso bya isho bikatubakana bibezikiso bya minkinda ya myaka yoshe na byuma byabibwa bya ha malundu aje anatwalelelaho kukalako. Ebi bibezikiso bikatwalelelaho kukala ha mutwe wa Jozefu. Bikatwalelelaho kukala ha cilongo ca ku mutwe wa uje ibanangula mukati ka bandolome bendi.

27 “Benjamini atwalelelaho kusanyozola kasitu yanakwata ngwe mwakalingi kangunga. Ku mutondo akalya situ yanayombo, mangwezico akapangezela byuma byanapukula.

28 Ei ikeyo miyati 12 ya Isalele, co ebi bikebyo byabalekele ishabo ha simbu yababezikisile. Wabezikisile umo na umo wabo kwesekesa na cibezikiso cinamupande.

29 Munima yebi, Jakobu washikile bana bendi ngwendi: “Njili na kutsa ngwe mubanatsi bakukulwila bange. Mukanjitsinde kuli bakukulwila bange mu bwina bwa mu limanya buje buli mu lihya lya Efroni wa kaHiti, 30 ku Makipela ije yakala halutwe lwa Mamule mu lifuti lya Kanana, lihya lije lyalandele Abrahamu kuli Efroni wa kaHiti kupwa bihilo. 31 Kuje kukekwo kubatsindile Abrahamu na munakazi wendi Sala, kukekwo lalo kubatsindile Isaki na munakazi wendi Rabeka, co kukekwo lalo kunjatsindile Leya. 32 Eli lihya na bwina bwa mu limanya bulimo babilandele kuli bana ba Hethi.”

33 Jakobu mwamanesele kwana awa mashiko kuli bana bendi, wajundwile mendi endi na kuwaka ha mwela, ngeci watsile, co bamutsindile ngwe bakukulwila bendi.

50 Jozefu walyumbilile hali ishe, co walilile na kumutsemba. 2 Kutundaho, Jozefu washikile bangamba bendi baka-kusaka ngwendi bakwite bumbanda mubila wa ishe mangana keti ubole. Co baje baka-kusaka bakwitile Isalele bumbanda. 3 Co bambatele matangwa 40 kumukwita obu bumbanda mwafwa ei ikeyo simbu ibakele na kwambata ya kukwita mubila bumbanda mangana keti ubole. Co baka-Ijipiti batwaleleleleho kumulila ha matangwa 70.

4 Matangwa a kumulila muwahwile, Jozefu walekele bimyata ba Falo* ngwendi: “Nga njinawana kutetela ku mesho eni, co lekeni Falo ngweni, 5 ‘Tate wanjisingisile ngwendi: “Tala! Yange njili hayehi na kutsa. Unapande kukanjitsinda ku bihilo byange bije binjacakwile mu lifuti lya Kanana.” Ngeci, njitabese njiye njikatsinde tate, co munima njikeluka.’” 6 Falo wakumbulwile ngwendi: “Ya ukatsinde isho ngwe muwalisingilile kuli ikeye.”

7 Ngeci Jozefu waile na kutsinda ishe, co bangamba boshe ba Falo baile hamo nendi, na bimyata ba mu nkuta ya Falo, na bimyata boshe ba mu lifuti lya Ijipiti, 8 na bakunjibo ya Jozefu boshe, na bandolome bendi, na bakunjibo ya ishe boshe baile, kubanga bana babo lika babandondo na bimanga babo na bimembe babo na bingombe babo bakebo basalele mu lifuti lya Gosheni. 9 Baile na matemba na baka-kulonda tubalu, co mbunga ibaile nayo yapwile yakama manene. 10 Co bakwetele ku lijungwilo lya Atadi lije lyakala ku mutambela wa Jodani. Mubetele kuje, balilile manene mwafwa ya busiwa. Co Jozefu watwaleleleleho kulila ishe ha matangwa 7. 11 BaKanana ba muje mu lifuti mubabamwene bali na kulila ku lijungwilo lya Atadi bendekele ngwabo: “Ebi byakutsa bya baka-Ijipiti binapu byakama!” Mukemwo balukile uje mwela wakala ku mutambela wa Jodani ngwabo Abele-mizilaimu.*

12 Ngeci bana ba Jakobu balingile bene ngwe mwabashikilile ishabo. 13 Bana bendi batwalele mubila wendi ku lifuti lya Kanana, co bakamutsindile mu bwina bwa mu limanya bwa mu lihya lya ku Makipela lije lyakala halutwe lwa Mamule, lije lyalandele Abrahamu kuli Efroni wa kaHiti kupwa bihilo. 14 Jozefu mwamanesele kutsinda ishe, welukile ku Ijipiti na bandolome bendi na boshe baje baile nabo na kutsinda ishe.

15 Bandolome ba Jozefu mubamwene ngwabo ishabo natsi, bendekele ngwabo: “Hamo Jozefu ali na nkulundundu hali yetu, co alinga shambandinga mwafwa ya byuma byabibi byoshe bitwamulingile.” 16 Co batumine ou muzimbu kuli Jozefu ngwabo: “Isho simbu kanda atse washikile ngwendi: 17 ‘Mukaleke Jozefu ngweni: “Njikulomba shukulu-kambu, konekela milonga ya bandolome bobe na bubi bubalingile kuli yobe ha kukulinga mwamubi.” Ngeci tukulomba ngwetu ukonekele milonga yetu mwafwa netu tu bangamba ba Njambi ya isho.” Co Jozefu walilile mubamulekele awa majwi. 18 Co bandolome bendi bakuwililile kuli ikeye na kwendeka ngwabo: “Tulinge mwoshe muushakela mwafwa tunapu tu bindungo bobe.” 19 Jozefu wabalekele ngwendi: “Keti muzibe lyoba. Kuma yange Njambi ndi? 20 Nameme mwayongwele kunjilinga mwamubi, oloni Njambi watabesele eci cuma cilingiwe mangana byuma byende mwamubwa mangana obole banu babangi ngwe mwali na kulingila ha simbu ino. 21 Ngeci, keti muzibe lyoba. Njitwalelelaho kumyana byakulya hamolika na bana beni.” Co wabazembelekele na kubakanyamesa.

22 Jozefu watwaleleleleho kukala mu Ijipiti na bakunjibo ya ishe, co wayoyele myaka 110. 23 Jozefu wamwene batekulwila bendi, wamwene batekulu ba Efremu, co lalo wamwene na bana ba Makeya muna Manase. Aba bana basemukilile ha mabuli a Jozefu.* 24 Jozefu mwakele hayehi na kutsa, walekele bandolome bendi ngwendi: “Njili hayehi na kutsa, oloni Njambi akamikwasa, co akamitundisa muno mu lifuti na kumitwala ku lifuti lyakulahesele Abrahamu na Isaki na Jakobu.” 25 Co Jozefu wasingisile bana ba Isalele ngwendi: “Njambi mwakamikwasa na kumitundisa muno mu lifuti, mukambate bitsiya byange na kuya nabyo.” 26 Jozefu watsililile mu Ijipiti te ali na myaka 110, co bakwitile mubila wendi bumbanda mangana keti ubole, kutundaho bamwakele mu kofini.