EKELESIYA

1 Awa akewo majwi a muka-kukungulula banu, muna Devidi, mwene wa mu Jelusalema.

 7 Bindonga byoshe biya mu kalunga-ndonga, oloni kalunga-ndonga kashulu.

Co mema akeluka kuje kubishangumukila bindonga na kuputuka kwita lalo.

10 Kuma kuli cuma cakenika munu ngwendi, “Taleni eci caciha” ndi?

12 Yange muka-kukungulula banu, njinapu nji mwene ya Isalele mu Jelusalema. 13 Njakele mbunge yange ku kulilongesa na kutondesesa na mana byuma byoshe binalingiwa ha lifuti-libu, kulumbununa bipangi bya kujukisa bije byanana Njambi ku bana ba banu, bije bikabazezamesa.

16 Co njalyendekesele mu mbunge yange ngwange: “Njinalikungulwila mana amangi kutubakana boshe baje bakeleko kunima yange mu Jelusalema, co mbunge yange yawanene mana na mangana amangi manene.” 17 Njakele mbunge yange ku kuzibuka mana na ku kuzibuka kuzaluka na ku kuzibuka bulema, co ebi nabyo binapu lika ngwe kusheka lihunzi.

2 Co njalyendekesele mu mbunge yange ngwange: “Imaneni njicesekeko tahi senga mangana njimone bubwa butundamo.” Oloni kuli? Nayo yangoco.

 2 Njendekele ha tujolo ngwange, “Tunapu kuzaluka!”

Co njendekele ha senga ngwange, “Ikwasa bikajo?”

3 Njesekele kulikobelesa mu kunwa binyu oku njinyunga mana ange. Njelwile na byuma bya bulema mangana njimone cuma cacibwa cibasa kulinga banu ha matangwa amandondo a kuyoya kwabo ha lifuti-libu. 4 Njapangele bipangi byakama. Njalitungilile binjibo na kulima mahya a binyu. 5 Njalimine bitungu na kubwahesa myela yaibwa ya kuhwimina, co njakuninemo miyati yoshe ya miti ije ima bushuka. 6 Njalipangelele mashali mangana njishangelele miti yange ije ili na kukola mwamubwa. 7 Njalikungulwilile bangamba ba banalume naba banakazi, co njakele na bangamba baje basemukilile mu njibo yange. Co lalo njalikungulwilile bimuna babangi, bingombe na bimanga na bimembe. Bapwile babangi manene kutubakana babakele nabo boshe baje bakeleko kunima yange mu Jelusalema. 8 Njalikungulwilile siuva na goldi, bije binapu bufuko bwa bimyene na bwa mu maprovinsi. Njalikungulwilile lalo baka-kwimba ba banalume na ba banakazi hamolika na byuma bije bikazibisa kubwaha bana ba banalume, kulumbununa banakazi, eyo, njalikungulwilile banakazi babangi. 9 Ngeci njapwile wakama manene kutubakana boshe baje bakeleko kunima yange mu Jelusalema, co njatwaleleleleho kukala na mana.

10 Kunjalyuminine cuma coshe-coshe cinjashungwiiye.* Kunjabindikile mbunge yange cuma coshe-coshe ca senga mwafwa mbunge yange yabwahelele mwafwa ya kupanga na nzili, co eci cikeco capwile cikandelela cange ca kupanga na nzili. 11 Oloni munjatalele bipangi byoshe binjapangele na maboko ange, na bipangi byoshe binjondanganene, njamwene ngwange byoshe byapwile byangoco. Byapwile lika ngwe kusheka lihunzi. Nacimo bene capwile ca seho hano hasi cahi.

12 Co njakele mbunge ku mana na ku kuzaluka na ku bulema. (Mwafwa bikajo byasa kulinga munu uje aija munima ya mwene? Nabimo byahi kubanga bibanalingi laja.) 13 Co njamwene ngwange mana apwa a seho kutubakana bulema ngecilika ceke mucapwila ca seho kutubakana lisusulungu.

14 Muka-mana akamono bwino, oloni cilema akende mu lisusulungu. Njinananguka lalo ngwange boshe mamaneselelo abo amolika. 15 Co njalyendekesele mu mbunge yange ngwange: “Byuma bilingiwa kuli cilema bikebyo bilingiwa na kuli yange.” Co bubwa muka bunjinawana mu kukala manene na mana? Ngeci njalyendekesele mu mbunge yange ngwange, “Ebi nabyo binapu byangoco.” 16 Mwafwa wahi akatwalelelaho kwanuka muka-mana nambe cilema. Mu matangwa a kulutwe, boshe bakabebala. Co muka-mana akatsa bati? Akatsa ngwe mwakatsi cilema.

17 Ngeci njazindile kuyoya, mwafwa byuma byoshe byakele na kulingiwa hano hasi byanjizibalesele ku mbunge, mwafwa byoshe byapwile byangoco. Byapwile lika ngwe kusheka lihunzi. 18 Njazindile byoshe binjondanganene hano hasi, mwafwa njinapande kubisezela munu uje aija munima yange. 19 Co iya azibuka indi apwa muka-mana indi cilema? Oloni ikeye atwamenena byuma byoshe binjalifwitile kupanga na nzili na mana mu kubiwana hano hasi. Ebi nabyo binapu byangoco. 20 Ngeci mbunge yange yazeyele munjamwene bipangi byoshe binjondanganene hano hasi. 21 Mwafwa munu nasa kupanga na nzili, nasa kupanga na mana na mangana na butongwe, oloni byuma byendi byoshe napande kubisezela mukwabo uje kabipangelele. Ebi nabyo binapu byangoco, co lalo bunapu bukalu bwakama.

22 Bikajo byawana munu mu bipangi byendi byoshe byondangana na mu byuma bije bimulingisa apange na nzili hano hasi? 23 Mwafwa ha matangwa oshe a kuyoya kwendi, bipangi byendi bimuzibisa kubabala na kumujukisa, co nameme butsiki mbunge yendi kuihwimi. Ebi nabyo binapu byangoco.

24 Kukwesi cuma cacibwa ku munu kutubakana kulya na kunwa na kulikuwa bipangi byendi byanondangana. Njinananguka ngwange ebi nabyo bitunda mu liboko lya Njambi wa busunga. 25 Mwafwa iyajo akali bwino na kunwa bwino kutubakana yange?

26 Njambi akana mana na mangana na kubwahelela kuli munu uje amuzibisa kubwaha. Oloni muka-bubi amwana cipangi ca kukungulwila lika byuma uje azibisa Njambi wa busunga kubwaha. Ebi nabyo binapu byangoco, binapu lika ngwe kusheka lihunzi.

9 Bika byawana muka-kupanga mu kufwitangana kwendi kwoshe? 10 Njinamono bipangi byanana Njambi ku bana ba banu mangana bibazezamese. 11 Byuma byoshe nabitanga mwamubwa ha simbu yabyo. Naka na lishungu lya kuyoya myaka yoshe mu bimbunge byabo. Nameme ngoco, banu kubakazibuka bipangi byanapanga Njambi wa busunga, kutunda ku mashangumukilo kweta na ku mamaneselelo.

12 Njinamono ngwange kukwesi cuma cacibwa ku banu kutubakana kubwahelela na kulinga byuma byabibwa mu kuyoya kwabo, 13 co lalo ngwange munu woshe napande kulya na kunwa na kubwahelela na bipangi byendi byoshe byanondangana. Obu bunapu bwana bwa kutunda kuli Njambi.

14 Njinazibuka ngwange byuma byoshe byatanga Njambi wa busunga bikalako myaka yoshe. Kukwesi ca kubwezelelako, co lalo kukwesi ca kutundisako. Njambi wa busunga nabitanga mu ngila ei mangana banu bamuzibile lyoba.

15 Byuma byoshe bilingiwa, binalingiwa laja, co byoshe bije bija, kubyakele na laja. Oloni Njambi wa busunga akatondo bije bibanakabangeya banu.*

16 Njinamono lalo eci cuma hano hasi ngwange: Mu mwela wa kusompela mu kusungama mwakele bubi, co mu mwela wa kusungama namwo mwakele bubi. 17 Ngeci njalyendekesele mu mbunge yange ngwange: “Njambi wa busunga akasompa baka-kusungama na baka-bubi, mwafwa cipangi coshe cili na simbu yaco, na bilinga byoshe bili na simbu yabyo.”

18 Co njalyendekesele lalo mu mbunge yange ha bana ba banu ngwange Njambi wa busunga akabeseka na kubamona ngwendi banapu tusitu, 19 mwafwa kuli mamaneselelo a banu na mamaneselelo a tusitu, boshe mamaneselelo abo amolika. Mwakatsi munu mukemwo mwakatsi na kasitu, boshe bali na sipilitu imolika. Ngeci, banu kubatubakana tusitu mwafwa byuma byoshe byangoco. 20 Boshe bali na kuya ku mwela umolika. Boshe batunda ku likungu, co lalo boshe bali na kwiluka ku likungu. 21 Iyajo azibuka indi sipilitu ya banu ikai mwilu, co sipilitu ya tusitu ikai mu libu? 22 Co njamwene ngwange kukwesi cuma cacibwa ku munu kutubakana kubwahelela na bipangi byendi, mwafwa cikeco cikandelela cendi. Mwafwa iya asa kumulingisa amone byuma bikalingiwa munima yendi nga natsi?

4 Co lalo njakele mbunge ku bilinga bya kulyatelela bije bikalingiwa hano hasi. Njamwene misozi ya baje babanalyatelela, co kubakele na munu wa kubazembeleka. Baka-kubalyatelela bakele na nzili hali bakebo, co kukwakele wa kubazembeleka. 2 Co njamwene ngwange banu baje banatsi laja bali kulutwe kutubakana baje bacili na kuyoya. 3 Oloni uje kanda asemukeni natubakana boshe, mwafwa kanda amone byuma byabibi bili na kulingiwa hano hasi.

4 Co lalo njinamono ngwange banu baje bali na kulihyana bakapanga manene na nzili na butongwe. Ebi nabyo binapu byangoco. Binapu lika ngwe kusheka lihunzi.

5 Cilema eteka maboko endi oku ayondwa.

6 Kuhwimako kamandondo kwakubwa kutubakana kupanga manene na nzili* na kusheka lihunzi.

7 Njakele lalo mbunge ku cakumwenako cikwabo ca byuma byangoco hano hasi: 8 Kuli munu wakala likalyendi, wa kujeneka kabusamba. Kesi na mwana nambe munaina, oloni bipangi byendi byakondangana mubyakaya muje. Mesho endi kuwesi kujauka na bufuko. Kuma acikalihulani ngwendi, ‘Iya injili na kufwitanganena ngacije na kulyumina byuma byabibwa’ ndi? Ebi nabyo binapu byangoco, co lalo binapu bipangi bya kujukisa.

9 Banu babali banatubakana umolika, mwafwa mu kuundanga kwabo mutunda byabibwa. 10 Nga umo wabo awa, mukwabo asa kumwindula. Oloni bika bilingiwa kuli uje awa kwa kujeneka wa kumwindula?

11 Co lalo nga banu babali balala hamolika, co balitwiminina, oloni umo asa kulitwiminina bati? 12 Co munu asa kulwisa munu umolika, oloni babali kasa kubalwisa. Mukole wa milindi itatu kuwasa kubatuka bwasi.

13 Mwanike wa mana wa kahutu ali kulutwe kutubakana mwene wa cilema wa kakulukazi uje neceloni kutambula binangulo. 14 Mwafwa watundile* mu kamenga na kupwa mwene nameme wasemukilile mu buhutu ha simbu yayulile uje mwene wa kakulukazi. 15 Njatalesesele boshe baje bakele na kuyoya na kwenda hano hasi, hamolika na byuma bikalingiwa kuli mukwenje uje enga mu mwela wa mukwabo. 16 Nameme baka-kumukundwiya babangi, oloni baje baija munima kubakamushaka. Ebi nabyo binapu byangoco. Binapu lika ngwe kusheka lihunzi.

5 Nyanyama nomu muwendela nga uya ku njibo ya Njambi wa busunga. Kwakubwa kushwenako na kutolilila kutubakana kwana mulambu ngwe mubakalingi bilema, mwafwa kubazibuka ngwabo bibali na kulinga byabibi.

2 Keti uzambwile kwendeka nambe kutabesa mbunge yobe ikulingise ulusuke mu kwendeka ku mesho a Njambi wa busunga, mwafwa Njambi wa busunga wakala mwilu, oloni yobe wakala ha lifuti-libu. Mukemwo majwi obe anapande kupwa amandondo. 3 Mwafwa bilota bikatundu ha kukala na bisinganyeka byabingi, co byakatatoka cilema bikatundu ha majwi amangi. 4 Nga ulikumiiya kuli Njambi, keti ukotokele kulinga biunalikumiiya, mwafwa bilema kubesi kumuzibisa kubwaha. Linga biunalikumiiya. 5 Cili kulutwe kujeneka kulikumiiya kutubakana kulikumiiya na kujeneka kulinga biunalikumiiya. 6 Keti utabese kanwa kobe kakulingise bubi, co keti wendeke ku mesho a kangelo* ngwobe: “Njinalimbenjele ha kulinga cije cikumiiyo.” Bika biulingisila Njambi wa busunga akulubalele mwafwa ya byuma biunendeka, ngeci anyongese bipangi bya maboko obe? 7 Mwafwa ngecilika kukala na bisinganyeka byabingi mukukanenela bilota, kwendeka majwi amangi nakwo kunapu kwangoco. Oloni zibila Njambi wa busunga lyoba.

8 Nga umona mwata wakama alyatelela tuhutu, na kujeneka kusompa mu kusungama na kuhengesa busunga mu mbongi yeni, co keti ukomoke, mwafwa ou mwata bali na kumumona kuli uje namutubakana ku nzili, co lalo kuli bakwabo banabatubakana.

9 Co lalo byuma bilikamenesa lifuti-libu bakalipangelabyo mukati kabo boshe, nameme mwene nendi bakamwana byuma bilikamenesa lifuti-libu.

10 Uje wazema siuva kakajauka na siuva, co uje wazema bufuko kakajauka na byuma byakatambula. Ebi nabyo binapu byangoco.

11 Nga byuma byabibwa bilibwezelela, co na baka-kubilya nabo balibwezelela, co babenya kubimukwasa, alinga lika byakutala na mesho.

12 Muka-kupanga akalikuwu kulala tulo nameme akali byabingi nambe byabindondo, oloni byuma byabingi bya muka-kufuka kubyesi kumumwesa tulo.

13 Kuli bukalu bwakama bunjinamono hano hasi: bufuko buje bunakobelesa babenyabwo mu bukalu munima ya kulikungulwilabwo. 14 Buje bufuko bwanyongele mwafwa ya mingoso ije kuyendele mwamubwa, co mwakukele na mwana, nacimo cahi casaleleko ku bufuko bwendi.

15 Ngecilika munu mwasemukile mwimo lya ina mutotototo, mukemwo lalo mwakeluka mutotototo ngwe mwasemukilile. Co nacimo cahi casa kuya naco ku byuma byoshe byanondangana.

16 Obu nabwo bunapu bukalu bwakama. Muje bene mwezilile mukemwo lalo mwaila, co bubwa muka bwawana uje atwalelelaho kuundanganena mungoco? 17 Co lalo ha litangwa na litangwa akali ngwe uje alila mu busilo oku ali na kuziba manene cifwayoyo na kubabala na kulubala.

18 Binjinamono ngwange byabibwa, co lalo binapande ebi: munu napande kulya na kunwa na kubwahelela na bipangi byendi byoshe byakondangana hano hasi ha matangwa amandondo a kuyoya kwendi aje anamwana Njambi wa busunga, mwafwa eci cinapu cikandelela cendi. 19 Co lalo nga Njambi wa busunga nana munu bufuko na byuma bya ku mubila, hamolika na nzili ya kulikuwabyo, co napande kutambula cikandelela cendi na kubwahelela na bipangi byendi byanondangana. Ebi binapu bwana bwa kutunda kuli Njambi. 20 Mwafwa kamono nomwo muwashatukila matangwa a kuyoya kwendi, mwafwa Njambi wa busunga namuzezamesa na kubwahelela kwa mbunge yendi.

6 Kuli bukalu bukwabo bunjinamono hano hasi, co bunalisala ku banu. 2 Njambi wa busunga akana munu bufuko na byuma bya ku mubila na bumpau, co akala na byuma byoshe byashungwiya. Nameme ngoco, Njambi wa busunga kamulingisa ngwendi alikuwebyo, oloni munu weka ikeye asa kulikuwabyo. Ebi binapu byangoco, co lalo binapu kayando kakama. 3 Nga munalume akala na bana 100 na kuyoya myaka yaingi na kukulubala, oloni kalikuu byuma byendi byabibwa simbu kanda aye mu cihilo, co njendeka ngwange na mbututu uje natsila mwimo ali kulutwe. 4 Mwafwa ou nebi byasemukilile bene byahi, co nai mu lisusulungu, co lalo lizina lyendi banalifwiki mu lisusulungu. 5 Nameme kamwene litangwa nambe kuzibuka cuma coshe-coshe, oloni anga namutubakana. 6 Seho mukajo iliho nga munu ayoya myaka 2,000 na kujeneka kulikuwa kuyoya? Ngwetu banu boshe bakai mu mwela umolika.

7 Byoshe byakafwitangana munu binapu lika kulingila kulya, oloni lishungu lyendi lya kulya kulyesi kuhwa. 8 Mwafwa muka-mana natubakanena hali cilema, nambe bubwa mukani bwawana kahutu ha kuzibuka mwakuliyoyesela? 9 Kwakubwa kulikuwa biwamona mesho kutubakana kukabangeya mashungu. Ebi nabyo binapu byangoco, binapu lika ngwe kusheka lihunzi.

10 Byoshe biliko babilukile laja mazina, co cifwa ca munu cinajomboloka, co kasa kulinga bimata na munu uje namutubakana ku nzili. 11 Nga majwi* atuma manene, apwa angoco, co akwasa bati munu? 12 Iya azibuka byuma byabibwa byanapande kulinga munu mu kuyoya ha matangwa amandondo a kuyoya kwendi kwangoco kuje kunapu lika ngwe munzinze? Iya asa kuleka munu byuma bikalingiwa hano hasi munima ya kutsa kwendi?

7 Lizina lyalibwa linatubakana mazi amabwa, co litangwa lya kutsa linatubakana litangwa lya kusemuka. 2 Kwakubwa kuya ku njibo ya butsi kutubakana kuya ku njibo kuje kuli cilika, mwafwa awa akewo mamaneselelo a munu, co baje bali na kuyoya banapande kwakako mbunge. 3 Busiwa bunatubakana tujolo mwafwa kubihilila kulingisa munu apwe munu wamubwa.* 4 Mbunge ya muka-mana ili ku njibo ya butsi, oloni mbunge ya cilema ili ku njibo kuje kuli kulisamba.

5 Cili kulutwe kutolilila ku cinangulo ca muka-mana kutubakana kutolilila ku mwaso wa bilema. 6 Mwafwa tujolo twa cilema tunapu ngwe kutotoka kwa bikuni bya mingonga bije bili na kushukuma mwisi ya ndeho, co ebi nabyo binapu byangoco. 7 Kayando kasa kuzalwisa muka-mana, co lizika-kanwa litengulula mbunge ya munu.

8 Mamaneselelo a ñanda apwa amabwa kutubakana mashangumukilo ayo. Kwakubwa kukala na mbunge ya kubandamena kutubakana kulijundula. 9 Keti ulubale bwasi mwafwa kulubala bwasi kwakala mu bimbunge bya bilema.*

10 Keti wendeke ngwobe, “Mwafwa bika matangwa a kunima apwile amabwa kutubakana ano?” Mwafwa keti mana akulingisa wihule ngoco.

11 Mana hamolika na buswana binapu byabibwa, co bikwasa baje bali na kumona ceke ca litangwa.* 12 Mwafwa mana anyungilila, ngecilika mwa bimbongo mubikanyungilila. Oloni bubwa bwa mangana obu: Mana anyungilila mwonyo wa babenyawo.

13 Singanyekesesa ha bipangi bya Njambi wa busunga, mwafwa iyajo asa kwolola byanapengapengesa? 14 Ha litangwa lyalibwa, singanyekesesa ha bubwa bwalyo, oloni ha litangwa lya bukalu anuka ngwobe Njambi wa busunga necelela litangwa lyalibwa na litangwa lya bukalu mangana banu keti bazibuke bikalingiwa kuli bakebo kulutwe.

15 Mu kuyoya kwange kwoshe kwangoco, njinamono byuma byoshe. Kushangumukila kuli muka-kusungama uje anyonga nambe wapwa muka-kusungama, kutwala kuli muka bubi uje ayoya simbu yailaha nameme ali na kulinga byuma byabibi.

16 Keti upwe muka-kusungama kutubakanesa nambe kulimwesa ngwobe uli manene na mana. Bika biulinyongesela yobe babenya? 17 Keti upwe manene muka-bubi nambe kupwa cilema. Bika biutsila bwasi? 18 Kwakubwa kunyunga binangulo byoshe bibali. Keti ubyaneho cimo, mwafwa munu uje akazibila Njambi lyoba atambula binangulo byoshe bibali.

19 Mana alingisa munu ali nawo akale na nzili kutubakana banu 10 bali mu nganda. 20 Mwafwa kukwesi munu wa kusungama hano hasi uje akalingi byuma byabibwa simbu yoshe kwa kujeneka kulinga bubi.

21 Co lalo keti wake mbunge ku majwi oshe abendeka banu, keti ngoconi ukaziba ngamba yobe akwendeka mwamubi.* 22 Mwafwa nobe uzibuka mwamubwa mu mbunge yobe ngwobe unendeka bakweni mwamubi ha bisimbu byabingi.

23 Njesekele byoshe ebi na mana ange, co njendekele ngwange: “Njinapu muka-mana.” Oloni byanjitangele. 24 Byuma bije binalingiwa, wahi abikwata bwino, co binalobo manene. Iya asa kubizibisisa? 25 Njakele mbunge yange ku kuzibuka mana, na kuwatondesesa, na kuwashakezeka, na kuzibuka byuma bikalingisa byuma bilingiwe, na kuzibisisa bubi bwakala mu bulema, na bulema bwakala mu kuzaluka. 26 Co njawanene ngwange cuma cacibi kutubakana kutsa cinapu munakazi uje napu ngwe muheto wa ciyambi, uje mbunge yendi inapu ngwe manda akama, uje lalo maboko endi anapu ngwe malyenge a mu kamenga. Munu uje akazibisa Njambi wa busunga kubwaha, asa kupusunuka uje munakazi, oloni muka-bubi bamulabula.

27 Muka-kukungulula banu ngwendi: “Taleni, ebi bikebyo binjinawana. Njatondesesele cuma na cuma mangana njiwane shongo na ntsina. 28 Binjakele na kutonda kunjabiwanene. Ha banu 1,000 njawaneneho munalume umo wa kusungama, oloni aha ha banu boshe kunjawaneneho munakazi wa kusungama. 29 Njinawana lika eci cuma: Njambi wa busunga watangele banu kupwa ba kusungama, oloni banakabangeya biyongola byabo.”

8 Iya napu ngwe munu wa mana? Iya azibuka mwakumanesela bukalu?* Mana a munu azitula cihanga cendi na kuzitula minkanya mu luholo lwendi.

2 Njendeka ngwange: “Ononoka mashiko a mwene mwafwa unalikumiiya na Njambi. 3 Keti uzambwile kutunda ku mesho endi. Keti wimanene byuma byabibi mwafwa asa kulinga byoshe byashaka, 4 mwafwa lijwi lya mwene lili na nzili. Iyajo asa kwihulako ngwendi, ‘Bika biuli na kulingila ngacije?’”

5 Uje ononoka lishiko kakanyongo, co uje ali na mbunge ya mana, azibuka simbu inapande ya kulinga byuma na mwakubilingila.* 6 Ñanda yoshe ili na simbu yayo na mwakuitalela,* mwafwa bukalu bwa banu bunatumu. 7 Hakuwana ngwe wahi azibuka bikalingiwa kulutwe, iya azibuka mubikafwila?

8 Munu kesi na nzili ha sipilitu* nambe kuibindika. Mu ngila imolika, munu kesi na nzili ya kubindika litangwa lya kutsa. Munu uje ali mu nzita kubasa kumusokola. Mu ngila imolika, bubi kubutabesa baje bali na kubulinga batewe.*

9 Njinalimwena ebi byuma byoshe munima ya kwaka mbunge yange ku bipangi byoshe bije binalingiwa hano hasi. Ha simbu yoshe ei, munu nalyatelela mukwabo munu na kumulinga mwamubi. 10 Co njamwene baka-bubi babatsinda, baka-bubi baje bakele na kukobela na kutuhuka mu mwela wa kujela. Oloni kukwetile simbu, babebalele muje mu nganda mubakele na kulingila bubi. Ebi nabyo binapu byangoco.

11 Hakuwana ngwe baje banalingi byuma byabibi kubabanene bwasi kashitiko, bimbunge bya banu bikaluka kulinga byuma byabibi. 12 Nameme muka-bubi alinga byuma byabibi bisimbu 100 na kutwalelelaho kuyoya myaka yaingi, oloni njizibuka ngwange baje bazibila Njambi wa busunga lyoba, byuma bibendela mwamubwa mwafwa ya kuzibila Njambi lyoba. 13 Oloni byuma kubyendela mwamubwa muka-bubi, co lalo kasa kubwezelela ku matangwa endi aje anapu ngwe munzinze, mwafwa kesi kuzibila Njambi lyoba.

14 Kuli cuma cangoco cije cikalingiwa hano hasi. Kuli banu ba kusungama babakalingi ngwe banalingi byuma byabibi, na banu bababi babakalingi ngwe banalingi byuma bya kusungama. Njendeka ngwange eci naco cinapu cangoco.

15 Mukemwo njalekele banu ngwange cuma cacibwa cinapu kubwahelela, mwafwa kukwesi cuma cacibwa kuli munu hano hasi kutubakana kulya na kunwa na kubwahelela. Ebi bikebyo byanapande kulinga omwo apanga na nzili ha matangwa a kuyoya kwendi kwanamwana Njambi wa busunga hano hasi.

16 Njakele mbunge yange ku kukala na mana na ku bipangi byoshe bikalingiwa hano hasi, co kakangi kunjakele na kumona tulo butsiki na mutanya.* 17 Njatondesesele bipangi byoshe bya Njambi wa busunga, co njanangukile ngwange banu kubasa kuzibisisa bikalingiwa hano hasi, nameme beseke bati kubasa kubizibisisa. Nameme bendeke ngwabo bali na mana a kubizibuka, kubasa kubizibisisa.

9 Ngeci njakele mbunge ku byuma byoshe ebi, njawanene ngwange baka-kusungama na baka-mana hamolika na bipangi byabo bali mu maboko a Njambi wa busunga. Banu kubazibuka cizemo na cizindo cakeleko kunima simbu kanda bakaleko. 2 Boshe bali na mamaneselelo abo, baka-kusungama na baka-bubi, banu bababwa na bakujela na bakujwala, baje bana milambu na baje kubana milambu. Munu wamubwa napu lika ngwe muka-bubi. Uje alisinga napu lika ngwe uje kazambwila kulisinga. 3 Kuli eci cuma cikalingiwa cije cizibisa cifwayoyo hano hasi, mwafwa boshe mamaneselelo abo amolika. Mu bimbunge bya banu munashulu bubi, co lalo mu bimbunge byabo muli buzaluke ha simbu yoshe ibali na kuyoya, kutundahoco batsa.

4 Nga munu acili na kuyoya, co kucili lilabelelo, mwafwa katali wa kuyoya natubakana ndumba wa kutsa. 5 Mwafwa baje bali na kuyoya bazibuka ngwabo bakatsa, oloni baje banatsi nacimo cibazibuka cahi, co lalo kubesi na fweto* mwafwa banabebala hibya. 6 Co lalo cizemo na cizindo cabo na cipululu cabo binanyongo, co kubesi lalo na mutamba mu byuma bili na kulingiwa hano hasi.

7 Ya ukalye byakulya byobe mu kubwahelela na kunwa binyu byobe na mbunge ya kubwahelela, mwafwa Njambi wa busunga nabwahelela laja na bipangi byobe. 8 Simbu yoshe bizalo byobe bipwe bya kutoka,* co likwite mazi ku mutwe. 9 Likuwe kuyoya na munakazi wobe uje iwazema, ha matangwa oshe a kuyoya kwobe kwangoco aje anakwana Njambi hano hasi, ha matangwa obe oshe angoco. Mwafwa ou ukewo mutamba wobe mu kuyoya na kuundangana kwobe kuje kuuli na kuundangana hano hasi. 10 Byoshe biunapande kupanga na maboko obe, bipange na nzili yobe yoshe mwafwa mu Cihilo* muuya kumwesi bipangi nambe biyongola nambe mangana nambe mana.

11 Njinamono lalo cuma cikwabo hano ha lifuti-libu, ngwange baka-lumbisi kubesi kuhyana mu bweho bwa kushatuka simbu yoshe, baka-nzili kubesi kuhyana mu nzita simbu yoshe, baka-mana kubesi kukala na byakulya simbu yoshe, bakunyanyama kubesi kukala na bufuko simbu yoshe, baka-mangana byuma kubyesi kubendela mwamubwa simbu yoshe, mwafwa simbu ya bukalu na byuma bya kukasumuna* bikabezila boshe. 12 Mwafwa munu kazibuka simbu yaliwana na bukalu. Ngecilika mwa bisi mubakabakwata mu manda, na tuzila mubakabakwata mu miheto, bana ba banu nabo bakaliwana mu simbu ya bukalu mu bukabawana mu kukasumuna.

13 Njanangukile lalo cuma cimo kutalesa ku mana hano hasi, co canjizibisile kubwaha: 14 Kwakele nganda yaindondo muje mwakele banu babandondo, co mwene wa nzili waile na kuilwisa, co wakaizengelekele na kukayaka mu bimpaka byakama. 15 Muje mu nganda mwakele munalume wa mana wa kahutu, co wobwele ije nganda na mana endi, oloni naumo wahi wanukile uje munalume wa kahutu. 16 Co njalyendekesele ngwange: ‘Mana apwa amabwa kutubakana nzili, oloni mana a kahutu bakawasembulula, co majwi endi kubesi kuwatolilila.’

17 Kwakubwa kutolilila ku majwi a kwendekela mwisi a muka-mana kutubakana kutolilila ku majwi a kutambeka a muka-kuyula bilema.

18 Mana apwa amabwa kutubakana bitwa bya nzita, oloni muka-bubi umolika asa kubiisa byuma byabibwa.

10 Ngecilika mwa binzinzi ba kutsa mubakalingisila mazi a lwengo lwalubwa abihye na kunika mwamubi, bulema bwabundondo nabwo bukabiisa mana na bumpau bwa munu.

2 Mbunge ya muka-mana ikamutwamenena mu ngila yaibwa, oloni mbunge ya cilema ikamutwamenena mu ngila yaibi. 3 Mu ngila mwoshe mwenda cilema amwesa ngwendi kesi na mana, co alingisa banu boshe bazibuke ngwabo napu cilema.

4 Nga muka-kuyula akulubalela manene, keti utunde mu mwela wobe, mwafwa kuwa mbunge kutepulula ku bubi bwakama.

5 Kuli cuma cibinjisa mbunge cinjinamono hano hasi. Eci cinapu kusebuka kwa baje bali na moko. 6 Bilema bakabaka ha bitwamo bya helu, oloni baka-kufuka* bakabaka ha bitwamo bya mwisi.

7 Njinamono bangamba bendela ha myongo ya tubalu, oloni bana ba bimyene benda hasi ngwe bangamba.

8 Munu uje enda bwina nasa kuwilamo, co uje atuba bwina mu cibumbe ca mamanya banasa kumushuma ku linyoka.

9 Munu uje akendi mamanya, mamanya anasa kumubulumuna,* co munu uje akatabula biti, bije biti binasa kumubulumuna.

10 Nga cikwata ca cikubo cinakundwa, oloni munu kacotola, co mwacipangesa kubanga alikanyeke manene. Oloni mana akakwasa munu alinge byuma mwamubwa.

11 Nga linyoka abanga kushuma munu simbu kanda bamushasheye, co na seho bene ya muka-kushasheya wa mutongwe* yahi.

12 Majwi atunda mu kanwa ka munu wa mana apwa amabwa, oloni kanwa ka cilema kamunyongesa. 13 Majwi a kulibanga atunda mu kanwa kendi anapu a bulema, co majwi endi a mamaneselelo anapu a buzaluke, co anena bukalu. 14 Oloni cilema atwalelelaho lika kwendeka.

Munu kazibuka bikalingiwa kulutwe. Iya asa kumuleka bikalingiwa munima ya kutsa kwendi?

15 Bipangi byakondangana cilema bikamujukisa mwafwa kazibuka nameme ngila imutwala mu nganda.

16 Lifuti libindama nga bali na kuliyula kuli mwene wa mwanike, co lalo bimyata bendi bakaputuka kulya na kunwa ku mutondo. 17 Lifuti libwahelela nga bali na kuliyula kuli mwene uje wasemuka ku nanga ya bulemu, co bimyata bendi bakali na kunwa ha simbu inapande mangana bawane nzili, keti kulingila kupenda.

18 Kukala manene na bulwa kulingisa ciluli cisiuke, co maboko a kuzeya alingisa njibo inyokwe.

19 Byakulya bikalingisa munu ajole, co binyu bikalingisa munu alikuwe kuyoya, oloni bimbongo bikakwasa munu mu byuma byatonda.

20 Keti usinge* mwene nameme mu mbunge yobe,* co keti usinge muka-kufuka mu mulili wobe, mwafwa kazila nasa kuya na kumuleka* nambe cakutanga cije cili na mambaba cinasa kuya na kwendeka biunendeka.

11 Umbila likende lyobe ha mema, mwafwa munima ya matangwa amangi wakuliwana lalo. 2 Anako mutamba umo wa byuma byobe ku banu 7 nambe banu 8, mwafwa kuuzibuka bukalu bwija ha lifuti-libu.

3 Nga mashelwa analemenena na mema, co nyonzi inyoka ha lifuti-libu, co nga muti uwila ku mbwela nambe ku kunto, co okwo bene ku mwela kuunawila kukekwo kuukala.

4 Uje atala lihunzi kakunu mbuto, co uje atala mashelwa kateje.

5 Ngecilika omwo kuuzibukila muikapangela sipilitu mu bitsiya bya mbututu uje ali mwimo lya ina, mukemwo lalo kuuzibukila bipangi bya Njambi wa busunga uje akalingi byuma byoshe.

6 Kuna mbuto yobe mutondo, co keti wecelele maboko obe ahwime kweta na ku mangwezi, mwafwa kuuzibuka ili imo ikola mwamubwa, kuuzibuka indi ei indi ije ikwabo, indi hamo byoshe bikola mwamubwa.

7 Ceke capwa cacibwa, co kwakubwa kumona litangwa. 8 Mwafwa nga munu ayoya myaka yaingi, co napande kulikuwayo yoshe. Oloni napande kwanuka ngwendi matangwa a lisusulungu anasa kupwa amangi. Byoshe bije bija binapu byangoco.

9 Obe mukwenje, bwahelela simbu ucili mukwenje, co tabesa mbunge yobe ibwahelele mu matangwa a bukwenje bwobe. Linga muinai mbunge yobe, co ya kwoshe kuwakutwala mesho obe, oloni zibuka ngwobe Njambi wa busunga akakusompa ha byuma byoshe biulinga. 10 Ngeci, tundisa mu mbunge yobe byuma byoshe bili na kukupindisa, co nyungilila mubila wobe ku byuma bije bibulumuna, mwafwa bukwenje na bwanike binapu byangoco.

12 Ngeci, anuka Ishamatanga yobe Wakama mu matangwa a bukwenje bwobe, simbu kanda matangwa a kayando* aije, simbu kanda myaka yete ije iukendeka ngwobe: “Kunjesi na kulikuwa kuyoya,” 2 simbu kanda litangwa na ceke na ngonde na bingongonosi bizibale, co lalo* simbu kanda mashelwa alikungulule lalo munima ya kunyoka, 3 ha litangwa libakajaja* baka-kunyunga ku njibo, na banalume ba kukanyama mubakashumbilila, na banakazi mubakalikela kulola bunga mwafwa ya kupwa babandondo, na bambanda baka-kutala mu mawindo mubakamona lisusulungu, 4 nomwo bikolo binatalesa ku bitapalo bakabishoka, nomwo cilumo ca kulola bunga ha limanya cikazibikila mwisi, nomwo munu akenduka mwafwa ya kuziba kazila ohya, nomwo bambanda ba myaso boshe bakembila mwisi. 5 Co lalo munu akatewa myela ya kulunduka na kutewa kwenda mu tapalo. Co muti wa omondi ukatema, co mbimba akalikoka mu kwenda, co bushuka bwa kapa-beri buje bukanene cashu ca kulya bukatabuka, mwafwa munu ali na kuya ku njibo yendi ya myaka yoshe, co baka-kulila bali na kwendangana mu ngila. 6 Anuka Ishamatanga yobe Wakama simbu kanda batundise mukole wa siuva na kutika lilonga lya goldi, simbu kanda batsiye njaba ili ku kabwelubwelu na kutika liwili lya ku lisima. 7 Co likungu liluka ku libu kuje kulyatundile, co sipilitu* iluka kuli Njambi wa busunga uje wayanene.

8 Muka-kukungulula banu nendeka ngwendi: “Byangoco! Byuma byoshe byangoco.”

9 Muka-kukungulula banu wakele na mana, co lalo watwaleleleleho kulongesa banu byuma byazibukile, co wasinganyekesesele, na kutondesesa mwamubwa mangana anoneke bisimo byabingi. 10 Muka-kukungulula banu washakezekele majwi amabwa na kusoneka majwi a kusungama a busunga.

11 Majwi a baka-mana anapu ngwe biti bya kushongomoka, co byendeka byabo boshe binapu ngwe bimbambo bibanapameya ha citi. Majwi abo atunda kuli kanyungi umolika. 12 Munange, kutalesa ku biñanda byeka bije kubyakundamene kuli ebi, njikunangula ngwange: Cipangi ca kusoneka mabulu amangi kucikahu, co kuwatanda manene, kujukisa mubila wobe.

13 Hakuwana ngwe byuma byoshe tunabizibi laja, mamaneselelo a ñanda awa: Zibila lyoba Njambi wa busunga na kunyunga mashiko endi, mwafwa eci cikeco cuma ca seho mu kuyoya kwa munu. 14 Mwafwa Njambi wa busunga akasompa bilinga byoshe, hamolika bene na byuma byoshe bya kushweka mangana amone indi byabibwa indi byabibi.