YOYETHI YA VAKA-KILISITU

Vyuma Vyaviha Vya mu Chiwano cha Mukati ka Chalumingo

Kushangumuka mu January 2018, ku viwano vya mukati ka chalumingo vavwethzelelako vyuma vitukwatha omwo tulivwahethela na mithzimbu ije itulilongetha longetha vya mu Mbimbiliya ya Vundele ya New World Translation of the Holy Scriptures (nwtsty) ije ili ha Intaneti. Nameme eyi Mbimbiliya ya kulilongetha kuyethi mu ndaka yetu ha thimbu ino, oloni yatha kumikwatha mulivwahethele mwamuvwa viwano na kukanyametha vuthamba vweni na Yehova.

VYUMA VITUKWATHA KULIVWAHETHELA

Aha ha chipalo hakalakala viñanda vya kufwa ngwe, vithemwa na vitapalo na myela imo na majwi amo a mu Mbimbiliya avanalumbununa mu mikanda ikwavo.

Mateo 12:20, NWT

Mukole wa ndeya uje ukakumuka vwithi: Kuthañulu vanu vavangi vapangethele vindeya muje muvakele na kwaka mathzi a olive. Mu vindeya vakele na kwakamo mukole wa linyu uje wakele na kukoka mathzi mangana tuhya tushukume. Majwi a Chingiliki avatengulula ngwavo “mukole wa ndeya uje ukakumuka vwithi” anatha kulumbununa lalo tuhya tuje tuli na kunyonga oloni vwithi vuchikakumuka. Majwi avapolofwetele ku mukanda wa Isaya 42:3 anendeka ha ngothzi ya Yesu ngwawo: Kakathzimi mulangi wa tuhya wa kuthsithsivala kulumbununa ngwavo akathzivila mema ku mbunge vanu vaje vavali na kuyandetha.

Mateo 26:13

Mwa vuthunga: Lijwi lya Chingiliki lya a·menʹ, lyatunda ha lijwi lya Chihevelu lya ʼa·menʹ, lije lilumbununa ngwavo “chilingiwe vene ngocho” nameme “mukemwo vene.” Yesu wakele na kupangetha eli lijwi lwalwingi mu vyuma vyendekele. Wapangethele eli lijwi kumwetha ngwendi vyuma vyendekele nevi vyapolofwetele nevi vyakulahethele vyapwile vya vuthunga. Lijwi lya “mwa vuthunga” nameme ameni lyendekele Yesu, linapu lya kulema mu Mbimbiliya. Eli lijwi lya (a·menʹ a·menʹ), vanalitumbula ngwavo ‘mwa vuthunga vene’ ku mukanda wa Yowano, mwafwa vanalilukila ilukila manene.—Yow 1:51.

MITHZIMBU

Vikupulo, vikupulo vya kuthona na mavindiyo a tudoli na mavindiyo a kujeneka majwi vimwetha vyuma vivathoneka mu Mbimbiliya.

Mbetefanje na munkinda wa Oliveta na Yelusalema

Eyi vindiyo imwetha ngila iya ku Yelusalema kutunda ku ngangela, kuvatumbula ano matangwa ngwavo et-Tur. Eyi nganda hamo ikeyo ije vatumbula mu Mbimbiliya ngwavo Mbetefanje ije yakala ha Munkinda wa Oliveta. Mbetaniya yakala kungangela ya Mbetefanje ku mutambela wa munkinda wa Oliveta. Omwo Yesu na vandongethi vendi vakele mu Yelusalema vakalalele vuthsiki vwoshe ku Mbetaniya. Eyi nganda ikeyo ivatumbula ano matangwa ngwavo el-ʽAzariyeh (El ʽEizariya), kulumbununa ngwavo “Mutamba wa Lazalo” mu ndaka ya ku Arabia. Yesu wa kakele ku njuvo ya Mata na Maliya na Lazalo. (Mat 21:17; Mak 11:11; Lu 21:37; Yow 11:1) Omwo vatundile kwimbo lyavo kuya ku Yelusalema, Yesu hamo wapangethele ngila ya kulifwa ngwe ije ivanamwetha mu vindiyo. Lya Nisane 9, 33 C.E., Yesu mwatundile ku Munkinda wa Oliveta na kuya ku Yelusalema walondele ha muna chimulu. Hamo mukemwo lalo mwalingile omwo watundile ku Mbetefanje na kuya ku Yelusalema.

Ngila itunda ku Mbetaniya kuya ku Mbetefanje
Mbetefanje
Munkinda wa Oliveta
Muna ndonga Kindelone
Tembele

Mbambo ili ku Chithsiya cha Linthsinthsinye

Echi chikupulo chimwetha chithsiya cha linthsinthsinye chivanatuvu mbambo ya vulaha vwa ma sentimita a kupwa 11.5. Vaka-kushitothzola vawanene echi chithsiya mu mwaka wa 1968 omwo vakele na kutondethetha vyuma vya laja ku kunto ya Yelusalema vivakele na kupangetha Valoma. Echi chikupulo chimwetha ngwavo vimbambo vakele na kulikwathethavyo mu kupopela vanu ha viti. Evi vimbambo vinalifu na vije vivalikwathethele Valoma omwo vapopelele Yesu ha chiti. Echi chithsiya cha linthsinthsinye vachiwanene mu chikasha cha kuchakula ha limanya chije vatumbula ngwavo ossuary, muje mu vakele na kwaka vithsiya vya kuma vya munu wa kuthsa nga muvila woshe unavolo. Echi chimwetha ngwavo munu ivashukikile ha chiti vathele kumuthsinda.—Mat 27:35.