Kwana Na Kujauka Na Vyuma Vimuli Navyo

VANU VAVANGI VAKENDEKA NGWAVO NGA MUNU NAFUKU, CHO APWA WA KUVWAHELELA. Ngechi vanu vavangi vakafwitangana kutonda vimbongo. Vimbongo na vufuko vilingitha munu apwe wa kuvwahelela thimbu yoshe ndi? Vaka-kutondethetha vanawana vika?

Livulu limo lyendeka ngwalyo kukala na vimbongo, nambe vufuko vwavwingi kukwatha kutulingitha tupwe va kuvwahelela. (Journal of Happiness Studies) Oloni mangazini imo yendeka ngwayo: “Vimbongo kuvyethi na vukalu, oloni kuthzema manene vimbongo kukekwo kukalingitha munu ajeneke kupwa wa kuvwahelela.” (Monitor on Psychology) Awa majwi analitombola na chinangulo chili mu Mbimbiliya chivathonekele myaka 2,000 kunima chije chendeka ngwacho: “Chithzemo cha vimbongo chinapu nthina ya miyati yoshe ya vuvi. Vamo vanakele na mashungu a ndthzili ngechi vakale navyo, mu kulinga ngachije . . .vanapokola vimbunge vyavo na vuthiwa vwavungi.” (1 Timateo 6:9, 10) Vuthiwa vwavungi vuvanendeka hano vulumbununa vika?

KUKALA NA CHILAVULAVU NA CHISHOTA-MBUNGE CHA MWAKUNYUNGILILA VUFUKO. “Muka-kupanga nambe alya vyavindondo nambe alya vyavingi atha kulala tulo, oloni muka-kufuka, nambe nakuta katha kulala tulo omwo vithinganyeka vyendi vinapu vyavingi.”—Muka-kwambulula 5:12.

KUTHZEYA NGA VYUMA VYANATHINGANYEKA MUNU KUVILINGIWA. Munu natha kuthzeya nga nonowa kuwana vimbongo. “Woshe athzema manene vimbongo,” katha kushuvuluka. (Muka-kwambulula 5:10) Cho lalo kushakethzeka manene vufuko kunatha kulingitha munu echele kulinga vyuma vije vimukwatha apwe wa kuvwahelela, vya kufwa ngwe kuwanako thimbu ya kukala hamo na nanga na vavuthamba, nambe kulemetha Njambi.

KULINYENGA NGA VIMBONGO NAMBE VUFUKO VWILUKILA MUNIMA NAMBE KUHWA. “Pangetha mana ove vavenya. Kethi ulipethe ngocho kushakathzeka vufuko. Vimbongo vyove vyatha kuhwa vwathi vwathi, vyatha kupulula ngwe mwakapulula ngonga.”—Vithimo 23:4, 5.

VYUMA VIJE VILINGITHA MUNU APWE WA KUVWAHELELA

KUJAUKA NA VYUMA VIMULI NAVYO. “Vikajo twethzile navyo mu kaye? Nachimo chahi. Chuma mukajo tukambata hano ha kaye? Nachimo chahi. Ngechi vene, nga tuli na vyakulya na vuthzalo, evi vinapumo kuli yetu.” (1 Timateo 6:7, 8) Vanu vaje vakajauka na vyuma vivali navyo kuvethi kuyayavala, cho lalo kuvethi kushungwiya vyuma vije kuvatha kulanda. Ngechi kuvethi kukala manene na vishoti, nambe kukala na chipululu.

KWANA. “Muli kujolela kwakama manene mu kwana kutuvakana mu kutambula.” (Vilinga 20:35) Vaka-kwana vapwa va kuvwahelela mwafwa vakathzivitha vakwavo kuvwaha. Vakapangetha thimbu yavo na ndthzili yavo mu kukwatha vakwavo. Kakangi vakana vyuma vije kutwatha kulanda na vimbongo vya kufwa ngwe chithzemo na kathingimiko na vuthamba vwavuvwa.—Luka 6:38.

KUTHZEMA MANENE VANU KUTUVAKANA VUFUKO. “Mwamuvwa kulitha vithapathapa ku njuvo kuje kuli chithzemo, kutuvakana kulitha thitu ya mathzi ku njuvo kuje kuli chithzindo.” (Vithimo 15:17) Eyi vesi ilumbununa vika? Kukala na vavuthamba vavavwa kwapwa kwa theho kutuvakana kukala na vufuko. Cho lalo kuthzema vanu kutulingitha tupwe va kuvwahelela, ngwe mutumwena muno mu ñanda.

Sabina wa ku South America wamwene vuvwa vwa kupangetha vinangulo vya mu Mbimbiliya. Munalume wendi wamuthethzele, ngechi walifwitile kutonda vyuma vya kulikwatha navyo na vana vendi vavali. Wakele na kupanga vipangi vivali, cho wakele na kwinduka na thimbu ya 04:00. Nameme thimbu yamukehelelele, oloni Sabina washangumukile kulilongetha Mbimbiliya. Vika vyatundilemo?

Nameme kakele na kuwana vimbongo vyavingi, oloni vuyoye vwendi vwatengulukile. Chakumwenako, wapwile wa kuvwahelela mwafwa ya kulilongetha Mbimbiliya. (Mateo 5:3) Wawanene vavuthamba vavavwa hakati ka vanu va Njambi. Cho lalo wapwile wa kuvwahelela mwafwa ya kuleka vakwavo vyuma vyalilongethele.

Mbimbiliya ngwayo: ‘Mana anasholoka kupwa a vuthunga ha vilinga vyawo.’ (Mateo 11:19) Ngechi, nga mupwa vaka-kwana na kujauka na vyuma vimuli navyo na kuthzema manene vanu kutuvakana vufuko, cho mupwa va kuvwahelela.