MUZIMBU WA MU KUYOYA
Yehova Watukwasele ‘Tukole Kwatukunine’
MAJWI akwendeka ngwawo: “Koleni kubanamikunu” anasa kupwa amakalu kuwazibisisa. Oloni Mats na munakazi wendi Ann-Catrin baje bakendeka ndaka ya Swedish, “babakunine” bisimbu byabingi. Mu ngila muka, co awa majwi abakwasele bati?
Ndolome na ndokazi Kassholms baile ku sikola ya Giliyadi mu 1979. Co ha myaka yaingi babakunine nambe ngwetu babatumine kukapangela ku Iran, Mauritius, Myanmar Tanzania, Uganda na ku Zaire. Mubakele ku Giliyadi, ndolome Jack Redford uje wapwile mulongesi, wabanene cinangulo cije cabakwasele simbu yoshe mubakele na kubana bipangi byabiha. Tucibaneni simbu batulekeko.
Mats tulekeko muwawanenene busunga.
Mats: Batate bakolelele mu Poland ha simbu ya Nzita ya Kaye Yamucibali, Co balimwenenene makuli a mu bulombelo. Nameme ngoco, batate kakangi bakele na kwendeka ngwabo, “kunapande kukala bulombelo bwa busunga.” Mu kwita kwa simbu, njanangukile ngwange batate bakele na kwendeka busunga. Njakele na kulanda mabulu amangi abanapangesa laja mangana njiwatande. Co haje ha mabulu hakele libulu lya, The Truth That Leads to Eternal Life. Mutwe wa lije libulu wanjetele manene ku mbunge, co njatandele libulu lyoshe lya mutunu ha butsiki bwa litangwa linjalilandele. Munjamanesele kutanda lije libulu, njazibukile ngwange njinawana bulombelo bwa busunga.
Kushwa lika mu April 1972, njatandele mabulu amangi a Bakaleho ba Yehova, co njawanene bikumbululo ku bihula byange kutalesa ku Mbimbiliya. Njalizibile ngwe muka-mingoso wa mu cisimo ca Yesu uje walandesele byuma byoshe byakele nabyo, munima ya kuwana mpasi ya seho yakama manene. Co bikebyo binjalingile nange. Njalyangwilile kupangela Yehova, kutubakana kuya ku yuniveziti mangana njikapwe ndotolo. (Mate 13:45, 46) Banjimbwitikile lya 10 December, 1972.
Kukwetile simbu bisemi bange na shongo yange wa munalume nabo balilongesele busunga na kubambwitika. Mu July 1973, njashangumukile cipangi ca simbu yoshe. Kwakele ndokazi umo mu cikungulukilo cetu wa lizina lya Ann-Catrin, uje wapwile painiya wa simbu yoshe. Ou ndokazi wapwile wamubwa, co lalo wazemene manene Yehova. Twalizemene manene, ngeci twalyambatele mu 1975. Twayoyele mu mbongi ya Strömsund ha myaka iwana, ije yapwile yaibwa manene mu Sweden. Banu ba muje mu mbongi bazemene manene kulilongesa Mbimbiliya.
Ann-Catrin: Batate balilongesele busunga te bali ku yuniveziti mu Stockholm. Njakele lika na bingonde bitatu ha simbu ije, oloni batate bakele na kuya nange ku biwano na mu cipangi ca kwambulula. Banana kubashakele byuma bibakele na kulinga batate, co besekele mwoshe mubaselele kumwesa ngwabo Bakaleho ba Yehova bapwa banu bababi. Oloni kubasele kulinga ngoco, co mu kwita kwa simbu nabo babambwitikile. Munjakele na myaka 13 banjimbwitikile, co munjakele na myaka 16 njashangumukile bupainiya. Munima ya kupangela mu Umeå, muje mwakele bujene bwa baka-kwambulula bya Bumwene, njapwile painiya wa kulitila.
Munima ya kulyambata, nange na Mats twalikuwile kukwasa banu babangi balilongese busunga. Umo wa banu batwakwasele wapwile Maivor. Maivor walikelele kweha bweho bwa kukanyamesa mubila mangana apangele Yehova. Co wapangelele hamo na ndokazi yange mu cipangi ca bupainiya. Baile ku sikola ya Giliyadi mu 1984, co bali na kupanga cipangi ca bumishinali mu Ecuador.
Bika byamikwasele mubaboshe mwizilile bipangi byabiha bibamyanene na kutwalelelaho kupwa bakubwahelela?
Mats: Bakele na kutwana bipangi byabiha kushwa kumo. Oloni cuma cimo cije cakele na kutukwasa twizilile kutenguluka, capwile kweseka mwoshe mutwasela kutembwinina Yesu Kristu maneneni kulikehesa kwendi. (Kolo 2:6, 7) Kutubakana kubandamena bandolome na bandokazi bezilile mutukalingila byuma, twakele na kweseka mwoshe mutwasela kulilongesa kulinga byuma ngwe mubakabilingila. Twashakele kuzibisisa mubakamwenamo byuma na cisemwa cabo. Mutwatembwinine Yesu, kwapwile kwakwasi kwizilila bipangi byetu na kutwalelelaho kupwa ba kubwahelela.—Samu 1:2, 3.
Twendelele manene bikungulukilo mu Zaire
Ann-Catrin: Mubatwanene cipangi caciha, twapwile ngwe muti uje ubananungulula. Hakulinga mangana muti ubananungulula utwaleleleho kukola, kukatondeka litanya. Yehova watwaleleleleho kupwa ‘litanya’ lyetu. (Samu 84:11) Watubezikisile ha kutwana bandolome na bandokazi baje batuzemene manene. Cakumwenako, mu Tehran ku Iran, bandolome na bandokazi bapwa baka-kwana, co batutambwile mwamubwa. Byuma bibalingile byatwanukisile banu bamo ba mu Mbimbiliya baje bapwile baka-kutambula bangezi. Twashakele kutwalelelaho kukala mu Iran, oloni mu July 1980, fulumende yashokele cipangi ca Bakaleho ba Yehova muje mu lifuti. Co batulekele kutundamo. Ngeci batutumine kukapangela mu Zaire (ije ibatumbula ano matangwa ngwabo Congo-Kinshasa) mu Africa.
Byuma bitwalikuwile mu cipangi cetu mu Zaire mu 1982
Munjazibukile ngwange batutumine kukapangela mu Africa, njalilile. Byuma binjazibile kutalesa ku manyoka na mishongo ya mu Africa, byanjizibisile lyoba. Oloni babusamba betu babali baje bapangelaho laja mu Africa, batulekele ngwabo: “Keti mulishoshomwene. Mwafwa kanda mucipangeleho laja mu Africa, co twakulahela ngwetu mukazemamo mu mukamonamo.” Baje babusamba betu bendekele busunga. Bandolome na bandokazi mu Africa batumwesele cizemo. Ngeci munima ya kupangelamo ha myaka 6 mu Zaire, cipangi cetu bacishokele, co twapandele kutundamo. Oloni njajolele mwafwa njatengulwile bisinganyeka byange. Co njalombele Yehova ngwange, “Yehova, tushaka kutwaleleleho kukala mu Africa.”
Bibezikiso muka bimunalikuu mwafwa ya kupangela Yehova?
‘Mulili wetu wa kulala’ mu Tanzania mu 1988
Mats: Mwafwa ya bipangi byetu, tuli na busamba bwa kukanyama manene na bakwetu bamishinali ba kutunda ku mafuti na bisemwa bya kuliseza-seza. Mu bipangi bimo bitunapanga, tubaboshe twakele na bilongesa byabingi bya Mbimbiliya, co oku kwatukwasele tupwe ba kubwahelela. Kunjikebala cizemo na kutambula mwamubwa bangenzi kwa bandolome na bandokazi ba mu Africa. Twakele na kulala mu mota yetu mutwakele na kwendela bikungukukilo mu Tanzania. Co bandolome na bandokazi bakele na kweseka mwoshe mubasela kutwana byuma bitwatondele nameme bapwile tuhutu. (2 Kori 8:3) Twakele na kulikuwa manene kusimutwiya. Nange na Ann-Catrin twakele na kusimutwiya ha byuma binalingiwa ha litangwa na kukandelela ha byuma bya natulingila Yehova.
Ann-Catrin: Cuma cinanjilingisa njipwe wa kubwahelela cinapu kuzibuka bandolome na bandokazi mu kaye koshe. Tunalilongesa bindaka byabiha bya kufwa ngwe Cifarsi, Cifrench, Luganda na Ciswahili, co lalo tunalilongesa bisemwa byabingi. Tunakwasa mu kulongesa bandolome na bandokazi babaha. Co tunalikuwu kukala na babusamba bababwa na kulikuwa kupangela Yehova hamo nabo.—Zefa 3:9
Co lalo tunalikuu kukenga byuma byabibwa byanatanga Yehova. Simbu yoshe itwakele na kutambula cipangi caciha, twakele na kulimwena ngwetu Yehova ali na kututwamenena. Natulongesa byuma byabingi bije kutwasele kulilongesa yetu babenya.
Kwambulwila mu citingitingi cakama mu Tanzania
Bukalu muka bumunaliwana nabwo, co bika byamikwasele mukolese?
Mats: Bisimbu bimo twakele na kubinja mishongo yaingi ya kufwa ngwe malaria. Kakangi Ann-Catrin wakele na kubinja mishongo ije yatondekele kumutabula. Co lalo twalishoshomwenene ha bisemi betu baje bakele na kukulubala. Oloni twakele na kukandelela manene kuli baka-naanga yetu mwafwa bakele na kubanyunga mutwakele mu cipangi cetu. Batwaleleleho kunyunga bisemi betu na mbunge ya kubandamena. Co balingile ngoco mu kubwahelela na mu cizemo. (1 Timo 5:4) Nameme twakele na kweseka mwoshe mutwasela kubakwasa mutwakele kulako, bisimbu bimo twakele na kuziba kubihya ku mbunge mwafwa kutwakele na kubakwasa mu kushula.
Ann-Catrin: Mu 1983, mutwakele na kupangela mu Zaire, njabinjile manene mushongo wa cholera. Bandotolo balekele Mats ngwabo, “Mutundise muno mu lifuti lelo bene.” Twatundile muje mu lifuti lyamukwabo, oloni twalondele mu fulai ya bitenga ije kubabwaheselele kwambata banu.
Mats: Twalilile manene mwafwa twasinganyekele ngwetu kutukapanga lalo cipangi ca bumishinali. Nameme uje ndotolo wasinganyekele ngwendi ndokazi Ann-Catrin kakanguka, kubezika Ann-Catrin wakangukile. Munima ya mwaka umo twelukile ku Zaire, co ha simbu ei twakalikwatasanene na cikungulukilo cacindondo ca Ciswahili mu Lubumbashi.
Ann-Catrin: Mutwakele mu Lubumbashi njakele na cikute, oloni calubinda cikute cabihile. Nameme kutwayongwele kukala na bana, njazibile kubabala ku mbunge munetu mwatsile. Ha simbu ei yaikalu, Yehova watwanene bwana buje kutwasinganyekele. Twashangumukile bilongesa byabingi bya Mbimbiliya kutubakana hakulibanga. Mu mwaka umo lika cikungulukilo cakolele kutunda ha baka-kwambulula 35 kweta 70, co banu bakele na kukunguluka balibwezelele kutunda ha 40 kweta 220. Twazezamene mu cipangi ca kwambululula, ngeci Yehova wabezikisile kulifwita kwetu, co oku kwatulingisile tupwe bakubwahelela. Tucikanuka munetu itwazemene manene. Co twabandamena kukamona Yehova mwakatuzembeleka mu kushula mu paradaisi.
Mats: Mu kwita kwa simbu, Ann-Catrin washangumukile kuliziba kuzeya manene na kujuka. Ha simbu ya kulifwa banjiwanene na mushongo wa kansa, co kwatondekele kunjitabula. Oloni hano njinalikangula, co Ann-Catrin ali na kweseka mwoshe mwasela kupangela Yehova.
Tunananguka ngwetu keti yetu lika tuli na kuliwana na byeseko. Munima ya bukalu bwakeleko mu Rwanda bwa kutsiya banu babangi mu 1994, twendelele bandolome na bandokazi betu mu bilombo bya mapituka. Kubamona batwalelelaho kukala na likulahelo na kukolesa na kutambula bangenzi nameme bakele na kuliwana na bukalu bwakama, kwatulongesele cilongesa ca seho manene. Twalilongesele ngwetu Yehova ali na nzili ya kukwasa banu bendi batwaleleleho kukolesa nameme bali na kuliwana na bukalu bwa kuliseza-seza.—Samu 55:22.
Ann-Catrin: Kwakele lalo bukalu bukwabo butwaliwanene nabwo mutwaile na kukakundika munango mu Uganda mu 2007. Munima ya ciwano, twaile na cibunga ca bamishinali na baka-naanga ya Betheu ba kupwa 25 ku Nairobi mu Kenya. Simbu kanda twete ha nginga ya lifuti lya Kenya, mota yaindondo ije yakele na kwija kulutwe lwetu yapupile mu basi yetu. Muka-kwendesa mota na babusamba betu batanu batsile haje bene, co ndokazi umo wakatsililile ku cipatela. Twashungwiya kukamona babusamba betu lalo.—Yombi 14:13-15.
Mu kwita kwa simbu bimbandu binjakele nabyo mwafwa ya ije monde byolele. Oloni Mats nange na bakwetu bamo twatwleleleho kukala manene na bishoti mwafwa ya ije monde. Njakele na kuliwana manene na bishoti butsiki, co byakele na kunjilingisa njilizibe ngwe njakele na kubabala mbunge. Njazibile manene lyoba. Oloni kutwalelelaho kulombela na kutanda na kusinganyekesesa ha bisoneka bimo bitwazemene manene kwatukwasele tukolese. Twaile lalo ku bandotolo baje bazibuka mwakusakela mushongo wa bishoti, co batukwasele manene. Ha simbu ino kutwesi manene na bishoti, co tuli na kulomba Yehova atukwase tuzembeleke baje bali na kuliwana na bishoti.
Mumunakala na kulumbununa byuma byamikwasele mu bukalu bumwaliwanene nabwo, munendekele ngweni Yehova “wamyambatele ngwe mayaki,” bika bimunakala na kulumbununa?
Mats: Majwi a kwendeka ngwawo “watwambatele ngwe mayaki” atunda mu ndaka ya Ciswahili. Ngecilika mwa munu mwakambatela mwamubwa mayaki mangana keti atikike, Yehova nendi watumwesele cizemo na kutukwasa mu bipangi byoshe bitwakele nabyo. Watwanene byuma bitwatondele na bikwabo byabingi. Ngila imo mwatumweselele Yehova cizemo na kutukwasa, yapwile kwitila mu ngozi icatumwesele Cibunga ca Kutwamenena.
Ann-Catrin: Njishaka kwendekako cakumwenako cimo cimwesa Yehova mwatumweselele cizemo na kutukwasa. Litangwa limo, twatambwile foni ya kutuleka ngwabo batate bakele na kubinja manene mu cipatela. Ha simbu ei Mats wakele na kuliziba kuzeya mwafwa wabinjile malaria. Co lalo kutwakele na bimbongo bya kwasa kulonda fulai mangana tuye kwimbo. Ngeci twayongwele kulandesa mota yetu. Kutundaho, twatambwile foni kutunda ku banu babali. Yakulibanga yatundile kuli baka-kulyambata baje bazibukile bya bukalu bwetu, co bashakele kutukwasa. Foni ikwaboco yatundile kuli ndokazi wa kakulukazi uje watulikile bimbongo mu kacikasha kasonekele ngwendi, “Bimbongo bya kukwasa munu uje ali mu bukalu.” Mu minutu itanu lika, Yehova watukwasele tuwane bimbongo bitukwasa kuya kwimbo.—Hebe 13:6
Bika bimunalilongesa ha myaka 50 imunapanga mu cipangi ca simbu yoshe?
Mu cipangi cetu caciha mu Myanmar
Ann-Catrin: Twalilongesa ngwetu, twasa lika kukala na nzili ‘nga tuwa bimbunge na kukulahela’ Yehova. Nga tukulahela Yehova, co atulwila. (Isaya 30:15; 2 Kolo 20:15, 17) Mwafwa ya kupangela Yehova na nzili yetu yoshe mu cipangi coshe-coshe cibatwanene, tunatambula bibezikiso byabingi bije kutwasele kutambula ngwe twangwile kulinga byuma byeka.
Mats: Njinalilongesa kukulahela Yehova mu byuma byoshe na kulimwena mwatukwasela. (Ps. 37:5) Yehova konowele kushulisilila bikulaheso byendi. Co lalo tucili na kutwalelelaho kulimwena mwali na kutukwasela Yehova mu cipangi cituli na kupanga ha Betheu mu Myanmar.
Twakulahela ngwetu babaha boshe baje bashaka kupanga byabingi mu cipangi ca Yehova, nabo balimwena cizemo cije kucesi kutenguluka canatumwesa Yehova. Balimwena cizemo ca Yehova, nga bamutabesa abakwase bakole kwabakuna.