Ũrĩa Tũũmba Kwonia Barĩa Beĩtie Wendo na Kĩao

1. Antũ bamwe barĩa bathithĩtie wĩyia bũũrĩto bomba kuthithia atĩa?

KATIKA makala iliyotangulia, tuliona jinsi mtume Paulo alivyoshughulikia kisa cha dhambi nzito jijini Korintho. Mtenda dhambi hakuonyesha toba, hivyo alihitaji kuondolewa kutanikoni. Hata hivyo, kama andiko letu la msingi linavyoonyesha, baadhi ya watu waliotenda dhambi nzito wanaweza kusaidiwa. Wanaweza kuongozwa kwenye toba. (Rom. 2:4) Wazee wanawezaje kuwasaidia watu hao watubu?

2-3. Nĩatĩa tũbuĩrite kũthithia tũkeja kũmenya Mũkristũ ũngĩ nathithĩtie wĩyĩa bũũrito, na nĩkĩ?

² Ikiwa wazee hawajui kwamba mtu ametenda dhambi nzito, hawataweza kumsaidia. Hivyo, tunapaswa kufanya nini ikiwa tumetambua kwamba mwabudu mwenzetu ametenda dhambi nzito—jambo ambalo linaweza kufanya aondolewe kutanikoni? Tunapaswa kumtia moyo mtenda dhambi huyo aende kwa wazee ili apate msaada.—Isa. 1:18; Mdo. 20:28; 1 Pet. 5:2.

³ Namna gani ikiwa mtenda dhambi anakataa kuzungumza na wazee? Sisi tunaweza kuzungumza na wazee ili kuhakikisha kwamba anapata msaada anaohitaji. Tunapofanya hivyo, tunamwonyesha upendo ndugu au dada yetu kwa sababu hatutaki kumpoteza. Ikiwa mtenda dhambi huyo ataendelea na mwenendo wake mbaya, ataharibu hata zaidi uhusiano wake pamoja na Yehova. Pia, huenda ataharibu sifa nzuri ya kutaniko. Hivyo, kwa ujasiri tunachukua hatua kwa sababu ya upendo wetu kwa Yehova na kwa mtenda dhambi huyo.—Zab. 27:14.

ŨRĨA AKŨRŨ BA KĨŨTHŨRANO BATETHAGIA BARĨA BATHITHĨTIE WĨYIA BŨŨRITO

4. Akũrũ ba kĩũthũrano bethagĩrwa na mworoto jũrĩkũ rĩrĩa bacemania na muntũ ũrĩa ũthithĩtie wĩyia bũũrito?

⁴ Mtu anapotenda dhambi nzito kutanikoni, baraza la wazee huchagua wazee watatu wanaostahili kutoka miongoni mwao, ambao watatumikia wakiwa halmashauri ya wazee.a Wanaume hao wanahitaji kuwa na sifa ya kiasi na unyenyekevu. Ingawa watajitahidi kumsaidia mtenda dhambi atubu, wanatambua kwamba hawawezi kumlazimisha abadilike. (Kum. 30:19) Wazee wanaelewa kwamba si kila mtenda dhambi ataitikia kwa njia nzuri, kama Mfalme Daudi. (2 Sam. 12:13) Huenda baadhi ya watenda dhambi wakachagua kutosikiliza shauri kutoka kwa Yehova. (Mwa. 4:​6-8) Hata hivyo, lengo la wazee ni kumwongoza mtenda dhambi kwenye toba inapowezekana. Ni kanuni gani zinazowaongoza wazee wanapokutana na mtenda dhambi?

5. Akũrũ ba kĩũthũrano babuĩrĩte kwĩthĩrwa na mwerekera jũrĩkũ rĩrĩa beeta gũcemania na muntũ ũrĩa ũthithĩtĩe wĩyia? (2 Timotheo 2:​24-26) (Tega kinya mbica.)

⁵ Wazee wanamwona mtenda dhambi kuwa kondoo mwenye thamani aliyepotea. (Luka 15:​4, 6) Hivyo, wanapokutana na mtu huyo, wanaepuka kuzungumza naye kwa ukali, au kumtendea kwa njia isiyo ya fadhili; na hawaoni mkutano huo kuwa pindi ya kufuata tu kidesturi utaratibu fulani uliopangwa. Badala yake, wataonyesha sifa zinazotajwa kwenye 2 Timotheo 2:​24-26. (Soma.) Wazee wataendelea kuonyesha sifa ya upole na fadhili wanapojitahidi kuufikia moyo wa mtenda dhambi.

6. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano babuĩrĩte kwithuranĩra mbere ya gũcemania na muntũ ũrĩa ũthithĩtie wĩyia? (Aroma 2:4)

⁶ Wazee huitayarisha mioyo yao. Wanajitahidi kumwiga Yehova wanaposhughulika na mtenda dhambi, wakikumbuka maneno haya ya Paulo: “Mungu kwa fadhili zake anajaribu kukuongoza wewe kwenye toba.” (Soma Waroma 2:4.) Ni lazima wazee wakumbuke kwamba kimsingi wao ni wachungaji walio chini ya mwongozo wa Kristo. (Isa. 11:​3, 4; Mt. 18:​18-20) Kabla ya kukutana na mtenda dhambi, halmashauri ya wazee inapaswa kusali na kufikiria lengo lao ambalo ni kumwongoza mtenda dhambi kwenye toba. Watafanya utafiti katika Maandiko na katika machapisho yetu na watasali ili wawe na utambuzi. Watafikiria mambo ambayo wanahitaji kujua kuhusu malezi ya mtu huyo ambayo huenda yamesababisha awe na mtazamo, mwenendo, na njia hiyo ya kufikiri.—Met. 20:5.

7-8. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano bomba kwigerekania na weteeri bwa Jehova rĩrĩa bacemania na muntũ ũrĩa ũthithĩtie wĩyia?

⁷ Wazee huiga subira ya Yehova. Wanakumbuka jinsi Yehova alivyoshughulika na watenda dhambi wakati uliopita. Kwa mfano, Yehova alizungumza na Kaini kwa subira akimwonya kuhusu matokeo ya dhambi yake, na alimwambia kwamba angembariki ikiwa angemtii. (Mwa. 4:​6, 7) Yehova alimsaidia Daudi kupitia nabii Nathani, ambaye alitumia mfano uliogusa moyo wa mfalme huyo. (2 Sam. 12:​1-7) Na Yehova ‘aliendelea kuwatuma’ manabii wake “tena na tena” kwa taifa la Israeli lililopotoka. (Yer. 7:​24, 25) Hakusubiri watu wake watubu ili awasaidie. Badala yake, alichukua hatua ya kwanza kwa kuwasihi watubu.

⁸ Wazee wanafuata mfano wa Yehova wanapojitahidi kuwasaidia wale ambao wamefanya dhambi nzito. Kama andiko la 2 Timotheo 4:2 linavyoagiza, wanazungumza “kwa subira yote” wanaposhughulika na mwabudu mwenzao aliyetenda dhambi. Hivyo, sikuzote mzee anapaswa kuwa mtulivu na mwenye subira ili amsaidie mtenda dhambi achochewe kufanya jambo lililo sawa. Ikiwa mzee atakasirika au kuudhika, huenda mtu aliyetenda dhambi asisikilize ushauri wake au akatae kutubu.

9-10. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano bomba gũtetheeria mwĩyia kũthũgaanĩria mathithio jaawe jamathũũku?

⁹ Wazee hujitahidi kutambua hali zilizomwongoza mtu huyo kwenye dhambi. Kwa mfano, je, Mkristo huyo alianza kuwa dhaifu kiroho hatua kwa hatua kwa sababu aliacha kujifunza kibinafsi au aliacha kushiriki katika huduma? Je, ameacha kusali kwa ukawaida au sala zake ni za kidesturi? Je, amekuwa akiruhusu tamaa mbaya zimwongoze? Je, amefanya maamuzi yasiyo ya hekima inapohusu watu anaoshirikiana nao au burudani anazotazama? Huenda mambo hayo yameathirije moyo wake? Je, ametambua jinsi maamuzi na matendo yake yalivyomuumiza Yehova, Baba yake?

¹⁰ Wazee wanaweza kumuuliza maswali yatakayomsaidia kufikiria mambo ambayo yalidhoofisha uhusiano wake na Yehova na yaliyosababisha afanye dhambi. Wanafanya hivyo kwa fadhili na hawamuulizi maswali kuhusu habari za kibinafsi ambazo wazee hawahitaji kujua. (Met. 20:5) Kwa kuongezea, huenda wakatumia mifano ili kumsaidia mtu huyo atafakari na kuona uzito wa dhambi yake, kama Nathani alivyofanya kwa Daudi. Labda katika kikao cha kwanza, mtu huyo akaanza kuhuzunishwa kikweli kwa sababu ya kosa alilofanya. Huenda hata akaonyesha toba ya kweli.

11. Nĩatĩa Jesũ aathithagĩria eeyia?

¹¹ Wazee wanajitahidi kumwiga Yesu. Alipokuwa akishughulika na Sauli wa Tarso, kwa hekima Yesu aliyefufuliwa alimuuliza swali hili: “Sauli, Sauli, kwa nini unanitesa?” Kwa njia hiyo, Yesu alimsaidia Paulo kutambua kwamba jambo alilokuwa akifanya halikuwa sawa. (Mdo. 9:​3-6) Na katika kisa cha “yule mwanamke Yezebeli,” Yesu alisema hivi: “Nilimpa muda wa kutubu.”—Ufu. 2:​20, 21.

12-13. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ akũrũ ba kĩũthũrano bomba kwaa mwĩyia kaanya ga kwirira? (Tega kinya mbica.)

¹² Kwa kumwiga Yesu, wazee hawafikii mkataa haraka kwamba mtenda dhambi hatatubu. Huenda baadhi ya watu wakatubu wakati wa kikao cha kwanza pamoja na halmashauri ya wazee, lakini wengine huenda wakahitaji muda zaidi. Hivyo, wazee wanaweza kupanga kukutana na mtenda dhambi zaidi ya mara moja. Labda baada ya kikao hicho cha kwanza, Mkristo aliyekosea ataanza kufikiria kwa uzito kuhusu mambo aliyoambiwa. Kwa unyenyekevu, huenda akamwomba Yehova msamaha. (Zab. 32:5; 38:18) Hivyo, labda katika kikao kinachofuata, mtenda dhambi akaonyesha mtazamo tofauti na ule alioonyesha katika kikao cha kwanza.

¹³ Ili kumwongoza mtenda dhambi kwenye toba, wazee wanamwonyesha hisia mwenzi na fadhili. Wanasali na kutumaini kwamba Yehova atabariki jitihada zao na kwamba Mkristo aliyetenda dhambi huenda akarudiwa na fahamu na kutubu.—2 Tim. 2:​25, 26.

14. Nũũ ũbataraga gũkumua rĩrĩa mwĩyia airira, na nĩkĩ?

¹⁴ Mtenda dhambi anapotubu, tunakuwa na shangwe sana! (Luka 15:​7, 10) Sifa zinapaswa kumwendea nani? Je, ni wazee? Kumbuka jambo ambalo Paulo aliandika kuhusu watenda dhambi: “Huenda Mungu akawasaidia kutubu.” (2 Tim. 2:25) Hivyo, Yehova ndiye anayemsaidia Mkristo kubadili njia yake ya kufikiri na mtazamo wake, na si mwanadamu yeyote. Paulo alifafanua mambo mazuri yanayotokea baada ya mtu kutubu. Mtu huyo anaweza kuongeza ujuzi sahihi wa kweli, arudiwe na fahamu, na aweze kutoka kwenye mitego ya Shetani.—2 Tim. 2:26.

15. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano bomba gwĩta na mbere gũtetheeria mwĩyia ũrĩa wirirĩte?

¹⁵ Mtenda dhambi anapotubu, halmashauri ya wazee itapanga ziara za uchungaji ili mtu huyo aweze kuendelea kupata msaada anaohitaji wa kupambana na mitego ya Shetani na kuifanyia miguu yake mapito yaliyonyooka. (Ebr. 12:​12, 13) Bila shaka, wazee hawatafunua habari zozote kuhusu dhambi ya mtu huyo. Hata hivyo, huenda kutaniko likahitaji kujulishwa jambo gani?

“BAKAANAGIE MBERE YA ANTU”

16. Kũringana na 1 Timotheo 5:​20, nĩatĩa Paũlũ eendaga kwonania kuumania na kiugo “bakaanagie mbere ya antũ”?

¹⁶ Soma 1 Timotheo 5:20. Paulo alimwandikia maneno hayo mzee mwenzake, Timotheo, alipokuwa akimweleza jinsi ya kushughulika na “watu wanaozoea kutenda dhambi.” Maneno hayo yalimaanisha nini? Paulo aliposema “wakaripie hadharani,” si lazima kwamba alimaanisha mbele ya kutaniko lote. Badala yake, alikuwa akirejelea watu wachache ambao huenda tayari walijua kuhusu dhambi hiyo. Wanaweza kuwa mashahidi waliojionea jambo hilo, au wale ambao mtenda dhambi aliwajulisha kuhusu kosa lake. Kwa busara, wazee watawajulisha watu hao tu kwamba jambo hilo limeshughulikiwa na mtenda dhambi amesaidiwa.

17. Rĩrĩa wĩyia bũũrito bwamenyekana kĩũthũranone, nĩ kĩmenyithia kĩrĩkũ kĩũmba kũritwa, na nĩkĩ?

¹⁷ Katika baadhi ya visa, huenda dhambi iliyofanywa inajulikana na wengi kutanikoni au huenda baadaye itajulikana. Katika visa kama hivyo, ‘kukaripia hadharani’ kunamaanisha mbele ya kutaniko lote. Hivyo, mzee mmoja atatangaza kutanikoni kwamba ndugu au dada amekaripiwa. Kwa nini? Paulo anajibu hivi: “Ili liwe onyo kwa wengine” wasianguke katika dhambi.

18. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano babuĩrĩte kũthithia, rĩrĩa aana babatithĩtue barĩ nthĩ ya mĩaka 18, bathithia wĩyia bũũrĩto? (Tega kinya mbica.)

¹⁸ Namna gani kuhusu watoto waliobatizwa—walio na umri chini ya miaka 18—ambao wametenda dhambi nzito? Baraza la wazee litapanga wazee wawili wakutane na mtoto huyo pamoja na wazazi wake Wakristo.b Wazee watachunguza ni hatua zipi ambazo tayari wazazi wamechukua ili kumsaidia mtoto wao kutubu. Ikiwa mtoto huyo anasikiliza shauri la wazazi wake na anabadili njia yake ya kufikiri na mwenendo wake, huenda wazee hao wawili wakaamua waache wazazi waendelee kumsaidia mtoto wao. Isitoshe, wazazi wamepewa daraka na Mungu la kuwarekebisha watoto wao kwa upendo. (Kum. 6:​6, 7; Met. 6:20; 22:6; Efe. 6:​2-4) Baada ya hapo, pindi fulani wazee watazungumza na wazazi ili kuhakikisha kwamba mtoto huyo anapata msaada anaohitaji. Hata hivyo, namna gani ikiwa mtoto huyo aliyebatizwa anaendelea kutenda dhambi bila kutubu? Katika kisa hicho, halmashauri ya wazee itakutana na mtoto huyo pamoja na wazazi wake Wakristo.

‘JEHOVA NĨ MŨRUNGU WA WENDO NA KĨAO GĨKINGĨʼ

19. Nĩatĩa akũrũ ba kĩũthũrano bomba kwigerekania na Jehova rĩrĩa bagũtetheeria mwĩyia?

¹⁹ Wazee wanaotumikia kwenye halmashauri ya wazee wana wajibu mbele za Yehova wa kuhakikisha kwamba kutaniko linaendelea kuwa safi. (1 Kor. 5:7) Pia, ikiwezekana wangependa mtenda dhambi achochewe kutubu. Na wanapomsaidia, wazee wanakuwa na mtazamo mzuri na wanaendelea kutumaini kwamba mtu huyo atabadilika. Kwa nini? Kwa sababu wanataka kumwiga Yehova ambaye ni “mwenye upendo mwororo sana na mwenye rehema.” (Yak. 5:11) Ona jinsi mtume Yohana alivyoonyesha mtazamo kama huo. Aliandika hivi: “Watoto wangu wadogo, ninawaandikia mambo haya ili msitende dhambi. Na bado, yeyote akitenda dhambi, tuna msaidizi kwa Baba, Yesu Kristo, mtu mwadilifu.”—1 Yoh. 2:1.

20. Nĩmbĩ tũkaarĩĩria kĩthoomone kĩa mũthia kĩrĩ mũthingatano jũjũ?

²⁰ Inasikitisha kwamba kuna nyakati ambazo Mkristo anakataa kutubu. Ikiwa ndivyo, ni lazima aondolewe kutanikoni. Wazee wanashughulikiaje visa hivyo vizito? Tutachunguza jambo hilo katika makala ya mwisho ya mfululizo huu.