Ũrĩa Tũũmba Gũciinda Mairirĩĩria Jamathũũku

1. Nĩ ũntũ bũrĩkũ twinthe tũkũrũkagĩĩra tontũ tũtĩũjũri?

JE, UMEWAHI kuwa na tamaa yenye nguvu ya kufanya jambo lisilompendeza Yehova? Ikiwa ndivyo, usifikie mkataa kwamba jaribu lako ni kubwa zaidi kuliko majaribu ya wengine. Biblia inasema hivi: “Hakuna majaribu ambayo yamewapata ninyi ila yale yaliyo ya kawaida kwa watu.” (1 Kor. 10:13)a Hilo linamaanisha kwamba tamaa yoyote mbaya unayopambana nayo, wengine pia wanapambana nayo. Hauko peke yako, na kwa msaada wa Yehova, unaweza kushinda pambano hilo.

2. Nĩ magerio jarĩkũ Akristũ bamwe na kinya barĩa bakwiritana Bibiria barũjaga najo? (Tega kinya mbica.)

² Biblia inasema pia hivi: “Kila mtu hujaribiwa kwa kuvutwa na kushawishiwa na tamaa yake mwenyewe.” (Yak. 1:14) Jambo linalomshawishi mtu mmoja linaweza kutofautiana na jambo linalomshawishi mtu mwingine. Kwa mfano, baadhi ya Wakristo huenda wakashawishiwa kujihusisha katika mwenendo mpotovu pamoja na mtu wa jinsia tofauti; ilhali wengine wakashawishiwa kufanya hivyo na watu wa jinsia yao. Wale ambao wameacha kutazama ponografia huenda wakawa na tamaa yenye nguvu ya kurudia zoea hilo. Watu wengi ambao wameacha kutumia dawa za kulevya na kileo wanakabili pia changamoto hiyo. Hizo ni baadhi ya tamaa ambazo Wakristo na wanafunzi wa Biblia wanapambana nazo. Pindi fulani, huenda sisi sote tumehisi kama mtume Paulo aliyeandika hivi: “Ninapotaka kufanya yaliyo sawa, yaliyo mabaya yapo pamoja nami.”—Rom. 7:21.

3. Kwomba kwĩthĩrwa na maumĩĩra jarĩkũ muntũ akeeja gũkara akiriragĩĩria mantũ jamathũũku?

³ Ikiwa unapambana kwa muda mrefu na tamaa mbaya yenye nguvu, huenda ukahisi huna nguvu za kushinda tamaa hiyo, kana kwamba huna uwezo wa kujizuia kunaswa na kishawishi hicho. Pia, huenda ukahisi hauna tumaini, kana kwamba Yehova atakuhukumu kwa sababu tu ya kuwa na tamaa mbaya. Uwe na uhakika kwamba mawazo hayo yote si sahihi! Ili kufafanua jambo hilo, makala hii itazungumzia maswali haya mawili: (1) Hisia za kwamba hatuna nguvu za kushinda tamaa mbaya na hatuna tumaini zinatoka wapi? (2) Unawezaje kushinda pambano dhidi ya tamaa mbaya?

NĨATĨA ‘ŨRĨA MŨŨĨ’ ENDAGA TWIGUA?

4. (a) Nĩkĩ Shaitani akwenda twigua teka tũtĩna inya? (b) Nĩkĩ tũũmba kuuga tũrĩna inya ya kũrwa na magerio?

⁴ Shetani anataka tuhisi kwamba hatuna nguvu za kushinda tamaa mbaya tunaposhawishiwa. Yesu alisema hivi alipowafundisha wafuasi wake kusali: “Usituingize katika majaribu, bali utukomboe kutoka kwa yule mwovu.” (Mt. 6:13) Shetani anatilia shaka utayari wa mtu kumtii Yehova anapokabili kishawishi. (Ayu. 2:​4, 5) Inashangaza kwamba anadai hivyo! Shetani ndiye aliyeshawishiwa na tamaa yake mwenyewe, na hakuwa tayari kuendelea kuwa mwaminifu kwa Yehova. Inaelekea anaamini kwamba sisi tuko kama yeye, yaani, tuko tayari kumwacha Yehova tunapokabili kishawishi. Shetani hata alifikiri kwamba Mwana mkamilifu wa Mungu angenaswa na vishawishi! (Mt. 4:​8, 9) Lakini fikiria jambo hili: Je, kweli hatuna nguvu za kupambana dhidi ya tamaa mbaya? La hasha! Tunakubaliana na mtume Paulo, aliyeandika hivi: “Kwa mambo yote nina nguvu kupitia yule anayenipa nguvu.”—Flp. 4:13.

5. Nĩatĩa tũkũmenya Jehova nethagĩrwa na mma atĩ twomba gũciinda mairirĩĩria jamathũũku?

⁵ Tofauti kabisa na Shetani, Yehova ana uhakika kwamba tunaweza kupinga tamaa mbaya. Tunajuaje? Kwa sababu Yehova alitabiri kwamba umati mkubwa wa watu watimilifu wangeokoka dhiki kuu. Hilo linamaanisha nini? Yehova, ambaye hawezi kusema uwongo, anasema kwamba idadi kubwa—si tu watu wachache—wataingia katika ulimwengu wake mpya wakiwa na msimamo safi, wakiwa “wamefua kanzu zao na kuzifanya nyeupe katika damu ya Mwanakondoo.” (Ufu. 7:​9, 13, 14) Ni wazi kwamba Yehova anajua tuna nguvu za kushinda pambano letu dhidi ya tamaa mbaya.

6-7. Nĩkĩ Shaitani akwenda twona teka tũtĩũmba gũciinda magerio?

⁶ Shetani angependa tuhisi, si tu kwamba hatuna nguvu za kushinda kishawishi, bali pia hatuna tumaini—kana kwamba Yehova atatuhukumu kwa sababu tu ya kuwa na tamaa mbaya. Lakini fikiria hili, Shetani ndiye ambaye hana tumaini, amehukumiwa na Yehova kuwa hastahili uzima wa milele. (Mwa. 3:15; Ufu. 20:10) Bila shaka, Shetani anataka tuhisi kwamba sisi pia hatuna tumaini—hasa kwa sababu tuna tumaini la kupata baraka ileile ya kuishi milele ambayo yeye amenyimwa. Hata hivyo, sisi tuna tumaini. Isitoshe, Biblia inatuhakikishia kwamba Yehova anataka kutusaidia, na si kutuhukumu. Yehova “hataki yeyote aangamizwe bali hutaka wote wafikie toba.”—2 Pet. 3:9.

⁷ Basi, ikiwa tunaamini kwamba hatuna nguvu za kushinda vishawishi au hatuna tumaini katika pambano letu dhidi ya tamaa mbaya, tunafikiri kwa njia ambayo Shetani anataka. Kutambua jambo hilo kunaweza kuimarisha azimio letu la kuchukua msimamo imara dhidi yake.—1 Pet. 5:​8, 9.

ŨRĨA MWEREKERA JWETŨ JWA WĨYIA JŨMBA GŨTŨMA TWIGUA

8. Kiugo ‘wĩyia’ kĩonanagia mantũ jarĩkũ? (Zaburi 51:5) (Tega Kinya “Ufafanuzi wa Maneno.”)

⁸ Mbali na Shetani, kuna jambo lingine linaloweza kutufanya tuhisi kwamba hatuna nguvu za kushinda vishawishi na hatuna tumaini katika pambano letu dhidi ya tamaa mbaya. Ni jambo gani hilo? Hali yetu ya dhambi tuliyorithi kutoka kwa wazazi wetu wa kwanza.b—Ayu. 14:4; soma Zaburi 51:5.

9-10. (a) Meeyia jaareteere Adamu na Hawa maumĩĩra jarĩkũ? (Tega kinya mbica.) (b) Wĩyia bwĩthagĩrwa na maumĩĩra jarĩkũ ũtũũrone bwetũ?

⁹ Fikiria jinsi hali ya dhambi ilivyowaathiri Adamu na Hawa. Baada ya kutomtii Yehova, walijificha na kujaribu kufunika miili yao. Kikizungumzia tendo hilo, kitabu Insight on the Scriptures, kinasema hivi: “Dhambi iliwafanya wahisi wana hatia, hangaiko, ukosefu wa usalama, aibu.” Ilikuwa kana kwamba Adamu na Hawa walikuwa wamefungiwa katika nyumba iliyokuwa na vyumba hivyo vinne tu. Adamu na Hawa wangeweza kutoka chumba kimoja na kuingia kingine, lakini hawangeweza kutoka nje ya nyumba hiyo. Hawangeweza kuepuka hali yao ya dhambi.

¹⁰ Bila shaka, hatuko katika hali ileile ambayo Adamu na Hawa walikuwa nayo. Fidia—ambayo haiwahusu wenzi hao wa kwanza wa ndoa—inaweza kusafisha dhambi zetu na kutupatia dhamiri safi. (1 Kor. 6:11) Hata hivyo, tulirithi hali ya dhambi. Hivyo, haishangazi kwamba sisi pia huhisi tukiwa na hatia, hangaiko, ukosefu wa usalama, na aibu. Isitoshe, Biblia inasema kwamba dhambi inaendelea kuwashika wanadamu kwa nguvu. Imefanya hivyo “hata juu ya wale ambao [hawajafanya] dhambi kama vile Adamu alivyofanya kosa.” (Rom. 5:14) Ukweli huo haupaswi kutuvunja moyo na kutufanya tuhisi kwamba hatuna nguvu za kushinda tamaa mbaya na hatuna tumaini katika pambano letu. Tunaweza kukataa hisia hizo zisizofaa. Jinsi gani?

11. Nĩatĩa tũbuĩrĩte kũthithia rĩrĩa twaigua tũtĩna inya ya gũciinda mairirĩĩria jamathũũku, na nĩkĩ? (Aroma 6:12)

¹¹ Tunapohisi hatuna nguvu za kushinda vishawishi—kana kwamba hatuwezi kufanikiwa kushinda pambano letu dhidi ya tamaa mbaya—tunaweza kuona hilo kuwa hali yetu ya dhambi “ikizungumza,” nasi hatupaswi kuisikiliza. Kwa nini? Kwa sababu Biblia inatufundisha kwamba hatupaswi kuruhusu dhambi iendelee ‘kututawala kama mfalme.’ (Soma Waroma 6:12.) Hilo linamaanisha kwamba tunaweza kuchagua kutotenda kulingana na tamaa mbaya. (Gal. 5:16) Yehova ana uhakika kwamba tunaweza kupinga kishawishi; la sivyo, hangetuambia tufanye hivyo. (Kum. 30:​11-14; Rom. 6:6; 1 The. 4:3) Ni wazi kwamba tuna nguvu za kushinda katika pambano letu dhidi ya tamaa mbaya.

12. Nĩatĩa tũbuĩrĩte kũthithia rĩrĩa twaigua teka tũtĩna wĩrĩgĩĩro, na nĩkĩ?

¹² Vivyo hivyo, tunapohisi hatuna tumaini—kana kwamba Yehova atatuhukumu kwa sababu tu ya kuwa na tamaa mbaya—tunaweza kuona hilo kuwa hali yetu ya dhambi “ikizungumza,” nasi hatupaswi kuisikiliza. Kwa nini? Kwa sababu Biblia inatufundisha kwamba Yehova anaelewa hali yetu ya dhambi. (Zab. 103:​13, 14) “Anajua mambo yote” kutuhusu, kutia ndani njia mbalimbali ambazo hali yetu ya dhambi tuliyorithi imechangia katika mielekeo yetu isiyofaa. (1 Yoh. 3:​19, 20) Maadamu hatutendi kulingana na mielekeo yetu ya dhambi na tunaepuka kushawishiwa na tamaa zetu mbaya, tunaweza kuwa na msimamo safi mbele za Yehova. Kwa nini tunaweza kuwa na uhakika na jambo hilo?

13-14. Rĩ, kwĩthĩrwa na mairirĩĩria jamathũũku nĩ kuuga Jehova atĩũmba gũtwĩtĩkĩra? Taarĩĩria.

¹³ Biblia inatofautisha kati ya zoea la kufanya mambo mabaya (jambo ambalo tunaweza kudhibiti) na tamaa ya kufanya mambo mabaya (hali ambayo inaweza kujitokeza ghafla). Kwa mfano, baadhi ya Wakristo katika karne ya kwanza huko Korintho, zamani walikuwa na zoea la kufanya ngono ya jinsia moja. Paulo aliandika hivi: “Baadhi yenu mlikuwa hivyo.” Je, hilo lilimaanisha kwamba hawakuwa tena na tamaa yoyote ya kufanya ngono ya jinsia moja? Huenda hapana, kwa sababu mara nyingi tamaa hizo zinakuwa zimekita mizizi. Lakini Wakristo ambao walionyesha sifa ya kujizuia na kuepuka kutenda kulingana na tamaa zao walikubaliwa na Yehova. Aliwaona kuwa ‘wameoshwa na kuwa safi.’ (1 Kor. 6:​9-11) Inaweza kuwa hivyo kwako pia.

¹⁴ Hata iwe unapambana na tamaa gani mbaya, unaweza kufanikiwa kuzishinda. Hata ikiwa huwezi kuziondoa kabisa, unaweza kuonyesha sifa ya kujizuia na kuepuka ‘kufanya mapenzi ya mwili na ya fikira zako.’ (Efe. 2:3) Unawezaje kufanya hivyo na kushinda pambano dhidi ya tamaa mbaya?

ŨRĨA ŨŨMBA GŨCIINDA MAIRIRĨĨRIA JAMATHŨŨKU

15. Nĩkenda tũciinda mairirĩĩria jamathũũku, nĩkĩ tũbuĩrĩte kũmenya na gwĩtĩkĩĩria gũtaũkĩrwa gwetũ?

¹⁵ Ili kushinda pambano dhidi ya tamaa mbaya, utahitaji kukubali kwa unyoofu udhaifu ulio nao. Uwe mwangalifu ili usijidanganye mwenyewe kwa “mawazo ya uwongo.” (Yak. 1:22) Kupunguza uzito wa tatizo lako—kwa kujiambia hivi: ‘Wengine wanakunywa kileo zaidi yangu,’ au kwa kuwalaumu wengine kwa kusema hivi: ‘Nisingeshawishika kutazama ponografia ikiwa mke wangu angenionyesha upendo zaidi’—kutafanya iwe rahisi zaidi kunaswa na kishawishi. Hivyo, usijaribu kutetea mwenendo usiofaa, hata katika mawazo yako. Wajibika kwa sababu ya matendo yako.—Gal. 6:7.

16. Nĩmbi biũmba gũgũtethia kwĩthĩrwa na wendi bwa kũthithia jarĩa jagĩrĩte?

¹⁶ Mbali na kuwa mnyoofu kuhusu udhaifu wako mbalimbali, utahitaji kuimarisha azimio lako la kutotenda mambo hayo. (1 Kor. 9:​26, 27; 1 The. 4:4; 1 Pet. 1:​15, 16) Fikiria kuhusu jambo linalokushawishi zaidi na wakati gani unashawishika. Huenda ni aina fulani ya kishawishi au wakati fulani katika siku ambapo huenda ikawa rahisi zaidi kwako kushawishika. Kwa mfano, je, unashawishika kwa urahisi zaidi unapokuwa umechoka au inapokuwa usiku sana? Tarajia kishawishi hicho, na ujiandae kiakili ili ujue jinsi ya kutenda kitakapotokea. Muda mzuri zaidi wa kufanya hivyo ni kabla ya kishawishi kutokea.—Met. 22:3.

17. Nĩmbi tũũmba kwiritana kuumania na ngerekano ya Jusufu? (Kiambiriria 39:​7-9) (Tega kinya mbica.)

¹⁷ Fikiria jinsi Yosefu alivyotenda mke wa Potifa alipojaribu kumshawishi. Bila kukawia, alikataa mara moja ushawishi wake. (Soma Mwanzo 39:​7-9.) Hilo linaonyesha nini? Yosefu alijua kihususa jinsi alivyohisi kuhusu kumchukua mke wa mtu mwingine, kabla ya kushawishiwa na mke wa Potifa. Kwa njia hiyohiyo, unaweza kuimarisha azimio lako la kufanya lililo sawa kabla ya kishawishi kutokea. Hivyo, utakaposhawishiwa, itakuwa rahisi zaidi kwako kutenda yaliyo sawa kulingana na uamuzi ambao tayari ulifanya.

KARAGENI ‘BŨKIIGERAGIA’

18. Nĩatĩa ũũmba gũciinda mairirĩĩria jamathũũku? (2 Akorintho 13:5)

¹⁸ Ili kushinda pambano dhidi ya tamaa mbaya, utahitaji ‘kuendelea kujijaribu,’ yaani, kuendelea kujichunguza kwa ukawaida ili uone maendeleo yako. (Soma 2 Wakorintho 13:5.) Pindi kwa pindi, chunguza mawazo na matendo yako na ikihitajika fanya marekebisho. Kwa mfano, hata ikiwa umefanikiwa kupinga kishawishi fulani, jiulize hivi: ‘Ilinichukua muda mrefu kadiri gani kabla ya kusema hapana?’ Ukigundua kwamba ulichukua muda mrefu, usijihukumu. Badala yake, chukua hatua ili kujilinda. Jiulize maswali haya: ‘Je, ninaweza kuondoa mawazo yasiyofaa haraka zaidi? Je, burudani ninayochagua inafanya iwe vigumu zaidi kwangu kupinga vishawishi? Je, ninaacha mara moja kutazama picha zisizofaa? Je, ninaelewa kwa nini viwango vya Yehova sikuzote ni bora zaidi hata ikiwa ninahitaji kujitahidi kuonyesha sifa ya kujizuia ili kuvitii?’—Zab. 101:3.

19. Nĩatĩa matua kinya jamaniini jatĩ ja ũũme joomba gũtũma tũremwa gũciinda mairirĩĩria jamathũũku?

¹⁹ Unapaswa kuepuka pia kutoa visingizio. Biblia inasema hivi: “Moyo ni wenye hila kuliko kitu kingine chochote nao ni hatari.” (Yer. 17:9) Yesu alisema kwamba moyo unatokeza “mawazo mabaya.” (Mt. 15:19) Kwa mfano, huenda baada ya muda, mtu ambaye ameacha kutazama ponografia akafikiri kwamba ni “salama” kutazama picha zinazoamsha hamu ya ngono kwa sababu hazionyeshi watu wakiwa uchi. Au huenda akajiambia hivi: ‘Si kosa kuwaza kuhusu tamaa zisizofaa, maadamu sifanyi mambo hayo.’ Kwa maneno mengine, moyo wenye hila wa mtu huyo “[unapanga] mapema kwa ajili ya tamaa za mwili.” (Rom. 13:14) Unawezaje kuepuka kufanya hivyo? Uwe mwenye utambuzi na epuka kufanya maamuzi madogo yasiyo na hekima yatakayokuongoza kufanya uamuzi mkubwa usiofaa, kama vile kutenda mambo mabaya.c Pia, kataa “mawazo mabaya,” yanayotetea mwenendo usiofaa.

20. Nĩ wĩrĩgĩĩro bũrĩkũ tũrĩnabu, na tũrĩna ũtethio bũrĩkũ nandĩ?

²⁰ Kama tulivyojifunza, kwa msaada wa Yehova, tuna nguvu za kushinda vishawishi. Pia, kwa sababu ya rehema zake, tuna tumaini la kuishi milele katika ulimwengu mpya. Tutafurahi sana kumtumikia Yehova tukiwa na akili na moyo safi! Kabla ya wakati huo kufika, tunaweza kuwa na uhakika kwamba tuna nguvu za kushinda vishawishi na tunaweza kuwa na tumaini katika pambano letu dhidi ya tamaa mbaya. Tunaweza kushinda, kwa sababu Yehova anabariki jitihada zetu!