Mauri Bona Hesiai Ḡaukara Pepana Ena Refrens
July 5-11
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 11-12
“Iehova Baita Tomadiho Henia Dalana”
it-2 rau 1007 par. 4
Mauri
Ta Na Ena Mauri Ibounai ida Hesiai Ḡaukara Baine Karaia. Ina hereva “mauri” anina na taunimanima ta e herevalaiamu. To siri haida ese e hagoadadamu lalokau baita hahedinaraia bona Dirava baita hesiai henia ‘mai kudouda ibounai bona mai eda mauri ibounai ida’ (De 4:29; 11:13, 18, NWT), bona Deuteronomi 6:5 (NWT) be e gwaumu: “Iehova emui Dirava ba lalokau henia mai kudoumui ibounai, mai emui mauri ibounai, bona mai goadamui ibounai.” Iesu na e gwa ta na ena mauri idoinai, goada idoinai bona ‘mai darana idoinai’ hesiai ḡaukara baine karaia na namo. (Mr 12:30; Lu 10:27) To henanadai na ina, dahaka dainai unu ḡau haida na mauri ida e herevalaidia hebou? Reana ini baita haheitalaia toma: Reana ta na sibona (ena mauri) be henimu ma ta ena hesiai tauna ai bainela totona, unu amo biaguna henunai baine noho diba. To, reana ia na dia mai kudouna idoinai ida biaguna ena ura be karaiamu, bona reana dia mai goadana idoinai ida biaguna ena ura be haḡuḡurumu. (Efe 6:5; Kol 3:22 ba haheḡereḡeredia.) Una dainai, mauri ida e herevalaidia hebou ḡaudia ese ita be durudamu Dirava ihesiai henina karana baita laloa bada totona, badina ia na ita biaguda, bona ia Natuna ese mauri davana e heni ita e hoida. “Mai kudouda idoinai” ida Dirava baita hesiai henia anina na, eda mauri idoinai, goada bona ura idoinai ida ia baita hesiai henia.—Mt 5:28-30; Lu 21:34-36; Efe 6:6-9; Flp 3:19; Kol 3:23, 24 ba haheḡereḡeredia.
it-1 rau 84 par. 3
Boubou Patana
Iehova ese Israel taudia e haḡanidia tomadiho koikoi taudia edia boubou patadia, dubu au-tubuadia bona au helaḡadia bae hadika. (Eso 34:13; De 7:5, 6; 12:1-3) Edia kara basie tohotohodia bona natudia na lahi ai basie bouboulaidia, Kanana taudia e karava heḡereḡerena. (De 12:30, 31; 16:21) Danu Israel taudia ese boubou patadia momo basie kara, to Dirava momokani tamona bae tomadiho henia totona boubou patana tamona mo bae karaia, bona una na Iehova ese baine abia hidi gabunai bae atoa. (De 12:2-6, 13, 14, 27; Babulono taudia amo na i’idau, idia ese boubou patadia iboudiai 180 e hagini edia dirava hahinena Ishtar ena.) Israel taudia na Ioridane Sinavaina e hanaia murinai, Iehova ese e haḡanidia asie utu nadidia amo boubou patana ta bae karaia (De 27:4-8), bona una na Iosua ese Ebal Ororona ai e haginia. (Ios 8:30-32) Tuari ai e halusidia taudia edia tano e abia murinai, Ruben iduhuna, Gad iduhuna bona Manase iduhuna kahana taudia na Ioridane badinai boubou patana badana ta e haginia, una dainai iduhu ma haida na e badu. Gabeai e davaria una boubou patana na dia tomadiho koikoi dainai, to Dirava momokanina Iehova e abidadama heniava karana bae laloatao totona e haginia.—Ios 22:10-34.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 925-926
Gerisim, Ororo
Mose ena haheḡani heḡereḡerena, Israel iduhudia na Iosua ena hahekau henunai Ai hanuana e hadarerea murinai, Gerisim bona Ebal Ororodia ai e hebou. Unuseniai Iosua ese taunimanima iboudiai vairadiai taravatu herevadia e duahi bona e hadibadia bema Iehova bae badinaia hahenamo bae abi, to bema bae gwau-edeede dika bae davari. Simeon, Levi, Iuda, Isakara, Iosef, bona Beniamina iduhudia na Gerisim Ororona vairanai e gini. Levi iduhuna bona taravatu mauana na ororo e vaira henia, bona iduhu oredia siks be Ebal Ororona vairanai e gini. (De 11:29, 30; 27:11-13; Ios 8:28-35) Gerisim Ororona e vaira henia iduhudia na bae abi hahenamo herevadia e kamonai, bona Ebal Ororona e vaira henia iduhudia be bae abi hahedika herevadia e kamonai. Gerisim Ororona badina na tano namona bona mai hairaina dainai hahenamo e abi, bona Ebal Ororona be nadi gabuna bona tubutubu ḡaudia na asie vara namonamova, to Baibul ese una na se herevalaia momo. Iosua ese Taravatu “iboudiai e duahidia hedinarai, Israel taudia edia hebou ai, tatau bona hahine, memero bona kekeni, bona noho hedoa taudia danu, vairadiai.” (Ios 8:35) Bona ororo kahana kahana ai e gini taudia iboudiai ese unu hereva na e kamonai. Reana gabu namona ta ai e gini dainai e gwaurai herevadia na iboudiai ese e kamonai namonamova.—EBAL, MOUNT ba itaia.
July 12-18
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 13-15
“Edena Dalai Taravatu ese E Hahedinaraia Iehova ese Ogoḡami Taudia Na E Lalodiamu?”
it-2 rau 1110 par. 3
Ḡau Karoadia 10 (Tithe)
Reana Israel taudia ese ḡau karoadia 10 amo kaha ta na e atoa tabeva, dia Levi hahelaḡa taudia mo idurulaidia to laḡani ta ta ai ḡau ma haida totodia bae ḡaukaralai danu, ena be Levi taudia na una kaha e ḡaukaralaiava. Nega momo Israel ruma besedia ese una kaha na aria negadiai e hegogova neganai e ḡaukaralaiava. Bema una karoa 10 kahana Ierusalem bae laohaia na mai hekwarahina, moni na aniani o ḡau ma haida ai e ḡaukaralaiva, bena Ierusalem ai e hebouva negadiai ruma bese ta ta na mai moaledia ida aniani bona inuinu ḡaudia e ḡaukaralaiva. (De 12:4-7, 11, 17, 18; 14:22-27) Laḡani namba 7 ai Israel taudia na Sabati e hahelaḡaiava. To laḡani namba 3 bona 6 dokodiai, ḡau karoadia 10 amo e atoa tabeva kahana na dia hebouhebou ai e ḡaukaralaiva ḡaudia davadia e karava, to e ḡaukaralaiava Levi taudia, noho-hedoa taudia, vabu, bona ihareha e durudiava.—De 14:28, 29; 26:12.
it-2 rau 833
Sabati Laḡanina
Sabati laḡanina na e gwauraiava “abi-torehai igwau-taodia laḡanina [hash·shemit·tahʹ].” (De 15:9; 31:10) Una laḡani lalonai tano na basie birulaia, eiava tano ai ḡaukara ta basie karaia. (Eso 23:11) Danu una laḡani ai ta ese abitorehai davana basine gwauraia. Badina una na “Iehova ese abi-torehai igwau-taodia vada e gwauraia” negana, ia bae matauraia totona. To haida edia lalohadai na idau, idia na e laloava una abitorehai davana na se gwauatao momokaniva. Bona heni-torehai tauna ese tadikakana Heberu tauna na basine doria ena abitorehai davana baine haloua, badina una laḡani ai ia na asi ena moni davari dalana; to heni-torehai tauna ese idau tauna amo ena abitorehai davana baine noia diba. (De 15:1-3) Rabi taudia haida na e laloava ogoḡami tadikakana ta iduruna totona, abitorehai monina na e gwautaova, to bisnes daidiai e karava abitorehai monidia be dala ma ta ai e halouva. Idia na ma e gwa, Kristen ginigunadia edia negai, Hillel na dala ta e karaia heni-torehai tauna na kota vairanai baine gini, bona hahemomokani pepana eiava dalana ta amo ena abitorehai davana baine abia lou.—The Pentateuch and Haftorahs, edited by J. Hertz, London, 1972, rau 811, 812.
it-2 rau 978 par. 6
Hesiai Tauna
Taravatu ese hesiai tauna bona biaguna e herevalaidia. Israel taudia bogaraḡidiai Heberu hesiai tauna na idau tano tauna o noho hedoa tauna amo idau. Idau tano tauna na biaguna ena iḡui hesiai tauna ai bainela bona una iḡui hesiai ḡaukara na baine heni hanai diba natuna enai (Le 25:44-46), to Heberu hesiai tauna be laḡani namba 7 eiava Iubile laḡanina ai biaguna ese baine ruhaia nege. Heberu hesiai tauna na ena hesiai ḡaukara laḡanidia lalodiai biaguna ese davana baine henia. (Eso 21:2; Le 25:10; De 15:12) Bema Heberu hesiai tauna ta na sibona baine hehoi noho hedoa tauna ta o iena ruma tauna ta ena hesiai ḡaukara baine karaia totona, ia na sibona baine hehoi lou diba, eiava mai ena maoro tauna ta ese baine hoia lou diba. Hesiai tauna davana na, biaguna enai e hehoi negana ela bona Iubile laḡanina amo bae duahia bena bae henia. (Le 25:47-52; De 15:12) Heberu hesiai tauna ta na biaguna ese baine ruhaia nege neganai, biaguna ese harihari ḡauna ta baine henia na namo. (De 15:13-15) Bema hesiai tauna na mai adavana ida ela, ia na mai adavana ida ma bae raka lasi. To, bema biaguna ese hahine ta e heni hesiai tauna ese baine adavaia (idau tano hahinena na laḡani namba 7 ai na asie ruhaiava), una hahine bona natuna na biaguna enai bae noho. Bema unu bamona, Heberu hesiai tauna na abi hidi baine karaia diba biaguna dekenai dounu baine noho. Bena ia taiana na auri mai matana ta amo bae hamatua, unu amo ia na biaguna baine hesiai henia ela bona mase.—Eso 21:2-6; De 15:16, 17.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
w06 4/1 rau 31
Taunimanima Edia Henanadai
Esodo 23:19 ai e gwa: “Nani natuna hidiona na sinana ratana amo basio nadua.” Una haheḡani amo dahaka ta dibamu?
Ina haheḡani Mose ena Taravatu ai na nega toi e hedinarai Baibul ai, bona una ese e durudamu, Iehova ena lalohadai bona ena hebogahisi karana baita laloa bada totona. Danu, una haheḡani ese e hahedinaraiamu, Iehova ese tomadiho koikoi na e inai heniamu.—Esodo 34:26; Deuteronomi 14:21.
Nani natuna o animal ma haida na sinadia ratadia amo e naduava karana na dia Iehova ena dala heḡereḡerena. Sina ese ratana amo natuna e ubuamu bona e duruamu baine tubu namonamo. Diba bada tauna ta na eto, nani natuna na sinana ratana amo e naduava karana ese e hahedinaraiamu, “Dirava ese sina bona natu ihuadiai e atoa hetura karana na taunimanima ese asie matauraiamu.”
Danu, haida na e gwauva nani natuna na sinana ratana amo e naduava karana na reana kaivakuku e tomadiho heniava taudia ese e karaiava, medu baine diho totona. Bema unu bamona, Mose ena Taravatu ai e gwauraia haheḡanina ese Israel taudia na e gimadiava, unu amo idia badidiai e nohova besedia edia tomadiho koikoi karadia ai basie vareai. Mose ena Taravatu ese Israel taudia e haḡanidia unu bese edia kara basie tohotoho.—Levitiko 20:23.
Una haheḡani ese Iehova ena hebogahisi karana e hahedinaraia. Taravatu ese animal ihahisidia kava karana ai haheḡani ma haida danu e gwaurai, bona unu haheḡani ese Israel taudia e durudiava Iehova ena dala bae badinaia. Heḡereḡere, Taravatu na e gwa, e vara matamata animal ta na dina 7 lalonai sinana ida baine noho murinai bae bouboulaia, animal ta na mai natuna ida dina tamonai basie hamasedia, danu manu hahinena mai natuna ida eiava mai gatoina ida na edia ruma (nest) amo basie abidia.—Levitiko 22:27, 28; Deuteronomi 22:6, 7.
Una ese e hahedinaraia ḡoevaḡoevamu, Taravatu na dia haheḡani mo, to idia na hahekau herevadia danu. Unu hahekau herevadia ese ita be durudamu Iehova ena kara namodia baita dibadia bona baita badinadia totona.—Salamo 19:7-11.
July 19-25
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 16-18
“Hahemaoro Maoromaoro Dalana”
it-1 rau 343 par. 5
Matakepulu
Koikoi dalanai kota ihagagevana karana na matakepulu ida e haheḡereḡerea, bona Taravatu ese taunimanima e hagoadadiava laloani monidia (bribery), harihari ḡaudia, o inai heheni karadia bae dadarai, unu kara ese judge ta vaitani matana bae hakepulua diba bona kota na koikoi dalanai baine karaia. “Laloani monina iabina karana ese lalo namonamo tauna matana e hakepuludiamu.” (Eso 23:8, NWT) “Hahemaoro ihagagevana davana na aonega tauna matana e hakepuludiamu.” (De 16:19) Ena be judge ta na kara maoromaoro bona laloparara tauna, to reana kota lalonai haida ese bae henia laloani monina o harihari ḡaudia dainai hahemaoro karana baine hagagevaia diba. Dirava ena taravatu ese e hahedinaraia, judge ta na dia harihari ḡaudia mo to sibona ena lalohadai ai hahemaoro e karaiava, Baibul na eto: “Basio hahemaoro koikoi: ogoḡami tauna basio bogaia hisi, bona taḡa tauna basio matauraia.” (Le 19:15) Dia namo judge ta ese sibona ena lalohadai eiava hutuma edia lalohadai baine badina, to ia ese taḡa taudia bona ogoḡami taudia na maka tamona ai baine hahemaoro henidia.—Eso 23:2, 3.
it-2 rau 511 par. 7
Namba, Numera
Two. Namba 2 na nega momo kota lalodiai e ḡaukaralaiamu. Kerere ta e itaia taudia o witnes rarua edia hereva ese e vara ḡauna bae hamomokania diba. Witnes rarua eiava tatoi ese e vara ḡauna na judge vairadiai bae gwauraia hedinarai. Una hahekau herevana na Kristen kongrigeisin ai danu e badinaiava. (De 17:6; 19:15; Mt 18:16; 2Ko 13:1; 1Ti 5:19; Heb 10:28) Dirava ese taunimanima ihamauridia totona Natuna e heni neganai, una hahekau dalana e badinaia. Iesu na e gwa: “Emui taravatu ai ini e torea toma: Taunimanima rarua hereva tamona bae gwauraia hebou, una na vada momokani. Benaini, lau na sibogu na hegwauraimu, bona Tamagu, e siaigu Diravana, ese e gwauraigumu.”—Ioa 8:17, 18.
it-2 rau 685 par. 6
Hahelaḡa Tauna
Hahelaḡa taudia edia hahenamo na, Dirava ena taravatu e herevalaiava, bona Israel taudia daidiai hahemaoro ḡaukarana e karaiava. Hahelaḡa taudia na e nohova hanuadia ai hahemaoro taudia e durudiava, danu bema kota ai hekwakwanai badana ta ihamaoromaorona na auka, hahelaḡa taudia na unu hahemaoro taudia ida e ḡaukara hebouva una hekwakwanai bae hamaoromaoroa totona. (De 17:8, 9) Bema ta na baine mase bona asi dibadia daika ese e alaia, hahelaḡa taudia na tau badadia bae durudia una hekwakwanai badina bae hetahulaia, bona dala maorona bae badinaia unu amo hanua na rara ai basine kerere. (De 21:1, 2, 5) Bema tau ta na baine mama badina baineto adavana na e heudahanai, una hahine na baine laohaia hahelaḡa tauna dekena, dubu helaḡa ai, unuseniai hahelaḡa tauna na Iehova ese e gwauraia daladia baine badina unu amo baine itaia una hahine be kerere e karaia eiava lasi. (Nu 5:11-31) Bema ta ese hahelaḡa taudia o e abidia hidi hahemaoro taudia se matauraidiava bona se badinadiava, ia na e hamaseava.—Nu 15:30; De 17:10-13.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 787
Kerere Tauna Davana E Heniva
Taravatu henunai, kerere tauna bae hamasea totona, witnes rarua edia hereva ese hahebade herevana bae hamomokania guna. (De 19:15) Unu witnes rarua ese kerere tauna na nadi amo bae hodoa guna. (De 17:7) Una ese e hahedinaraiava, Dirava ena taravatu na e laloa badava bona Israel ena kongrigeisin na e ḡoevava, bona una kara amo taunimanima e hadibadiava basie koikoi eiava hahebade herevadia na haraḡa herea basie gwaurai.
July 26–August 1
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 19-21
“Iehova Enai Ta Ena Mauri Na mai Anina Bada”
Iehova Ena Hahemaoro Ḡoevaḡoeva Bona Hebogahisi Karana Ba Tohotohoa
4 Roho mauri hanuadia 6 ilao henidia na dia auka. Iehova ese Israel taudia e haḡanidia unu hanua na bae haridia Ioridane Sinavaina kahana ruaosi ai. Dahaka dainai? Unu amo baine heau mauri tauna na unu roho mauri hanuadia bainela haraḡa diba. (Num. 35:11-14) Roho mauri hanuadia ilao henidia daladia na lailai bona e karadia namonamo. (Deu. 19:3) Iuda taudia edia buka ta na e gwa, dala badidiai na saini e atodia, unu amo baine heau mauri tauna na hanua maorodia baine heau lao diba. Roho mauri hanuadia mimia dainai, ta baine alaia kava tauna na tano idauna ta basine heau lao, unuseniai tomadiho koikoi baine badinaia garina.
Iehova Ena Hahemaoro Ḡoevaḡoeva Bona Hebogahisi Karana Ba Tohotohoa
9 Roho mauri hanuadia ese Israel taudia e gimadia, rara ihahebubuna karana ai basie kerere totona. (Deu. 19:10) Iehova ese mauri na e ura heniamu, bona “asi ena kerere tauna rarana e hahebubuamu” taudia na e inai henidiamu. (Her. 6:16, 17) Ia na hahemaoro ḡoevaḡoeva bona helaḡa Diravana dainai, aksiden ai ta ihamasena karana na se laloa maraḡimu. Momokani, aksiden ai ta e hamasea tauna na bae bogaia hisi diba. To, ia ese e karaia karana na tau badadia vairadiai baine gwauraia hedinarai guna, bona bema bae davaria ia na aksiden ai una e karaia, roho mauri hanuana ai baine noho ela bona hahelaḡa tauna badana baine mase. Una anina na ena mauri ibounai lalonai una hanua ai baine noho. Una ese Israel taudia iboudiai e hadibadia taunimanima edia mauri na helaḡa. Mauri E Heni Tauna bae matauraia totona, ma haida edia mauri ihadikana karadia bae dadarai na namo.
it-1 rau 344
Rara
Dirava ese taunimanima e karadia na mauri bae moalelaia, bona ta ena mauri e hadikaiamu tauna na Dirava ese baine hahemaoro henia. Una na Dirava ese e ala-ala tauna Kain e hamaorolaia herevana amo ta dibamu, eto: “Tadimu rarana gadona na tano amo vada e tai henigumu.” (Ge 4:10) Bema ta na tadikakana e inai heniamu, bona lalona ai e gwaumu tadikakana baine mase na namo, eiava ladana baine hadikaia o sivarai koikoidia tadikakana dainai baine haripiulai, bona ena mauri baine hadikaia, ia na rara ai baine kerere.—Le 19:16; De 19:18-21; 1Io 3:15.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 518 par. 1
Kota, Hahemaoro
Kota na hanua ikoukouna badinai e karaiava. (De 16:18; 21:19; 22:15, 24; 25:7; Ru 4:1) “Ikoukouna” na hanua lalonai vareai gabuna badina ariarana e herevalaia. Hanua ikoukouna ariarana ai taunimanima e hebouva neganai, Taravatu e duahia hedinaraiva bona haheḡani herevadia e gwauraiva. (Ne 8:1-3) Hanua ikoukouna badinai hekwakwanai ta, heḡereḡere tano o kohu ihoihoilaina karana o ḡau ma haida, bae hamaoromaoroa totona witnes bae abidia na haraḡa, badina dina ai taunimanima momo na ikoukou o geiti amo e vareaiva bona e lasiva. Danu, hanua ikoukouna badinai taunimanima ese edia hekwakwanai o kerere na judge vairadiai e gwauraiva neganai, namona na judge na mai momokanidia ida bae hahemaoro bona disisin bae kara, badina taunimanima ese e itadiava. Una ese e hahedinaraiamu hanua ikoukouna badinai gabu ta na e heḡaeḡaelaia judge bae ḡaukara totona. (Iob 29:7) Samuel na Betele, Gilgal bona Mispa e vadivadi henidia bona “unu gabu iboudiai ia ese Israel taudia e hahemaoro henidia,” bona Rama ai danu, una na ena noho gabuna.—1Sa 7:16, 17.
August 2-8
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 22-23
“Edena Dalai Taravatu ese E Hahedinaraia Iehova ese Animal Na E Lalodiamu?”
it-1 rau 375-376
Maduna
Idaunegai taunimanima na nega momo animal e ḡaukaralaidiava maduna metaudia e huava, bona Israel taudia na e hamaorodia bema inaidia ta ena doniki bae itaia, maduna metauna dainai e goru diho, namona na basie rakatania, ‘to bae durua.’ (Eso 23:5) Animal ta ese e huava ḡaudia na e gwauraiva maduna, heḡereḡere “doniki rua ese bae huaia diba ḡauna.”—2Ha 5:17, NWT.
it-1 rau 621 par. 1
Deuteronomi
Deuteronomi bukana ai animal ilalodia bada karana e herevalaia danu. Israel taudia na e taravatudia manu ta na ena ruma (nest) amo basie abia, badina una na manu natuna e gimaiava ḡauna. Israel taudia ese manu hahinena na e harohoa mauriva, a natuna be e abiava. Unu amo manu hahinena na natuna ma haida baine havara. (De 22:6, 7) Biru tauna ese boromakau bona doniki na basine kwatudia hebou, unu amo animal asi goadana na basine hekwarahi. (De 22:10) Danu, boromakau ese uit e moimoilaiava neganai, uduna na basie ḡuia, unu amo ia na basine hitoloa bona uit baine moia goadagoada.—De 25:4.
w03 10/15 rau 32 par. 1-2
“Asie Kamonaimu Taudia ida Basio Hebamo”
INA MANI a laloa, kamelo bona boromakau na e hekwarahimu tano irauna ḡauna bae veria hebou. E huaia hebou madunana—una na edia bada bona goada e heḡereḡere animal rua ese bae huaia diba ḡauna—ese e hahisidiamu. Dirava ese animal unu bamodia edia namo na e lalo badava dainai Israel taudia e hamaorodia, eto: “Emu tano iruana ḡauna na boromakau bona doniki basie veri hebou.” (Deuteronomi 22:10) Una hahekau herevana na boromakau bona kamelo ediai danu bae badinaia.
Biru tauna ese ena animal ediai metau unu bamona na se atoava. To bema ia na asi ena boromakau rua, reana ia dekenai mia animal rua aiodia ai au metauna e atoava, unu amo tano irauna ḡauna e veria hebouva. Toana na, laḡani 1800 lalodiai ataiai e herevalaia biru tauna na unu e kara tomava. Animal edia bada bona metau na idauidau dainai, animal asi goadana na be hekwarahimu animal goadana ida baine raka heḡereḡere, bona maduna metauna na animal goadana ese be huaiamu.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 600
Abitorehai, Abitorehai Tauna
Abitorehai anina na ḡau ta davana ba haloua karana. Idaunegai Israel ai, haida na moni dalanai e dabuva dainai e abitorehaiva. Israel tauna ta e abitorehaiva neganai ia na e hekwarahiva davana ihalouna totona; abitorehai tauna na henitorehai tauna ena hesiai tauna ai bainela diba. (Her 22:7) Una dainai Dirava ese ena taunimanima e haḡanidia tadikakadia Israel taudia ediai hariharibada karana bae hahedinaraia bona ato kau monina basie noia. (Eso 22:25; De 15:7, 8; Sa 37:26; 112:5) To idau bese taudia edia amo ato kau monidia bae abi diba. (De 23:20) Iuda taudia haida na e gwauva una abitorehai ihenina karana na bisnes karadia ai mo e badinava. Idau bese taudia na Israel ai se noho daudauva, idia na hoihoi taudia, una dainai idia ese ato kau monina na bae heni, badina idia danu ma haida ediai abitorehai e halouva neganai atokauna danu e heniva.
August 9-15
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 24-26
“Edena Dalai Taravatu ese E Hahedinaraia Iehova ese Ha’hine Na E Lalodia Badamu?”
it-2 rau 1196 par. 4
Hahine
Taravatu na e gwa, bema tau bona hahine ta na headava matamata, edia headava laḡanina ginigunana ai tau na basine tuari. Una ese dala e kehoava natudia ta bae havaraia diba, unu amo bema tau na baine ha tuari eiava tuari ai baine mase, ia adavana na natudia baine itaia bona goada baine abia.—De 20:7; 24:5.
it-1 rau 963 par. 2
Aniani Igogona (Gleaning)
Iehova ese una dala e heḡaeḡaelaia ogoḡami taudia idurudia totona, bona Israel taudia e hagoadadiava hariharibada karana bae hahedinaraia, sibodia edia namo basie lalo, bona Iehova ena hahenamo bae lalodia bada. To danu ogoḡami taudia na basie lahedo. Una ese David ena hereva e hamomokaniamu, eto: “Lau ese nega hata kara maoromaoro tauna ta vada e baia na do asina itaia, eiava natuna na aniani e noi hegame ai do asina itaia.” (Sa 37:25) Mose ena Taravatu ese e gwauraia dalana heḡereḡerena, ogoḡami taudia na bae ḡaukara, unu amo basie hitolo, bona idia eiava natudia na ma haida ediai aniani basie noi hegame.
w11 3/1 rau 23
Oi Mai Dibamu, A?
Idaunegai Israel ai, bema e mase tauna na asi natuna, namona na tadikakana ese vabu baine adavaia, unu amo una e mase tauna natuna baine havara. (Genese 38:8) Una dala na gabeai Mose ena Taravatu ai e atoa, e gwauraiava, iha iadavana karana. (Deuteronomi 25:5, 6, NWT) Ruta bukana ai Boa ese e karaia karana amo una e hahedinaraia, bema e mase tauna tadikakana iboudiai danu e mase, ia varavarana tataudia ese una maduna bae huaia diba.—Ruta 1:3, 4; 2:19, 20; 4:1-6.
Iesu ena negai, iha iadavana karana na e badinaiava, badina Mareko 12:20-22 ai Sadukea taudia ese una kara na e herevalaia. Kristen ginigunadia edia negai Iuda edia histori e torea tauna ta Flavius Josephus na e gwa, una kara ese ta ena famili ladana e gimaiava, danu ena famili ese tano na dounu e ḡaukaralaiava bona una ese vabu e duruava. Unu negai, hahine na asi ena maoro adavana ena kohu baine abi. To, vabu ese ihana e adavaia bona natuna ta e havaraia neganai, una natu ese e mase tauna ena kohu e abiva.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 640 par. 5
Divos
Divos Pepana. Ena be Mose ena Taravatu na e gwa, ta ese adavana na baine hadihoa o baine divosia, to una ese se hahedinaraiamu Israel tauna na haraḡa herea adavana baine divosia. Namona na dala haida baine badina. Ia ese “hekoho revarevana [divos pepa, NWT] baine torea” na ḡau badana. Bena una pepa na hahine baine “henia; bena baine hadihoa.” (De 24:1) Ena be Baibul ese headava tauna ta baine divos totona baine kara ḡaudia ma haida na se herevalai, to bema tau na e uramu adavana baine divosia ia ese siahu taudia baine hereva henidia guna na namo, bona idia ese headava ihanamona dalana bae tahua. Danu, unu siahu taudia ese divos pepana bae heḡaeḡaelaia lalonai, e uramu baine divos tauna ese ena disisin baine laloa lou diba. Namona na ta na badi maorona ta dainai baine divos, bona taravatu ena dala iboudiai baine badina namonamo. Unu amo divos karana ai basine haraḡa-haraḡa. Bona una ese hahine ena maoro bona ena namo baine laloa. Baibul ese “divos pepa” ai bae tore ḡaudia na se gwaurai.
August 16-22
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 27-28
“Ini Hahenamo Iboudiai Na . . . Dekemui ai Bae Kau”
w10 12/15 rau 19 par. 18
Dirava Ena Lauma ese E Hakauamu King ese Baine Hanamomu!
18 Kamonai karana baita hahedinaraia dalana ta na, Baibul ese e gwaurai ḡaudia baita badina bona Iehova ena heduru herevadia baita lalo bada. (Mat. 24:45) Danu, namona na Dirava bona Natuna baita kamonai henidia. Iesu na eto: “Dia bae hereva henigu, baeto ‘Lohiabada e, Lohiabada e,’ taudia iboudiai na guba basileiana lalonai basie raka vareai; a Tamagu guba ai e nohomu ena ura e karamu tauna mo.” (Mat. 7:21) Danu, Kristen kongrigeisin ai Dirava ese e abidia hidi elda taudia baita kamonai henidia bona baita matauraidia na namo.—Efe. 4:8.
w01 9/15 rau 10 par. 2
Iehova Ena Hahenamo Bo Abiamu, A?
2 Heberu gado ai Deuteronomi 28:2 ena hereva “erena boma kamonai” e hahanaia neganai, anina na kara ta baita karaia hanaihanai. Iehova ena taunimanima ese Ia na dia nega haida mo bae kamonai henia, to edia mauri ibounai lalonai bae kamonai henia na namo. Unu amo Dirava ena hahenamo bae abia diba. Heberu herevana e hahanaia “bae kau” na labana ai e ḡaukaralaiamu herevana ida e haheḡereḡerea, anina na “ta ba ḡavaia bena ba davaria.”
w10 9/15 rau 8 par. 4
Mai Momokanimu ida Iehova Ena Hahenamo Ba Tahua
4 Namona na Israel taudia na mai moaledia ida Iehova bae hesiai henia. Dirava ena Taravatu ese e hahedinaraiamu bema Israel taudia na Iehova ‘isiaina ilao-henina basie moalelaia,’ Iehova na idia ediai basine moalemu. (Deuteronomi 28:45-47 ba duahi.) Una dainai, mai laloda idoinai ida Iehova baita badinaia na ḡau badana. Mani a laloa animal bona demoni danu oda herevadia e kamonaimu, to dia mai lalodia idoidiai e badinamu. (Mar. 1:27; Iak. 3:3) Lalokau dainai mai kudouda idoinai ida Dirava baita badinaia. Bona mai moaleda ida Dirava baita kamonai henia badina mai dibada iena taravatu na dia memetau, bona mai momokanidia ida ‘ia e tahuamu taudia na davadia namodia baine henidia.’—Heb. 11:6; 1 Ioa. 5:3.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 360
Tano Hetoana Ena Maka (Boundary Mark)
Iehova ena taravatu na e gwa tano hetoana ena maka na basie koki. (De 19:14; Her 22:28 danu ba itaia.) Bona “dekena tauna ena tano hetoana” baine raḡaia tauna na dika baine davari. (De 27:17) Tano biagudia na edia tano ai uma e karava bona adia aniani na unu uma amo e abiva dainai, bema ta ese ma ta ena tano hetoana ai e holoa ḡauna e raḡaiava, una na vaitani ena uma anianidia e kokidiava. Baibul negadiai unu e kara tomava neganai una na henaohenao karana. (Iob 24:2) To taunimanima haida na unu e kara tomava, bona Hosea ena negai e nohova Iuda lohiadia na unu tano hetoadia e abi ohova taudia heḡereḡeredia.—Ho 5:10.
August 23-29
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 29-30
“Iehova Na Baita Hesiai Henia Diba”
w09 11/1 rau 31 par. 2
Iehova ese Dala E Kehoa Abi Hidi Baita Kara
Dirava ena ura baita diba bona baita karaia be auka, a? Mose na eto: “Hari ina dina ai na haḡanilaimui haheḡanina na dia auka herea bona dia daudau herea.” (Deuteronomi 30:11) Iehova ese ita na se doridamu basita kara diba ḡaudia baita kara. To ena ura na baita lalopararalaia diba bona baita karaia diba. Ita na dia baita “dae guba ai” eiava dia baitala “davara unukahana ai” Dirava ena ura baita dibaia totona. (Deuteronomi 30:12, 13) Baibul ese baita kara ḡaudia na e hahedinarai.—Mika 6:8.
w09 11/1 rau 31 par. 1
Iehova ese Dala E Kehoa Abi Hidi Baita Kara
KRISTEN hahinena ta na maraḡinai enai e vara ḡauna ta dainai e laloava ena mauri na asi anina, ia na eto: “Nega momo na gari kavava badina na lalova hari be Iehova basina badinaiamu.” Oiemu ai danu una e varamu, a? Edai e vara ḡaudia haida daidiai ta laloamu heduru ma ta na lasi, a? Lasi, heduru na baita abi dibamu. Iehova Dirava ese ita na ura kwalimu e henida, unu amo eda mauri ai baita kara ḡaudia na siboda ese baita abi hidi diba. Iehova na e uramu abi hidi maorodia baita kara, bona ena Hereva, Baibul amo abi hidi baita kara daladia e hadibadamu. Deuteronomi karoa 30 ai Mose ena hereva mani ba haero.
w09 11/1 rau 31 par. 4
Iehova ese Dala E Kehoa Abi Hidi Baita Kara
Iehova ese ita ta abi hidimu ḡaudia be e lalo badamu, eiava? Oibe! Dirava ena lauma ena hahekau henunai, Mose na e gwa: “Mauri bavabia hidi.” (Deuteronomi 30:19) To, edena dalai mauri baita abia hidi? Mose na eto: “Iehova, emui Dirava, ba lalokau henia, bona erena ba kamonai, bona ba badinaia tarika-tarika.” (Deuteronomi 30:20) Bema Iehova baita lalokau heniamu, baita uramu ia baita kamonai henia bona baita badinaia, herevana dahaka baine vara. Unu baita kara tomamu neganai, ita na mauri dalana ta abia hidimu—una na mauri hereadaena hari bona Dirava ena tanobada matamatana ai baita mauri hanaihanai dibamu.—2 Petro 3:11-13; 1 Ioane 5:3.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
it-1 rau 665 par. 3
Taia
Iehova ese ena hesiai taudia amo, kwara auka bona gwau-edeede Israel taudia na e gwauraidia ‘taiadia e kara asie peritomedia taudia na heheto.’ (Ier 6:10; Apos 7:51) Idia na vaitani taiadia e koudia ahu dainai asie kamonaiva. Idia taiadia na asie keho Iehova bae kamonai henia; Iehova ese ia e tahuamu taudia na laloparara taiadia e henidiamu, to gwau-edeede taudia be taiadia e koudia dainai asie kamonaimu. (De 29:4; Ro 11:8) Aposetolo Paulo na e gwa, nega ta be maimu Kristen taudia haida na edia abidadama be rakatanimu bona basie uramu Dirava ena Hereva momokani bae kamonai, to idia na e moalelaimu ḡaudia mo be ura henimu dainai hahediba taudia koikoidia be kamonai henidiamu. (2Ti 4:3, 4; 1Ti 4:1) Danu, haida na reana “taiadia bae hemai-hemai” badina sivarai dikadia bae kamonai bona bae hoa.—1Sa 3:11; 2Ha 21:12; Ier 19:3.
August 30–September 5
DIRAVA ENA HEREVA ENA NAMO | DEUTERONOMI 31-32
“Ane ta ai E Tore Laulau Herevadia amo Diba Baita Abimu”
“Lau Lalogu Ba Haheboua Tamona, Oi Ladamu Imatauraina Ai.”
8 Israel taudia na Gwauhamata Tanona ai do asie vareai neganai, Iehova ese ane ta na Mose e hadibalaia. (Deu. 31:19) Bona Mose ese una ane na Israel taudia e hadibalaidia. (Deuteronomi 32:2, 3 ba duahi.) Siri 2 bona 3 baita lalodiamu neganai baita lalopararamu, Iehova na se uramu ladana na baine hehuni o taunimanima na bae laloa una na helaḡa herea dainai basie gwauraia. Ia na e uramu taunimanima iboudiai ese ia ladana bae dibaia. Israel taudia ediai Mose ese Iehova ena kara bona ladana hairaina e hadibadia na hahenamo ta. Una ese edia abidadama na e hagoadaia, una na heḡereḡere medu hetuturuna tubutubu ḡaudia latadiai na heto. Dahaka baita kara unu amo eda hahediba daladia na unu bae heto?
9 Ruma-ta-ruma-ta ai eiava pablik gabudia ai ta haroromu negadiai, eda Baibul baita ḡaukaralaia Dirava ladana, Iehova, na taunimanima baita hadibalaidia. Pablikeisin baita henidia, vidio baita haheitalaidia, bona eda websait amo ḡau ma haida baita hahedinaraidia. Ḡaukara gabudiai, sikuli gabudiai, ta loamu negadiai, dala baita tahu eda Dirava lalokauna bona ena kara baita herevalai. Iehova ese ita daidai bona tanobada ai be karamu ḡau namodia na ta davaridiamu taudia ediai baita herevalaimu neganai, reana idia ediai una na nega ginigunana be lalopararamu Iehova ese taunimanima na e lalokau henidiamu. Tamada lalokauna sivaraina momokanidia ta herevalaimu neganai, ita na Dirava ladana ihahelaḡana karana ta duruamu. Taunimanima ta durudiamu bae laloparara idia na hereva koikoidia e hadibalaidia. Baibul amo taunimanima ta hadibadiamu hereva momokanidia na hereva namo hereadia.—Isa. 65:13, 14.
Baibul ai E Gwaurai Laulau Herevadia—O Lalopararalaimu Eiava?
Baibul ese Iehova na ḡau haida ida e haheḡereḡerea. Heḡereḡere ia na e gwauraia “Israel ena Nadi-gini,” “kesi,” bona “kohoro.” (2 Samuel 23:3; Salamo 18:2; Deuteronomi 32:4) Una anina be dahaka? Nadi badana ta na basie hamarerea diba heḡereḡerena, Iehova Dirava na oi igimamu Tauna badana.
w01 10/1 rau 9 par. 7
Natumui O Hadibadiamu Neganai Iehova Ba Tohotohoa
7 Iehova ese Israel taudia e kara henidia neganai e hahedinaraia lalokauna mani a laloa. Mose ese Iehova ena lalokau Israel besena enai e herevalaia neganai haheitalai namona ta e ḡaukaralaia. Eto: “Ugava na heto, natuna e harohodiamu negana ai, idia daediai e roho taomu, bena hanidia e toi roromu, latadiai e hahelaidia kaumu. Iehova sibona ese [Iakob] e hakaua.” (Deuteronomi 32:9, 11, 12) Ugava hahinena ese natuna “e harohodiamu negana ai,” hanina e hamarerediamu bona natuna e hagoadadiamu bae roho totona. Ugava natuna na edia manu rumana, ororo ai e karaia ḡauna, amo e roho matamamu neganai, sinana na “idia daediai e roho taomu.” Bema ugava natuna na kahirakahira tano ai baine moru lalonai, sinana na be roho dihomu bona ‘hanina latanai be hahelaia kaumu.’ Iehova na mai lalokauna ida Israel bese matamatana na unu e naria toma. Ia ese Mose ena Taravatu na idia e henidia. (Salamo 78:5-7) Bena Iehova ese ena bese na e gimaia namonamo, bona ia na heḡaeḡae hekwakwanai negadiai baine durudia.
Dirava Ena Hereva Ba Tahua Namonamo
w04 9/15 rau 27 par. 12
Deuteronomi Bukana Ena Hereva Badadia
31:12. Kongrigeisin heboudia ai namona na maraḡidia na badadia ida bae helai bona bae kamonai namonamo bena diba bae abi.