Bann Premye Kretyin ek Lalwa Moiz

“Lalwa finn vinn nu titer ki amenn nu ver Kris.”—GALAT 3:24.

1, 2. Ki sertin byinfe, bann Izraelit ki ti obeir Lalwa Moiz, ti gayne?

AN 1513 A.N.L., Zeova ti donn bann Izraelit enn kod lalwa. Li ti dir zot ki, si zot obeir Li, Li pu beni zot ek zot ti pu konn enn lavi ere kot zot ti pu gayn satisfaksyon.—Egzod 19:5, 6.

² Sa kod Lalwa la, ti apel usi Lalwa Moiz uswa zis, “Lalwa.” Li ti “sakre, drwat ek bon.” (Romin 7:12) Li ti ankuraz bann Zwif pu ena bann bon kalite, par egzanp pu ena bonte, pu onet, pu ena enn bon kondwit ek pu vinn bann bon vwazin. (Egzod 23:4, 5; Levitik 19:14; Deteronom 15:13-15; 22:10, 22) Lalwa ti usi ankuraz bann Zwif pu kontan zot kamarad. (Levitik 19:18) Anplis, zot pa ti gayn drwa frekant, uswa marye avek bann non-Zwif ki pa ti swiv Lalwa. (Deteronom 7:3, 4) Lalwa Moiz ti kuma enn miray ki ti separ bann Zwif avek bann non-Zwif. Li ti protez pep Bondye pu ki zot pa kontamine avek bann panse ek bann pratik payin. —Efezyin 2:14, 15; Zan 18:28.

3. Ki lefe sa ti ena parski okenn Izraelit pa ti kapav swiv Lalwa enn fason parfe?

³ Purtan, mem bann Izraelit ki ti fer byin atansyon pu swiv Lalwa kuma bizin, zot pa ti kapav fer sa enn fason parfe. Eski Zeova ti pe demann zot tro buku? Non. Enn rezon kifer bann Izraelit ti gayn Lalwa, se pu ‘fer zot truv zot bann pese.’ (Galat 3:19) Lalwa ti fer bann Zwif sinser rann zot kont ki zot ti byin bizin enn Sover. Kan Li ti vini, bann Zwif fidel ti byin kontan. Zot delivrans ar pese ek lamor, ti pe koste!—Zan 1:29.

4. Dan ki sans eski Lalwa ti enn ‘titer ki amenn ver Kris’?

⁴ Lalwa Moiz ti pu zis enn laranzman tanporer. Kan Pol ti ekrir bann Kretyin, li ti dir ki Lalwa, li kuma enn ‘titer ki amenn ver Kris.’ (Galat 3:24) Dan lepok lontan, enn titer ti akonpayn bann zanfan kan zot ti al lekol uswa kan zot ti sorti lekol. An zeneral, li pa ti enn profeser, me li ti zis amenn bann zanfan ver zot profeser. Li ti parey pu Lalwa Moiz. Li ti etabli pu amenn bann Zwif ki ti ena lakrint pu Bondye, ver Kris. Zezi ti promet ki li pu avek so bann disip, “tulezur ziska lafin sa lemond la.” (Matye 28:20) Enn fwa ki kongregasyon Kretyin ti’nn fini forme, alor sa “titer” la, setadir, Lalwa, pa ti ena okenn rezon pu kontiyne egziste. (Romin 10:4; Galat 3:25) Me, ti ena sertin Kretyin Zwif ki ti tarde pu konpran sa laverite inportan la. Rezilta: zot ti kontiyne swiv sertenn kitsoz ki Lalwa ti demann pu fer, mem apre rezireksyon Zezi. Ena lezot parkont, ti sanz zot fason panse ek zot ti realize ki ti nepli neseser ki zot kontiyn swiv Lalwa. Par fason ki zot ti adapte zot fason panse, zot finn les enn bon legzanp pu nu zordi. Les nu gete kuma.

Nuvo Konpreansyon dan Lanseynman Kretyin

5. Ki lord eski Pyer ti gayne dan enn vizyon, ek kifer sa ti fer li gayn sok?

⁵ An 36 N.L., Lapot Pyer ti gayn enn vizyon extraordiner. Li ti tann enn lavwa donn li lord pu tuy ek manz bann zwazo ek bann zanimo ki pa ti gayn drwa manze dapre Lalwa parski zot ti inpir. Pyer ti gayn sok! Zame li’nn “manz okenn kitsoz ki malsin ek inpir”. Me lavwa la ti dir li: “Aret apel inpir bann kitsoz ki Bondye finn pirifye.” (Akt 10:9-15) Olye ki li ti res atase ar Lalwa dan enn fason strik, Pyer ti adapte so fason panse. Sa ti fer li dekuver enn kitsoz extraordiner konsernan lintansyon Bondye.

6, 7. Ki ti permet Pyer pu konpran ki asterla li ti kapav pres avek bann non-Zwif, ek ki lezot kitsoz ankor li ti konpran?

⁶ Nu gete ki ti arive. Trwa misye ti al dan lakaz kot Pyer ti pe reste. Zot ti demann li pu al ar zot kot enn misye ki ti ena lakrint pu Bondye. Misye la ti apel Korney ek li ti enn non-Zwif ki pa ti sirkonsi. Pyer ti invit sa trwa misye la pu rantre ek usi pu reste.Kan li ti konpran sinifikasyon sa vizyon ki li ti’nn gayne la, Pyer ti aksepte pu akonpayn sa trwa misye la, landemin kot Korney. La, Pyer ti donn enn temwanyaz afon lor Zezi Kris. Lerla, Pyer ti dir: “Vremem, mo rann mwa kont ki Bondye pa fer preferans, me dan ninport ki nasyon, dimunn ki ena lakrint pu Li ek ki pratik lazistis, Bondye aksepte li.” Pa zis Korney, me so bann fami ek so bann bon kamarad, ti met zot lafwa an Zezi, ek tu seki ti tann Parol Bondye, ti gayn lespri sin. Kan Pyer inn truve ki se Zeova ki pe fer tusala, li ti “donn lord bannla pu ki zot batize onon Zezi Kris.”—Akt 10:17-48.

⁷ Kuma Pyer ti konpran, ki bann non-Zwif ki pa ti pe swiv Lalwa Moiz, ti kapav asterla vinn bann disip Zezi Kris? Se parski Pyer ti ena enn bon zizman lor plan spirityel. Bondye ti’nn montre ki Li aksepte bann non-Zwif ki pa ti sirkonsi, kan Li ti donn zot so lespri sin. Donk par sa, Pyer ti konpran ki bannla kapav pran batem. An mem tan, li posib ki Pyer ti realiz enn lot kitsoz. Li’nn konpran ki Bondye pa ti atann ki bann Kretyin non-Zwif swiv Lalwa Moiz pu zot kapav pran batem. Si u ti pe viv dan sa lepok la, eski u ti pu fer parey kuma Pyer, setadir, eski u ti pu dakor pu adapte u fason panse?

Sertin Ti Kontiyne Swiv Sa “Titer” La

8. Bann Kretyin ki ti viv dan Zerizalem pa ti ena mem lopinyon ki Pyer lor sirkonsizyon. Ki lopinyon zot ti pe favorize, ek kifer?

⁸ Apre ki li’nn kit lakaz Korney, Pyer ti al Zerizalem. Kongregasyon laba inn gayn nuvel ki bann non-Zwif ki pa ti sirkonsi, inn “aksepte Parol Bondye.” Sertin disip ki ti Zwif pa ti kontan kan zot ti tann sa nuvel la. (Akt 11:1-3) Zot ti dakor ki bann non-Zwif ti kapav vinn bann disip Zezi. Me, sa “bann partizan sirkonsizyon” la, ti insiste ki bann dimunn ki sorti dan bann nasyon non-Zwif, bizin swiv Lalwa pu zot kapav sove. De lot kote, dan bann landrwa kot pli buku non-Zwif ti reste, pa ti ena buku Kretyin Zwif. Donk pa ti ena diskisyon lor sirkonsizyon. Sa de lopinyon la ti persiste pandan preske 13 an. (1 Korintyin 1:10) Sa ti sirman enn leprev pu bann Kretyin ki ti pe viv dan premye syek. Sirtu pu bann Kretyin ki ti viv dan bann landrwa kot prinsipalman bann Zwif ti pe reste!

9. Kifer li ti byin inportan ki regle kestyon lor sirkonsizyon?

⁹ An 49 N.L., ti’nn ariv ler pu regle sa kestyon la. Bann Kretyin ki ti sorti Zerizalem, ti vinn dan lavil Antyos ki truv an Siri, kot Pol ti pe prese. Zot ti kumans anseyne ki bann non-Zwif ki’nn vinn Kretyin, ti bizin fer zot sirkonsi, parey kuma Lalwa ti demande. Ti ena enn gran dezakor ek diskisyon ant zot ek Pol ek Barnabas! Si pa ti regle sa kestyon la, li sir ki bann Kretyin, Zwif uswa non-Zwif, ti pu tonbe lor plan spirityel. Donk, ti fer bann laranzman pu ki Pol ek detrwa lezot Kretyin, al Zerizalem. Zot ti pu al demann kolez santral pu regle sa kestyon la, enn fwa pu tu.—Akt 15:1, 2, 24.

Apre Dezakor, Ti Ena Linite!

10. Sit sertin pwin ki kolez santral ti pran an konsiderasyon, avan zot pran desizyon konsernan pozisyon bann non-Zwif.

¹⁰ Ti fer enn reynion akoz sa problem lor sirkonsizyon la. Pandan sa reynion la, sertin ti dir ki bizin kontiyn ena sirkonsizyon, alor ki lezot ti dir lekontrer. Me, zot pa ti les zot santiman dominn zot. Apre plizir diskisyon, lapot Pyer ek lapot Pol ti rakont bann siyn ki Zeova ti fer parmi bann dimunn ki pa ti sirkonsi. Zot ti explike ki Bondye ti’nn donn lespri sin bann non-Zwif ki pa ti sirkonsi. An realite, zot ti demande: ‘Eski kongregasyon Kretyin ena drwa pu rezet bann dimunn ki Bondye inn aksepte?’ Apre, disip Zak ti lir enn pasaz Labib ki ti ed tu seki ti prezan, pu konpran ki volonte Zeova lor sa kestyon la.—Akt 15:4-17.

11. Ki kitsoz pa ti inflyans desizyon ki ti pran an rapor avek sirkonsizyon, ek kuma nu kone ki Zeova ti beni sa desizyon la?

¹¹ Zot tu ti pe gete ki kolez santral pu fer. Eski, bannla ti pu les zot inflyanse par bann krwayans ki zot ti’nn erite, antan ki Zwif ? Eski sa bann krwayans la ti pu fer zot desid pu kontiyn pratik sirkonsizyon? Non. Sa bann zom fidel la ti byin deside pu swiv seki Labib dir ek les zot dirize par lespri sin. Apre ki zot ti tann tu bann temwanyaz lor sa kestyon la, tu bann manb kolez santral ti tom dakor lor enn desizyon. Zot tu ti dakor ki li pa neseser ki bann Kretyin non-Zwif fer zot sirkonsi ek swiv Lalwa Moiz. Kan bann frer finn tann sa desizyon la, zot ti kontan. Lerla, bann kongregasyon ti kumans “ogmante zur apre zur.” Direksyon Bondye ti byin kler, ek bann Kretyin ki ti sumet zot ar sa direksyon la, ti gayn enn repons ki ti baze lor Parol Bondye. (Akt 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Me selman, ti ena enn kestyon inportan ki ti reste pu regle.

Ki Ti Pu Ariv Bann Kretyin Zwif?

12. Ki kestyon pa ti ankor regle?

¹² Kolez santral ti byin montre ki bann Kretyin non-Zwif pa ti bizin fer zot sirkonsi. Me, bann Kretyin Zwif zot, ki zot ti pu bizin fer? Desizyon ki kolez santral ti pran, pa ti dir nanyin lor la.

13. Kifer li ti enn erer pu dir ki bizin obzerv Lalwa, pu kapav sove?

¹³ Sertin Kretyin Zwif, ki ti byin “devwe pu Lalwa,” ti kontiyne sirkonsi zot bann zanfan ek swiv sertenn parti Lalwa. (Akt 21:20) Ti ena lezot ki ti al pli lwin. Zot ti mem insiste ki bann Kretyin Zwif ti bizin obzerv Lalwa pu zot sove. Lor sa size la, zot ti dan lerer. Par egzanp, kuma eski enn Kretyin ti pu kapav donn enn zanimo an sakrifis pu li gayn pardon so pese? Kan Kris ti donn so lavi an sakrifis, sa ti rann sa bann sakrifis la initil. Ki nu kapav dir konsernan sa lord ki Lalwa ti done pu evit tro frekant enn non-Zwif ? Li ti pu byin difisil pu bann proklamater Kretyin ki ti zele, swiv sa lord la ek an mem tan, kontiyne anseyn bann non-Zwif tu seki Zezi ti anseyne. (Matye 28:19, 20; Akt 1:8; 10:28)a Nanyin pa montre ki sa kestyon la ti regle pandan enn reynion kolez santral. Me purtan, kongregasyon pa ti res san led.

14. Ki direksyon konsernan Lalwa Pol ti done, dan bann let ki li ti ekrir grasa linflyans lespri sin?

¹⁴ Se pa par enn let ki Kolez santral ti avoy zot, ki bann Kretyin inn gayn enn direksyon. Me zot ti pu kone kuma bizin azir grasa bann lezot let ki bann zapot ti ekrir. Bannla ti inflyanse par lespri sin Bondye pu ekrir sa bann let la. Par egzanp, lapot Pol ti avoy bann Zwif ek bann non-Zwif ki ti res Rom, enn mesaz byin ferm. Dan sa let ki li ti avoy zot la, li ti explike ki, enn vre Zwif, “se enn kikenn ki Zwif dan so leker, se so leker ki sirkonsi par lespri.” (Romin 2:28, 29) Dan sa mem let la, Pol ti montre par enn legzanp, ki bann Kretyin zot nepli bizin swiv Lalwa. Li ti montre ki enn madam pa ti kapav marye avek de misye alafwa. Me, si so misye ti mor, li ti pu lib pu remarye. Lerla Pol servi sa legzanp la pu montre ki li parey pu bann Kretyin ki finn swazire pu al viv dan lesyel. Zot pa ti kapav swiv Lalwa Moiz ek an mem tan, dir ki zot pu Kris. Zot ti pu bizin “mor konsernan Lalwa” pu ki zot kapav ini avek Kris.—Romin 7:1-5.

Tarde pu Konpran

15, 16. Kifer eski sertin Kretyin Zwif ti tarde pu konpran ki zot nepli bizin swiv Lalwa? Ki sa montre konsernan linportans pu res for spirityelman?

¹⁵ Pa ti ena okenn rezon pu diskit lor seki Pol ti dir konsernan Lalwa. Me kifer alor bann Kretyin Zwif ti tarde pu konpran ki zot ti nepli bizin swiv Lalwa? Enn rezon se parski zot pa ti ena enn bon zizman lor plan spirityel. Par egzanp, zot ti negliz pu pran enn nuritir spirityel solid. (Ebre 5:11-14) Zot ti usi rat suvan bann reynion. (Ebre 10:23-25) Enn lot rezon kifer sertin ti tarde pu konpran, ti konsern fason ki Lalwa ti ete. Li ti baze lor bann kitsoz ki ti kapav truve, resanti ek tuse, par egzanp, ti ena enn tanp ek bann pret. Li ti pli fasil pu enn kikenn ki feb lor plan spirityel aksepte pu swiv Lalwa, ki swiv bann prinsip profon ki ti ena dan relizyon Kretyin. Kifer? Parski relizyon Kretyin ti baze lor bann kitsoz invizib.—2 Korintyin 4:18.

¹⁶ Ti ena ankor enn lot rezon kifer bann seki ti pretann ki zot Kretyin, ti byin anvi swiv Lalwa. Pol ti koz lor la dan let ki li ti ekrir bann Kretyin ki ti viv dan lavil Galat. Li ti explike ki, bann Kretyin ki ti anvi swiv Lalwa, anrealite, zot ti anvi ki zot byin konsidere par lezot parski zot manb dan enn relizyon ki tu dimunn aksepte. Olye zot ti aksepte pu montre ki zot diferan avek lasosyete antan ki Kretyin, zot ti aksepte pu fer tu seki zot kapav pu form parti dan lasosyete. Zot ti plis anvi gayn faver bann dimunn ki gayn faver Bondye.—Galat 6:12.

17. Kan eski zot tu ti byin konpran ki nepli bizin swiv Lalwa?

¹⁷ Bann Kretyin ki ti ena enn bon zizman lor plan spirityel, ti etidye bann let ki Bondye ti fer Pol ek lezot ekrir. Sa bann Kretyin la, ti tir bann bon konklizyon an rapor avek Lalwa. Purtan, se selman an 70 N.L., ki tu bann Kretyin Zwif ti konpran byin kuma bizin konsider Lalwa. Sa ti arive kan Bondye ti permet destriksyon Zerizalem, so tanp ek tu bann rezis ki an rapor avek bann pret. Apre sa, li ti inposib pu ninport kisannla fer tu seki Lalwa ti demande.

Met an Pratik Leson Ki Nu’nn Aprann

18, 19. (a) Ki latitid nu bizin devlope ek ki latitid nu bizin evite, pu nu res an bonn sante lor plan spirityel? (b) Ki legzanp Pol donn nu lor fason ki nu bizin swiv direksyon ki nu gayne avek bann frer responsab? (Get lankadre dan paz 24.)

¹⁸ Apre ki u finn egzaminn sa bann levennman ki ti arive lontan la, sirman u poz umem sa bann kestyon la: ‘Si mo ti viv dan sa lepok la, kuma mo ti pu azir amezir ki Bondye ti donn bann eklersisman lor so volonte? Eski mo ti pu res atase dan enn fason strik ar lopinyon ki dimunn ti ena lor Lalwa? Uswa eski mo ti pu ena pasyans ek atann pu gayn enn bon konpreansyon lor Lalwa? Ek kan ti pu gayn sa bon konpreansyon la, eski mo ti pu dakor avek li?’

¹⁹ Byinsir , nu pa kapav sir kuma nu ti pu azir si nu ti viv dan sa lepok la. Me, nu kapav demann numem: ‘Kan zordi ena bann eklersisman lor fason pu konpran Labib, ki mo reaksyon? (Matye 24:45) Kan donn enn sertenn instriksyon ki baze lor Labib, eski mo esey met li an pratik? Eski mo fer zis seki finn ekrir nwar lor blan, uswa eski mo esey konpran ki ena deryer sa instriksyon la ek met li an pratik? (1 Korintyin 14:20) Kan mo tarde pu gayn repons pu sertin mo bann kestyon, eski mo ena pasyans ek mo kont lor Zeova?’ Li byin inportan ki nu profit nuritir spirityel ki nu gayne zordi. Dan sa fason la, nu pa pu “les nu antrene lwin ar laverite.” (Ebre 2:1) Kan Zeova donn nu enn direksyon atraver so Parol, so lespri sin, ek so lorganizasyon ki lor later, anu ekute. Kan nu fer sa, nu pu gayn benediksyon Zeova. Li pu donn nu lavi pu tuletan, nu pu viv ere ek nu pu gayn satisfaksyon.

[Not anba paz]

Kuma U Pu Reponn?

• Dan ki sans eski Lalwa Moiz ti kuma enn “titer ki amenn nu ver Kris”?

• Kifer ti ena enn diferans ant reaksyon Pyer ek reaksyon bann “partizan sirkonsizyon,” kan ti ena bann sanzman an rapor avek manyer ki ti konpran laverite?

• Ki u’nn aprann konsernan fason ki Zeova fer konn laverite zordi?

[Lankadre/Zimaz lor paz 16]

Avek Limilite, Pol Ti Fer Fas ar Enn Leprev

An 56 N.L., apre enn vwayaz misyoner ki ti’nn byin pase, Pol ti vinn Zerizalem. La, li ti bizin fer fas ar enn leprev. Pol ti pe anseyne ki nepli bizin swiv Lalwa, ek kongregasyon Zerizalem ti’nn tann sa nuvel la. Bann ansyin ti per pangar bann Kretyin Zwif ki ti nuvo dan laverite, truble par seki Pol ti pe anseyne lor Lalwa. Pol ti byin fran kan li ti pe koz lor la. Sa bann nuvo la ti kapav panse ki bann Kretyin pena respe pu bann laranzman ki Zeova finn fer. Dan kongregasyon, ti ena kat Kretyin Zwif ki ti fer enn promes sakre ar Zeova. Kitfwa, sa ti konsern enn promes Nazireen. Zot ti bizin al dan tanp pu konplet bann kitsoz an rapor avek zot promes.

Bann ansyin ti demann Pol pu akonpayn sa kat Kretyin la dan tanp ek pu pey tu zot bann depans. Dan omwin de let ki Pol ti ekrir, li ti dir ki pa neseser swiv Lalwa pu sove. Me purtan, li ti pran an konsiderasyon konsyans lezot. Avan sa li ti’nn ekrir: “Pu bann ki swiv Lalwa, mo ti vinn kuma enn kikenn ki swiv Lalwa . . . pu mo kapav sov bann seki swiv Lalwa.” (1 Korintyin 9:20-23) Kan bann prinsip Labib ti inplike, Pol ti tuzur res atase ar sa bann prinsip la. Se akoz sa, ki li ti aksepte pu fer seki bann ansyin ti dir li al fer. (Akt 21:15-26) Pa ti ena nanyin demal pu li fer sa. Bondye pa ti’nn dir nanyin ki ti kondann laranzman an rapor avek bann promes sakre. Ek ti servi tanp pu vre ladorasyon, pa pu ador bann zidol. Pol ti fer seki bann ansyin ti demann li, pu ki personn pa truv okenn rezon pu tonbe lor plan spirityel. (1 Korintyin 8:13) Pol ti bizin sirman ena buku limilite pu li’nn kapav fer seki bann ansyin ti dir li fer. Sa se enn kitsoz ki fer nu ena ankor plis lapresyasyon pu li.

[Zimaz lor paz 14, 15]

Pandan plizir lane, ti ena diferan kalite lopinyon lor Lalwa Moiz parmi bann Kretyin