Amin’ny mason’ny zaza iray
NY ANKAMAROAN’NY ray aman-dreny dia samy hanaiky zavatra iray fara faharatsiny: ny fitaizana ankizy amim-pahombiazana no iray amin’ireo zava-tsarotra lehibe indrindra natrehiny hatramin’izay. Tsy hita isa ireo zavatra nosoratana ny amin’ny fomba fanaovana izany sy ny hahombiazana amin’izany. Misy fomba iray anefa azon’ny olon-dehibe rehetra ampiasaina, na ray aman-dreny izy, na raibe sy renibe, na iray tam-po amin’ny ray aman-dreny, na namana fotsiny. Raha ny amin’ny fahatakarana ny ankizy sy ny fitaizana azy, mba efa nanandrana nijery tamin’ny mason’ny zaza ve ianao? Inona marina no ao amin’ireny saina kely ireny?
Tadidio fa olona kely ny ankizy. Ny fananana izany fomba fiheverana azy ireo izany dia hanampy antsika hahatakatra ny fomba fiheveran’izy ireo antsika. Teraka bitika dia bitika ho eo amin’ny tontolo iray misy olona toa hitany fa ngeza dia ngeza raha ny amin’ny habe, ny fahefana ary ny hery izy ireo. Ho an’ny zaza vao miana-mandeha iray, ireo olon-dehibe dia mety hiseho na ho toy ny fiarovana, fampiononana sy fanampiana, na ho toy ny biby fampitahorana.
Tsy olon-dehibe kely akory izy ireo
Ny zavatra hampisehoana fahatakaran-javatra hafa iray dia ny fitandremana mba tsy hanao fahadisoana ny hitondra azy ireo ho toy ny olon-dehibe kely. Tokony ho ny iray amin’ireo vanim-potoana mahasambatra indrindra eo amin’ny fiainana ny fahazazana. Tsy misy antony tokony hampihazakazahana azy ireo amin’izany na hanao izay tsy hananany izany mihitsy aza. Avelao izy hankafỳ izany. Amin’ny maha-ray na reny anao, dia afaka manararaotra izany fotoana izany ianao mba hambolena ao aminy ireo fotopoto-pitsipika ara-pitondrantena ilainy mba hahatongavana ho olon-dehibe miorina tsara any aoriana.
Rehefa mifandray amin’ankizy ianao, ny fijerena ny zavatra amin’ny mason’ny zaza dia tsy mampihena ny hasarobidiny akory. Ohatra, ny fitomaniana dia tsy tokony horaisin’ny ray aman-dreny kivy sady leo ho toy ny fanasana hikapoka. Ny fitomaniana sy ny fikonainana dia fomba voajanahary anehoan’ny zaza vao teraka izay ilainy. Rehefa avy nivoaka avy tao amin’ny fiarovana tao an-kibon-dreniny ny zaza iray, dia afaka maneho ny fomba fiheviny amin’ny alalan’ny tomany vokatry ny fo!
Mampirisiha sy mitariha fa aza mitaky
Tsara ny mampirisika ny fiezahan’ny ankizy hilaza ny heviny. Mety hampiharihary zava-manahirana ny fomba fiheviny, ary anefa ny zava-manahirana takatra tsara dia ho mora alamina kokoa. Kanefa ny fomba fandraisantsika izay lazainy dia manan-danja toy ny fanaovana izay hanambarany izany koa. Manolotra torohevitra momba ny fomba tokony hiezahantsika hiresaka amin’ny ankizy i Wendy Schuman, iray amin’ireo mpanomana lahatsoratra ao amin’ny gazety Parents: “Ny fanehoana fahaiza-mipetraka eo amin’ny toeran’ny hafa amin’ny alalan’ny teny (...) no hevitra fototra iorenan’ny asa be dia be natao vao haingana momba ny fifandraisan’ny ray aman-dreny sy ny zanany. Tsy ampy anefa ny fananana fahaiza-mipetraka eo amin’ny toeran’ny hafa fotsiny raha tsy aseho amin’ny alalan’ny teny mampiseho izany izy io. Kanefa izany dia tsy tonga ho azy eo amin’ny vavan’ny ankamaroan’ny ray aman-dreny.”
Raha lazaina amin’ny teny hafa, raha tsy mampiseho fanajana ny zaza iray na nanao zavatra ratsy mitaky famaizana, dia tokony hiezaka mafy isika mba tsy hamela ny fihetsitsika sy ny feontsika hifanaraka amin’ny fahasosorantsika na ny fahakiviantsika. Ekena aloha fa mora kokoa ny miteny izany noho ny manao azy. Tadidio anefa fa ny valin-teny mahery na manamavo, toy ny hoe “Vendrana” na ny hoe “Fa angaha ianao tsy mahay afa-tsy manao zava-dratsy e?”, dia tsy hanatsara mihitsy ny tarehin-javatra efa sarotra iray.
Ray aman-dreny maro no nahita fa ny fanehoana fahaizana mipetraka eo amin’ny toeran’ny hafa amin’ny fanomezana teny fiderana, indrindra alohan’ny hanomezana fananarana, dia mety hitondra vokatra tsara. Eto indray koa dia misy fahafahana hijery zavatra amin’ny mason’ny zaza. Tsapan’ny ankamaroan’ny ankizy tsara mihitsy rehefa omena noho ny antony miafina na rehefa tsy avy amin’ny fo izany teny fiderana izany. Noho izany àry, rehefa manome teny fiderana ny zanatsika isika dia tokony hahazo antoka fa avy amin’ny fo marina sy mifanentana tokoa izany.
Nanamafy ny Dr. Haim G. Ginott, mpandinika toe-tsain’ankizy malaza iray, ao amin’ny bokiny hoe Eo amin’ny Ray aman-dreny sy ny Zanaka (anglisy), fa ny zava-bitan’ilay zaza no tokony hoderain’ny ray aman-dreny fa tsy ny maha-izy azy. Ohatra, rehefa avy nahavita fitoeram-boky iray ny zanakao lahy ka faly mampiseho izany aminao, ny teninao manao hoe ‘Tsy tsara tarehy fotsiny io fitoeram-boky io fa ho azo ampiasaina tsara koa’, dia hampitombo ny fatokiany tena. Nahoana? Satria midera ny zavatra vitany ianao. Noho izany, ho an’ny zanakao dia araka ny tena izy ny teny fiderana nataonao. Ny teny hoe ‘Tena mpandrafitra mahay ianao’ anefa dia mety tsy ho tahaka izany, satria mifantoka aminy amin’ny maha-olona azy kokoa.
Manao izao fanamarihana izao ny Dr. Ginott: “Ny ankamaroan’ny olona dia mino fa mampitombo ny fatokian’ny ankizy iray ny tenany ny teny fiderana ary mahatonga azy hahatsiaro tsy fananana ahiahy. Raha ny tena marina anefa, ny teny fiderana dia mety hitarika fihenjanana sy ditra. (...) Rehefa miteny amin’ny zanany ny ray aman-dreny hoe ‘Tena ankizilahy kely hendry mihitsy ianao’, dia mety tsy ho afaka ny hanaiky izany izy satria hafa dia hafa noho izany ny fomba fijeriny ny tenany. (...) Ny teny fiderana dia tsy tokony hahakasika ny toetran’ilay ankizy, fa ny fiezahany sy ny zavatra vitany. (...) Misy tapany roa ny fiderana: ny tenintsika sy ny fandraisan’ilay zaza izany. Ny tenintsika dia tokony hilaza mazava fa ankasitrahantsika ny fiezahany, ny asany, ny zavatra vitany, ny fanampiany, ny fampisehoany fiheverana.”
Io fanoloran-kevitra tsara momba ny teny fiderana io dia mifanaraka amin’ny torohevitra azo tamin’ny tsindrimandry ny amin’ny tokony hampisehoana fahalalahan-tanana, hita ao amin’ny Ohabolana 3:27 manao hoe: “Aza mamihina ny soa amin’izay tokony homena azy, raha azon’ny tananao atao ihany.”
Amim-pahamarinana dia azo atao ny miteny fa na inona na inona fananarana tsara na torohevitra feno fahendrena vakintsika, dia tsy misy hitsin-dalana raha ny amin’ilay nantsoin’ny olona sasany hoe ny fandaharana maharitra 20 taona, dia ny fitaizana zanakalahy na zanakavavy. Mitaky faharetana, fitiavana, fahatakarana ary fampisehoana fiheverana izany. Kanefa ny manampy indrindra ho amin’ny fahombiazan’izany dia ny fianarana mijery sy mahatakatra ny fihetsiky ny zanatsika “amin’ny mason’ny zaza.”
“Ny zanaka hendry mahafaly ny rainy”, hoy ny nosoratan’i Solomona Mpanjaka hendry. (Ohabolana 10:1) Enga anie ka hanampy anao hahatratra izany fanandraman-javatra mahafaly izany koa ny fahaizanao mahatakatra tsara kokoa ny fomba fihevitry ny zanakao sy ny fomba fijeriny.