Afaka Mitoky Amin’Andriamanitra Ianao

AFAKA mitoky tanteraka amin’Andriamanitra sy ny Teniny, ny Baiboly, ianao. Taorian’ny nitokiany tamin’Andriamanitra nandritra ny androm-piainany, dia nanome izao antony natokiany izao ny lehilahy iray, maherin’ny 100 taona: “Indro”, hoy izy, “efa handeha ho amin’ny làlana falehan’ny tany rehetra aho izao; ary fantatrareo ao amin’ny fonareo rehetra sy ny fanahinareo rehetra fa tsy misy latsaka na dia zavatra iray akory aza ny zava-tsoa rehetra izay nilazan’i Jehovah Andriamanitrareo anareo; efa tanteraka taminareo avokoa izy rehetra: tsy nisy latsaka izy na dia zavatra iray akory aza.” — Josoa 23:14, izahay no manao sora-mandry.

Zavatra niainan’io lehilahy io, i Josoa, mpitarika ny Isiraely fahiny, ny maha-azo ianteherana tanteraka an’Andriamanitra sy ny Teniny. Tanteraka avokoa ny zava-drehetra nampanantenain’Andriamanitra ny Isiraely. Raha mahazo fahalalana bebe kokoa ny Mpamorona sy ny Teniny ianao, dia afaka mamboly izany fitokiana izany koa. Nilaza izany tamin’izao fomba izao ny mpivavaka tamin’Andriamanitra iray tatỳ aoriana, dia i Davida Mpanjaka: “[Hitoky aminao, NW ] izay mahalala ny anaranao; fa tsy foinao izay mitady Anao, Jehovah ô.” — Salamo 9:10.

Tsy handiso fanantenana anao na oviana na oviana Andriamanitra

Arakaraka ny hahazoanao ‘fahalalana bebe kokoa ny anaran’Andriamanitra’ sy izay tafiditra amin’izany anarana izany — ny fikasany sy ny zavatra ataony ary ny toetrany — no hitokianao aminy bebe kokoa. Namana azo iankinana izay tsy handiso fanantenana anao na hivadika amin’ny teny nataony na oviana na oviana izy. Ary aza kivy noho ny fihatsarambelatsihin’ireo izay mihambo ho solontenany kanefa avy eo dia mamadi-pitokiana rehefa mifampiraharaha amin’ny hafa. Ampahafantarin’ny Baiboly ho tsy mendri-pitokiana ny olona tahaka izany. Milaza zavatra iray kanefa manao ny mifanohitra amin’izany ny mpihatsaravelatsihy ara-pivavahana. Araka ny nampitandreman’ny apostoly Petera, dia manararaotra ny andian’ondriny izy ireo. Izao no nosoratan’i Petera: “Ireny no hitenenan-dratsy ny làlan’ny fahamarinana. Ary amin’ny hafatratry ny fitiavany harena no hanaovany varotra [“hanararaotany”, NW ] anareo amin’ny teny mamitaka”. — 2 Petera 2:2, 3.

Tsy misolo tena an’Andriamanitra ny olona toy izany. Manala baraka ny Teniny izy ireo. Nahoana ny tenanao raha mandinika ny firaketana an-tsoratra sy ny fanambaran’Andriamanitra mihitsy araka izay aharihary ao amin’ny Baiboly? ‘Nahoana anefa’, hoy angamba ianao, ‘no tokony hitoky amin’ny Baiboly mihoatra noho ny boky hafa rehetra aho?’ Marina fa nisy hosoka ara-pivavahana tsy tambo isaina nandritra ny tantara manontolo, kanefa hafa ny Baiboly. Diniho ireto antony hitokiana amin’ny Baiboly manaraka ireto.

Antony hitokiana amin’ny Baiboly

Afaka mitoky amin’ny Baiboly ianao satria tanteraka foana ny fampanantenany sy ny faminaniany. Indro ohatra iray monja. Na dia mety ho toa sarotra ninoana aza izany ho an’ny Isiraely babo, i Jehovah Andriamanitra, ilay loharanon’ny Baiboly, dia nampanantena fa hanafaka azy ireo avy tamin’ny famaboan’i Babylona mahery izy ka hamerina azy ireo tany Jerosalema. Toa fanantenana tsy ho tanteraka izany satria i Babylona no herim-panjakana nanapaka tamin’izany andro izany ary nandrava tanteraka an’i Jerosalema. Tokony ho roanjato taona mialoha anefa, i Jehovah dia nilaza tsara mihitsy ny anaran’ilay mpanapaka persiana atao hoe Kyrosy, ho ilay handresy an’i Babylona ka hanafaka ny vahoakany ary nanambara mialoha izy hoe tamin’ny fomba ahoana no hahitana lesoka teo amin’ny ony fiarovana an’i Babylona. Afaka mamaky ilay fitantarana ao amin’ny Isaia 44:24–45:4 ianao.

Manazava toy izao ny fomba nahatanterahan’ilay fampanantenana ny boky Ny Fomba Fanjohian-kevitra avy Amin’ny Soratra Masina: ‘Tsy teraka tamin’ny fotoana nanoratana an’io faminaniana io akory i Kyrosy. Tanteraka tamin’ny an-tsipiriany ilay faminaniana nanomboka tamin’ny 539 al.f.i. Navilin’i Kyrosy ho ao amin’ny farihy namboarina iray ny ranon’ny Ony Eofrata; navela hivoha noho ny tsy fitandremana ireo vavahadin’i Babylona teo amin’ny ony nandritra ny andro firavoravoana iray tao an-tanàna, ka latsaka teo an-tanan’ny Mediana sy Persiana notarihin’i Kyrosy i Babylona. Taorian’izany i Kyrosy dia nanafaka ny Jiosy natao sesitany ka nandefa azy hiverina tany Jerosalema niaraka tamin’ny toromarika mba hanorina indray ny tempolin’i Jehovah tany.’a Tanteraka tamin’ny fomba tsy nety diso ny fampanantenana rehetra toa an’io nataon’Andriamanitra, ny faminaniana rehetra voarakitra ao amin’ny Baiboly.

Ohatra hafa iray ny amin’ny faminaniana tanteraka ilay zava-misy mihitsy hoe nihena ny fitokiana amin’izao taonjato misy antsika izao. Nanambara mialoha izany ho lafiny iray mampiavaka ny fotoana iainantsika ny Baiboly, satria antsoiny hoe “andro farany” ny vanim-potoana nanomboka tamin’ny Ady Lehibe Voalohany tamin’ny 1914, ary lazainy fa hitondra “andro sarotra tsy ho mora setraina” izany. Nampahafantariny fa amin’ny androntsika ny olona dia ho “tia tena, (...) ho mpieboebo, ho mpiavonavona, (...) tsy hahay hankasitraka, hivadika, tsy hanana firaiketam-po voajanahary, tsy ho azo ifampiraharahana, ho mpanendrikendrika, (...) ho mpamadika, ho mafy hatoka, hibontsina noho ny fieboeboana”. Ary izao koa no nolazainy mialoha: “Ireo ratsy fanahy sy mpisoloky dia handroso hiharatsy kokoa hatrany”. (2 Timoty 3:1-4, 13, NW ). Izany indrindra no hitantsika amin’izao androntsika izao.

Afaka mitoky amin’ny Baiboly ianao satria azo itokiana tanteraka izy io. Tsy nisy olona afaka nihaika tamim-pahombiazana ny maha-azo itokiana ny Baiboly. Nilaza toy izao i Sir Isaac Newton, mpahay siansa fanta-daza: “Mahita marika azo antoka kokoa momba ny maha-azo itokiana ny Baiboly aho noho ny amin’izay tantara tsy ara-pivavahana rehetra, na inona izany na inona.” Tsy misy zavatra tefitefena tahaka ny ‘diarin’i’ Hitler eto! Ary manao ahoana ny Baiboly raha ampitahaina amin’ny asa soratra tranainy hafa? Hoy ny boky The Bible From the Beginning: “Raha ny amin’ny isan’ny [sora-tanana] tranainy manamarina asa soratra iray, ary raha ny amin’ny isan’ny taona lasa mampisaraka ny [sora-tanana] voalohany sy ny [sora-tanana] manamarina, ny Baiboly dia manana tombony tsy azo lavina amin’ireo asa soratra kilasika [ny an’i Homère, Platon, sy ny hafa]. (...) Amin’ny fitambarany, ireo [sora-tanana] kilasika dia vitsy monja raha ampitahaina amin’ny [sora-tanana] ara-baiboly. Tsy misy boky tranainy voamarina tsara aoka izany toy ny Baiboly.” Ny zava-drehetra momba ny Baiboly dia manondro ny maha-marina tanteraka azy io.

Afaka mitoky amin’ny Baiboly ianao satria araka ny marina tanteraka izy io raha ny amin’izay lazainy rehetra. Milaza ny Baiboly fa “mamelatra ny lanitra avaratra ho eny ambonin’ny habakabaka [Andriamanitra] ary manantona ny tany amin’ny tsy misy”. (Joba 26:7). Ny Baiboly dia tsy namerina an’ireo teoria feno hevi-dravina tamin’izany andro izany, toy ny hoe notohanan’ny elefanta ny tany, fa nanambara kosa izay naorina tatỳ aoriana ho fahamarinana ara-tsiansa — dia ny hoe ‘mihantona’ eo amin’ny habakabaka ny tany. Ho fanampin’izany, maherin’ny roa arivo taona talohan’ny andron’i Colomb, dia nanambara mazava ny Baiboly fa boribory ny tany. — Isaia 40:22, NW.

Afaka mitoky amin’ny Baiboly ianao noho ny filazany ny marina sy ny fahatsorany. Tsy nisy na inona na inona namboamboarin’ireo mpanoratra ny Baiboly. Na dia rehefa nitondra fahafaham-baraka teo amin’ny tenany sy ny mpiray tanindrazana taminy ary ny mpanapaka teo aminy aza izay nolazain’izy ireo, dia nanao tatitra ny zava-misy tamin’ny filazana ny marina izy ireo. Ao amin’ny filazantsarany, ny apostoly Matio, ohatra, dia niaiky tamim-pahatsorana fa indraindray ireo apostolin’i Jesosy Kristy dia nampiseho tsy fahampiam-pinoana, niady laza teo amin’izy samy izy, sy nandao an’i Jesosy mihitsy aza rehefa nosamborina izy. — Matio 17:18-20; 20:20-28; 26:56.

Ny antony miavaka iray hitokiana amin’ny Baiboly dia ny hoe hita mandrakariva ho azo ampiharina sy mahasoa ny torohevitry ny Baiboly, na oviana na oviana ny olona no nitoky tanteraka taminy ka nampihatra azy. (Ohabolana 2:1-9). Mifanohitra be mihitsy amin’ny torohevitra miovaova matetika omen’ireo “manam-pahaizana” ny torohevitry ny Baiboly, raha ny amin’ny fiatrehana an’ireo zava-manahirana eo amin’ny fiainana. Mikasika an’ireo mpanoratra an-gazety izay manolotra torohevitra toy izany ao amin’ny gazetim-pirenena maro, dia hoy ny fanontanian’ny The Sunday Times any Londres: “Moa ve olona an’arivony maro isan-taona no mandoatra ny ao am-pony amin’ireo amateurs manan-talenta ireo, izay, raha ny marina, dia manolotra torohevitra an-tehaka fotsiny?” Tsy nanolotra torohevitra an-tehaka fotsiny ireo mpanoratra ny Baiboly. Nirakitra an-tsoratra torohevitra mendri-pitokiana sy avy tamin’ny tsindrimandrin’Andriamanitra, izay tsy lefin’ny fotoana, izy ireo. — 2 Timoty 3:16, 17.

“Niaro ahy tsy handeha tamin’ny lalana izay ho afaka nanimba ny fiainako ny torohevitry ny Baiboly”, hoy i Ellen, eo amin’ny faha-30 taonany ankehitriny sady manambady amim-pahasambarana. “Ny ray aman-dreniko, izay nisaraka, dia tsy nanam-pinoana firy ny amin’ny fandaharam-panambadiana, ary, raha ny marina, izy ireo dia nampirisika ahy hiara-miaina fotsiny amin’ny olona iray toy izay hanambady azy. Rehefa mieritreritra ny amin’ny tsy fihilangilanana nomen’ny fanarahana ny fotopoto-pitsipiky ny Baiboly teo amin’ny fiainako aho, dia faly fa nitoky tamin’ny Baiboly mihoatra noho ny torohevitry ny ray aman-dreniko mihitsy aza.” — Jereo ny Efesiana 5:22-31; Hebreo 13:4.

“Efatra ambin’ny folo taona monja aho fony nanomboka nianatra izay nolazain’ny Baiboly momba ny zava-drehetra”, hoy i Florence. “Ankehitriny aho rehefa manao jery todika an’ireo taona 1960 sy ny fahasahiranana nentin’ireo nitovy taona tamiko teo amin’ny tenany tamin’ny fanarahana an’ireo fotopoto-pitsipika sy fari-pitondran-tena tamin’izany andro izany, dia velom-pankasitrahana aoka izany aho noho ny fiarovana nomen’ny torohevitry ny Baiboly ahy tamin’ny naha-tovovavy tsy ampy fanandraman-javatra ahy.” — Jereo ny 1 Korintiana 6:9-11.

“Raha ny amiko”, hoy i James, “dia voasingotra tamin’ny filokana sy ny fifohana sigara ary ny fimamoana aho.” Manohy ny teniny toy izao izy: “Fantatro ny fahavoazana naterak’izany teo amin’ny olona maro aoka izany sy ny fianakaviany. Tamin’ny voalohany aho dia tsy afaka nahita ny fifandraisan’ny Baiboly tamin’ny zava-nanahirana ahy. Hitako mazava anefa ankehitriny ny fomba nitaoman’izy io ho amin’ny tsara ny fomba fisainako sy ny nanampiany ahy hihazona fomba fiaina mahasalama tokoa.” — Jereo ny 2 Korintiana 7:1.

Nieritreritra ny hamono tena i Mary Anne noho ny faneren’ny fiainana sy ny zava-tsarotra ara-pihetseham-po vokatry ny toe-piainany teo aloha feno fahasahiranana. “Toa ny famonoan-tena no hany lalan-kivoahana tamin’izany fotoana izany”, hoy izy. “Nanitsy ny fomba fisainako anefa ny Baiboly. Noho izay zavatra novakiko tao amin’ny Baiboly ihany no nahatonga ahy tsy hamono tena.” — Jereo ny Filipiana 4:4-8.

Inona no nanampy an’ireo olona rehetra ireo? Namboly fitokiana tanteraka tamin’Andriamanitra sy ny Teniny, ny Baiboly, izy ireo. Tonga tahaka ny namana azo itokiana sady malala iray Andriamanitra, izay nibitsibitsika torohevitra taminy tamin’ny fotoan-tsarotra. (Ampitahao amin’ny Isaia 30:21.) Nianatra ireo fotopoto-pitsipiky ny Baiboly izay nanampy azy hiatrika an’ireo fanerena sy zava-manahirana eo amin’ny fiainana izy ireo. Ary izy ireo dia nianatra nitoky tamin’ireo fampanantenana mahatalanjona avy amin’Andriamanitra izay tsy mahay mandainga — toy ny fampanantenana “tany vaovao” kanto iray ho afaka amin’ny fitaka sy ny lainga ary ny fanararaotana rehetra ary ho afaka amin’ny alahelo sy ny aretina ary ny fahafatesana mihitsy aza! — 2 Petera 3:13; Salamo 37:11, 29; Apokalypsy 21:4, 5.

Afaka mamboly izany fitokiana izany koa ianao. Mety hamadika ny fitokianao izao tontolo izao ankehitriny, kanefa afaka mahazo antoka ianao fa tsy hivadihana na oviana na oviana ny fitokianao amin’Andriamanitra sy ny Teniny. Ho faly ny mpampanonta an’itỳ gazety itỳ hanao fandaharana ny hisian’ny olona hanampy anao hahazo fahalalana tsara kokoa an’Andriamanitra sy ny Teniny, ny Baiboly.

[Fanamarihana ambany pejy]

[Sary, pejy 8]

Roanjato taona mialoha teo ho eo, ny mpaminanin’Andriamanitra dia nilaza mialoha ny amin’ny fomba handresena an’i Babylona

[Sary, pejy 9]

Nahita ny Baiboly ho mendri-pitokiana i Sir Isaac Newton