Raha mba Mahazo Rivotra Madio Mantsy A!

AVY AMIN’NY MASOIVOHON’NY MIFOHAZA! ANY GRANDE-BRETAGNE

REHEFA miaina ianao, moa ve ianao mifoka rivotra madio? “Fahavalo lehibe kokoa noho ny fifohana sigara” ny fandotoana ny rivotra amin’izao fotoana izao, hoy ny filazan’ny dokotera iray notononina tao amin’ny The Times any Londres. Eto Angletera sy Pays de Galles, ny rivotra voaloto dia mamono olona tombanana ho 10 000 isan-taona. Maneran-tany, indrindra any amin’ireo tanàn-dehibe, dia mampidi-doza ilay tarehin-javatra.

Olona maro no manome tsiny ny indostrian’ny aotomobilina, noho ny fandotoana ny atmosfera. Mba hampihenana ny setroka mampidi-doza avoakan’ny maotera, ireo fiara vaovao any amin’ny tany maro ankehitriny dia manjary asiana fitaovana manova ny setroka, fitaovana izay mampihena ny fandotoana. Nidina 12 isan-jato noho ny tamin’ny 1970 ny tahan’ny hidirokarbonina ao amin’ireo gaza avoakan’ny maotera, ary misy fihenana mitovy amin’izany eo amin’ny oksida-na nitirozenina sy ny tokanoksida-na karbonina. Ireo zazakely eo amin’ny posiposin-jaza no mora voa indrindra satria entina amin’ny haavo amoahan’ny fiara setroka izy ireo. Mandrahona an’ireo mpitaingina fiara koa anefa ny fandotoana ny rivotra. Nanaovana tatitra fa avo telo heny ny fandotoana ao anaty fiara noho ny any ivelany. Misy loza amboniny avy amin’ny fifohana ny eton’ny benzenina avy amin’ny solika rehefa mameno ny réservoir-n’ny fiaranao ianao.

Ankehitriny ny endrika miely patrana indrindra amin’ny fandotoana ny rivotra maneran-tany dia ny “Sombin-draha Bitika Mihantona”, hoy ny tatitra mirakitra fanazavana momba ny tontolo iainana ho an’ireo taona 1993-1994 nataon’ny Firenena Mikambana. Toa afaka mitsofoka lalina ao anatin’ny havokavoka ka mametraka raha simika manimba ao, ireo vovoka molaly kely dia kely, na sombin-draha bitika.

Mitarika resa-be eo amin’ny fampitam-baovao ny fihanifisan’ny sosona ozone any ambony ben’ny bolan-tany any. Eto ambonin’ny tany anefa, ny hazavan’ny masoandro dia misy fiantraikany eo amin’ny oksida-na nitirozenina sy ny singan-javatra mora mietona hafa ao amin’ny fandotoana ny rivotra ka miteraka taha ambony amin’ny ozone. Nitombo avo roa heny ireny taha ireny teto Grande-Bretagne nandritra itỳ taonjato itỳ. Manimba ny loko sy ny fitaovana hafa amin’ny trano ireny gaza ireny, miteraka aretina eo amin’ny hazo sy ny zavamaniry ary ny vokatra, ary toa mitarika zava-manahirana eo amin’ny fisefo amin’ny olona sasany. Na dia mitranga any an-tanàn-dehibe aza ny ankamaroan’ny fandotoan’ny ozone, dia mahagaga fa ny faritra ambanivohitra no iharan’ny vokany ratsy indrindra. Any amin’ny faritra an-tanàn-dehibe, ny oksida-na nitirozenina dia mitroka ny ozone mihoatra, fa any amin’izay maha-vitsy sady miparitaka an’ireny oksida ireny kosa, dia tsy tana ny ozone amin’ny fitondrana fanimbana.

Fanampin’izany, ny fandotoana ny rivotra dia “tafakatra ho avo 70 heny ao anatin’ny trano noho ny any ivelan’ny trano”, hoy ny tatitra nataon’ny The Times. Ao ny etona avy amin’ny fitaovana fanadiovana ny rivotra, avy amin’ny naphtaline, ary na dia avy amin’ny akanjo nodiovina maina aza, dia mandoto ny rivotra. Manampy trotraka koa ny mety hahazoana loza ara-pahasalamana ao anaty trano, ny setro-tsigara.

Inona àry no azonao atao mba hiarovana ny fianakavianao? Nanome ireto fanoloran-kevitra manaraka ireto ny The Times any Londres.

• Ahenao ny fampiasanao fiara. Raha azo atao, dia miaraha amin’ny hafa amin’ny fitaterana. Mandehana mora rehefa mitondra fiara. Raha raikitra ao anatin’ny embouteillage na tsy afa-mihetsika amin’ny fomba hafa mandritra ny maherin’ny minitra vitsy ianao, dia vonoy ny maotera. Raha azo atao, rehefa amin’ny andro mafana, dia apetraho eo amin’ny aloka ny fiaranao mba hampihenana ny fandotoana ateraky ny fieton’ny solika.

• Mifidiana ny hanao fampiasan-tena amin’ny maraina be, rehefa ambany, amin’ny ankapobeny, ny tahan’ny ozone any ivelan’ny trano.

• Rarao ny fifohana sigara ao an-trano.

• Hazony hisokatra kely ny varavarankelin’ny efitra fatoriana amin’ny alina mba hampihenana ny hamandoana sy hamoahana ho any ivelany ireo zavatra miteraka tsy fahazakan’ny vatana.

Tsy isalasalana fa manaiky ianao hoe: Raha mba mahazo rivotra madio mantsy a!