Miaro ny Ondry Amin’ny Alikadia Izy Ireo

FANDRAHONANA lehibe ho an’ny fiveloman’ireo mpiompy ondry any amin’ny faritra andrefan’i Etazonia ny alikadia. Tamin’ny 1996 fotsiny, ireo mpamandrika biby, nahazo lalana avy tamin’ny fitondram-panjakana federaly, dia namono alikadia maherin’ny 82 000, ary maherin’ny 600 000 no efa novonoina, hatramin’ny 1990. Nahita fomba hafa hiarovana ny andian’ondriny anefa ny mpiompy ondry sasany. Nanafatra lamà avy tany Amerika Atsimo izy ireo.

Iray karazana amin’ny rameva ihany ny lamà. Raha ny marina, tany am-piandohan’itỳ taona itỳ, dia voalaza fa nisy ramevalahy nampivadina tamin’ny lamàvavy, ka mitovy amin’ny rameva ny zanany. Mety hilanja 100 kilaograma eo ho eo ny lamà, ary mirefy 120 santimetatra, amin’ny antsalany, ny haavony hatreo amin’ny sorony. Lava ny volony, izay fotsy mazàna, nefa mety ho volontsôkôlà na ho mainty koa. Fa ny zava-dehibe kokoa amin’ireo mpiompy ondry, dia noho ny lamà maneho fiheverana ny ondry, ka mandroaka ny alikadia.

“Mandaka azy ireny izy, ary manevingevina ny lohany”, hoy ny fanazavan’i Becky Weed, mpiompy ondry. “Tsy nisy lasan’ny alikadia ny ondrinay na dia iray aza, tao anatin’ny efa-taona.” Niaiky anefa izy fa tsy vahaolana tonga lafatra ny lamà. Izao no fanamarihany: “Nisy orsa tafiditra tao amin’ny andiam-bibinay, ary dia lasany ny ondry efatra.”

Nanangana ny Kaoperativan’ny Mpanao Volonondry ny antokona mpiompy ondry miahy ny amin’ny tontolo iainana. Izany dia fikambanana mivarotra an’izay hindrahindraina hoe volonondrin’ny “mpiremby tsy masiaka”, izany hoe volonondry avy amin’ireo mpiompy ondry izay mampiasa fomba tsy mahafaty hisakanana ny mpiremby. Ankoatra ny lamà, dia ampiasaina koa ny alika mpiambina sy ny ampondra, mba hiambina ny ondry.

Nanao fifanekena tamina mpanao akanjo ba any an-tranony ny Kaoperativan’ny Mpanao Volonondry mba hanao akanjo vita amin’ny volonondry. Atao lafo ny vidin’itỳ volonondry itỳ, ary vao mainka lafo kokoa ny akanjo ba, ny satroka, ny bodofotsy ary ny zavatra hafa vita tamin’izy io. Hividy ireny zavatra lafo vidy ireny ve ny olona? “Mividy izy rehefa lazaiko aminy ny karazana toeram-piompiana niavian’izy io”, hoy ny fanazavan’ny vehivavy iray tompona trano fivarotana, any Chatham, New York. “Tian’ny olona izy io satria misy tantarany ilay akanjo ba.”