Ny Tantaran’ny Ranomanitra
AVY AMIN’NY MPANORATRA NY MIFOHAZA! ANY MEKSIKA
Nisy hatramin’ny ela ny ranomanitra. Heverina fa nanomboka tamin’ny fandoroana ditin-kazo manitra ny fanamboarana ranomanitra faran’izay tsotra. Nahazoana emboka manitra izany, ary nampiasaina tamin’ny fombafomba ara-pivavahana. Anisan’ny toerana voalohany nahitana porofon’ny fisian’ny ranomanitra i Ejipta. Rehefa nosokafana ny fasan’ny Farao Toutankhamon, dia nahitana tavoara maherin’ny 3 000 nisy ranomanitra. Mbola manitra ihany izy ireo na dia maherin’ny 3 000 taona atỳ aoriana aza!
Dimanjato sy arivo taona talohan’ny Fanisan-taona Iraisana, dia nasain’Andriamanitra nampiana “zava-manitra tsara” ny diloilo fanosorana masina nampiasain’ny mpisorona isiraelita. (Eksodosy 30:23-33) Nampiasa menaka manitra ny Hebreo mba hahatsara tarehy sy hitsaboana. Nohosorany an’io koa ny faty, talohan’ny fandevenana, azo antoka fa mba hamonoana otrikaretina sy hanalana fofona. Nisy vehivavy, ohatra, nitondra zavamanitra sy menaka manitra nankany am-pasana mba hahosotra ny fatin’i Jesosy. (Lioka 23:56; 24:1) Lazaina fa nahay nandray vahiny ny Isiraelita, raha nanosotra menaka manitra ny tongotry ny vahiny tonga nitsidika azy.—Lioka 7:37-46.
Voalaza fa nampiasa ranomanitra tokony ho 2 800 taonina sy miora 550 taonina isan-taona ny Romanina, tamin’ny taonjato voalohany. Nomena zavamanitra toy izany i Jesosy zaza. (Matio 2:1, 11) Voalaza fa nandany vola mitentina 600 000 000 FMG teo ho eo i Néron, mpanjakan’i Roma, tamin’ny 54 am.f.i., mba hampamerovero ny toerana nanaovana lanonana. Nanapitipitika ranomanitra tamin’ny olona nasaina ny fantsona niafina tao amin’ny efitrano fisakafoany. Nampiasa ranomanitra sy kitapo kely misy zavamanitra ny Sinoa nanomboka tamin’ny taonjato fahafito am.f.i. Nampiasa ranomanitra koa, indrindra fa ny vita tamin’ny raozy, ny Silamo teo anelanelan’ny taona 500 sy 1 500 teo ho eo.
Tsara orina erỳ ny indostrian’ny ranomanitra tany Frantsa nandritra ny taonjato faha-17, hany ka nantsoina hoe “ireo be ranomanitra” ny fianakavian’ny Mpanjaka Louis XV sy ny tandapany. Tsy ny hoditra ihany no nohosorana ranomanitra fa ny gan-tanana sy ny fikopaka ary ny fanaka koa.
Noforonina ny ranomanitra Cologne tamin’ny taonjato faha-18. Nampiasaina tamin’ny rano fandroana izy io, nafangaro tamin’ny divay, nohanina niaraka tamin’ny vongan-tsiramamy mba hampahamanitra vava ary nampiasaina tamin’ny fitsaboana rehefa nanadio tsinay na nanao katapilasy. Namboarina avy tamin’ny zavatra simika ny ranomanitra, nanomboka tamin’ny taonjato faha-19. Nanomboka namidy àry ny ranomanitra voalohany tsy nampiasaina tamin’ny fitsaboana. Mampidi-bola sesehena ny fanamboarana ranomanitra ankehitriny.a
[Fanamarihana ambany pejy]
a Miresaka momba ny tsy fahazakana ranomanitra ny Mifohaza (frantsay) tamin’ny 8 Aogositra 2000.
[Sary, pejy 31]
Ejipta, tavoaran-dranomanitra avy amin’ny fasan’i Toutankhamon, taonjato faha-14 al.f.i.
[Sary nahazoan-dalana]
Werner Forman/Egyptian Museum, Cairo, Egypt/Art Resource, NY
[Sary, pejy 31]
Gresy, taonjato faha-5 al.f.i.
[Sary nahazoan-dalana]
Musée du Louvre, Paris
[Sary, pejy 31]
Frantsa, taonjato faha-18 am.f.i.
[Sary nahazoan-dalana]
Avec l’aimable autorisation du Musée de la Parfumerie Fragonard, Paris
[Sary, pejy 31]
Tavoahangin-dranomanitra maoderina