Nisy Namorona Ve?
Ny Volombolon’ny Bakteria
● Faran’izay kely sy zara raha hita ny volombolon’ny bakteria, na dia mikraoskaopy matanjaka be aza no ijerena azy. Toy ireny maotera matanjaka apetaka amin’ny sambokely ireny izy ireo. Fa inona ny volombolon’ny bakteria?
Maro ny zavamaniry sy biby misy volombolony madinika, fa ny volombolon’ny bakteria (latinina: “karavasy”) no tena dinihin’ny manam-pahaizana. Miraikitra amin’ny bakteria ireo volombolony ary mihodinkodina, ka afaka miroso ilay bakteria, mijanona, mihemotra, ary mivily. Voalaza fa ny antsasaky ny bakteria fantatra no misy volombolony. Misy karazany maro ireo volombolony.
Ao amin’ny ADN an’ilay bakteria, na zavamiaina bitika dia bitika, no ahitana ny “fanazavana” rehetra mombamomba ny volombolony. Ahitana proteinina 40 eo ho eo ny tsirairay aminy, ary mahagaga fa afaka miforona ao anatin’ny 20 minitra. Toy ny hoe piesy ao amin’ny maotera iray ireo proteinina.
Hoy ny boky Adihevitra Momba ny Evolisiona (anglisy): “Misy maotera iray mihodina in-6 000 ka hatramin’ny im-17 000 isa-minitra ao amin’ny volon’ny bakteria. Ny tena mahagaga dia izao: Afaka miverina ao anatin’ny fotoana tena fohy ilay fihodinany, ary mihodina im-17 000 isa-minitra indray.” Antsoin’ny Mpahay Siansa Vaovao (anglisy) hoe “anisan’ny molekiola tena be pitsiny” ny volon’ny bakteria, ary “tsy vitan’ny injeniera ny maka tahaka an’io milina faran’izay bitika sy be pitsiny io.”
Tsy takatry ny mpahay siansa hoe nahoana no afaka miforona samirery ny volon’ny bakteria. Mirindra tsara anefa ny fomba iforonany ka mitambatra sy miara-miasa tsara ireo tapany 40 samihafa.
Ahoana ny hevitrao? Tongatonga ho azy ve ny volon’ny bakteria, sa nisy namorona?
[Kisary/Sary, pejy 24]
(Jereo ny gazety)
Fanodina
Mpangeja
Mpampitohy
Mpanosika
Volombolon’ny bakteria
[Sary]
Sarina bakteria nohalehibeazina
[Sary nahazoan-dalana]
Sarina bakteria: © Scientifica/Visuals Unlimited, Inc.; volon’ny bakteria: Art source courtesy of www.arn.org