ARNONA, LOHASAHA FALEHAN-DRIAKAN’I
(Arnôna).
Eo antenantenan’ny sisiny atsinanan’ny Ranomasina Maty no misy ny Lohasahan’i Arnona, izay eo anelanelan’ny hantsana lalina be mamakivaky faritra marin-tampona. Antsoina hoe Lohasaha Falehan-driaka Mojiba (Nahal Arnona) izy io ankehitriny, ary maro ny sakelidrano mivarina ao. (No 21:14) Ny renirano mikoriana eo amin’io lohasaha io no lehibe indrindra manarakaraka an’i Jordana amin’ireo mivarina ao amin’ny Ranomasina Maty. Hantsana vatovary miloko mena sy mavo no eo amin’ny andaniny roa amin’ilay lohasaha tery, izay misy rano mangalahala mikoriana mandavantaona sady feno trondro. Maniry eny amorony ny hazomalahelo sy ny laorie raozy, ary ny zavamaniry hafa koa. Mahatratra 12 m ka hatramin’ny 30 m ny sakan’ilay renirano rehefa mivoaka an’ilay hantsana izy io hamonjy ny moron’ny Ranomasina Maty, ary 30 sm ka hatramin’ny 1,2 m ny halaliny.
Ny Tevan’i Arnona, eo amin’ny toerana efa ho 520 m ny halaliny ary 3 km eo ho eo ny sakany
Mirefy 3 km eo ho eo ny elanelan’ny tampon’ireo hantsana roa ary efa ho 520 m ny halaliny. Vitsy ihany ny toerana azo iampitana eo (Is 16:2), ka lasa sisin-tany voajanahary izy io. Ny tanin’ny Amorita no teo avaratra ary ny Moabita no teo atsimo, tamin’ny fotoana nanafihan’ny Israelita an’ilay toerana. (No 21:13) Asehon’ny hafatra nalefan’i Jefta ho an’ny Amonita anefa fa an’ny Amonita ny ilany avaratra taloha, saingy nalain’ny Amorita talohan’ny nahatongavan’ny Israely. (Mpts 11:12-27) Rehefa nanaraka ny sisin-tanin’i Moaba ny Israely dia tonga teo Arnona, mety hoe teo amin’ny vavan’ilay lohasaha. Nanafika azy ireo i Sihona mpanjakan’ny Amorita, nefa resy ka nalain’ny Israely ilay tany nanomboka teo Arnona ka hatrany Jaboka. (No 21:21-24; De 2:24-36; jereo JABOKA, LOHASAHA FALEHAN-DRIAKAN’I.) Io no tany voalohany azon’ny Israely, ary lasan’ny fokon’i Robena sy Gada.—De 3:16; Js 12:1, 2; 13:8, 9, 15-28.
Tsy nanaraka ny lalàn’i Jehovah i Jeho tatỳ aoriana ka lasan’ny tafik’i Hazaela avy tany Syria ilay faritra. (2Mp 10:32, 33) Miresaka an’i Arnona ny andalana faha-26 amin’ilay Vato Moabita malaza. Mirehareha mantsy i Mesa mpanjakan’i Moaba hoe nanamboatra lalana teo amin’ilay lohasaha izy. Hitan’ny mpikaroka fa maromaro ny tanàna voaro mafy sy ny tetezana naorina teo amin’ilay faritra, ka manaporofo fa tena tsara toerana i Arnona. Voatonona ao amin’ny faminaniana fanamelohana an’i Moaba i Arnona.—Is 16:2; Je 48:20.