ANJAVIDY
[Heb.: rôtem].
Hazo madinika maniry any an-tany efitra ary anisan’ny fianakaviamben’ny pitipoà ny anjavidy (Retama raetam). Io ilay antsoin’ny Arabo hoe ratam.
Anisan’ny zavamaniry fahita indrindra any an-tany efitr’i Jodia sy ny Saikinosin’i Sinay ary ny faritra hafa any Arabia ny anjavidy. Maniry anaty hady izy io, eny amin’ny toerana be vato, tehezan-kavoana, ary fasiky ny tany efitra izay ilentehan’ny fakany lalina mba hahazoana hamandoana. Mahatratra 1 ka hatramin’ny 4 m eo ho eo ny haavony, matsoraka ny tahony, ary madinika sy mahitsy ny raviny. Fotsy na mavokely ireo voninkazony mitsitokotoko rehefa mamelana, ka tsara tarehy erỳ ny tehezan-kavoana rakotra azy ireny. Avy amin’ny fototeny midika hoe “mamatotra” ny hoe rôtem (heb.; “anjavidy”), angamba noho izy mihazona ny dongom-pasika tsy hokaohin’ny riaka. Mora aforitra ny tahon’anjavidy ka namatoran-javatra, hoy i Pline.—Tantaran’ny Zavaboary, XXIV, XL, 65.
“Nipetraka teo ambany anjavidy iray” ary resin-tory teo ambanin’izy io i Elia tany an-tany efitra, tamin’izy nandositra an’i Jezebela izay tezitra be taminy. (1Mp 19:4, 5) Maharo tsara amin’ny hainandro migaingaina tokoa ny aloky ny anjavidy, raha lehibe izy io. Fanao kitay koa izy io, ary tena tsara ny saribao azo avy aminy satria mahamay be rehefa mirehitra.
Mangidy sy mankaloiloy ny fakan’anjavidy. Mety ho karazan-javamaniry (Cynomorium coccineum) toy ny holatra maniry eny amin’ny fakan’izy io àry, hoy ny sasany, ilay nolazain’i Joba (30:4) fa nohanin’ny olona mosarena tany amin’ny tany ngazana. Mety ho marina izany, nefa mety tsy ho ilay anjavidy fotsy (Retama raetam) maniry any izao koa ilay nisy tamin’ny andron’i Joba (3 000 taona mahery lasa izay). Hoy kosa i N. Hareuveni momba ny Joba 30:4: “Tsy hoatran’ny ravin-javamaniry masira ny fakan’anjavidy, izay tsy azo hanina mihitsy na atao ahoana na atao ahoana. Zavatra natao tamin’ny fakan’anjavidy fotsy mba hamidy hividianana mofo àry no noresahin’i Joba. Nanao saribao tamin’ny fakan’anjavidy fotsy mba hamidy eny an-tsena ireo tovolahy naneso an’i Joba.” (Ireo Hazo sy Kirihitra ao Amin’ny Baiboly, Kiryat Ono, Israely, 1984, p. 31) Misy àry milaza fa tokony hahitsy ny teboka solon’ny zanatsoratra eo amin’ilay teny hebreo, mba ho lasa hoe “namindroany” no dikany fa tsy hoe “sakafony.”