IMANOELA

(Imanòela) [Momba Antsika (Anay) Andriamanitra].

Anarana noresahin’i Isaia (7:14; 8:8) mpaminany tamin’ny andron’i Ahaza Mpanjaka (761-746 T.K.). Anaram-boninahitr’i Kristy na Mesia ny hoe Imanoela ao amin’ny Matio 1:23, izay hany andinin-teny hafa ahitana azy io.

Nilazan’i Isaia ny Joda fa i “Imanoela” no famantarana fa ‘momba azy ireo Andriamanitra.’ Niezaka namantatra àry ny mpivaofy teny ara-baiboly hoe iza io “Imanoela” tamin’ny andron’i Isaia io. Te hanongana an’i Ahaza mpanjakan’ny Joda i Peka mpanjakan’ny Israely sy Rezina mpanjakan’i Syria, tamin’ny taonjato fahavalo T.K., satria ny zanak’i Tabela no tian’izy ireo hasolo azy. (Is 7:1-6) Tsaroan’i Jehovah anefa ny fifanekena nataony tamin’i Davida, razamben’i Ahaza, dia ny fifanekena momba ilay fanjakana. Naniraka ny mpaminaniny àry izy hilaza hoe:

“Mba henoy kely izao, ry taranak’i Davida ô! ... Hanome famantarana ho anareo i Jehovah: Ho bevohoka ny tovovavy ka hiteraka zazalahy, ary ny anarany hataony hoe Imanoela. Raha mbola tsy hain’ilay zazalahy akory ny mandà ny ratsy sy mifidy ny tsara, dia efa hihinana dibera sy tantely izy. Fa raha mbola tsy hainy akory ny mandà ny ratsy sy mifidy ny tsara, dia efa hilaozana tanteraka ny tanin’ireo mpanjaka roa maharaiki-tahotra mafy anao ireo.”​—Is 7:13-16.

Nilaza koa i Isaia fa ho teraka i Mahera-salala-hasi-baza, zanany faharoa, ary tsy hahavita hanafika an’ireo mponin’i Joda i Syria sy Israely. Hanafika an’ireo firenena roa ireo mantsy i Asyria, izay oharina amin’ny rano be mahery fiavy. Hanafika hatrany Joda mihitsy aza izy, ka “handrakotra ny sakan’ny taninao, ry Imanoela ô!” Nampitandrina an’ireo fahavalon’i Jehovah i Isaia avy eo, fa raha nanomana fiadiana sy nanao tetika ary niteny hanohitra an’i Jehovah izy ireo, dia “tsy ho tanteraka izany, satria momba anay Andriamanitra [Imanoela]!”​—Is 8:5-10.

Misy milaza fa niteraka zazalahy i Isaia sy ny tovovavy jiosy iray, izay mety ho vadiny faharoa, ka io zanak’i Isaia fahatelo io no “Imanoela.” Misy indray Jiosy mpivaofy teny miezaka manaporofo fa i Hezekia, zanak’i Ahaza, ilay izy. Tsy mitombina anefa izany, satria tamin’ny andron’i Ahaza Mpanjaka no nambara ilay faminaniana. (Is 7:1) Efa sivy taona anefa, fara fahakeliny, i Hezekia tamin’izany.​—2Mp 16:2; 18:1, 2.

Misy kosa milaza fa mety ho i Mahera-salala-hasi-baza, zanak’i Isaia faharoa, no Imanoela. (Is 8) Izao no voalaza momba an’io zaza io: “Raha mbola tsy mahay miantso ‘Dada’ sy ‘Neny’ ilay zaza, dia hoentin’ny olona eo anatrehan’ny mpanjakan’i Asyria ny fananan’i Damaskosy sy ny zavatra nobaboina tany Samaria.” (Is 8:1-4) Mitovitovy amin’izany koa ny voalaza momba an’i Imanoela hoe: “Raha mbola tsy hainy akory ny mandà ny ratsy sy mifidy ny tsara, dia efa hilaozana tanteraka ny tanin’ireo mpanjaka roa [mpanjakan’i Damaskosy sy Samaria] maharaiki-tahotra mafy anao ireo.” (Is 7:16) Misy ifandraisany amin’ilay faminaniana momba an’i Imanoela koa ny fahaterahan’io zanak’i Isaia faharoa io. Ho “famantarana” toa an’i Imanoela izy io, satria hoy i Isaia: ‘Indreto izaho sy ireo zaza nomen’i Jehovah ahy! Famantarana izahay.’​—Is 7:14; 8:18.

Sarotra inoana anefa hoe ilay zanak’i Isaia faharoa ilay Imanoela tamin’ny andron’i Ahaza, satria “mpaminanivavy” fa tsy hoe “tovovavy” no niantsoana ny vadin’i Isaia. Tsy “tovovavy” intsony mantsy izy, satria efa niteraka an’i Seara-jasoba, lahimatoan’i Isaia. (Is 7:3; 8:3) Tsy ilay teny hebreo hoe betolah, izay midika hoe “virjiny” no nadika hoe “tovovavy” eto, fa ilay hoe ʽalmah. Mety hidika izy io hoe tovovavy virjiny na vao nanambady. Misy andininy enina hafa koa ahitana an’ilay hoe ʽalmah, ary tovovavy virjiny no dikany ao amin’ny andininy sasany.​—Ge 24:43 (ampit. and. 16); Ek 2:8; Sl 68:25; Oh 30:19; To 1:3; 6:8.

I Jesosy Kristy Tompo no tena mifanitsy amin’i Imanoela, rehefa dinihina ny anjara asany sy ny mombamomba azy. Samy azo ilazana ny renin’i Imanoela tamin’ny andro fahiny (mety ho ilay tovovavy vadin’i Ahaza na ilay vadin’i Isaia) sy ny renin’i Jesosy (Maria virjiny efa nanana fofombady) ilay teny hebreo hoe ʽalmah. Mbola virjiny i Maria tamin’izy “nitoe-jaza noho ny herin’ny fanahy masina”, araka ny voalazan’i Matio sy Lioka. (Mt 1:18-25; Lk 1:30-35) Nilaza i Matio fa “nitranga tokoa izany rehetra izany mba ho tanteraka izay nolazain’i Jehovah tamin’ny alalan’ny mpaminaniny.” Izany no famantarana fa io zaza naterak’i Maria io no ilay Mesia nandrasana hatry ny ela. Nampiasa an’ilay teny grika hoe partenôs midika hoe “virjiny” àry i Matio, rehefa namerina ny Isaia 7:14 sy nandika an’ilay teny hebreo hoe ʽalmah. Hoy izy: “Ho bevohoka ny virjiny [partenôs] ka hiteraka zazalahy, ary ny anarany hatao hoe Imanoela.” (Mt 1:22, 23) Tsy hoe nanova an’ilay andininy akory izy. Zato taona mahery talohan’izay mantsy, dia efa nampiasa an’ilay teny hoe partenôs ny Fandikan-teny Grikan’ny Fitopolo ao amin’ny Isaia 7:14.

Milaza ireo mino ny Andriamanitra telo izay iray fa Andriamanitra nitafy nofo, hono, i Jesosy Kristy, satria izy ilay Imanoela izay midika hoe “Momba Antsika (Anay) Andriamanitra.” Tsy mitombina anefa izany. Fanaon’ny Jiosy mantsy ny nampiditra an’ilay hoe “Andriamanitra” na “Jehovah” tao amin’ny anaran’izy ireo. Na ankehitriny aza mbola maro ny olona manana anarana hoe Imanoela, nefa tsy Andriamanitra mitafy nofo akory izy ireny.

Toa mifanohitra ny toromarika nolazain’ny anjely tamin’i Maria (“ny anarany hataonao hoe Jesosy”) sy ilay ao amin’ny faminanian’i Isaia (“ny anarany hataony hoe Imanoela”). (Lk 1:31; Is 7:14) Tsara hotadidina anefa fa manana anarana hafa koa ny Mesia. Izao, ohatra, no lazain’ny Isaia 9:6: “Ny anarany dia hatao hoe Mpanolo-tsaina Mahagaga, Andriamanitra Mahery, Ray Mandrakizay, Andrianan’ny Fiadanana.” Tsy nisy niantsoana an’ilay lahimatoan’i Maria anefa ireo anarana ireo, na tamin’izy mbola kely na tamin’izy nanomboka ny fanompoany. Anaram-boninahitry ny Mesia kosa ireo, ary nanambara mialoha an’izay ho toetrany sy izay asa hotanterahiny ho an’ireo rehetra manaiky azy ho Mesia. Nasehon’i Jesosy fa mendrika ny hantsoina amin’ireo anarana ireo izy. Hita teo amin’ny fomba fiainany koa fa nety tsara taminy ilay anarany hoe Imanoela.

Efa nirin’ny mpanompon’i Jehovah hatramin’izay ny hoe homba azy ireo izy sy ho eo anilany ary hanampy azy amin’izay ataony. Nanome toky azy ireo matetika àry i Jehovah hoe momba azy ireo tokoa izy, ary nanome famantarana hita maso mihitsy izy indraindray hanaporofoana izany. (Ge 28:10-20; Ek 3:12; Js 1:5, 9; 5:13–6:2; Sl 46:5-7; Je 1:19) Mety ho nataon’i Jehovah izay tsy hahafantarantsika hoe iza marina ilay Imanoela tamin’ny andron’i Ahaza. Amin’izay dia hifantoka amin’ilay mifanitsy amin’i Imanoela ny taranaka atỳ aoriana, rehefa miseho izy. Nirahina ho etỳ an-tany ny Zanaka malalan’Andriamanitra, ilay ‘taranaka’ (Ge 3:15) na Mesia nampanantenaina, izay manan-jo handova ny seza fiandrianan’i Davida. Izy no famantarana lehibe indrindra nomen’i Jehovah fa tsy hadinony ny olombelona sy ilay fifanekena momba ilay Fanjakana. Nety tsara àry ny niantsoana an’i Kristy hoe Imanoela, satria famantarana avy any an-danitra tokoa izy. Izy no solontenan’i Jehovah lehibe indrindra niara-niaina tamin’ny olombelona, ka tena marina ilay tenin’i Matio hoe “Momba Antsika Andriamanitra.”