KADESY

(Kadèsy) [Toerana Masina], Kadesi-barnea (Kadèsi-barneà) [Toerana Masin’i Barnea].

Toerana iray nitobian’ny Israelita tany an-tany efitra, tany an-tsisin’ny faritanin’ny Edomita, tany akaikin’ny “lalana mankany Sora.” Mety ho i Darb el-Shour ankehitriny, izay mampitohy an’i Hebrona sy Ejipta, io lalana mankany Sora io. (Ge 16:7, 14; No 20:14-16 [ilay teny heb. hoe ʽir (tanàna) ao amin’ny No 20:16 dia mety hidika fotsiny hoe toby; ampit. No 13:19.]) Toa mila mandeha 11 andro avy any Horeba vao tonga ao Kadesi-barnea, raha any an-tendrombohitra Seira no lalana.​—De 1:2.

Voalaza fa sady tao an-tany efitr’i Parana i Kadesy no tao an-tany efitr’i Zina. Nifanila angamba ireo tany efitra roa ireo, ary nihaona tao Kadesy ny sisin-tanin’izy ireo, ka azo lazaina hoe sady tao amin’ilay iray i Kadesy no tao amin’ilay iray koa. Na mety ho tao anatin’ny Tany Efitr’i Parana, izay lehibe kokoa, ny Tany Efitr’i Zina. (No 13:26; 20:1) Tamin’ny andron’i Abrahama, dia nantsoina hoe Ena-mispata sy hoe Kadesy io toerana io. (Ge 14:7; 20:1) Mety ho i Kadesy ihany no Kedesy.​—Js 15:21, 23.

Misy mihevitra an’i Kadesy ho i ʽAin Kedeis, tokotokony ho 80 km any atsimo atsimoandrefan’i Beri-sheba. Ny rano madio avy amin’ny loharano ao Kedeis no manondraka faritra lonaka anirian’ny ahitra sy kirihitra ary hazo lehibe, any an-tany efitra karakaina. (Ampit. De 1:19) Misy loharano roa hafa koa tsy lavitra eo, dia i ʽAin el-Kodeirat sy ʽAin el-Keseimeh. Misy mihevitra fa tany ʽAin el-Kodeirat no nisy an’i Kadesi-barnea satria io no loharano lehibe indrindra amin’izy telo ireo ankehitriny. I ʽAin Kedeis anefa no loharano any atsinanana indrindra, ka azo inoana kokoa hoe tany no nisy an’i Kadesi-barnea. Rehefa mitanisa an’ireo toerana eo amin’ny ilany atsimo amin’ny sisin-tanin’i Kanana ireo mantsy ny Nomery 34:3-5, dia izao no filaharany avy any atsinanana mankany andrefana: Kadesi-barnea (ʽAin Kedeis?), Hazara-adara (ʽAin el-Kodeirat?) ary Azmona (ʽAin el-Keseimeh?).

Maro be ny Israelita ka tsy maintsy ho nampiasa an’ireo loharano telo ireo izy ireo raha tena nitoby tao amin’io faritra io tokoa. Taloha kelin’ny hiampitana an’i Jordana, ohatra, dia “nanomboka tany Beti-jesimota” ilay toby “ka hatrany Abela-sitima.” (No 33:49) Nahatratra 8 km teo ho eo izany, raha ny toerana heverina fa nisy an’ireo toerana ireo no jerena. Misy 9 km manasaraka an’i Kadesi-barnea (ʽAin Kedeis) sy Hazara-adara (ʽAin el-Kodeirat), ary 14 km eo ho eo no manasaraka an’i Kadesi-barnea sy Azmona (ʽAin el-Keseimeh). Tena azo inoana àry fa nampiasa an’ireo loharano telo ireo izy ireo. Mety ho ilay faritra manontolo mihitsy koa no nantsoina hoe Kadesi-barnea, ary mbola hita ao amin’ny anaran’ilay loharano any atsimoatsinanana ilay anarana.​—Jereo ADARA, I No. 2; AZMONA.

Niainga avy tao Hazerota ny Israelita tamin’ny taona faharoa taorian’ny nialan’izy ireo tany Ejipta, ary nitoby tao Kadesi-barnea. (Ampit. No 10:11, 12, 33, 34; 12:16; 13:26.) Naniraka 12 lahy i Mosesy, avy eo, mba hijery taratra ny Tany Nampanantenaina. Nanakivy ny olona anefa ny folo lahy rehefa niverina, hany ka nimenomenona sy nikomy ny Israelita. Nomelohin’i Jehovah hirenireny tany an-tany efitra àry ilay firenena. Nanandrana nanafika an’i Kanana ny Israely taorian’izay, na dia tsy nankasitrahan’Andriamanitra aza izany sady tsy nasainy natao. Resy izy ireo ary afa-baraka! (No 13:1-16, 25-29; 14:1-9, 26-34, 44, 45; 32:7-13; De 1:41-45) Nijanona kelikely tao Kadesi-barnea izy ireo taorian’izay. (De 1:46) Tsy ny hijanonan’izy ireo tao anefa no fikasan’i Jehovah. Hoy mantsy izy talohan’izay: “Monina eny amin’ny lemaka iva ny Amalekita sy ny Kananita, ka mivilia lalana rahampitso [heb. midika hoe “any aoriana any”, toy ny ao amin’ny Ek 13:14], ary miaingà ho any an-tany efitra, any amin’ny lalana mankany amin’ny Ranomasina Mena.”​—No 14:25.

Niala tao Kadesi-barnea àry ny Israelita, ary nirenireny 38 taona tany an-tany efitra. (De 2:1, 14) Toa nijanona kelikely tany amin’ny toerana 18 teo ho eo izy ireo, nandritra izany fotoana izany. Ireo no toerana nitobian’izy ireo taorian’ny nialany tao Hazerota. (Ampit. No 12:16–13:3, 25, 26; 33:16-36.) Nitoby tao Kadesy izy ireo rehefa avy niala tao Hazerota. Tsy manonona an’i Kadesy anefa ny Nomery 33:18, aorian’i Hazerota, fa i Ritma no lazainy. Mety ho niniana nesorina ilay anarana, na koa mety hoe i Kadesy ihany no Ritma, ary izany koa no hevitry ny olona sasany taloha.

Ela ny ela ka tonga tao Kadesy indray ny Israelita, ny volana voalohany tamin’ny taona faha-40 taorian’ny nialan’izy ireo avy tany Ejipta! (No 20:1; 33:36-39) Maty tao Kadesy i Miriama anabavin’i Mosesy. Tsy nahazo niditra tao amin’ny Tany Nampanantenaina i Mosesy sy Arona, satria tsy nanamasina an’i Jehovah izy ireo rehefa nahazo rano tamin’ny fomba mahagaga ny Israelita nitoby tao Kadesy. Tao i Mosesy no nangata-dalana tamin’ny mpanjakan’i Edoma mba handalo tao amin’ny taniny. (No 20:1-17) Tsy nomeny lalana anefa izy ireo, ka toa mbola nijanona kelikely tao Kadesy ny Israelita. (No 20:18; Mpts 11:16, 17) Niala tao izy ireo avy eo ka nankany amin’ny Tany Nampanantenaina, ary tany amin’ny Tendrombohitra Hora no lalany. (No 20:22; 33:37) Rehefa tonga tany amin’ny Lemak’i Moaba teo atsinanan’i Jordana izy ireo, dia nasain’i Jehovah nampidirina ho anisan’ny ilany atsimo tamin’ny sisin-tanin’ny Tany Nampanantenaina i Kadesi-barnea. (No 33:50; 34:4) Resin’ny Israelita notarihin’i Josoa ny faritra nanomboka tany Kadesi-barnea ka hatrany Gaza tatỳ aoriana (Js 10:41), ary nanjary teo amin’ny ilany atsimo tamin’ny sisin-tanin’i Joda i Kadesi-barnea.​—Js 15:1-4.

Milaza ny Salamo 29:8 fa ny feon’i Jehovah no mahatonga ny Tany Efitr’i Kadesy ‘hiolanolana.’ Izany dia mampahatsiahy rivotra mahery mitsoka avy any amin’ireo tendrombohitra any avaratra, izay mifofofofo mianatsimo any Kadesy. Lasa toy ny hoe miolanolana ilay tany efitra rehefa tsofin’ny rivo-mahery ny fasika.