TOFETA

(Tofèta).

Toerana tany ivelan’i Jerosalema. Tany ireo Israelita nivadi-pinoana no nanao sorona ny zanany nandritra ny taona maro. Anisan’ny nanao izany i Ahaza sy Manase. Nozimbazimbain’i Josia Mpanjaka io toerana io tatỳ aoriana. (2Mp 23:10; 2Ta 28:3; 33:6; Je 7:31-33; 19:3-14; 32:35) Teo amin’ny ilany atsinanana amin’ny Lohasahan’i Hinoma angamba no nisy azy io, teo akaikin’ny Vavahadin’ny Vakim-bilany Tanimanga.​—Je 19:2, 6, 14; jereo HINOMA, LOHASAHAN’I.

Hoy ilay Jiosy mpivaofy teny atao hoe David Kimhi (1160?-1235?) momba ny 2 Mpanjaka 23:10 sy ny mety ho niavian’ilay anarana hoe Tofeta: “Anaran’ilay toerana nampandalovan’izy ireo ny zanany lahy [tao anaty afo] ho an’i Moleka. Voalaza fa nantsoina hoe Tofeta ilay toerana satria nandihy sy nively ampongatapaka [heb.: toppim] ry zareo mba tsy handrenesan’ilay ray ny kiakiakan’ilay zanany nampandalovin’izy ireo tao anaty afo, sy mba tsy hampihetsi-po azy ka hakany [an’ilay zaza] teny an-tanan’izy ireo. An’ny lehilahy iray atao hoe Hinoma io lohasaha io, ka nantsoina hoe ‘Lohasahan’i Hinoma’ sy hoe ‘Lohasahan’ny Taranak’i Hinoma’ ... Nolotoin’i Josia ilay toerana ka nataony toerana fanariana faty sy izao fako rehetra izao, mba tsy hisy intsony olona haniry hampandalo ny zanany lahy sy ny zanany vavy ao anaty afo ho an’i Moleka.”​—Biblia Rabbinica, Jerosalema, 1972.

Lazain’ny Isaia 30:32, 33 fa ny famaizan’i Jehovah an’i Asyria “dia harahina feon’ampongatapaka [heb.: betoppim] sy harpa ... Tsy ela izay dia efa vonona ny Tofeta nomanina ho an’i Asyria ... Midedadeda ny afo, ary be dia be ny kitay. Mandrehitra an’i Tofeta ny fofonain’i Jehovah, izay toy ny riakan-tsolifara.” Oharina amin’ny toerana misy afo mirehitra i Tofeta, mba hilazana an’ilay fandravana hihatra amin’i Asyria.