Fanontanian’ny mpamaky

■ Moa ve ny Hebreo 1:6 mahakasika ny fiverenan’i Jesosy fanindroany?

Na dia mandika io andininy io amin’ny fomba manamaizina io zava-misy io aza ny fandikan-teny sasany, dia misy antony tsara hiheverana fa mahakasika ny fiverenan’i Kristy fanindroany izy io.

Ao amin’ny toko voalohany ao amin’ny taratasy ho an’ny Hebreo, ny apostoly Paoly dia manoritra ny fahambonian’i Jesosy ampitahaina amin’ireo anjely. Mba hanaovana izany, dia manonona andalan-teny avy amin’ny Soratra Hebreo izay ampihariny amin’i Jesosy izy eo amin’ny andininy faha-5 sy faha-6. Raha mamaky ny Hebreo 1:5, 6 ianao dia mariho manokana ny fitenenana hoe “ary koa” sy “indray”.

“Fa anjely iza no mba nilazany [Jehovah] hoe: ‘Zanako Hianao, Izaho niteraka Anao androany’? Ary koa: ‘Izaho no Rainy, ary Izy no Zanako’? Ary raha mitondra ny Lahimatoa ho amin’ny izao fiainana izao indray, dia hoy Izy: ‘Ary aoka ny anjelin’Andriamanitra rehetra hiankohoka eo anoloany’.” — Hebreo 1:5, 6.

Eo amin’ny andininy faha-5, Paoly dia manonona ny Salamo 2:7 aloha, avy eo, amin’ny fampiasana ny fitenenana hoe “ary koa”, dia mampiditra teny nalaina faharoa izy (II Samoela 7:14) izay ampihariny amin’ny Mesia, dia Jesosy. Nefa aoka hojerentsika izao ny andininy faha-6 izay ahitana ilay fombam-pitenenana hoe “indray [grika palin]”.

Moa ve ampiasaina fotsiny izy io mba hampidirana teny nalaina avy ao amin’ny Soratra Hebreo fahatelo? Ohatra, mety hanoratra ny olona anankiray hoe: “Nifandray taminy an-taratasy i Jean, ary koa an-tariby, ary tamin’ny telegrama indray.” Izany fotsiny ve no nataon’i Paoly eo amin’ny andininy faha-6 raha nanoratra izy hoe “indray” ary manonona ny Salamo 97:7 araka ny Fandikan-tenin’ny Septante?

Izany o heverin’ny mpandika tenin’ny Baiboly sasany izay nandika io Hebreo 1:6 io tamin’izany hevitra izany. Ohatra, toy izao no nandikana azy ao amin’ny Baibolin’i Jerosalema: “Ary koa, rehefa nampiditra ny voalohan-teraka teo amin’izao tontolo izao izy.” Ahitana dikany mitovy amin’izany ao amin’ny fandikan-teny hafa, na dia hita aza fa rehefa manao izany ireo mpandika teny dia tsy mametraka ny hoe “indray” eo amin’ny toerana izay isehoany ao amin’ny soratra grika izay, raha ara-bakiteny, dia vakina toy izao manaraka izao: “Rehefa indray mitondra ny Lahimatoa izy.”

Raha niaiky ny amin’io lafiny ara-pitsipi-pitenenana io C. Moll dia nanao izao famelabelarana izao: “Ny fampiasana ny epistilintsika dia tsy mamela antsika hanova toerana ilay teny hoe palin [“indray”] mba hilazana fa mampiditra teny nalaina izy (...). Ilay fiteny dia manisy fitenenana ny amin’ny fitondrana faharoa — mbola ho avy — ny Lahimatoa eo amin’izao tontolo izao.” Toy izany koa, ao amin’ny anankiray amin’ireo bokiny (The Epistle to the Hebrews), B. Westcott dia milaza fa ara-drariny kokoa ny hanambarana ny “indray” amin’ireo teny manaraka. Soritany koa fa Paoly teo aloha dia niresaka (eo amin’ny andininy faha-2) ny amin’ny fahatongavan’i Jesosy voalohany amin’ny maha-olona, avy eo izy dia manampy fa “misy antony tsara ampitodihan’ilay mpanoratra ny saintsika indrindra [eo amin’ny andininy faha-6] ho amin’ny fiverenan’ny Mesia rehefa tokony hamita ny asany izy”.

Noho izany, dia tokony ho takatra fa ao amin’ny Hebreo 1:6, ilay mpanoratra dia manambara ny fotoana izay tsy maintsy hiverenan’i Jesosy amim-boninahitra eo amin’izao tontolo izaon’ny olombelona, izany hoe maneho fiheverana manokana azy. Amin’io heviny io no nandikan’ny Fandikan-tenin’izao tontolo izao, ny Baibolin’i Segond ary F. Amiot io andiininy io. Ao amin’ny fandikan-teniny anglisy, Eggar Goodspeed dia mampiseho amin’ny fomba mazava kokoa ihany fa io andalan-teny io dia mahakasika ny fiverenan’i Kristy faharoa. Mandika azy toy izao izy: “Fa ny amin’ny fotoana izay tsy maintsy hitondrany ny Zanany lahimatoa eo amin’izao tontolo izao indray dia nilaza izy hoe: ‘Aoka ny anjelin’Andriamanitra rehetra hiankohoka eo anoloany.’”