Ny fiaiken’ny jesoita iray

OLONA maro no mino fa ny 25 desambra dia andro masina, dia ny nahaterahan’i Jesosy. Kanefa ny hevitra marina ara-pivavahan’io andro io dia fantatr’ireo filoha ara-pivavahana efa hatramin’ny ela. Izany no asehon’izao teny nalaina manaraka izao, notsoahina avy tamin’ny boky iray nosoratan’i Urbanus Holzmeister, jesoita iray nanam-pahaizana:

“Eken’ny ankapoben’olona amin’izao andro izao fa ny fankalazana ny 25 desambra dia manam-piandohana avy amin’ny fety izay nankalazain’ny mpanompo sampy tamin’io andro io. Petavius [jesoita frantsay, 1583-1652] dia efa nanamarika tamim-pahamarinana fa nankalaza ‘ny fahaterahan’ny masoandro tsy mety resy’ ny olona tamin’ny 25 desambra.

“Ireo fanambarana mifandray amin’io fankalazana io dia: a) Ny Fitadidianandro nataon’i Furius Dionysius Filocalus, izay tamin’ny taona 354 [amin’ny fanisan-taona iraisana], ary anoratana toy izao ao anatiny: ‘25 desambra, ny f(ahaterahan’ny) (masoandro) tsy mety resy’. b) Ny fitadidianandron’ny astrology Antiochus (voaorina tany ho any amin’ny taona 200 [amin’ny fanisan-taona iraisana]): ‘Volana desambra (...) 25 (...) Ny fahaterahan’ny masoandro; mihalava ireo andro’. d) César Julien [Julien l’Apostat, emperora romana, 361-363 amin’ny fanisan-taona iraisana] dia namporisika ny hanaovana ireo lalao nankalazaina tamin’ny faran’ny taona ho voninahitry ny masoandro, izay nantsoina hoe ‘ny masoandro tsy mety resy’.” — Chronologia vitae Christi (Fandaharana araka ny fotoana ny fiainan’i Kristy), Pontificium Institutum Biblicum, Roma, 1933, pejy 46.