Ny fahamarinana momba ny afobe

MIHARIHARY fa ny ao anatin’ny finoana ny amin’ny fijaliana aorian’ny fahafatesana, dia ny fampianarana fa tsy tena maty ny olona rehefa maty ny vatana ara-nofo fa misy zavatra — antsoina matetika hoe fanahy (âme) — velona aorian’ny fahafatesan’ny vatana. Izany fampianarana izany, araka ny nahitantsika azy tao amin’ny lahatsoratra teo aloha, dia niandoha avy tamin’ireo Someriana sy Babyloniana voalohany tany Mesopotamia. Tatỳ aoriana dia noraisin’ny Grika izany sady nohatsarain’ireo filozofany, tahaka an’i Platon. Izany finoana voadio mitambatra ny amin’ny “vatana sy fanahy” izany no tonga anisan’ny finoan’ireo Jiosy nivadi-pinoana.

Oviana no nanarahan’ny “kristiana” an’izany finoana ny amin’ny fiainana aorian’ny fahafatesana izany? Azo antoka fa tsy tamin’ny andron’i Jesosy sy ny apostoliny. Manambara tokoa ny Encyclopoedia Universalis hoe: “Ny Apokalypsin’ [tsy ara-tsindrimandry] i Petera (taonjato faha-2) dia ny boky voalohany milazalaza ny amin’ny famaizana sy ny fampijaliana ny mpanota ao amin’ny afobe.”

Raha ny marina dia nanjaka teo amin’ireo Rain’ny Eglizy tany am-boalohany ny tsy fitovian-kevitra maro momba ny afobe. Justin, Clément tany Alexandria, Tertullien ary Cyprien dia nirona hino afobe nirehitra iray. Origène dia nanandrana nanome vidiny misy fanonerana ny afobe, tamin’ny filazana fa ny mpanota voahazona ao amin’ny afobe, dia hovonjena amin’ny farany. Narahin’i Grégoire de Nazianze sy Grégoire de Nysse tamin’ny fetra lehibe na kely kokoa izy. Augustin anefa dia namarana ireny fiheverana nalefaka ny amin’ny afobe ireny. Tao amin’ny bokiny hoe Ny fampianaran’ireo kristiana voalohany (angl.), J. Kelly, profesora tao Oxford, dia nanoratra toy izao: “Tamin’ny taonjato faha-5, ny fampianarana lozabe ilazana fa tsy homena fahafahana fanindroany ny mpanota aorian’ny fiainany eto an-tany ary tsy maty mandrakizay ny afo handany azy, dia voatery nekena hatraiza hatraiza.”

Raha ny amin’ny afo fandiovana, ilay boky hoe Orpheus — Tantaran’ireo fivavahana amin’ny ankapobeny dia nanambara toy izao: “Masindahy Augustin dia nanaiky fa misy toerana anelanelany sy fiandrasana ao ampovoan’ny fahasambarana ho avy sy ny fijaliana any amin’ny afobe, dia ny an’ny fanadiovana ny fanahy amin’ny afo. Izany dia ny fampianarana avy amin’i Orphée [fivavahan’ny mpanompo sampy grika] sy avy amin’i Virgile [fivavahan’ny mpanompo sampy romana] ny amin’ny Afo fandiovana; tsy misy na dia teny iray monja momba izany aza ao amin’ireo Filazantsara. (. . .) Ny fampianarana ny amin’ny Afo fandiovana (. . .) dia natsangana tamin’ny taonjato faha-6 ary nambaran’ny konsilin’i Florence (1439) ho finoan’ny Eglizy.” “Ny fampianarana katolika ny amin’ny afo fandiovana dia niorina tamin’ny lovantsofina fa tsy tamin’ny Soratra masina”, hoy ny faneken’ny Firaketana Vaovao katolika (angl.). Raha ny amin’ny limby kosa dia eken’ny kardinaly Ratzinger fa “petrakevitra teolojika fotsiny” izany.

Tsy misy fijaliana aorian’ny fahafatesana

Ary ahoana ny amin’ny Baiboly? Moa ve milaza izy fa velona aorian’ny fahafatesan’ny vatana ny fanahy, ka noho izany dia azo ampijalina ao amin’ny afobe mirehitra iray na ao amin’ny afo fandiovana? Hoy ny Firaketana Vaovao katolika: “Ny fiheverana ny amin’ny fahaveloman’ny fanahy aorian’ny fahafatesana dia tsy hita mora foana ao amin’ny Baiboly. (. . .) Ao amin’ny T[estamenta] T[aloha], ny fanahy dia tsy manondro tapany amin’ny olona, fa ny olona iray manontolo mihitsy, ny olona amin’ny maha-zavamananaina. Tahaka izany koa, ao amin’ny T[estamenta] V[aovao], dia manondro ny fiainan’olombelona izany: ny fiainan’ny olona iray.”

Araka izany, dia mirodana ny fampianarana noheverina hanaporofo ny fisian’ny fanasaziana aorian’ny fahafatesana. Hoy ny Baiboly: “Ny fanahy izay manota dia izy no ho faty.” (Ezekiela 18:4, fandikan-teny katolika). Noho izany, rehefa milaza ny Baiboly fa ny fiafaran’ny mpanota tsy mety mibebaka dia ao amin’ny “Gehena”, “ny afo maharitra mandrakizay” na “ny farihy afo”, dia mampiasa fitenenana ara-panoharana fotsiny izy, mba hilazana fa iharan’ny fahafatesana mandrakizay izy, mba hilazana fa iharan’ny fahafatesana mandrakizay izy, “ny fahafatesana faharoa”. — Matio 23:33; 25:41, 46, MN; Apokalypsy 20:14; 21:8a; ampitahao amin’ny 2 Tesaloniana 1:7-9, MN.

Foanana amin’ny alalan’ny fananganana ny maty ny afobe

Koa moa ve àry mirehitra ny afobe? Tsia, raha araka ny Baiboly sasantsasany amin’ny hoe “afobe” dia manondro fotsiny ny fasana iombonan’ny maty. Tsy toerana fampijaliana akory izany. Toerana fialan-tsasatra kosa izy io, hivoahan’ny maty amin’ny alalan’ny fananganana azy (Mpitoriteny 9:10; Asan’ny apostoly 24:15). Oscar Cullmann, profesora ao amin’ny faculté de théologie ao amin’ny oniversiten’i Bâle, any Soisa, sy ao amin’ny Sorbonne, any Paris dia miresaka ny amin’ny “fahasamihafana tanteraka eo amin’ny fanantenana kristiana ny amin’ny fananganana ny maty sy ny finoana grika ny amin’ny tsy fahafatesan’ny fanahy”. Marina tokoa ny nilazany fa ny fatorana “naorin’ny kristianisma tat? aoriana (. . .) teo amin’ireo zavatra inoana roa ireo (. . .) dia tsy fatorana raha ny marina, fa fandavana ny anankiray [ny fampianarana ny amin’ny fitsanganana amin’ny maty] ho fanohanana ilay hafa [ny finoan’ny mpanompo sampy ny amin’ny tsy fahafatesan’ny fanahin’ny olombelona]”. — Izahay no manipika.

Ny Vavolombelon’i Jehovah dia tsy nanda ny finoany ny fitsanganana amin’ny maty ho solon’ny fampianarana ny amin’ny tsy fetezan’ny fanahy ho faty. Ho faly izy ireo hizara aminao ny fanantenany mahafaly sy hanaporofo aminao amin’ny alalan’ny Baiboly fa, raha ny marina, dia tsy mirehitra ny afobe.

[Fanamarihana ambany pejy]