Tsy fananana ahiahy maneran-tany — Amin’ny fomba ahoana?

ALAO sary an-tsaina ny tenanao eo ambonin’ny tany iray afaka amin’ny loza sy ny tsy fahampiana. Izany no dikan’ny tsy fananana ahiahy maneran-tany. Nofinofy fotsiny ve izany?

Tsia. Eritrereto ny andron’i Solomona mpanjaka fahiny. Momba ilay fanjakana feno fahendrena, dia nanambara ny Baiboly hoe: “Ary ny Joda sy ny Isiraely nandry fahizay tamin’ny andron’i Solomona rehetra, samy teny ambanin’ny voalobony sy ny aviaviny ny olona.” — 1 Mpanjaka 5:5.

Fianarana avy amin’ny fanjakan’i Solomona

Heverin’ny mpiroa saina ho fanitaran-javatra ny fitantaran’ny Baiboly tsy mahazatra toy izany. Noho izany dia mety hisy hanontany hoe: ‘Ahoana no hahafahako matoky fa tsy angano fotsiny akory ny fanjakan’i Solomona?’ Aseho manaraka eo amin’ity lahatsoratra ity ny fanamarinana tsy mivantana nataon’ny arkeôlôjia. Ekena anefa fa ny porofo tsara indrindra ny amin’ny tena nisian’ny fanjakan’i Solomona dia ny voatantara ao amin’ny Teny tsy mety dison’i Jehovah, ilay Andriamanitra velona. — Jaona 17:17; 1 Petera 1:24, 25.

Ny tsiambaratelon’ny tsy fananana ahiahy hita tamin’ny andro nanjakan’i Solomona dia avy tamin’ny fampiharana ny lalàna marin’i Jehovah. Izao no nolazain’Andriamanitra talohan’ny nidiran’ny Isiraelita tao amin’ny tany nampanantenaina: ‘Raha manaraka ny lalàko sy mitandrina ny didiko [hatrany, MN ] hianareo ka mankatò izany, dia hahavoka-javatra ny tany. Ary homeko fiadanana eo amin’ny tany hianareo ka handry fahizay, ary tsy hisy hanaitaitra.’ — Levitikosy 26:3-6.

Mampalahelo anefa fa nitsahatra tsy nankatò an’i Jehovah ny Isiraelita taorian’ny nahafatesan’i Solomona; nitodika tany amin’ny fanompoan-tsampy sy ny fanompoana maharikoriko ny amin’ny lahy sy ny vavy izy ireo. Ho vokatr’izany, dia veriny ny tsy fananany ahiahy, ary notafihin’i Sisaka faraon’i Egypta ilay tany (1 Mpanjaka 14:21-26). “Hianareo efa nahafoy Ahy, koa Izaho kosa dia mba nahafoy anareo ho eo an-tànan’i Sisaka”, hoy ny fanazavan’i Jehovah tamin’ny fivorian’ny mpanapaka tany Jerosalema. — 2 Tantara 12:5.

Olona lehibe noho i Solomona

Nohamarinin’i Jesosy ny maha-ara-tantara ny fisian’i Solomona sy ny “voninahiny rehetra”. (Matio 6:29.) Nefa, ho fanajana ny tenany, dia hoy i Jesosy: “Indro, misy lehibe noho Solomona eto.” (Matio 12:42). Inona no tiany holazaina? Voafetra ny tsy fananana ahiahy hita teo ambany fanapahan’i Solomona. Tsy afaka nanafaka ny vahoakany tamin’ny aretina sy ny ota ary ny fahafatesana io mpanjaka olombelona io. Jesosy kosa anefa dia nampianatra ny olombelona mpanota ny fomba hahazoany fiainana lavorary ao anatin’ny tsy fananana ahiahy mandrakizay. — Jaona 10:10; 13:34, 35; 17:3.

Napetraka ny fototry ny fahazoana tsy fananana ahiahy tanteraka toy izany tamin’ny fahafatesana sy ny fitsanganan’i Jesosy tamin’ny maty (Jaona 3:16; 1 Korintiana 15:20). Avy eo amin’ny tanana ankavanan’Andriamanitra any an-danitra no hitondrany tsy ho ela ny tsy fananana ahiahy maneran-tany ho an’izay rehetra manaiky ny fanapahany. Fahizay, i Davida mpanjaka dia nahazo tsindrimandry mba hanoratra ny amin’izany amin’ny teny miendrika tononkalo ao amin’ny Salamo 72. Nisy ampahany tamin’ireo teny ireo tanteraka nandritra ny andro nanjakan’ny zanak’i Davida, izany no antony isian’ny soratra kely hoe “Nataon’i [mikasika an’i, MN ] Solomona”. Ny tena fahatanterahany lehibe anefa dia mahakasika ny fanapahan’ny Fanjakan’ilay Solomona Lehibe, dia Jesosy Kristy.

Araka ny Salamo 72:7, 8, dia sady haneran-tany no ho mandrakizay ny tsy fananana ahiahy ho hita eo ambany fanapahan’i Kristy. “Ny marina hitrebona amin’ny androny, ary ho be ny fiadanana mandra-paha-tsy hisy volana intsony. Ary hanjaka hatramin’ny ranomasina ka hatramin’ny ranomasina izy, ary hatramin’ny Ony ka hatramin’ny faran’ny tany.” — Jereo Zakaria 9:9, 10.

Hifaly amin’ny fanafahana amin’ny tsy fahampiana koa ireo vahoakan’ny fanapahan’i Kristy satria manome antoka antsika toy izao ny Salamo 72:16: “Hahavoka-bary betsaka ny tany, na dia any an-tampon’ny tendrombohitra aza.” Mazava ho azy fa hisy koa fanafahana amin’ny fanavakavahana sy ny fampahoriana ary ny herisetra. “Fa hamonjy ny mahantra mitaraina izy sy ny ory tsy manan-kamonjy. Hanavotra ny fanahiny amin’ny fampahoriana sy ny fanaovana an-keriny izy; ary ho zava-dehibe eo imasony ny rany.” — Salamo 72:12, 14.

Toy ny tamin’ny andron’i Solomona mpanjaka, ny fototry ny tsy fananana ahiahy maneran-tany toy izany dia ho ny fampiharana amim-pahendrena ny lalàn’i Jehovah eo amin’izao rehetra izao. Ho valin’ny hataka ara-paminaniana nataon’i Davida izany: “Andriamanitra ô, omeo ho an’ny mpanjaka ny fitsaranao (...) Hitsara ny olona ory izy sy hamonjy ny zanaky ny mahantra ary hanorotoro ny mpampahory.” — Salamo 72:1, 4.

Ahoana ny amin’izay ilaintsika ankehitriny?

‘Tsara avokoa izany rehetra izany’, hoy angamba ny sasany, ‘fa izao aho no mila tsy fananana ahiahy ara-nofo.’ Marina fa mbola ianjadian’ny toe-piainana feno fanahiana mamely ny olombelona ihany ny kristiana: heloka bevava, aretina, loza araka ny natiora, fahanterana, ary fahafatesana. Asehon’ny fanandraman-javatra manerana ny bolantany anefa fa noho ny fahalalana ny Baiboly dia afaka misetra izany amin’ny fomba tsara kokoa izy ireo (Ohabolana 15:1; 22:3). Afa-po amin’ny fananana fanantenana marina koa izy ireo. Ny mpianatra Baiboly vaovao iray avy any amin’ny faritra henika ny fanaovana heloka bevava manodidina an’i Johannesburg, atsy Afrika Atsimo, dia nanazava ny fomba nanampian’ny Soratra masina azy: “Fantatro izao fa tsy haharitra ny fanaovana heloka bevava; mandalo fotsiny izany.”

Misy fanantenana na dia ho an’ireo maty niharam-pahavoazana noho ny heloka bevava feno herisetra aza. “Izaho no fananganana ny maty sy fiainana”, hoy ny fampanantenan’i Jesosy, ary avy eo dia izao no nanampiny: “Izay mino Ahy, na dia maty aza, dia ho velona indray.” — Jaona 11:25.

Mba hifaliana amin’ny fahatsapana tsy fananana ahiahy toy izany, dia mila finoana matanjaka ianao, ka izany dia avy amin’ny fianarana ny Tenin’i Jehovah. Amin’ny fanokananao fotoana isan’andro hianarana ny Baiboly, dia ho hitanao ny fahatanterahan’ity fampanantenana mahatalanjona ity: “Fa izay mihaino Ahy kosa hitoetra tsy manana ahiahy, eny, handry fahizay izy ka tsy hatahotra ny ratsy.” — Ohabolana 1:33; 2:21, 22.

[Efajoro, pejy 6]

“Teo ambany fanapahan’i Solomona dia nandroso kokoa ny kolontsaina isiraelita tao anatin’ny 30 taona noho ny tao anatin’ireo 200 taona teo aloha. Hitanay tao amin’ny soson-tany tamin’ny andron’i Solomona ny sisan-javatra avy amin’ny fanorenana goavana, tanàna lehibe misy rindrina matevina, faritànana mihaja maro be misy fonenan’ny mpanan-karena mifanakaiky vita tsara, ary dingana lehibe teo amin’ny teknikan’ny fahaizana manefy tanimanga sy ny fomba fanaovana izany. Hitanay koa ny sisan’ny asa tànan’olona mampiseho zavatra nohafarana avy lavitra, famantarana ny amin’ny fisian’ny varotra sy fifanakalozana niraisam-pirenena niroborobo.” — Ny tranon’i Davida (anglisy), nataon’i Jerry Landay.

[Sary nahazoan-dalana, pejy 5]

Sarin’ny NASA