Olana Mitondra Fanantenana

“Amin’ny andro farany, dia hisy fotoan-tsarotra tsy mora setraina.”—2 TIMOTY 3:1.

EFA nahare na nahita ny iray amin’ireto zavatra mampalahelo ireto ve ianao?

● Aretina nahafaty olona maro.

● Mosary namono olona an-jatony.

● Horohoron-tany nahafaty olona an’arivony ary nahatonga olona maro kokoa tsy hanan-kialofana.

Hiresaka zava-mitranga mampisaintsaina toy izany ireo pejy manaraka. Ho hitanao ao koa fa efa naminany ny Baiboly hoe hitranga izany mandritra ilay fotoana antsoina hoe “andro farany.”a

Tsy natao hampiaiky anao anefa ity andian-dahatsoratra ity hoe miaina eo anivon’ny tontolo iray feno olana isika. Ianao ihany aza angamba dia efa mahita an’izany. Natao hanome fanantenana anao kosa izy ity. Faminaniana enina no horesahina ato, ary hohazavaina ato fa kely sisa dia hifarana ny “andro farany” matoa tanteraka ireo faminaniana ireo. Ho hitanao ato ny hevitry ny olona tsy mino an’izany, sy ny porofo mari-pototra fa ho tsara ny hoavy.

[Fanamarihana ambany pejy]

Faminaniana 1. Horohoron-tany

“Hisy horohoron-tany lehibe.”—LIOKA 21:11.

● Avy tao ambany korontam-bato, tany Haïti, no nosokirina i Winnie, herintaona sy efa-bolana. Ireo mpanao gazety nitatitra an’ilay loza no nandre ny feony nitoreo. Avotra soa aman-tsara izy, fa maty kosa ny ray aman-dreniny.

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Nisy horohoron-tany nirefy 7,0 amin’ny maridrefy Richter tany Haïti, tamin’ny Janoary 2010. Maherin’ny 300 000 no maty, ary 1,3 tapitrisa no lasa tsy nanan-kialofana tao anatin’ny indray mipy maso. Tsy hoe naningana anefa io horohoron-tany io, na dia tena nahery vaika aza. Horohoron-tany lehibe 18, fara fahakeliny, no nitranga eran-tany teo anelanelan’ny Aprily 2009 sy Aprily 2010.

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Tsy betsaka noho ny taloha ny horohoron-tany ankehitriny. Fantatsika kokoa fotsiny ny fisian’izy ireny raha oharina amin’ny taloha, satria efa mandroso be ny teknolojia.

MITOMBINA VE IZANY? Tsy lazain’ny Baiboly hoe firy ny isan’ny horohoron-tany hitranga amin’ny andro farany. Resahiny anefa fa “any amin’ny toerana samy hafa” no hisy “horohoron-tany lehibe”, ka izany no mahatonga azy io ho anisan’ny mampiavaka ny androntsika.—Marka 13:8; Lioka 21:11.

AHOANA NY HEVITRAO? Misy horohoron-tany lehibe, araka ny lazain’ny Baiboly, ve amin’izao?

Mety tsy hampiaiky raha ny horohoron-tany fotsiny no anaporofoana fa andro farany izao. Vao iray amin’ireo faminaniana tanteraka anefa io. Diniho indray ny faharoa.

[Teny notsongaina, pejy 4]

“Horohoron-tany lehibe no iantsoanay [manam-pahaizana momba ny tany] azy ireny. Zava-mahatsiravina kosa no iantsoan’ny maro azy ireny.”—KEN HUDNUT, FIKAMBANANA AMERIKANINA MANADIHADY MOMBA NY TANY.

[Sary nahazoan-dalana, pejy 4]

© William Daniels/Panos Pictures

Faminaniana 2. Mosary

“Hisy mosary.”—MARKA 13:8.

● Noana ny lehilahy iray, ka nitady vonjy tany Quaratadji, any Niger. Nandositra mosary koa ny rahalahiny sy ny anabaviny ary ny zanak’olo-mpiray tam-po amin’ny reniny, ka niala tany amin’ny faritra nisy azy. Ilay lehilahy irery anefa no matory eo ambony tsihy. Nahoana? Hoy i Sidi, lehiben’ny tanàna: “Tsy velony [ny fianakaviany] ka tsy tantiny intsony ny hijery fotsiny azy ireo.”

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Efa ho olona 1 isaky ny 7 eran-tany no tsy ampy sakafo isan’andro. Mbola ratsy noho izany aza ny any Afrika atsimon’i Sahara, satria ny ampahatelon’ny olona no mosarena mandritra ny fotoana ela be. Eritrereto hoe misy fianakaviana iray ahitana ray, reny, ary zazakely iray. Iza no tsy hihinana, raha sakafo ho an’olon-droa monja no ananan’izy ireo? Ilay ray ve, sa ilay reny, sa ilay zaza? Tsy maintsy misafidy toy izany ny fianakaviana maro isan’andro.

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Mamokatra sakafo mihoatra noho izay ilaina ny tany, fa mila tsinjaraina tsara fotsiny.

MITOMBINA VE IZANY? Marina fa afaka mamokatra sy manondrana sakafo maro be noho ny hatramin’izay ny tantsaha. Tokony ho vitan’ny fitondram-panjakan’olombelona koa ny hitsinjara ny sakafo vokatry ny tany, mba tsy hisian’ny mosary. Tsy nahavita izany anefa izy ireo, na dia efa nanandrana nandritra ny am-polony taona aza.

AHOANA NY HEVITRAO? Tanteraka ve ny Marka 13:8? Tsy mampijaly ny olona eran-tany ve ny mosary, na dia mandroso be aza ny teknolojia?

Ny horohoron-tany sy ny mosary mazàna no mahatonga an’ilay lafiny fahatelo mampiavaka ny andro farany.

[Teny notsongaina, pejy 5]

“Ankizy maro no matin’ny pnemonia sy aretim-pivalanana ary aretina hafa. Tsy tokony ho faty anefa ny ampahatelony mahery amin’izy ireo raha ampy sakafo tsara.”—ANN VENEMAN, MPITANTANA TEO ALOHA NY SAMPAN-DRAHARAHAN’NY ONU MIKARAKARA NY RENY SY NY ZAZA.

[Sary nahazoan-dalana, pejy 5]

© Paul Lowe/Panos Pictures

Faminaniana 3. Aretina

“Hisy areti-mandringana.”—LIOKA 21:11.

● Mpikarakara fahasalamam-bahoaka tany amin’ny tany iray rotidrotiky ny ady an-trano atsy Afrika i Bonzali. Niezaka mafy izy nitsabo an’ireo mpitrandraka harena an-kibon’ny tany voan’ny virosin’i Marburg.a Niangavy fanampiana tamin’ny manam-pahefana tany amin’ny tanàna iray lehibe kokoa izy, fa tsy nisy niraika. Efa-bolana taorian’izay vao tonga ny fanampiana, saingy efa maty i Bonzali. Nifindran’ny aretin’ireo mpitrandraka izy.

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Anisan’ny aretina mahafaty indrindra mpahazo ny olona ny aretin’ny taovam-pisefoana (toy ny pnemonia), ny aretim-pivalanana, ny SIDA, ny tioberkilaozy, ary ny tazo. Olona 10,7 tapitrisa eo ho eo no matin’ireo aretina ireo tamin’ny 2004, izany hoe olona iray isaky ny telo segondra.

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Mitombo foana ny mponina eran-tany, ka tsy maintsy mihamaro ny karazan’aretina. Maro koa àry no mety harary.

MITOMBINA VE IZANY? Marina fa mitombo be ny mponina eran-tany. Mihamahay mamantatra sy mifehy ary mitsabo aretina koa anefa ny olombelona. Tsy tokony hihena àry ve, raha izany, ny aretina sy ny olona marary? Ny mifanohitra amin’izany anefa no mitranga.

AHOANA NY HEVITRAO? Mampijaly ny olona tokoa ve ny aretina, araka ny efa nolazain’ny Baiboly?

Mampijaly olona an-tapitrisany ny horohoron-tany sy ny mosary ary ny aretina. An-tapitrisany hafa koa anefa no ampijalin’ny mpiara-belona aminy, ary ny olona tokony hiaro azy ihany no mampahory ny ankamaroany. Diniho izay lazain’ny Baiboly momba izany.

[Fanamarihana ambany pejy]

[Teny notsongaina, pejy 6]

“Mampahonena ny mahita olona arapaky ny liona na biby hafa. Tsy misy hafa amin’izany koa anefa ny hoe kikisan’ny aretina mahatsiravina ianao sy ny manodidina anao.”—MICHAEL OSTERHOLM, MPANDINIKA VALANARETINA.

[Sary nahazoan-dalana, pejy 6]

© William Daniels/Panos Pictures

Faminaniana 4. Tsy Manam-pitiavana

‘Tsy ho tia ny mpianakaviny ny olona.’—2 TIMOTY 3:1-3.

● Miasa amin’ny fikambanana manampy ny olona iharan’ny herisetra ao an-tokantrano, any avaratr’i Pays de Galles, i Chris. Hoy izy: “Tsaroako nisy vehivavy iray nankao aminay. Potika ny tarehiny ka saika tsy fantatro intsony izy. Nisy vehivavy hafa indray ketraka loatra, ka tsy nahajery olona.”

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Nisy fanadihadiana natao tany amin’ny tany iray atsy Afrika. Hita fa vehivavy 1 eo ho eo isaky ny 3 no nisy nametaveta tamin’izy mbola kely. Ampahatelony mahery amin’ny lehilahy koa no nihevitra fa ara-dalàna ny mamono vady. Tsy ny vehivavy ihany anefa no iharan’ny herisetra ao an-tokantrano. Lehilahy efa ho 3 isaky ny 10, ohatra, no maty vono sy ampijalin’ny vadiny any Kanada.

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Efa nisy foana ny herisetra ao an-tokantrano hatramin’izay. Voamarika kokoa fotsiny izany ankehitriny.

MITOMBINA VE IZANY? Marina fa voamarika hoe tena nitombo be ny herisetra ao an-tokantrano tato ho ato. Nampihena ny isan’ny herisetra ao an-tokantrano ve anefa ny fahafantarana an’izany? Tsy izany velively fa vao mainka aza tsy manam-pitiavana ny olona.

AHOANA NY HEVITRAO? Tanteraka ve ny 2 Timoty 3:1-3? Tsy tia ny mpianakaviny tokoa ve ny olona maro, nefa tokony handeha ho azy izany?

Mahakasika ny tany ny faminaniana fahadimy efa tanteraka. Diniho izay lazain’ny Baiboly momba izany.

[Teny notsongaina, pejy 7]

“Ny herisetra ao an-tokantrano no anisan’ny heloka tsy dia resahina indrindra eo amin’ny fiaraha-monina. Efa novonoin’ny vadiny in-35 ny vehivavy iray matetika vao mitaraina any amin’ny polisy.”—MPITONDRA TENIN’IREO MPANOME FANAMPIANA AN-TELEFAONINA AN’IREO IHARAN’NY HERISETRA AO AN-TOKANTRANO ANY PAYS DE GALLES.

Faminaniana 5. Fanimbana ny Tany

“[Haringan’Andriamanitra] izay manimba ny tany.”—APOKALYPSY 11:18.

● Mpanangona divay vita amin’ny palmie, any Kpor any Nizeria, A^toa Pirri. Tsy nandeha intsony anefa ny asany, satria nisy solitany nihanaka tany amin’ny Vinanin’i Niger. Hoy izy: “Maty ny trondro, maloto ny renirano, ary simba ny hoditray. Very asa aho.”

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Milaza ny manam-pahaizana sasany fa 6,5 tapitrisa taonina ny fako ariana any an-dranomasina isan-taona. Plastika ny 50 isan-jato eo ho eo, ka mitsingevana mandritra ny an-jatony taona izay vao levona. Tsy vitan’izany fa ataon’ny olona tsy misy miangana koa ny harena voajanahary. Asehon’ny fandinihana anefa fa mila herintaona sy dimy volana ny tany vao mahavita mamokatra izay lanin’ny olona ao anatin’ny herintaona. Hoy ny gazety aostralianina Mpanambara ny Marainan’i Sydney (anglisy): “Raha mitombo foana ny mponina, ka mitohy izao fandaniana izao, dia harena voajanahary vokarin’ny Tany roa vao ho ampy antsika amin’ny taona 2035.”

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Tia karokaroka ny olombelona. Afaka mahita vahaolana isika ary manavotra ny tany.

MITOMBINA VE IZANY? Olona sy fikambanana maro no miasa mafy mba hampisehoana hoe tena simba ny tontolo iainana. Mihasimba be aoka izany foana anefa ny tany.

AHOANA NY HEVITRAO? Mila ny fanampian’Andriamanitra ve isika mba hanavotana ny tany tsy ho simba, araka ny efa nampanantenainy?

Misy zavatra tsara koa nolazain’ny Baiboly fa ho tanteraka amin’ny andro farany, ankoatra ireo faminaniana dimy nodinihintsika teo. Hojerentsika ny iray amin’izany.

[Teny notsongaina, pejy 8]

“Toy ny hoe avy tany amin’ny paradisa aho no nalefa tany amin’ny fanariana fako mahafaty.”—TENIN’I ERIN TAMBER, MPONINA ANY AMORON-TSIRAK’I ETAZONIA, MOMBA NY VOKATRY NY SOLITANY NIHANAKA TANY AMIN’NY HOALAN’I MEKSIKA TAMIN’NY 2010.

[Efajoro, pejy 8]

Andriamanitra ve no Tompon’andraikitra?

Efa nolazain’ny Baiboly ireo zava-dratsy mitranga ankehitriny. Midika ve izany fa Andriamanitra no tompon’andraikitra amin’izy ireny? Izy ve no mahatonga antsika hijaly? Misy valiny mahafa-po momba izany ao amin’ny toko 11 amin’ny boky Inona Marina no Ampianarin’ny Baiboly?, navoakan’ny Vavolombelon’i Jehovah.

[Sary nahazoan-dalana, pejy 8]

U.S. Coast Guard photo

Faminaniana 6. Fitoriana Maneran-tany

“Hotorina maneran-tany ity vaovao tsaran’ilay fanjakana ity.”—MATIO 24:14.

● Any amin’ny nosy iray lavitra be any Pasifika, any amin’ny Vondronosy Tuamotu, no mipetraka i Vaiatea. Misy nosy kely efa ho 80 eran’io faritra io, izay mirefy 802 900 kilaometatra toradroa, nefa 16 000 eo ho eo monja ny mponina any. Tonga tany amin’i Vaiatea sy ny mpiray tanàna aminy anefa ny Vavolombelon’i Jehovah. Tian’izy ireo mantsy ny hizara ny vaovao tsaran’ilay Fanjakan’Andriamanitra amin’ny olona rehetra, na aiza na aiza misy azy ireo.

INONA NO ASEHON’NY ZAVA-MISY? Mandre ny hafatra momba ilay Fanjakana ny olona eran’ny vazan-tany rehetra. Tamin’ny 2010 fotsiny, ohatra, dia 1 600 tapitrisa mahery ny ora lanin’ny Vavolombelon’i Jehovah nitoriana ny vaovao tsara tany amin’ny tany 236. Midika izany fa mitory 30 minitra eo ho eo isan’andro ny Vavolombelona iray. Boky sy gazety ary zavatra hafa miisa 20 000 tapitrisa mahery no novokarin’izy ireo sy nozarainy, tao anatin’ireo folo taona lasa.

INONA NO HEVITRY NY OLONA? Efa an’arivony taona no notorina ny Baiboly.

MITOMBINA VE IZANY? Marina fa maro no nitory ny hafatra ao amin’ny Baiboly. Fotoana fohy monja anefa ny ankamaroany no nanao izany, ary teo amin’ny faritra kely fotsiny. Ny Vavolombelon’i Jehovah kosa mitory eran-tany amin’ny olona an-jatony tapitrisa, ary voalamina tsara izany. Nitory foana izy ireo, na dia nanohitra mafy aza ny sasany amin’ireo fikambanana matanjaka sy ratsy fanahy indrindra hatramin’izay.a (Marka 13:13) Tsy karamaina koa izy ireo rehefa mitory, fa mahafoy ny fotoanany, ary mizara boky sy gazety maimaim-poana. Fanomezana izay foin’ny olona no mampandeha ny asan’izy ireo.

AHOANA NY HEVITRAO? Torina eran-tany ve ny “vaovao tsaran’ilay fanjakana”? Ny fahatanterahan’io faminaniana io ve mety hidika fa hisy zavatra tsara hitranga tsy ho ela?

[Fanamarihana ambany pejy]

[Teny notsongaina, pejy 9]

“Hazoto hitory ny vaovao tsaran’ilay Fanjakana foana isika, raha mbola mamela antsika hanao izany i Jehovah. Hitady ny fomba rehetra hitoriana amin’ny olona isika.”—DIARIN’NY VAVOLOMBELON’I JEHOVAH 2010.

Hoavy Mahafinaritra Tsy ho Ela!

“Rehefa afaka kelikely, dia tsy hisy intsony ny ratsy fanahy. ... Fa ny mpandefitra kosa no handova ny tany, ka tena ho finaritra amin’ny fiadanam-be.”—SALAMO 37:10, 11.

TIANAO ve raha eo ianao rehefa ho tanteraka io faminaniana io? Misy antony marim-pototra inoana fa ho tanteraka tsy ho ela izy io.

Faminaniana maro no manaporofo fa miaina amin’ny “andro farany” isika. Vao ny sasany tamin’izy ireo fotsiny no nodinihintsika. (2 Timoty 3:1-5) Nasain’Andriamanitra nilaza mialoha an’ireo ny mpanoratra ny Baiboly mba hananantsika fanantenana. (Romanina 15:4) Efa hifarana tsy ho ela ny olana mahazo antsika matoa tanteraka ireny faminaniana ireny.

Ny Fanjakan’Andriamanitra no hitondra ny olombelona, aorian’ny andro farany. (Matio 6:9, 10) Hanao ahoana ny fiainana eto an-tany amin’izany? Hoy ny Baiboly:

● Hofoanana ny mosary. “Hahavokatra be ny tany, ary na eny an-tampon-tendrombohitra aza dia ho be ny vokatra.”—Salamo 72:16.

● Hofoanana ny aretina. “Tsy hisy mponina hilaza hoe: ‘Marary aho.’ ”—Isaia 33:24.

● Hohavaozina ny tany. “Hifaly ny tany efitra sy ny faritra karakaina, ary hiravoravo ny lemaka karakaina sady hamony toy ny voninkazo safrona.”—Isaia 35:1.

Santionany fotsiny amin’ireo faminaniana ho tanteraka tsy ho ela ireo. Nahoana raha anontaniana ny Vavolombelon’i Jehovah hoe nahoana izy ireo no tena mino fa hisy zavatra tsara hitranga tsy ho ela?