Ny famantarana — Manambara ny hanorenana tsy ho ela ny izao tontolo izao vaovao ve izany?
“Ho hita hitsangan-kiady amin’ny firenena ny firenena, amin’ny fanjakana ny fanjakana, ary hisy areti-mandringana sy mosary ary horohorontany amin’ny toerana samihafa.” — Matio 24:7, Crampon 1905.
RAHA mbola nirehitra ny Ady Lehibe Voalohany, dia nanonona ireo teny eo ambony ireo Ny Tilikambo Fiambenana, fanontana amin’ny teny anglisy tamin’ny 15 aprily 1917 ary nanampy teny toy izao: “Ny ady mahafaty atrehintsika dia anisan’ny fahatanterahan’io fanambarana ara-paminaniana io, satria mampifanohitra saika ny firenena rehetra amin’ny tany. Mihena ny tahirin-tsakafo hatraiza hatraiza, raha mbola midangana ny vidim-piainana.”
Amin’izao andro izao, 72 taona atỳ aoriana, io gazety io dia mbola manintona foana ny sain’ny mpamaky azy ho amin’io faminaniana io, izay nampidirin’ny mpanoratra tantara telo fahizay tao anatin’ny fitantarany ny amin’ny “famantarana” nomen’i Jesosy Kristy. — Matio 24:3, 7; Marka 13:4, 8; Lioka 21:7, 10, 11.
Nanomboka tamin’ny 1914, dia aina an-jatony tapitrisa maro no voafaokan’ny ady, ny mosary, ny areti-mandringana sy ny loza aman’antambo hafa koa. Ny Firaketana britanika Vaovao (1987) dia manisa ho 63 ny “horohorontany lehibe” tao anatin’ny taonjato fito ambin’ny folo lasa. Ny fito amby roapolo tamin’ireny horohorontany ireny, izany hoe 43 % aminy, dia nitranga nanomboka tamin’ny 1914. Ilay boky hoe Terra Non Firma, nataon’ny profesora Gere sy Shah, dia manao lisitra nanomboka taloha ela kokoa. Ny efatra amby dimampolo isan-jato tamin’ny horohorontany ‘niavaka’ nisaina tamin’izany dia nitranga nanomboka tamin’ny 1914a. Na dia ekena aza fa tsy feno ny filazan-draharaha tao anatin’ireo taonjato lasa, dia sarotra ny handa fa hoe tsy namely mafy ny olombelona io loza io tamin’izao androntsika izao.
Ny fipoahan’ny baomba ataomika tany amin’ny tanànan’i Hiroshima sy Nagasaki, any Japon dia niteraka fitebitebena mbola ratsy kokoa ihany teo amin’ny olombelona. Tsy misy toy izany ny fomba fandripahana olona ananan’ireo fanjakana manana fitaovam-piadiana noklehera amin’izao andro izao. Noho izany antony izany, dia namerina tamin’izao teny izao ny faminanian’i Jesosy i Lioka mpanoratra tantara: “Ary hisy zava-mahatahotra sy famantarana lehibe avy any an-danitra. (...) ary etỳ ambonin’ny tany dia hisy fahorian’ny firenena amin’ny fahaverezan-kevitra (...), ka ho reraka ny fon’ny olona noho ny fahatahorany sy ny fiandrasany izay zavatra ho tonga ambonin’ny tany.” — Lioka 21:11, 25, 26.
Na dia mifanaraka aza ireo fanjakana mahery mba hametra ny tapany sasany amin’ny fitaovam-piadiany, ny fifaneken’izy ireo dia tsy hampitony ny tahotra ateraky ny heloka bevava, ny fampihorohoroana na ny fitotongan’ny fandaharana momba ny toe-karena. “Ny mitana indrindra ny sain’ny olona amin’izao andro izao, hoy ny nosoratan’ny Gazety afrikana iray, dia ny tsy fananany ahiahy. (...) Manjary tsy azo fehezina ny fanaovana heloka bevava (...); manjaka hatraiza hatraiza ny tahotra.” Marina tokoa fa ny faminanian’i Jesosy momba ny ‘fitomboan’ny tsy firaharahana lalàna’ dia lafiny kely hafa iray koa amin’ny famantarana. — Matio 24:12, MN.
“Vaovao tsara”
Hahazo fanamaivanana anefa ianao rehefa mandre fa izany zava-nitranga mampangitakitaka izany dia tokony hiaraka amin’ny ‘fitoriana vaovao tsara amin’ny tany onenana manontolo’. (Matio 24:14, MN.) Io “vaovao tsara” io dia mifandray amin’ny Fanjakan’Andriamanitra, fitondram-panjakana haneran-tany ambony noho ny an’ny olombelona izay efa mahavory vahoaka mahatoky an-tapitrisany maro sahady. Vetivety foana io Fanjakana io dia handray anjara amin’ny raharahan’ny olombelona ka hanorina izao tontolo izao vaovao sy marina ilain’ny olombelona aoka izany. — Lioka 21:18-32; 2 Petera 3:13.
Maro be no tsy mino izany “vaovao tsara” izany ka mandà azy. Ny sasany milaza fa mino izany, nefa tsy misy vokany firy eo amin’ny fiainany ny zavatra inoany. Ny hafa mihevitra izany aloha, avy eo dia manomboka misalasala. Tokony ho anisan’ny famantarana koa ve izany fandavana ny “vaovao tsara” izany. Ny mbola tsaratsara kokoa ihany, ahoana no azonao andraisan-tsoa amin’io famantarana io?
[Fanamarihana ambany pejy]
a Araka ny voalazan’ny firaketana iray (The World Book Encyclopedia [1987]), dia “horohorontany lehibe” 37 no nitranga nanomboka tamin’ny taona 526 amin’ny fanisan-taona iraisana. Dimy amby enimpolo isan-jato tamin’ireny horohorontany ireny no nitranga nanomboka tamin’ny 1914.