BIBILAVA MISY POIZINA
Ny teny hebreo hoe ʼefʽeh sy tsifʽôhni, ary ny teny grika hoe ekidna no ilazana ny bibilava misy poizina manana vangy hafakely, izay azony aforitra sy apetaka amin’ny lanilaniny rehefa tsy ampiasainy. Arakaraka ny karazan’ilay bibilava ny poiziny, ka mety hahafaty na tsia. Misy karazany maro any Palestina, fa anisan’ny mampidi-doza indrindra ny bibilavam-pasika (Vipera ammodytes) any amin’ny Lohasahan’i Jordana, sy ny bibilava palestinianina (Vipera palaestina). Matetika no ʼefʽeh (heb.) ilay ataon’ny Arabo hoe ʼafʽan, izay bibilava misy poizina any amin’ny lemaka be fasika any Jeriko.
Mety hahafaty ny “lelan’ny bibilava misy poizina”, hoy i Zofara. (Jb 20:16) Nanangona kitay sy nisorona afo tany amin’ny nosy Malta ny apostoly Paoly tamin’izy vaky sambo, kanjo nisy bibilava misy poizina nivoaka avy tao ka niraikitra tamin’ny tanany. ‘Nakifiny tao anaty afo anefa ilay bibilava, ary tsy naninon-tsy naninona izy’, na dia efa niandriandry aza ny olona hoe hivonto na ho faty tampoka izy.—As 28:3-6.
Nadika hoe “serafima” ny hoe saraf (heb.; mr.) ao amin’ny Isaia 6:2, 6, ary midika ara-bakiteny hoe “ilay mirehitra” na “ilay mandoro.” (Jereo koa FFBF, f.a.p.) Ampiarahina amin’ny teny hebreo ilazana ny bibilava (nahash) koa izy io, ary nadika hoe “misy poizina”, angamba satria mandoro sy mampamaivay ilay poizina. (De 8:15) Nampiasaina voalohany io teny io, rehefa nandefasan’Andriamanitra “bibilava misy poizina [hannehashim hasserafim]” ny Israelita nikomy ho saziny. Nifona ho azy ireo anefa i Mosesy, ka nasain’i Jehovah nanamboatra “bibilava misy poizina” izy ary hanao izany teo amin’ny tsato-kazo famantarana. Ho sitrana sy ho velona izay olona voakaikitra, raha nijery azy io. Nataon’i Mosesy àry ilay bibilava varahina. (No 21:6-9; 1Ko 10:9) Nohazavain’i Jesosy ny mifanitsy amin’ilay izy, hoe: “Tahaka ny nanandratan’i Mosesy an’ilay bibilava tany an-tany efitra no tsy maintsy anandratana koa ny Zanak’olona, mba hahazo fiainana mandrakizay izay rehetra mino azy.”—Jn 3:14, 15.
Misy resaka “bibilava misy poizina” koa ny fanamelohan’Andriamanitra an’i Filistia, sy ny mombamomba ilay tany efitra any atsimon’i Joda. (Is 14:29; 30:6) “Misidina” ilay bibilava, hoy ny sasany, satria miantoraka haingana be toy ny tselatra rehefa manafika.
Heviny an’ohatra. Noharin’ilay olon-kendry tamin’ny kaikitry ny bibilava misy poizina ny vokatry ny fibobohana divay. Hoy izy: “Hanaikitra tahaka ny menarana [ny divay], ary hamoaka poizina tahaka ny bibilava [heb.: oketsifʽôni].” (Oh 23:32) Hoy i Isaia momba ny vahoakan’Israely izay lasa mpanao ratsy: “Atodin’ny bibilava misy poizina no kotrehin’izy ireo ... Ho faty izay mihinana ny atodiny, ary menarana no ho foy avy ao amin’ny atody novakina.” (Is 59:5) Manatody ny ankamaroan’ny bibilava, fa tsy manatody kosa ny ankamaroan’ny bibilava misy poizina.
Nantsoin’i Jaona Mpanao Batisa hoe “taranaky ny menarana” na taranaky ny bibilava misy poizina koa ny Fariseo sy Sadoseo. (Mt 3:7; Lk 3:7) Izany koa no niantsoan’i Jesosy Kristy ny mpanora-dalàna sy Fariseo, satria ratsy fanahy izy ireo ary mety ho ringana no hiafaran’izay voafitany.—Mt 12:34; 23:33.