Uzye Mwakulawikizyanya nu Kuya Amutende

YEOVA LEZA wanena Aina Klistu yonsi ukutemwa umutende. Akalonda ukuti umutende uye ucindame sana umu umi witu. Ndi cakuti tuli nu mutende ya kapepa ya cumi yonsi yalaipakizya umutende. Na cii cikalenga ukuti antu yauze atatemwa ukulemanila yaiza umu cilongano ca Ina Klistu.

Sing’anga umwi uwamanyikwa sana uwa ku Madagascar waweni vino ya Nte Yakwe Yeova yalemana. Waivwanzizye ati, ‘Ndi cakuti natandike ukupepa, ali muno ningatandika ukupepa muu.’ Pataalengile, watiile ukuvwana ni mipasi, nupya pa myezi inono wazifizye icupo cakwe ukulingana na vino malembelo yakalanda, lyene watandike ukupepa Yeova, Leza wa mutende.

Wakwe vino umonsi wiya wacisile, antu aingi cila mwaka yakazana ukuti mu cilongano ca Ina Klistu u mwaya umutende uno yakalondesya. Nomba Baibo yalanda sile paswe ukuti ‘uzuwa nu muvimbila’ vingalenga ucuza ukononeka nu kuleta intazi mu cilongano. (Yako. 3:14-16) Nomba usuma uwakuti, Baibo ili imwi kwene yatunena ni visuma vino tungacita pakuti kutaya intazi zizyo nu kutwalilila ukuya nu mutende. Pakuti tumanye ivyakucita vivyo, lekini tulande pa malyasi yamwi acumi acitike.

AMAVYA AKAYAKO NA VINO TUNGAYACIMVYA

“Navilwanga ukuuvwana nu mwina umwi wino twaombanga nawe. Wanda umwi ala itulemanila, antu yaili ingile muno twali nu kuvwa amazwi yano twalandanga.”—CHRIS.

“Nkazi umwi wino twaombanga nawe sana umu mulimo wa kusimikila wizile ata sile ukuomba nani. Lyene watile nu kumvwanzya. Nomba ntamanyile ni calenzile.”—JANET.

“Twalanzyanyanga pa foni antu yatatu. Wenga pali sweswe watiile tukateni, nupya nelenginye ukuti wataputula foni. Lyene nalanzile amazwi aipe pali aliwe kuli wiya muze, nomba ala fwandi wiya akuuvwa vino tukulanda.”—MICHAEL.

“Mu cilongano citu, ya painiya yaili yatandike ukukwata intazi. Wenga watandike ukusaalula umuze. Vino yacitanga vyalenzile yauze umu cilongano ukutoovoka.”—GARY.

Mungalola ukuti limwi amalyasi yayo yatatazile sana. Nomba, cila lyasi lyali nu kulenga yamwi ukuya nu ulanda nu kutoovoka muli ukapepa. Nomba cino mungatemwa ukumanya i cakuti, aina yaa yonsi na ya nkazi yatandike ukuvwana nupya, yonsi yaomvizye Baibo. Uzye mukwelenganya ukuti Amalembelo ci yano aina yaa yaomvizye?

“Mutalemanila mu nzila.” (Utan. 45:24) Yosefu wanenyile aina yakwe amazwi kwene yaa ala yakuswilila kuli isi. Amazwi yaa yali asuma sana! Ndi cakuti umwi akasoka zuwa nupya akafilwa ukuteeka umwenzo, angaasosya yauze. Umwina Chris wizile ailuka ukuti wali ni cilumba nupya ataalondanga ukuzumila ndi yamulungika. Vino walondanga ukusenuka, walenzile uwelelo uku mwina wino yapazyanyanga nawe nupya waombiisye ukuti ate ukusoka zuwa. Lino uwaombanga nu mwina Chris waweni vino wezyanga na maka ukuti asenuke, nawe kwene watandike ukusenuka. Lyene ndakai yakaipakizya ukuombela Yeova capamwi.

“Ukutaya ukupanziwa amano amapange yasifikiliziwa.” (Mapi. 15:22) Nkazi Janet wasondwelile ukuti walondekwanga ukuomvya sana amazwi yaa. Wapingwilepo ‘ukupandwa amano,’ nanti ukulanzyanya na nkazi muze. Lino yalanzyanyanga, nkazi Janet waomvizye umucenjelo ukuti alenge nkazi muze ukulanda ivyali uku mwenzo. Pa kutandika, ukulanzya kuuko kwatazile nomba ivintu vyazifile lino yatwalilile ukulanzyanya ala iyateeka imyenzo. Nkazi wizile amanya ningo ukuti fwandi nkazi Janet ataali namo umwilyasi ilyalenzile kuti asoke. Walenzile uwelelo, nupya ndakai yatwalilila ukuombela pamwi.

“Caleka lino ukupeela uwila wako pa cipango cakwe Leza, nga wiusya vino munyonko ali ni cikonko pali wewe, usye uwila wako. Lyene pita mutale mukaelezyanye nawe.” (Mate. 5:23, 24) Limwi mukwiusya amazwi kwene yaa yano Yesu walanzile umwi Lyasi lya pa Mwamba. Umwina Michael uvwile sana uyi lino wilwike ukuti amazwi yano wavwanzile yataalimo icikuuku nupya ataalangulukileko umwina. Waombiisye ukuti yatandike ukuvwana nu mwina. Waile alenga uwelelo uku mwina wino waluvyanyizye. I vyani ivyafumilemo? Umwina Michael walanzile ukuti: “Umwina wiya wanjeliile uluse.” Yatwalilile ukuuvwana.

“Mwatekelelana nu kwelelana lyonsi lino umwi wailizyanya pa muze.” (Kolo. 3:12-14) Pali ya painiya yaya aomba pa myaka iingi yano itulandapo, eluda uwali sana ni cikuku wayazwile ukwelenganya sana pa mauzyo yaa: ‘Uzye twati tukwata insambu zya kulenga yauze ukuvwa ulanda pa mulandu nu kupusana kwitu? Uzye pali umulandu ukulu sana ukalenga tufilwe ukuwikizyanya nu kutwalilila ukuombela Yeova mu mutende?’ Yuvwilile vino eluda wayanenyile nu kucita vivyo kwene. Ndakai lyene yakauvwana sana lino yakusimikila ilandwe lya wene.

Ukuomvya amazwi aya pali Kolose 3:12-14, kungamwazwa sana ndi cakuti umwi wamuluvyanya. Aingi yazana ukuti, ukuicefya kungalenga yelele yauze nu kwililako. Ndi cakuti mwezya na maka ukuti muwikizyanye na wino umupusana nawe nomba visikuomba, uzye ilembelo lyakwe Mateo 18:15 lingaomba? Mu mazwi yano Yesu walanzile api lembelo lii walozyanga kuli vino umwi angacita ndi cakuti aatacita uluyembu lukulu ku muze. Nomba ndi cakuti mwezya ukuwikizyanya nomba visikuomba mungaomvya amazwi api lembelo lii. Mungaya uku mwina nanti nkazi wiyo mu kuicefya lyene ezyini ukulanzyanya nu kuwikizyanya.

Mu cumi Baibo ikatunena vino tulinzile ukucita. Ndi cakuti mukulondela ivintu vivyo ala mukulanga imiyele ino umupasi wa muzilo ukatulenga ukuya nayo kuli kuti ‘kutemwana, kuya nu luzango, mutende, kuteka mwenzo, uluse, cikuku, kuya a cumi, kuicefya, nu kuikanya.’ (Gala. 5:22, 23) Wakwe vino masyini ikatonta ndi mwikamo oilo, avino ni miyele iyo ingalenga catwangukila ukuya nu mutende.

ANTU A MIYELE IPUSANE PUSANE YAKALENGA UMU CILONGANO MUZIPE

Imiyele ino cila muntu wakwata yapusana pusana nupya ingalenga ukuti twauvwana nu kuya ya cuza asuma. Nupya ukupusana kwene ukwa miyele kungalenga twapusana. Eluda umwi akaomba ningo pa myaka iingi walangilile vii ukuti: “Umuntu uwakwata insonyi cingamutalila sana ukuya pamwi nu muntu aatakwata insonyi nupya akavwanga sana. Upusano uwo ungaloleka ukuti utacindime nomba ungalenga kuye intazi ikulu.” Uzye mukalola ukuti antu akwata imiyele ipusane ilingi yangaapusana? Lekini tulande pa atumwa yaili. Uzye Petulo wali uli? Mungelenganya ukuti walandikisyanga nupya wacitanga ivintu ukwaula ukwelenganyapo sana. Nga Yoane wene wali uli? Tungelenganya ukuti wali nu kutemwa nupya atatemilwe ivyakulanda landa nanti vyakucita cita. Limwi kungaya vimwi ivingalenga twelenganye vivyo pa yatumwa yaa yoili. Cikaloleka kwati yali ni miyele ipusane. Nomba nanti ciye vivyo yaombiile pamwi ningo. (Mili. 8:14; Gala. 2:9) Ukulingana sile na vino caya ndakai cisi canguke Aina Klistu yaili apusane imiyele ukuombela pamwi.

Limwi umu cilongano cinu mwaya umwina aakalanda nanti ukucita ivikalenga mwauvwa uyi. Nomba mwiusya ukuti Klistu wafwilile umuntu wiyo nupya mulinzile ukumulanga ukutemwa. (Yoa. 13:34, 35; Loma 5:6-8) Fwandi ukucila ukuta ukuvwana nu muntu wiyo nanti ukucila ukumutaluka, mwayuzya mweineco ukuti: ‘Uzye vino umwina wii akucita vyativipusanilila na vino Malembelo yakalanda? Uzye umwina wii akwezya ukundenga ukuti nasakamala sana? Nanti limwi apa mulandu sile uwakuti twapusana imiyele?’ Alino ni cuzyo icicindamisye icakuti: ‘I miyele ci ino umwina wii wakwata ino ningatemwa?’

Icuzyo ca kusyalikizya ali cicindame. Ndi cakuti muntu wiyo akavwanga sana nomba mwemo musivwanga vwanga, elenganyini pali vino akatekela pakutandika ukulanzyanya na antu ndi cakuti muli umu mulimo wa kusimikila. Mungamunena ukuti mukaombeko nawe umulimo wa kusimikila pakuti mukalole vino mungasambililako kuli aliwe. Ndi cakuti ilingi akalanga ukapekape kuli yauze, lyene limwi mwemo mutatemwa sana ukupeela, uzye mutange musambilileko uku usuma ukafuma umu kupeela akoloci, alwale, nanti sile apina? Cino tukulandapo i cakuti, nanti icakuti mwapusana imiyele, mwemo nu mwina wiyo mungaya yacuza ndi cakuti mukulola pa visuma vino cila muntu akacita. Ukucita vivyo kutalalenga sile muye ivyuza, lelo kulamwazwa nu kutemwana sana alino nu kuya amutende mweili alino nu mu cilongano.

Yuodia na Sintike limwi yelenganyanga ivipusane nanti limwi yakweti imiyele ipusane. Lelo umutumwa Paulo wayakomelizye ukuti “mwauvwana pano mwemwe yamangu aina mu Mwene.” (Filipi 4:2) Uzye namwe mutange mutemwe ukulauvwana pa mulandu wakuti mwemwe ina umu mwene na pa mulandu wa kupanga umutende?

MUTAALEKA KULEMANILA UKUTWALILILA

Wakwe vino ivimelwa vikamela umu calo ca maluwa, ukwelenganya ivipe pa yantu yauze kungakulilako sile ndi tusikwezya na maka ukuta ukwelenganya vivyo. Ndi cakuti muntu waya nu lupato umu mwenzo, cingalenga nu kutemwa kuno wakwata ku antu ya mu cilongano ukusila. Ndi cakuti twatemwa Yeova na ina itu, tulezya na maka ukukanalenga ukupusana na antu yauze ukumala umutende uno antu yakwe Leza yakwata.

Ndi cakuti twalenga umutende ukucimvya ukupusana, tungazunguka ivisuma ivingacitika ndi twacita vivyo. Uvwini ivyacitikile Nte umwi, watiile: “Nuvwanga ngati nkazi umwi wancitanga kwati nene mwance. Na ci cancuzyanga. Pa mulandu wakuti natwalilile sile ukuvwa uyi pali vii, natandike ukumwasuka ivipe nu kumunena amazwi ipe. Nelenginye ukuti, ‘Asimpeela umucinzi uno ndinzile ukukwata, fwandi nani kwene ntamamucindikanga.’”

Nte wii lyene watandike ukwelenganya pali vino wacitanga. “Natandike ukulola ivipe vino nacitanga, nupya nuvwile sana uyi pali vivyo. Nelenginye ukuti ndinzile sile ukusenula imyelenganyizizye yane. Pacisila ca kupepa kuli Yeova pa mulandu uwo, nakaliile nkazi wiya icaupe icinono nu kumulembela ka kadi ka kulenga uwelelo pa vipe vino nacitanga. Twakuukuline nu kuzumilizyanya ukuti twilileko pali vino vyacitikanga. Kufuma papo tutakwatapo intazi ili yonsi.”

Antu aingi yakalondesya umutende. Nomba ndi cakuti yamwi yatandika ukuyatiinya, aingi yakatandika ukucita ivikalanga ukuti yakulonda kulandula. Avino caya uku yantu aingi asipepa Yeova, nomba pa antu akamupepa pene umutende nu kulemana vikazanwa. Yeova wapeezile Paulo umupasi ukulemba ukuti: ‘Nkumupapata kuti wikazi nu umi winu viye kulingana nu mwata wa lwamo luno mwamilwe. Muye afuke nupya aicefye lyonsi. Mwaposya kuti mulange kutemwana kuli cila muntu. Ezyini kuombesya na maka mu kuleka umupasi wakwe Leza umulundanye myenzo. Mwacita cii mukwikala mu mutende.’ (Efes. 4:1-3) ‘Ukwikala umu mutende’ kuko kwacindama sana nupya ukwa mutengo. Lekini tutwalilile ukukomya umutende uwo, nu kulondesya ukuwikizyanya lyonsi lino twapusana na yauze.