1924—Ipapita Imyaka 100

YASIMIKILANGA UKUOMVYA LEDYO

Aina apa Bethel yaomvile ukucila pa mwaka ukukuula umulabasa wakwe ledyo uno yamanga ukuti WBBR umu Staten Island, uku New York. Pa cisila ca kuzifya nu kutukula ivimiti apa ncende pano yali nu kukuulila, yakuuzile ing’anda ikulu umwa kwikala aomvi alino ni cikuulwa umwa kusungila iviombelo. Lino aina yamazile imilimo yii, yatandike ukunyepa iviombelo pakuti umulabasa utandike ukuomba. Lelo kwali intazi na zyuze zino yalondekwanga ukucimvya.

Aina yazanyile ukuti cayatalile ukwika Elyo. Elyo watalimfile mamita 91 nupya walondekwanga ukumwimika pakasi ka mbao ziili izyatalimfile mamita 61. Lino yezizye pa muku wa kutandikilapo yafizilwe. Ukutaila muli Yeova kwalenzile ukuti aina yakwanisye ukuomba. Ya Calvin Prosser aaomvileko umulimo uu yalanzile ati: “Ndi cakuti itukwanisya ukuomba pa muku wa kutandikilapo nga twali ni cilumba.” Fwandi aina yakwanisye ukuomba pa mulandu wakuti Yeova wayazwile, lelo intazi zyene zitaasizile.

Milabasa yakwe ledyo itavuzile pa nsita iya, fwandi catazile sana ukukwata iviombelo. Lelo aina yazanyile iciombelo icaomviwepo cino yakuulile uku ncende kwene iya. Kucila ukukala maikulofoni umupya, yaomvizye maikulofoni uwali kuli foni. Wanda umwi usiku umu Febuluwale, aina yapingwilepo ukwezya iciombelo cii. Yalondanga antu yakutiike ku vyeo, fwandi aina imvile inyimbo zya Wene. Ya Ernest Lowe yiwisye ivyacitike lino imbanga, yatiile: “Lino aina imbanga, umwina Rutherfordb wayatumiile foni nupya uvwile kuno imbanga ala ali umu Brooklyn, apatalimfile makilomita 15.

Mwina Rutherford watiile: “Tiini ukupanga icongo, mukuvwika kwati mukupundoka sile!” Aina yuvwile insonyi nupya zuwa zuwa yaputwile foni, lelo yamanyile ukuti ledyo ikuvwika, fwandi zuwa zuwa yali nu kutandika ukuomvya umulabasa.

Apa 24 Febuluwale umu 1924 lino yayuzile umulabasa, Umwina Rutherford wapeezile umulabasa wakwe ledyo, pano ali vino Umwene Klistu walondanga. Walanzile ukuti umulandu uno yapanzile umulabasa a pa mulandu wakuti yalondanga “ukwazwa antu yonsi ukuvwikisya Baibo, alino nu kumanya insita icindame ino tukwikalamo.”

Umulabasa uu uwa kutandikilapo waomvile ningo sana. Imyaka 33 iyalondelilepo, umulabasa wa WBBR waomviwanga uku kwazwa antu yakwe Yeova.

YALI ASIPE LINO YASIMIKILANGA PALI VINO INTUNGULUZI ZYA MAPEPO ZYACITANGA

Umu Julai 1924, asambi yakwe Baibo yakolongine uku ukongano wa citungu uwayelile umu Columbus uku Ohio. Asambi yakwe Baibo yaa yafumile umu mpanga izipusanepusane, nupya yakutike uku malyasi aalanzilwe umu ndimi wakwe Iciarabic, Cizungu, Cifrench, Cigerman, Cigiliki, Cihungarian, Citalian, Cilithuanian, Cipolish, Cirussian, indimi izya mu Scandinavia, alino ni Ciukrainian. Antu yakutike malyasi yamwi pa ledyo, nupya aina yapekinye ukuti yanene ya kalemba ya malyasi ukuyalembela malyasi pa manda a ukongano.

Lupungu Lwa Mulinzi lwalanzile pa visuma ivyacitike pa ukongano uu ukuti, pali Cini pa 24 Julai, antu ukucila pali 5,000 aazanyilwe uku ukongano, yaile umu kusimikila uku ncende ukwayelile ukongano. Yapeezile antu mabuku ukufika kuli 30,000 nupya yatandike ukutungulula masambililo ya Baibo aingi sana.

Pali Cisano pa 25 Julai, lino umwina Rutherford walandanga ilyasi, wabelenzile ivyeo ivyalandanga pali vino ya simapepo yacitanga. Walanzile ukuti “amu vikanza vya miteekele, ya simapepo, alino na acitanga uculuzi yatandike ukulesya antu ukusambilila icumi pa Wene wakwe Leza uno alaomvya pa kupaala antu.” Walanzile nu kuti “vino yalandanga i vya ufi pano yatungililanga kaungwe ka League of Nations nupya yalandanga nu kuti Leza waomvyanga kaungwe kwene kaa pa kuteeka antu.” Fwandi Asambi yakwe Baibo yalondekwanga ukuya asipe pakuti yangasimikila ilyasi lii uku yantu.

Nupya Lupungu Lwa Mulinzi lwalanzile nu kuti: “Ukongano uu walenzile ukuti asilika ya Mwene aalongine pa ukongano uu, yaye asipe alino nu utailo wao ukukomelako nupya cii calenzile ukuti yatatiina alwani yao ayalwisyanga.” Ya Leo Claus aazanyilwe uku ukongano uu, yalanzile ati: “Pa cisila ca ukongano twali sana ni nsansa ukusimikila ilyasi lii umu cifulo cino twaombelangamo.”

Umu Okotoba, Asambi yakwe Baibo yatandike ukupeela antu kapepala kilandwe akakweti umutwe uwa kuti Ecclesiastics Indicted umwali ivyeo vino umwina Rutherford walanzile pali vino ya simapepo yacitanga. Umwi tauni ilinono umu Oklahoma uku U.S.A, ya Frank Johnson yamazile ukupeela antu utupepala twilandwe umu mamineti sile 20 lino aina na ya nkazi yauze yatatala iza umu kuyakomenkanya. Yafizilwe ukwimilila pano yali, pa mulandu wakuti umwi tauni lii mwali antu aatatemilwe vino yasimikilanga nupya yayalondanga. Fwandi umwina Johnson wapingwilepo ukufisama umupipi ni calici. Lino wazanyile musi antu, wasiile utupepala twilandwe pali Baibo wakwe simapepo na pa vilimba. Nupya wacisile vii zuwa zuwa. Pa mulandu wakuti wakweti insita, watandalile macalici yaili nu kucita ivili vimwi.

Lyene umwina Frank waswilile pa ncende ino yali nu kukomenkana na ina. Fwandi wafisime apa cikuulwa pano yakakazya mafuta amuli motoka pakuti aonsi aamulondanga yatamulola. Aonsi yaa yapisile pa cikuulwa cii, lelo yatamuweni. Lino aonsi yaa yapisile, umwina Frank pamwi na yano waombanga nayo aali umupipi izile iyamusenda.

Umwina umwi walanzile ati: “Lino twafumanga umu tauni, twapisile pa macalici yatatu. Kwali antu ukufika kuli 50 aimilile apa nkoleelo ya macalici. Kwali yamwi abelenganga utupepala twilandwe, yamwi nayo yatwalanga kuli ya simapepo ukuti yalole. Twapisilepo zuwa pakuti tutakwata intazi. Twataizye sana Yeova Leza pali vino watwazwile ukumanya ivyakucita pakuti tusimikile ukwaula ukutulema.”

ASAMBI YAKWE BAIBO YALI ASIPE LINO YASIMIKILANGA UMU MPANGA ZYUZE

Asambi Yakwe Baibo yali asipe na lino yasimikilanga umu mpanga zyuze. Uku northern France, umwina Józef Krett wasimikile uku yonsi aimbanga mawe aafumile uku Poland. Waipekinye ukuti akalande ilyasi ilyatangi “The Resurrection of the Dead Soon.” Lino aina na ya nkazi yatandike ukwama antu ukuti yakazanweko, ya simapepo yatandike ukulesya antu yao ukuti yatakazanweko. Nanti cakuti yayalesizye, antu ukucila pali 5,000 yazanyilwe ukwi lyasi, kumwi sile na ya simapepo. Umwina Krett wamile ya simapepo ukuti ize yalande vino yazumilamo, lelo yafizilwe. Lyene pa cisila ca kulanda ilyasi, wapeezile antu impapulo zyonsi zino wakweti pa mulandu wakuti yalondesyanga ukumanya ivingi api Izwi lyakwe Leza.—Amo. 8:11.

Umwina Claude Brown waile uku Africa umu kusimikila ilyasi lisuma uku mpanga ya Gold Coast, ino ndakai yakaama ukuti Ghana. Malyasi yano walandanga ni mpapulo zino wapeelanga vyalenzile ukuti ilyasi lisuma lisalangane umu mpanga iya. Ya John Blankson, aasambililanga vyakwe u dotoka, yazanyilwe ukwi lyasi lino umwina Brown walanzile. Papo kwene izile iyamanya ukuti iyazana icumi. Ya John yalanzile ukuti: “Icumi calenzile inje ni nsansa, nupya nayuvwanga umuntungwa ukulanda na yano nasambililanga nayo pa sukulu.”

Wanda umwi ya John yaile uku calici lyakwe ya Anglican umu kuzya simapepo pa cisambilizyo cakuti kwaya Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga, cino yamanyile ukuti asi cisambilizyo ca mu malembo. Simapepo wasosile nu kuyazinga nupya wayanenyile ati: “ Asi wewe Mwina Klistu; wewe wakwe Ciwa. Fuma pano!”

Lino ya John yaswilile uku ng’anda, yalembiile simapepo kalata pakuti ace akalande pa cisambilizyo cakuti kwaya Aeneco Yatatu Muli Leza Wenga api iumba lya yantu. Simapepo wanenyile ya John ukuti yaye ukwi ofesi lyakwe mwalimu api sukulu pano yasambililanga, lyene mwalimu uzizye ya John ndi cakuti i cacumi yalembiile simapepo kalata.

Ya John nayo yatiile: “Emukwai.”

Lyene mwalimu wanenyile ya John ukuti yalembele simapepo kalata iya kulenga uwelelo. Nupya ya John yalemvile iyati:

“Ya simapepo, ya mwalimu yane iyanena ukuti imulembele kalata iya kulenga uwelelo nupya injipekanya ukulemba kalata iyo ndi cakuti mwazumila ukuti vino mukasambilizya i vya ufi.”

Mwalimu camupezizye mano nupya uzizye ati: “Blankson, ali vino ungalemba vii?”

“Emukwai. Aevi kwene.”

“Tumakuzinga pa sukulu. U mulandu ci uno ungalandila iviipe pali simapepo aakatungulula imipepele ino amu uteeko yakatungilila nu kutaila ukuti umatwalilila ukulasambilila api sukulu lya uteeko?”

“Uzye ndi cakuti mukutusambilizya alino twafilwa ukuvwikisya, tusimuzya mauzyo?”

“Ee mukauzya.”

“Ya mwalimu, vikwene i vyacitike. Umonsi wii watusambilizyanga Baibo nani namuzizye iuzyo. Nomba wafizilwe ukwasuka iuzyo, fwandi u mulandu ci uno ningalembela kalata iya kulenga uwelelo kuli aliwe?”

Ya Blankson yatayazinzile. Nupya yatalemvile kalata iya kulenga uwelelo.

ASAMBI YAKWE BAIBO YALI NI NSANSA UKUOMBAKO IMILIMO NA YUZE

Nupya Lupungu Lwa Mulinzi lwalanzile pa visuma ivyacitike umu mwaka wa mulimo ukuti: “Tungalanda wakwe vino Devedi walanzile lino watiile: ‘Wampeela amaka yakulwa inkondo, nu kuncimvizya anisi yane.’ (Masa. 18:39) Umu mwaka uwa twakomeleziwe sana pa mulandu wakuti twaweni kuno Yeova watwazwile umu mulimo wakwe. . . Aomvi yakwe acisinka yali ni nsansa lino yasimikilanga ilyasi lisuma.”

Uku kusila kwa mwaka uwa, aina yapekinye ukupanga umulabasa wakwe ledyo na uze. Yatandike ukukuula umulabasa uu umu Chicago uku U.S.A. Umulabasa uu yawamanga ukuti IZWI, pa mulandu wakuti yasimikilanga Izwi lyakwe Leza pa mulabasa kwene uu. Pa nsita yii yaomvizye iviombelo ivyakweti sana maka pakuti na antu aikalanga uku ncende izya kutali yauvwa ilyasi lisuma.

Umu mwaka wakwe 1925, Yeova wazwile aina ukuvwikisya ulondolozi upya uwaya muli Kusokolola cipande 12. Pa mulandu nu ulondolozi uu upya, yamwi yali nu kuta ukuombela Yeova. Lelo antu aingi yuvwile ningo sana ukuvwikisya ivyacitike umwi yulu nu kumanya vino vyakumile antu yakwe Leza pano nsi.