Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBA 6-12
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 13-14
“Uzye Umuntu Ndi Wafwa, Angaya nu Umi Nupya?”
w99 10/15 ifwa 3 mapa. 1-3
Vino Tukalondesya Ukwikala Imyaka Iingi
Na ndakai kwene antu anono angelenganya ivipusaneko pa kwikala amanda anono, nanti icakuti amazwi yaa akalanda pa kwikala amanda anono yalemvilwe limwi imyaka 3,500 ku cisila. Antu yasiuvwa ningo ukwikala manda anono iyakota nu kufwa. Fwandi ukufuma na mpiti antu yezya kulola vimwi vino yangacita pa kuti yaikala imyaka iingi.
Mu manda yakwe Yobo Aina Ijipti yalyanga tuulungwa tukaya kunyama yakalume (wakwe tuutu tukanyinyinda kuli sawe) pa kuti yatwalile ukuya ance lelo vitaombanga. Cikalamba icalenganga ukuti yapange umulembo uno yakaama ukuti alchemy apakuti yatantalizye umi. Aingi yazumile ukuti yangaomvya goldi pa kupangamo ivingalenga yatwalile ukuya nu umi ukwaula ukufwa nupya yazumile nu kuti akuliila pa mbale izyapangilwa na goldi angatantalizya umi. Mpiti aina China yano yakaama ukuti ma Tao yelenganyanga ukuti yangasenulako vimwi mu mwili wa muntu wakwe vino akaelenganya vino akapeema nanti vino akalya pakuti atwalilile ukuya nu umi ukwaula ukufwa.
Umuntu umwi akalondelezya uwizina lyakuti Juan Ponce de León wamanyikilwe kuli vino walondelizye sana pali vino umuntu angacita pakuti atwalillile ukuya umwance. Muli ya 1701 dokota umwi walemvile umwi buku lyakwe ilyakuti Hermippus Redivivus. Watiile yaika ya nacisungu mu kamuputule kanono nu kwikamo mabotolo pakuti umuza uno ya nacisungu yakupeema waingila mu mabotolo lyene muza uo yangauomvya ku kulundulula umi. Lelo inzila zyonsi zii zitaombanga nanti acimwi.
Uzye Umuti Uno Iyasinda Ungalemba Nupya?
Cimuti ca mukelide ca ku lebanoni cikaloleka ningo lelo cimuti ca muolivi cene cisiloleka ningo pano cakwata mapopo nupya capikana. Nomba imiti ya miolivi ikaikala imyaka iingi. Catunganyiziwa ukuti imiti imwi ya miolivi ikala imyaka 1,000. Cimuti ca muolivi cakwata imisila iingi ikalenga citwalilile ukulemba nanti icakuti iyacisinda. Fwandi ndi cakuti imisila ya cimuti cii icili nu umi, ala cimalemba nanti icakuti yacisinda.
Yobo umuntu wali mpiti wasininkizye ukuti nanti icakuti wafwa wali nu kuya nu umi nupya. (Yobo 14:13-15) Yobo waomvizye icilangililo ca cimuti ca muolivi pa kulangilila vino wataile ukuti Leza wakweti amaka akumutuutulula. Watiile “Umuti wene ukalolela nu utailo. Pano nanti yangausola, limwi yausinde wene ungalemba nupya.” Nanti icakuti kuli icilala icipisye icakuti ni cisiki ca muolivi cuma lelo ndi cakuti imvula yatoonya sile ni misila yuvwa umunyezi ikatandika ukulemba “tumafwa ututekete cuze.”—Yobo 14:7-9.
w11 3/1 ifwa 22 pala. 5
“Ulaluuka Iviumbwa Vyako”
Vino Yobo walanzile vikatusambilizya isambililo ilisuma sana pali Yeova: Waya mupiipi na yayo aicefya wakwe Yobo, akaipalamika kuli aliwe. Nupya akazumila ukutungulwa na aliwe pakuti yaye vino umwineco akulonda ukuti yaye. (Ezaya 64:8) Yeova wacindika yakapepa yakwe aya nu tailo. Nupya akaluuka aomvi yakwe acisinka afwa. Umuntu umwi uwasambilila sana walanzile ukuti izwi lino yasenula ukufuma ukwi zwi lya Ciebele ukuti “ukuluuka” izwi lyamaka sana ilikalondolola vino umuntu akayuvwa ndi cakuti akuluuka cimwi. Umu cumi Yeova asiluuka sile aomvi yakwe lelo akalondesya nu kuyatuutulula.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 191
Itwi
Itwi yalikolanya ku vintu vitacindime nanti vyasile sile. Abulahamu wazumile ukuti wali umucepesye pali Yeova, wakwe lino watiile, “nene wa sile sile nupya nene lukungu.” (Utan. 18:27; Eza. 44:20; Yobo 30:19.) Nupya Yobo wakolinye vino yakakomelezya ya ufi yalandanga ku “mapinda . . . akoline ni itwi.”—Yobo 13:12.
NOVEMBA 13-19
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 15-17
“Vino Elifazi Wacisile Vyalangilile Vino Tutalinzile Ukucita Lino Tukukomelezya Yauze”
w05 9/15 ifwa 26 mapa. 4-5
Mwakanya Imyelenganyizizye Iipe
Pa miku yonsi itatu ino Elifazi walanzile, walangilile ukuti Leza akalonda ivicizilemo ku aomvi yakwe nupya pasi cili consi cino yangacita icingamuzanzya. Elifazi wanenyile Yobo ati “Leza atataila na aomvi yakwe kwene nanti umu angeli yakwe, namo kwene wazanamo iciponge.” (Yobo 4:18) Pa cisila Elifazi walanzile pali Leza ati: “Ala mwine Yobo, Leza atataila angeli yakwe, nanti akwiyulu kwene, pano nayo kwene yataya amalilike foo.” (Yobo 15:15) Nupya uzizye ati: “Uzye wemo ukuti Leza Wamaka yonsi akasekelamo pamulandu wakuti wewe kacita wa vyaololoke?” (Yobo 22:3) Bildadi wazumilizyeko vino Elifazi walanzile lino watiile: “Nga vino nanti umwezi kwene usiwala icifumaluke apa manso yakwe Leza? Nanti sile intanda, nazyo kwene zikazimantukila pa manso yakwe.”—Yobo 25:5.
Tulinzile ukuicingilila ku myelenganyizizye iipe wakwe yii, pano cingalenga twayuvwa ukuti Leza akalonda ivicizilemo kuli sweswe. Nupya cii cingalenga ucuza witu na Yeova uye umu uzanzo. Ni cipisye icakuti ndi cakuti twatwalilila ukuya ni myelenganizizye ya musango uu cingatutalila ukuzumila ukusunda. Fwandi ukucila ukuicefya nu kuzumila ukusunda, limwi tungatandika ukusokela Yeova nu kutandika ukwelenganya iviipe pali aliwe. (Mapinda 19:3) Myelenganyizizye yamusango uu ingonona ukapepa witu.
Mwakolanya Vino Yesu Waicefizye nu Kusakamala Sana Antu
16 Amazwi itu asuma. Ukutemwa sana antu yauze kukatuleenga “ukusansamusya aali nu ulanda.” (1 Tesa. 5:14, NW) I vyani vino tungalanda pakukomelezya antu yamusango uwo? Tungaayakomelezya ndi tukulanga ukuti tukayasakamala sana nu kuyasumbako amano. Tungaayataizya ukufuma pansi ya mwenzo pakuti yamanye ukuti yaaya ni miyele isuma nupya yaakwata amaka yakucita vimwi. Tungayacinkulako ukuti Yeova u walenzile kuti iize umu cilongano nu kuyakulila uku mwanakwe, fwandi yaacindama sana kuli aliwe. (Yoa. 6:44) Tungayanena ukuti Yeova akasakamala sana antu yakwe “ati yaputuka imisana” nanti “yano yati yapelelwa amano.” (Masa. 34:18) Amazwi itu asuma yangazwa sana yaayo akulondekwa ukukomeleziwa.—Mapi. 16:24.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w06 3/15 ifwa 14 pala. 11
Visinka Ivyaya Mwi Buku lyakwe Yobo
7:9, 10; 10:21; 16:22—Uzye vino Yobo walanzile vyalangilile ukuti atataile umu kutuutuluka? Yaa amazwi akalanda pali vino vyali nu kucitikila Yobo ku nkoleelo. Nomba uzye walozizye mwi? Conga icali nu kucitika icakuti nga wafwa kusi uwali nu kutwalilila ukumulola. Fwandi Yobo atali nu kuswilila uku ng’anda ukwakwe nanti ukutwalilila ukwelenganya kufikila pa nsita ino Leza umineco wasoolola. Nupya vino Yobo walanzile limwi vingalozya nu mukuti kusi angatuutuluka kumaka yakwe. Tukauvwikisya ukuti Yobo wataile umu kututuluka nga twabelenga pali Yobo 14:13-15.
NOVEMBA 20-26
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 18-19
“Mutaezya Ukulekelezya Yakapepa Yauzo”
Vino Tungasambilila Uku Minsozi Yakwe Yesu
9 Mungateekezya aakuloosya. Yesu ataliliile sile pamwi na Malita na Maliya lelo wakutike na kuli vino yalandanga nupya wayakomelizye. Naswe kwene tungacita ivili vimwi kuli yano yakuloosya. Umwina Dan, eluda aakaikala uku Australia watiile: “Lino mamane wafwile, nalondekwanga uwa kuntungilila. Aina aingi na ya mama yao yaitemelwanga ukukuutika lino nkulanda. Yalekanga indanda vino nkuyuvwa nupya yatuvwanga insonyi nga yalola vino nkulila. Nupya yaipeelesyanga ukungavwa ukuomba imilimo imwi ndi cakuti nkuyuvwa ukuti ntamakwanisya ukuomba imilimo iyo wakwe ukumfulila motoka, ukunkalila ivikulondekwa nu kunjelekela. Nupya ilingi yapepelanga pamwi nani. Yalangilile ukuti umu cumi yali a cuza ya cumi nupya aina akavyalwa lino kuli intazi.”—Mapi. 17:17.
Lino Wino Twatemwa Wata Ukuombela Yeova
16 Twalililini ukwazwa amu lupwa acili yakuombela Yeova ni cisinka. Yakalondekwa ukuyalanga ukutemwa nu kuyasakamala sana sana ndakai. (Aeb. 10:24, 25) Insita zimwi amu lupwa muno mwaya umuzingwe yakalola ukuti yamwi umu cilongano yakata ukulanda nayo kwati nayo kwene yazingwa. Tutalinzile ukuleka ica musango uwo ukucitika! Tulinzile ukutaizya nu kukomelezya acance yano avyazi yao yata ukuombela Yeova. Ya Maria yano ya iya yazinzilwe nu kusya ulupwa, yalanzile iyati: “Ya cuza yane yamwi izanga mu kungazwa ukweleka ivyakulya nu kusambilizya ana. Yamanyile vino nayuvwanga nupya yalililanga pamwi nani. Yamvwangilanga ndi cakuti antu yatandika ukulanda ivya ufi pali nene. Yankomelizye sana.”—Loma 12:13, 15.
w90 9/1 ifwa 22 pala. 20
Uzye Mukulondesya Ukuya Angalizi mu Cilongano
20 Iumba lyakwe ya eluda lilinzile ukwiusya ukuti ukufuta umwi pa wangalizi limwi kungalenga yano yaalipo ya eluda nanti aonvi akatumikila ukuvwa uyi nanti icakuti umuntu wiyo waitemilwe ukuta ukuomba umulimo uo. Ndi cakuti umuntu wiyo ataazingwa nupya ya eluda yalola ukuti ali nu landa yalinzile ukumukomelezya muli vyakwe Leza. (1 Tesalonika 5:14) Yalinzile ukumwazwa ukumanya ukuti acili akulondekwa umu cilongano. Nanti icakuti calondekwanga ukuti umuntu wiyo asundwe, ndi cakuti waicefya ya eluda yatalinzile ukulengela ukumuwezezya imilimo imwi umu cilongano.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w94 10/1 ifwa 32
Vino Izwi Lya Cikuuku Lyakwata Amaka
Nanti icakuti Yobo walondekwanga ukukomeleziwa, Elifazi nauze yataomvyanga amazwi asuma. Yatumfyanga Yobo pa ntazi zino wakweti nu kuleka ciloleke kwati wafisile iviipe vimwi vino waluvyanyizye. (Yobo 4:8) Muli Baibo iyakuti The Interpreter’s Bible mwaya mazwi akuti: “Yobo walondekwanga ukumuvwila uluse. Alino walondekwanga na amazwi asuma nupya ‘acumi’, fwandi atalondekwanga amazwi atakweti upiliulo.” Yobo uvwile sana uyi pali vino Elifazi na yakakomelezya yauze yalanzile cakuti walanzile ati: “Uzye kwene fwandi musikuta ukuncuzya nu kunsimanga mu mvwango zinu?”—Yobo 19:2.
Tutalinzile ukuleka ya kapepa yanji yaye nu landa nanti ukuwa uyi pa mulandu na mazwi aipe yano tukulanda. (Loliniko na Malango 24:15.) lpinda lyamuli Baibo likati: “Imfwa nu umi vyaya umu maka ya lulimi. Umuntu wino akaluomvya ningo alalya vino lwene lulamukwilila.”—Mapinda 18:21.
NOVEMBA 27–DIZEMBA 3
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 20-21
“Ivyuma Vino Umuntu Wakwata Asi Ivingalenga Aye Umulungami”
w07 8/1 ifwa 29 pala. 12
Uzye Mwemwe ‘Yakankala Kuli Leza’?
12 Mazwi yano Yesu walanzile yalangilile ukuti ukuya mukankala kuli Leza kwapusana nu kuikolonganikila ivyuma. Fwandi cino Yesu walandangapo icakuti tutalinzile ukwika sana mano kukulondesya ivyuma nanti ukulaika sana mano kukuipakizya ivyuma vino twakwata. Lelo tungaonvya ivyuma vino twakwata kukutungilila umulimo wakwe Yeova. Kucita vivyo kulalenga tuye akankala kuli Yeova. U mulandu ci? Pano cilalenga tupokelele mapaalo aingi. Baibo ikati: “Upolelelo wakwe Yawe uli uno ukalenga umuntu aye umukama, ni milimo yakwe ikome isiungilizyapo nanti conga.”—Mapinda 10:22.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w95 1/1 ifwa 9 pala. 19
Vyakucimvya Satana ni Vicitwa Vyakwe Iviipe
19 Tukaumvwa ningo ukumanya ukuti Yobo umuomvi wakwe Leza wazizimizye intanzi zino Satana wamuletelanga ukuomvya Elifazi na Zofali. (Yobo 4:13-18; 20:2, 3) Fwandi Yobo wacuzile sana ni ntazi icakuti watandike ukuzaila pa mulandu na vino waculanga na melenganyo. (Yobo 6:2-4; 30:15, 16) Eliu wakutikisyanga kuli vino Yobo walandanga nu kumwazwa ukumanya vino Yeova akalola ivintu. Na ndakai kwene ya eluda akaika mano kuli yayo ali nu landa, yakalanga ukuti yakuyasakamala ndi cakuti yasikucita ivingalenga ivintu ukwipilako. Lelo wakwe Eliu, ya eluda yalinzile ukukutikisya nu kwazwa ali nu landa ukuomvya izwi lyakwe Leza. (Yobo 33:1-3, 7; Yakobo. 5:13-15) Fwandi umuntu ali sana nu landa nanti akulondesya ukuti intazi zino akweti zisile nanti ali sana ni ntete, nanti wino ‘vilolwa vimwi vyapelenganya’ wakwe vino cali kuli Yobo, amu cilongano yangaomvya malembo pa kumukomelezya.—Yobo 7:14; Yakobo 4:7.
DIZEMBA 4-10
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 22-24
“Uzye Umuntu Anga Cindama Kuli Leza?”
w05 9/15 ifwa 27 mapa. 1-3
Mwataluka Kumyelenganyizizye Iipe!
Ukwelenganya ukuti Leza akalonda ivicizilemo uku yantu kwakolana sana nu kwelenganya ukuti akalola antu ukuti asile sile. Muli vino Elifazi walanzile umuku wakwe citatu mwali ni iuzyo lya kuti: “Uzye umuntu angaya wamuzano kuli Leza?” (Yobo 22:2) Elifazi walozizye umu ukuti umuntu uwa sile sile kuli Leza. Na Bildadi kwene walanzile ivikolineko lino uzizye ati: “Uzye kwaya umuntu akacita vyaololoke pa manso yakwe Leza? Uzye umuntu uwavyalwa ku mwanaci angaya uli uwaula imifitalila?” (Yobo 25:4) Kulingana na vino antu yaa yelenganyanga calikwati yatangi, uzye Yobo umuntunze angaya uli umulungami kuli Leza?
Ndakai antu yamwi yakaelenganya iviipe pa ineco. Limwi icikalenga ya elenganya vii apa mulandu nu lupwa luno yakulilamo, intazi zino yakakwata umu umi, nanti limwi yayapata pa mulandu nu mutundu wao. Lelo Satana ni viwa vyakwe yakauvwa ningo ndi cakuti yakucuzya antu. Ndi cakuti Satana ni viwa vyakwe yalenga umwi ukulayuvwa ukuti pasi cimwi cino angacita icingazanzya Leza wa maka yonsi cingalenga umuntu wiyo atoovoke. Nupya ngapapita insita umuntu wiyo angata ukuombela Leza wa umi.—Aebele 2:1; 3:12..
Kukota nanti kulwalilila kungalenga tutaombesya. Ndi cakuti twalinganya vino twaombanga lino twali ance, lino twali nu umi usuma, nanti lino twali na maka limwi cingalenga twalola ukuti pasi vino tuku omba. Icicindama ukumanya ukuti Satana ni viwa vyakwe yakalonda twayuvwa ukuti pasi visuma vino tungacita vigazanzya Leza! Fwandi tulinzile ukutaluka ku myelenganizizye yamusango uu.
w95 2/15 ifwa 27 pala. 6
Sambililini Vino Mungacita pa Kumala Intazi
Ya kakomelezya yatatu yakwe Yobo yaomvyanga mano yao auntuze ukucila ukuomvya mano akafuma kuli Leza. Elifazi watwalilile nu kulanda ukuti ‘Leza atataila aomvi yakwe’ nu kuti nanti icakuti Yobo wali umulungami nanti foo cico citacindime kuli Yeova. (Yobo 4:18; 22:2, 3) Cisicanguke ukwelenganya pali vino Yobo wayuvwanga pa mazwi ya akutoovola nupya aufi. Ali mulandu kwene uno tusizungukila pali vino Yeova wakaniile Elifazi na ya kakomelezya yauze pa mulandu na mazwi amiponto yano yalanzile. Watiile: “Nemo Natinkusokela . . . apa mulandu wa kukanalanda ivyacumi pali nene,” (Yobo 42:7.) Nomba kwali na vyuze iviipe ivyali nu kucitika.
w03 4/15 mafwa 14-15 mapa. 10-12
Misepela Iikalenga Yeova Ukuya ni Nsansa
10 Wakwe vino Baibo ikalanda, Satana atatwisike sile ucisinka wakwe Yobo lelo watwisike na ucisinka wa yantu yauze akaombela Leza kumwi sile namwe kwene. Alino Satana walanzile pa yantu yonsi lino wanenyile Yeova ati: “Umuntu [asi sile Yobo lelo umuntu ali wensi] ali nu kupeela vyonsi vino wakwata pakuti aikale nu umi.” (Yobo 2:4) Uzye mukulola ukuti ivyani vino mulinzile ukucitapo pi lyasi lii? Wakwe vino Mapinda 27:11 ikalanda, Yeova watunena ukuti kwaya vimwi vino tungamucitila ivingalenga asuke Satana akamuzewanya. Mwaelenganya ukuti Kateeka wa Papelapela wamipeela umulimo wa kumulandilako api lyasi likulu ilyakatwike. Isyuko sana ku kwata umulimo usuma wakwe uu. Uzye mungafikilizya vino Yeova akamineena ukuti mucite? Yobo wene wafikilizye. (Yobo 2:9, 10) Vikwene avino na Yesu kwene wacitanga mu umi wakwe onsi, kwikako sile na acance aingi. (Filipi 2:8; Kusokolola 6:9) Namwe kwene mungakwanisya ukucita vivyo. Mutaelenganya ukuti ilyasi lii litamikumile. Vino mukacita vingalangilila nga mukatungilila Satana kazewanya nanti Yeova. Uzye aweni wino mungatemwa ukutungilila?
Yeova Akamisakamala!
11 Uzye vino tukasoololapo ukucita vikakuma Yeova? Uzye Leza atakwata antu aingi atwalilila ukuya acisinka akalenga aasuke Satana akamuzewanya? Ica cumi ukuti Ciwa walanzile ukuti kusi akaombela Yeova pa mulandu wakuti wamutemwa, nomba vino walanzile vyamanyikwa mpiti ukuti ivya ufi. Nanti ciye vivyo, Yeova akalonda ukuti mwatungilila ukateeka wakwe uwa papelapela pano akamisakamala mwensi wenga na wenga. Yesu watiile: “Avino na Tata wa kwi yulu asilonda ukuti nanti wenga pali yaa aaya wa yana anono aponge.”—Mateo 18:14.
12 Ukwaula nu kutwisika Yeova wikako sana mano kuli vino tukapingulapo ukucita. Ni cicizilepo icakuti vino twapingulapo ukucita vikamukuma. Baibo ikatulondolwela vino Yeova akayuvwa pali vino tukasoolola ukucita ciye ivisuma nanti iviipe. Wakwe, lino Aina Izlaeli yatwalilile ukumupondokela, Yeova “wasosile” (Masamu 78:40, 41.) Lino kutatala kwaya mulamba mukalamba mu manda yakwe Nowa ‘antu yacizilemo ukucita iviipe pano nsi,’ Yeova “uvwile sana uyi.” (Utandiko 6:5, 6) Elenganyini vino cii cikusenula. Ndi cakuti mwasololapo ukucita iviipe, mungalenga Kaumba winu ukuvwa sana uyi. Cii cisikupiliula ukuti Leza akasoka soka, nanti ukuvwa uyi ukukamutungulula. Lelo wamitemwa nupya akamisakamala. Kupusanako na vii, ndi cakuti mwacita ivisuma, Yeova akaya ni nsansa. Akaya ni nsansa asi sile pa mulandu wakuti wakwata na vyuze vino angasukilapo Satana akamuzewanya lelo na pa mulandu wakuti akalondesya ukumilambula. (Aebele 11:6.) Isyuko sana ukukwata Yeova Leza Tata witu uwaya nu kutemwa!
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w04 7/15 mafwa 21-22
Mwaimika Mauyo Muli Vyakwe Leza Pakuti Mwalumbanya Kaumba
Elenganyini vino Yeova wamalilile umulimo wa kuumba ivintu vyonsi. Amazwi akuti “kwali manguzi na katondo,” Yakalanga ukuti Yeova watantike viputulwa vya nsita ivya kuumbilamo ivintu. (Utandiko 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Mu ciputulwa consi ca nsita lino Yeova watandika ukuomba wamanyanga vino amaomba na lino alamalilapo ukuomba umulimo uo. Nupya Yeova wamalilile umulimo wakwe uwa kuumba ivintu. (Kusokolola 4:11.) Yobo uwaliko mpiti walanzile ati: “[Yeova] Wene akacita consi cino akasi.” (Yobo 23:13) Yeova uvwile ningo pa kulola “vyonsi vino waumvile” nupya watiile “ivizipa sana”!—Utandiko 1:31.
Naswe kwene nga tukulonda ukufikilizya amauyo tulinzile ukulalondesya ukuombelapo. I cani cingatwazwa ukulalondesya ukucita vivyo? Nanti sile lino pano nsi patatala paya nanti acimwi Yeova wamanyile limwi vino cali nu kuya, kuli kuti cintu cimwi cisuma icikamuletela ululumbi nu mucinzi. Naswe kwene tungamalilila umulimo uno tukulonda ukuti tuombe ndi cakuti tukwelenganya pali vino vilafumamo na vino tulaipakizya ndi cakuti twafikilizya uyo uo. Vikwene ivyacitikile Tony awa myaka 19. Atilile vino waweni lino watandile muku wa kutandikilapo Kwi ofesi lya musambo lyakwe Ya Nte Yakwe Yeova ku Western Europe. Kufuma lilyo kwene, Tony wakweti iuzyo lyakuti: ‘Uzye cinguvwika uli ukulaikala nu kuombela pa ncende wakwe yii?’ Tony atatazile ate ukwelenganya pali vino wali nu kucita pa kuti akaombele pa musambo, nupya watwalilile ukulondesya ukuti akaombeleko. Uvwile ningo sana pali vino yamwamile ukuya ombela pa musambo pa cisila ca myaka iingi.
DIZEMBA 11-17
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 25-27
“Pakuti Tuye Akaele Tusilondekwa Ukuya Amalilike”
it-1 ifwa 1210 pala. 4
Uwakaele
Yobo. Yobo uwali nu umi pa ciputulwa ca nsita kufuma pano Jozefu wafwilile kufika mu manda yakwe Mose walondololwa ukuti “Umuntu wi wali uwaula umulandu nupya akacita ivisuma. Umuntu wi woopanga Leza nu kuleuka inkota.” (Yobo 1:1) Ukaele wakwe Yobo wali pa vintu ivyalenzile Satana atwisika ukateka wakwe Yeova ni calenzile Yobo amuombela. Nupya vii vyacitike lino Satana wazanyile Yeova na ya malaika iyakongana ukwi yulu. Satana watwisike icalenzile Yobo apepa Leza, nu kuti wamuombelenga pa mulandu ni vintu vino wamupelanga. Fwandi Satana watwisike icalenzile Yobo aye uwakaele kuli Leza. Satana wafizilwe ukoonona ukaele wakwe Yobo nanti icakuti Leza wamuzumilizye ukoonona vyonsi vino Yobo wakweti kumwi sile na ana. (Yobo 1:6–2:3) Nupya lino Yobo waponzizye vyonsi vino wakweti alino na ana Satana watwisike ukuti Yobo wazizimizye pa mulandu wakuti Yeova wamupeezile umi usuma. (Yobo 2:4, 5) Pa cisila Satana walwalike Yobo ulwale uwipisye nupya umuci wakwe watandike ukumutumfya nu kumutuka pa kuti atuvwila masunde yakwe Leza. (Yobo 2:6-13; 22:1, 5-11) Yobo nawe walanzile ukuti atalatala ate ukuya uwakaele lino watile: “Ntalata ukulanda ukuti nemo nkacita ivyaololoke, nu kuta intalatala inte ukucita vivyo, awe. Pasi pano kampingu wane asikunenola.” (Yobo 27:5, 6) Vino Yobo watwalilile ukuya uwakaele walangilile ukuti vino satana walandanga pali Leza vyali ivya ufi.
Twalililini Ukuya Akaele!
3 Uzye aomvi yakwe Leza yakalanga uli ukuti akaele? Yakacita vivyo lino yakulanga ukuti yatemwa Yeova nu mwenzo onsi, nupya lyonsi yakacita ivikamuzanzya. Elenganyini pa vyeo vimwi ivikalanda pali ukaele ivyaya muli Baibo. Muli Baibo, izwi lya Ciyebulai ilyasenulwa ukuti “ukaele” likalozya uku cintu icipuma, icisuma, nanti consi. Wakwe vino cali uku ina Izlaeli, yapeelanga impolelwa zya nyama kuli Yeova, nupya Isunde lyalanzile ukuti inyama ya kupeela impolelwa yali nu kuya isuma. (Levi 22:21, 22) Antu yakwe Leza yatazumiliziwe ukupeela inyama iitaakweti ikuulu nanti ikasa, ikutwi, nanti ilinso; nupya yatalondekwanga ukupeela inyama ilwale. Cacindime sana kuli Yeova ukuti inyama iye ipuma, isuma, nupya iyali ni vilundwa ivikumanile. (Malaki 1:6-9) Tukauvwikisya umulandu uno Yeova wikila sana mano uku cintu icisuma nanti icipuma. Ndi twakala icintu cimwi, limwi cingaya icizao, ibuku, nanti iciombelo, tusilonda icikweti ivipongo ivikulu nanti icitakwetiko vimwi. Tukalonda icipuma, icisuma, nanti icikweti vyonsi. Vikwene avino Yeova akalonda twalanga ukutemwa na ucisinka kuli aliwe. Tulinzile ukulanga imiyele ii nu mwenzo onsi.
4 Uzye tufwile ukwelenganya ukuti tulinzile ukuya amalilike pakuti tuye akaele? Pano limwi tungayuvwa ukuti tukaluvyanya sana. Elenganyini pa milandu iili ino tutalinzile kutiinila. Umulandu onga u wakuti, Yeova asiika sile mano pali vino tukaluvyanya. Izwi lyakwe likatunena ukuti: ‘We Yeova, ndi cakuti wasunzile ivyalembwa apa maifyo itu, we Mwene uzye lyene aweni angapusuka?” (Masa. 130:3) Wene wamanya ukuti tutamalilika, sweswe ya kaifya, nupya akatuyela sana uluse. (Masa. 86:5) Cakwe ciili i cakuti, Yeova wamanya vino tungakwanisya ukucita, nupya asienekela ukuti tucite vino tutanga tukwanisye. (Welengini Masamu 103:12-14.) Uzye fwandi tungaya uli apuma, asuma, nanti aatulizya cimwi kuli Yeova?
5 Ukutemwa u kukalenga aomvi yakwe Yeova yaye na ukaele. Tulinzile ukutemwa Yeova nu mwenzo onsi nu kulanga ucisinka kuli Tata witu uwa kwi yulu muli vyonsi. Ndi twatwalilila ukulanga ukutemwa kwa musango uwo na lino tukweziwa, lyene tukalanga ukuti sweswe yakaele. (1 Mila. 28:9; Mate. 22:37) Elenganyini nupya kwene pali ya Nte yatatu yano itwalandapo pa kutandika kwa cipande cii. U mulandu ci uno yacitiile vino ituvwa? Uzye umukazyana wapata ukusansamuka pa sukulu, nanti uzye umulumendo walondanga ukuzewana pa mulyango, nanti uzye umonsi uwakwata ulupwa walondanga ukuti yamuzinge incito? Awe foo. Yonsi yotatu yamanya ukuti Yeova wakwata masunde aololoke, nupya yonsi yelenganyanga sana pa kuzanzya Isi wao uwa kwi yulu. Pa mulandu wakuti yamutemwa, lyonsi yakaelenganya pali aliwe lino yatali yapingule pali vimwi. Lino yakucita vii, yakalanga ukuti aakaele.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
Izwi Lyakwe Leza Likatwazwa Ukuomba Ningo
3 Ivintu ivyaumbwa vikalanga ukuti Yeova akaomba ningo sana. “Ukufuma uku mano akuno [Yeova] wapanzile umufula wa nsi, nu kutungilila iyulu ukwaula ulucesi.” (Mapi. 3:19) Twamanya “tumwi sile apa vintu nyanya vino vikalanga amaka yakwe Leza.” (Yobo 26:14) Nomba utuntu sile utunono tuno twamanya pa mapulaneti, intanda, alino ni vipinda usiku, vikatwazwa ukulola ukuti i cumicumi ivintu kwene vii ivyaya umwi yulu vikalanga ukuti imiombele yakwe Yeova yazipa cuze. (Masa. 8:3, 4) Ivipinda usiku vyakwata intanda izingi cuze, vyonsi vikapita kulingana na vino vifwile kupita. Amapulaneti aaya apiipi ni nsi yakapita kwati aviivi vino ya motoka yakapita pa museo ala ya namutekenya yakulondela amasunde! I cumicumi ivintu vya kuzungusya ivyaya umwi yulu vikatwazwa ukulola ukuti Yeova uwapanzile amayulu ni insi uku mano yakwe sile, alinzile ukulumbanyiziwa nupya tulinzile ukuya acisinka kuli aliwe nu kumupepa.—Masa. 136:1, 5-9.
DIZEMBA 18-24
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 28-29
“Uzye Mwapanga Izina Lisuma Wakwe Vino Cali Kuli Yobo?”
w02 5/15 ifwa 22 pala. 19
Kulanga Ukutemwa Kwa Cisinka Kuli Yayo Akulondekwa Uwazwilizyo
19 Nupya malyasi amuli Baibo yano itulandapo yakukomya icisinka cakuti tulinzile ukukomya ukutemwa kwa cumi kuli yayo akulondekwa uwazwilizyo muli vimwi vino yatangayakwanisye ukuicitila aineco. Pa kuti ulupwa lwakwe Abulahamu lutwalilile walondekwanga ukuombela pamwi na Betueli. Yakobo walondekwanga ukwazwiwa na Jozefu pa kuti nga wafwa mafupa yakwe yakazikwe uku Kenani. Nupya pakuti muli Naomi mufume uwali nu kuya ipyanyi, Naomi walondekwanga ukwazwiwa na Luti. Kusi umwi pali Abulaham, Yakobo, nanti Naomi uwali nu kufikilizya vino walondekwanga ukucita ukwaula uwakumwazwa. Na ndakai kwene tulinzile ukulanga ukutemwa kwa cumi sana sana kuli yayo akulondekwa wazwilizyo. (Mapinda. 19:17) Tulinzile ukukolanya Yobo uwaliko mpiti uwisile sana mano ku yantu. Watile: “Umulanda ali wensi uwalonda uwazwilizyo kunondi namwazwanga. Ana yansiwa atakweti ukwakuya, nayazwilizyanga” na kuli “wiyo wensi uwaponelwa nu uzanzo.” Nupya Yobo ‘wasansamusyanga yamukamfwilwa’ alino wali ali ‘linso lya mpafu nupya ikulu lya vilema.’—Yobo 29:12-15.
it-1 ifwa 655 pala. 10
Mizwalile
Kwaya utumanyililo natuze utwingi tuno yakaika pa vyakuzwala. Wakwe vino Yunifomu nanti vyakuzwala vimwi vingalenga cimanyikwe kaungwe kano umwi wayamo nanti cintu cimwi cino akatungilila, ali vino ni vyakuzwala vimwi ngavyalumbulwa muli Baibo, vikalondolola vino umuntu umwi waya nanti incito ino akaomba, wakwe vino cali mu cilangililo cino Yesu walanzile pa vyakuzwala vya pa winga. (Mate. 22:11, 12) Pa Kusokolola 16:14, 15, Mwene Yesu Klistu wacelwile ukuti umwi atalinzile ukuwelela pa nsi muli vyakwe Leza, nupya kusi alinzile ukuzuula ivyakuzwala ivikalangilila ukuti a Nte wa cisinka wakwe Leza wa cumi. Kucita vii kungalenga twize tononwe “pa wanda ukalamba wakwe Leza wa Maka Yonsi.”
w09 2/1 ifwa 15 mapa. 3-4
Uzye Ukukwata Izina Cikapiliula Cani?
Tutakwata amaka akuisolwela mazina yano yamatutemela lino twavyalwa. Nomba sweswe sweineco tungasoololapo ukucita ivintu ivingalenga izina litu liye ilisuma nanti liipe. (Mapinda 20:11) Muyuzye mweineco muti: ‘Ndi cakuti Yesu nanti atumwa yakwe yakweti isyuko lyakuntemela izina, uzye izina cii lino yangantemela? Uzye imiyele yane ikalangilila ukuti nakwata izina lisuma?’
Tulinzile ukwelenganyapo sana pa mauzyo yaa. U mulandu ci? Umwene wa mano Solomoni walemvile ati: “Izina licindame lyazipa penepo ukuluta ukukwata ivyuma ivingi.” (Mapinda 22:1) Ukwaula nu kutwisika ndi twakwata izina lisuma muwikazi ala twakwata icintu cisuma. Nomba icicindamisye icakuti, ndi twapanga izina lisuma kuli Leza, tulakwata icuma ca manda pe. Cingaya uli vivyo? Leza walaya ukuti alalemba mazina yako yayo yonsi akamutiina umu “lupapulo lwa ciusizyo,” nupya alayapeela umi wa manda pe.—Malaki 3:16; Kusokolola 3:5; 20:12-15.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
g00 7/8 ifwa 11 pala. 3
Kumwentula Kwazipa
Uzye ukumwentula kungasenula ivintu? Uzye mukwiusya lino umwi wamwentwile icakuti muvwa ningo muteeka nu mwenzo? Nanti uzye mukwiusya lino umwi atamimwentwilile icakuti muvwa ni intete nanti mutandika nu kwelenganya ukuti limwi watamipata? I cacumi ukuti ukumwentula kungalenga ivintu ukusenuka. Nupya kukakuma akumwentula na wino yakumwentwila. Yobo walanzile pali yakakomelezya ya ufi ati: “Na lino nkuyanena, ala nkuyasekelako, yatatailanga zuwa ukuti icampomvu. Lelo ndi nalanga icinso cane kuti citaloleka wa cifinya mwili, awe lyene, indola yatemwa.” (Yobo 29:24) Vino “icinso” cakwe Yobo calolekanga calangilile ukuti wali ni nsansa.
DIZEMBA 25-31
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 30-31
“Vino Yobo Watwalilile Ukuya Umusanguluke”
w10 4/15 ifwa 21 pala. 8
Mutalola Ivintu Vyasile Sile
8 Cisikupiliula ukuti Aina Klistu ya cumi citange ciyacitikile ukuya nu lunkumbwa lwa manso alino nu lunkumbwa lwa mwili. Fwandi ali mulandu uno izwi lyakwe Leza likatukomelezezya ukuikanya kuli vino tukalola nanti vino tukalondesya. (1 Kol. 9:25, 27; belengini 1 Yoani 2:15-17.) Yobo umonsi uwacitanga ivilungame wamanyile vino ukulolekesya nu kukumbwa vyalemana. Watile: “Nemo napangana mpiti na manso yane ukukana lolekesya pali mwali.” (Yobo 31:1) Yobo atakanyile sile ukuti atalatala aleme umwanaci umunzila itazifile lelo atazumilizye na melenganyo yakwe ukwelenganya apa viipe. Yesu watukomelizye ukutalusya amelenganyo itu ukukwelenganya pa kucita uzelele lino watile: “Lelo nemo nkumunena ukuti wensi uwatwalilila ukulolekesya umwanaci nu kumukumbwa ala watacita mpiti nawe ucende umu mwenzo.”—Mate. 5:28.
w08 9/1 ifwa 11 pala. 4
Mwaelenganya Pali Vino Vingafumamo
Lino umwi atatala watandika ukucita vimwi, angayuzya ukuti, Uzye ivyani vilafumamo umukucita vii?’ Ukwelenganya pali vino vingafumamo ndi cakuti twacita ivintu vimwi, kungatwazwa ukukanacita ivintu ivingatuletela intazi. Nayayo akasuula masunde yakwe Leza nu kucita uzelele yakalwala AIDS alino ni ndwala zyuze izikaiza pa mulandu wa kucita uzelele, kupula inda, kuponya inda, ucuza wao yoili ukononeka, nupya yayo akasula amasunde yakwe Leza nu kucita uzelele kampingu wao akayacuzya. Nupya umutumwa Paulo walanzile na vyuze vilacitikila yayo akacita uzelele. Watile: “yatalingila umu Wene wakwe Leza”—1 Kolinto 6:9, 10.
w10 11/15 mafwa 5-6 mapa. 15-16
Mwe Yacance Mwaleka Izwi Lyakwe Leza Lyamitungulula
15 Mu kwelenganya ukuti alilaci lino mungeziwa sana, uzye alilyo lino muli na antu yauze nanti lino muli mwenga? Lino muli kusukulu nanti ku ncito alino cikalondekwa sana ukucingilila ukapepa winu. Nupya mukalondekwa ukuya acenjele kuli vino vingonona ukapepa winu. Ilingi nga mwailekelezya nu kuta ukuicingilila cingalenga monone imiyele inu isuma.
16 U mulandu ci uno mulinzile ukuvwila Yeova nanti icakuti muli sile mwenga? Mwaiusya ukuti: Nanti sile muli mwenga mungalenga Yeova ukuvwa uyi nanti ukuya ni nsansa. (Utan. 6:5, 6; Mapi. 27:11) Vino mukacita vingalenga Yeova ukuvwa uyi nanti foo “pano wene akamusakamala.” (1 Pet. 5:7) Akalonda ukuti mwamuvwila pakuti vintu vyamuzipila. (Eza. 48:17, 18) Lino aomvi yamwi yakwe Yeova aliko mu nsita ya Ina Izlaeli yasuzile kupanda mano kwakwe, yalenzile auvwe sana uyi. (Masa. 78:40, 41) Nupya Yeova uvwile ningo sana pali vino Danieli wacitanga, icakuti na malaika wanenyile Danieli ati: “Leza wakutemwa wakwe cimwi.” (Dan. 10:11) U mulandu ci? A pa mulandu wakuti Danieli watwalile ukuya uwa cisinka kuli Leza lino ali pa yantu na lino ali wenga.— Belengini Danieli 6:10.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w05 11/15 ifwa 11 pala. 3
Vino Tungacita Pakuti Twalanga Ukutemwa Lino Tukukutika
Ya cuza yakwe Yobo yuvwile mazwi yonsi yano walanzile. Nanti ciye vivyo, Yobo walanzile ati: “Owe mwe kalanda we! Uzye aweni angamvwangila kweneko?” (Yobo 31:35) U mulandu ci? A pa mulandu wa kuti yuvwanga nomba yatamukomelezyanga. Yatisile mano kuli Yobo nanti kwika mano kuli vino walandanga. Yatayuvwanga wakwe vino Yobo wayuvwanga ndi vino muntu waya nu luse akayuvwa. Lelo mutumwa Paulo wasuunzile ati: “Mwensi muye na melenganyo ali yamwi, mwalangulukilana, mwatemwana wa ina, muye sana nu luse, nupya muye aicefye.” (1 Petulo 3:8) Tungalanga uli ukuti tukuyuvwa wakwe vino umwi akuyuvwa? Tungacita vivyo ndi cakuti tukulanga ukuti itwika mano kuli vino umwi akuyuvwa nu kwezya ukumuvwikisya. Limwi mungalanda amazwi akulanga ukuti imuvwa uluse. Wakwe, “Cico cifwile icimisosya” nanti “limwi mufwile mukuyuvwa ukuti pasi akumyuvwikisya” ndi mwacita vivyo alamukulanga ukuti imwika mano kuli yauze. Ndi cakuti wamala ukutulondolwela tungaswilizyapo vino watatunena mu mazwi itu, kucita vivyo kulalanga ukuti ituvwikisya vino wali akulanda. Ukuya nu kutemwa lino tukukutika kukapiliula ukwika mano asi sile ku mazwi lelo na kuli vino umuntu aakulanda akuyuvwa.