Katak 29
Kilen Lo Jerammõn ilo Mour In Family
1. (a) Ewi wãwen an kar ijjino mour in family? (b) Kar ta karõk eo an Anij kin juõn family?
KE Jeova Anij ear kõmõnmõn man im kõrã eo moktata, ear kokobaik ir bwe ren kwalok juõn family. (Genesis 2:21-24; Matthew 19:4-6) Kar karõk eo an Anij kin ri belele rein ruo bwe ren lõñlok ilo air neje. Innem, ke ajiri ro rar rittolok, ren kar mare im ejake family ko air make. Kar karõk eo an Anij bwe, lokin jet ien, family ko remõnõnõ ren kar bed ijoko otemjej ilõl. Ren kar kõmmõne lõl in ñõn juõn paradise eaibuijuij ijoko otemjej.—Genesis 1:28.
2, 3. (a) Etke jeban lotan Anij kin likjab ko an family ko? (b) Bwe juõn family en lo mõnõnõ ilo mour enaj aikwij ta?
2 Ak, rainin, family ko rej mejaljallok, im ko rej ibben dron wõt rejjab mõnõnõ. Innem juõn emaroñ kajjitõk: ‘Elañe emol Anij ear kõmmõne family ko, tõbrakin bed eo air en kar jab emmõnlok ke?’ Bõtab, jeban lotan Anij kin likjab ko an family ko. Juõn company in kõmmõn mweiuk ko emaroñ kõmmõne juõn men im lelok nan in kemeleleik wãwen kejerbale. Ak en an wõt bwid ke elañe ejorran mweiuk in kin an ri wia eo jab lor nan in kemelele? Ejamin. Meñe emaroñ kar webben mweiuk in, enaj likjab wõt elañe ejjab jimwe wãwen kejerbale. Ejja eindrein wõt ibben juõn family.
3 Jeova Anij ear letok nan in kemelele ko ilo Bible kin mour in family. Ak elañe juõn ej kejekdron nan in kemelele kein, innem ta? Meñe karõk kin juõn family emaroñ webben, emaroñ rub wõt. Innem ro uan family in rejamin mõnõnõ. Ak ilo wãwen eo juõn, elañe juõn ej lor wõt nan in tel ko ilo Bible, jerammõn im mõnõnõ enaj walok ibben family in. Kin men in, elab ad aikwij melele kin wãwen Anij ear kõmmõne kajjojo uan family eo, im kar ta karõk an kin ir bwe ren kajjejete.
WÃWEN ANIJ EAR KÕMÕNMÕN MAN IM KÕRÃ
4. (a) Ta oktak ko ikõtan man ro im kõrã ro? (b) Etke Anij ear kõmmõn oktak kein?
4 Jabdrewõt remaroñ kile bwe ekajju wãwen an kar Jeova kõmmõni man ro im kõrã ro. Emol airro wõt juõn ilo elõñ wãwen ko. Ak eor oktak ko realikkar ilo baotokin enbwinnier im ilo air iñjake kin mour in belele. Ebar wor oktak ikõtair kin kadkadin iñjake ko jet. Etke eoktak? Anij ear kõmmõn bwe en eindrein ñõn jibañ ir kajejjet kwonair ekajju wãwen. Mwijin an kar kõmõnmõn man eo, Anij ear ba: “Ejjab emmõn an leo make ian. Inaj kõmmõne juõn ri jibañ, bwe en rejtan.”—Genesis 2:18.
5. (a) Kar kõmõnmõn kõrã bwe en “rejtan” man ilo wãwen et? (b) Mare eo moktata ear ijjino ia? (c) Etke karõk eo kin mare emaroñ juõn menin kamõnõnõ elab?
5 Rejtan ej melelen juõn men eo ekon ak ekkar ibben bar juõn men, bwe en eiio. Anij ear kõmmõn kõrã ro bwe ren kon ibben man ro ñõn airro maroñ jibañ dron ilo bokake Anij ñõn kobrak lõl im kejbaroke. Innem elikin kõmõnmõn kõrã eo jen mõttan leo, Anij ear kõmmõn kõmare eo moktata ilo jikin kallib in Eden ke ear ‘ãñintok e ñõn ibben leo.’ (Genesis 2:22; 1 Korint 11:8, 9) Mare (belele) emaroñ juõn karõk ekamõnõnõ kinke kar lelok ñõn leo im lio juõn maroñ in air kõtõbrak aikwij ko an dron. Kadkadier rekajju wãweir rekon ñõn dron. Ñe leo im lio ri belele remelele im kautiej dron im errã kin ijo kwonair, irro kajjojo remaroñ bõk kwonair ilo kalek juõn family elemõnõnõ.
KWONAN LEO RI BELELE
6. (a) Kar karõk wõn eo bwe en bõran juõn family? (b) Etke karõk in ejimwe im ekeie?
6 Bed eo kin mare ak family ej aikwij wor tel emmõn. Kar kõmõnmõn leo bwe en lablok joñan maroñ im kajur ibben ñõn tel. Kin unin Bible eo ej ba: “Bwe leo ri belele e bõran lio belen, einwõt Christ e bõran congregation eo.” (Epesõs 5:23) Ekeie karõk in, bwe enaj wor inebata im biuk ijo ejjelok tel emmõn ie. Bwe enjelok tel ilo juõn family ej einwõt ñe juõn ej kattõr juõn wa me ejjelok jebwen. Ak, elañe lio belen en kar kate bwe en tel, en kar einwõt ñe ruo ri kattõr ilo wa eo, e kajju jebweir im rej kate in bek kajjojo wheel ko ituman.
7. (a) Etke jet kõrã ro rej drike melele eo bwe leo en bõran juõn family? (b) Aoleb eor ke bõrair, im etke karõk in jen Anij e menin meletlet?
7 Bõtab, elõñ kõrã ro rej drike lemnak in bwe leo en bõran juõn family. Juõn ian un ko rellab ej kin an lõmaro ri belele jab make lor nan in katak ko an Anij kin wãwen lolorjake juõn family. Meñe eindrein, emwij an elõñ kile, bwe en emmõn an jabdrewõt drolul jerbal, juõn ej aikwij tel im bebe kake. Kin men in emeletlet an Bible eo ba: “Bwe bõran jabdrewõt man Christ; im bõran kõrã man; im bõran Christ Anij.” (1 Korint 11:3) Ilo lajrakin Anij, Anij wõt eo ejjelok bõran. Ro jet, kobaik Jesus Christ, im bar man im kõrã ro ri belele, rej aikwij bõk tel im kõttaik ñõn bebe ko an ro jet.
8. (a) Joñok eo an wõn lõmaro ri belele ren kar anõke ilo air tel? (b) Ta menin katak ko lõmaro ri belele ren kar bõki jen joñok en?
8 Bwe lõmaro ri belele ren kajejjet jerbal eo air naj melelen air aikwij bõk tel eo an Christ. Einwõt an tel congregation eo an ir bareinwõt rej aikwij tel limaro beleir. Ewi wãwen an kar Christ jerbal ibben ro ri kaloran ilõl? Aoleb ien ear joij im elab an lemnak kin aikwij ko air. Ear jab lej ak buru kadru, meñe erumij air bõk an katak. (Mark 9:33-37; 10:35-45; Luke 22:24-27; John 13:4-15) Ilo mol, ear mõnõnõ in lelok an mour kin ir. (1 John 3:16) Leo ri belele e ri Christian im eor belen en lukkun katak joñok eo an Christ, im kate bwe en anõke ñe ej jerbal ibben family an eo. Tokjen men in, ejamin juõn bõr rõt me elej, ak kibbon ak ejjelok an kea.
9. (a) Ekkã an limaro ri belele abnõnõ kake ta? (b) Ilo meletlet, lõmarõ ri belele ren ememej ta ilo air tel?
9 Ak ilo bar juõn wãwen, lõmaro ri belele ren kar lemnak kin men in: Lio belem ej abnõnõ ke kin am jab tel einwõt bõran family eo? Ej ba ke bwe ejjelok am tel ilo mweo, ak ñõn bek kõmmõn ko an family eo im bõk eddron bebe ko aikwij kõmmõni? Ak eñin men eo Anij ej watõk bwe kwon kõmmõni einwõt leo ri belele. Ealikkar, enaj juõn menin meletlet bwe en bellok wõt am maroñ bõk jabdrewõt nan in kemelele ak kakabilõk kin kõnan ko an ro uan family am ñe kwoj tel ilo bebe ko. Eddro ko ibben lõmaro ri belele ej lablok ilo juõn family. Ak elañe emol im ejimwe am kate yuk kake, lio belem enaj lablok an mõnõnõ in jibañ im rejtake yuk.—Jabõn Kennan 13:10; 15:22.
KAJEJJET KWONAN LIO RI BELELE
10. (a) Bible eo ej rejañ limaro ri belele bwe ren lor ial et? (b) Ta naj jemlokin ñe limaro ri belele rejjab bokake nan in kaiñi eo an Bible eo?
10 Einwõt an Bible eo ba, kar kõmmõne kõrã eo bwe en jibañ leo belen. (Genesis 2:18) Ñõn kajejjet men in, Bible eo ej rejañ: “Kõrã ro ri belele, komin kõttaik kom ñõn lõmaro belemi.” (Epesõs 5:22) Rainin emmãkijkij an kõrã ro beran im rebojak in jelmaik emman ro kin jabdrewõt men. Ak elab inebata ej walok ñe limaro ri belele rej wãlok im kate in nibiji jea in tel. Elõñ emman ro ri belele, ilo juõn wãwen, rej ba: ‘Elañe ekõnan bõk eddron mwin, en etal wõt.’
11. (a) Ewi wãwen an lio ri belele maroñ jibañ leo belen bwe en tel? (b) Elañe juõn kõrã ri belele ej kajjejet ijo kwonan jen Anij, men in enaj maroñ jelet leo belen ilo wãwen et?
11 Bõtab, ke leo belem ejjab bõk kwonan ilo tel, ilo am lemnak einwõt ekabtata am aikwij tel. Ak kwo maroñ ke kalablok kwonam ilo am jibañe inek kwonan? Kwoj kalikkar am reilok wõt ñõne einwõt bõram ke? Kwoj kajjitõk ke kin nan in kakabilõk im tel eo an? Kwoj kate bwe kwon jab kajjitokjen jabdrewõt men ko ej kõmmõne ke? Elañe emol am kajjejet ijo kwonam-jen-Anij ilo family am, bar leo belem enaj jino bõk kwonan.—Kolosse 3:18, 19.
12. Ta kein kamol bwe emelim ñõn limaro ri belele bwe ren kwalok lemnak ko air, meñe rejjab errã ibben lõmaro beleir?
12 Ejjab melelen bwe juõn kõrã ri belele en kar ikõñ wõt elañe lemnak an ear oktak jen leo belen. E maroñ jimwe melele eo ibben, im family eo emaroñ bõk tokjen elañe leo belen ear eoroñ e. Sarah lio belen Abraham ej juõn joñok ñõn kõrã ri belele ro im rej ri Christian kin an kõttãik wõt ñõn leo belen. (1 Peter 3:1, 5, 6) Ak ear jomantak juõn uak ñõn kamadmide juõn abañ imweo imõn, im ke Abraham ear jab errã ibben Anij ear jiroñ e bwe en: “Eoroñ ainikien lio.” (Genesis 21:9-12) Ak ealikkar, ñe leo ri belele ej kejemlok juõn bebe, lio belen en kar rejtake wõt elañe ejjab nae kien ko an Anij.—Jerbal 5:29.
13. Juõn kõrã ri belele eo emmõn enaj et, im naj ewi wãwen an jelet family eo an?
13 Ilo an kajjejet ijo kwonan, eor elõñ men ko lio ri belele emaroñ kõmmõni ñõn kejbarok family eo. Ñõn wanjoñok, emaroñ keboji mõñã ko reun, lale bwe mweo en erreo im kon, im katakin ajiri ro. Bible eo ej rejañ kõrã ro ri belele bwe ren “yokwe lõmaro beleir kab ajiri ro nejier, en jimwe air lemnak, bwe ren erreo im ri jerbal ilo jikier, ren emmõn, im kõttaik ir ñõn lõmaro ro beleir, bwe armij ren jab konono nana nae nan in Anij.” (Titus 2:4, 5) Lio ri belele im jinen eo ej kajjejet eddro kein otemjej enaj wini yokwe im kautiej eo ej indrio an family eo an.—Jabõn Kennan 31:10, 11, 26-28.
KWONAN AJIRI RO ILO FAMILI EO
14. (a) Ta kwonan ejimwe kin ajiri ilo family eo? (b) Ajiri remaroñ katak ta jen joñok eo an Jesus?
14 Jeova ear jiroñ armij ro jinoin: “Komin timoon im worlok.” (Genesis 1:28) Aet, Anij ear jiroñ ir bwe en wor nejier. Ajiri ro ren kar juõn menin jerammõn ñõn juõn family. (Psalm 127:3-5) Ke rar bed iumin kien im nan in kaiñi ko an jemeir im jineir, Bible eo ear kõkkar bed eo an juõn ajiri ñõn juõn ri kamakoko. (Jabõn Kennan 1:8; 6:20-23; Galetia 4:1) Bar Jesus ear aikwij kõttaik wõt ñõn ritto ro jemen im jinen ke ear juõn ajiri. (Luke 2:51) Melelen men in bwe ear bokake ir, im lor men ko rar kaiñi. Elañe aoleb ajiri ro rar eindrein wõt, kwonair kin kõmmõn lemõnõnõ ilo juõn family en kar lukkun lab.
15. Etke ekkã an ajiri ro kemetak buruen ritto ro jemeir im jineir?
15 Ak, jen air erom juõn menin jerammõn ñõn family air, rainin ekkã air kemetak buruen ritto ro air. Etke? Kin likjab an ajiri ro, kobaik ritto ro, ke rar jimor jab jerbale nan in katak ko ilo Bible kin mour in family. Ta jet ian kien ko im nan in kaiñi ko an Anij? Jen etãle jet iair ilo peij kein tok imad. Ilo ad kõmmõn men in, lale elañe kwonaj jab errã bwe, elañe kwoj lori, kwo maroñ bõk kwonam ñõn kamõnõnõik family eo am.
Yokwe im Kautiej Lio Belem
16. Kar jiroñ lõmaro ri belele bwe ren et kin limaro beleir, im ewi kil eo ejimwe ñõn air maroñ kajjejet nan in jiroñ kein?
16 Kin meletlet eo ekwojarjar, Bible eo ej ba: “Lõmaro ri belele ren bareinwõt yokwe limaro beleir einwõt enbwinnid.” (Epesõs 5:28-30) Emwij kamol elõñ alen bwe limaro ri belele ren jokane im mõnõnõ, an lõmaro kalikkar air yokwe ir ej juõn men elukkun aurõk. Melelen men in ej bwe lõmaro ri belele ren lukkun ekkeini limaro beleir, ren joij wõt, kalikkar air kea, im mol wõt ñõn ir. Ej aikwij ‘kautiej e’ einwõt Bible eo ej ba. Leo ej kõmmõn men in ilo an jab likite einwõt rua maijet ilo men otemjej ej kõmmõni. Ilo wãwen in enaj bõk kautiej jen e.—1 Peter 3:7.
Kautiej Leo Belem
17. Kar jiroñ kõrã ro ri belele bwe ren et ñõn lõmaro beleir, im en ewi wãwen air kõmmõne men in?
17 Im ta kin limaro ri belele? “Lio ri belele en mijak leo belen,” Bible eo ej ba. (Epesõs 5:33) Likjab in lor nan in kaiñi in ej un eo elab an lõmaro elotan limaro beleir. Juõn kõrã ri belele ej kalikkar an kautiej ilo an rejtake bebe ko an leo belen, im ilo an karejar kin aoleben buruen ibben ñõn kõtõbrak mejenkajjik ko an family eo. An kejjejet kwonan jen-Bible einwõt ‘ri jibañ im rejtan’ ñõn leo belen enaj na unin an leo belen yokwe e.—Genesis 2:18.
Tiljek ñõn Dron
18. Etke ri belele ro ren kar aikwij tiljek ñõn dron?
18 Bible eo ej ba: “Lõmaro im limaro ri belele ren tiljek ñõn dron.” Ñõn lõmaro ri belele ej ba: “Kwon mõnõnõ ibben lio belem im kwon lo loñliñ ibben jiroñ eo kwar beleke . . . etke kwon lelok am yokwe ñõn bar juõn kõrã? Etke kwon jibadrek kilen kamanit ko an lio belen bar juõn emman?” (Hebrew 13:4; Jabõn Kennan 5:18-20, Today’s English Version) Aet, lejen ej nae kien Anij; ej kejorran karõk eo kin belele. “Elõñ rej lemnak air lejen ibben bar juõn enaj kalablok air mõnõnõ ilo mare,” juõn ear kile ilo an etale bed eo an ri mare ro ak liin ear ba manit in aoleb ien ejemlok ilo “abañ ko rellablok.”—Jabõn Kennan 6:27-29, 32.
Kabukõt Mõnõnõ an Belem
19. Ewi wãwen an ri mare ro maroñ bõk mõnõnõ elabtata jen bed eo air kin belele?
19 Mõnõnõ emol eban walok ñe juõn ej kabukõt an make mõnõnõ ilo ien belele. Ilo mol ej walok ñe jej kabukõt mõnõnõ an beled. Bible eo ej ba: “Leo ri belele en lelok men eo ekkar ñõn lio belen; im bareinwõt lio ñõn leo belen.” (1 Korint 7:3) Aurõkin ej ilo air lelok. Im ñe juõn ej lelok, ri lelok ej bar bõk mõnõnõ eo emol. Einwõt Jesus Christ ear ba: “Mõnõnõ in lelok elab jen bõk.”—Jerbal 20:35.
Lelok Kwe Make ñõn Ajiri Ro Nejũm
20. Etke eaurõk ad karõk ien ibben ajiri ro nejid?
20 Juõn ajiri enañin rualitok yiõ drettan ear ba: “Jema ej jerbal aoleb ien. Ejjab bed imweo. Ej letok money im elõñ kein ikkure ko, ak ejeja aõ loe. Ij yokwe e im kõnan bwe en kar jab aikwij jerbal aoleb ien bwe en lablok ien aõ loe.” Ewi joñan an emmõnlok ñe ritto ro rej lor nan in jiroñ ko an Bible ñõn katakin ajiri ro nejier ‘ñe rej jijet ilo mweo imweir im ñe rej etetal ilo ial ko im ñe rej babu im ñe rej jerkak’! Lelok kwe make ñõn ajiri ro nejũm, karõk ien emmõn am ibbeir, eñin men ko im renaj kalablok mõnõnõ emol kin family eo am.—Deuteronomy 11:19; Jabõn Kennan 22:6.
Lelok Kowe Ekkar
21. Ta eo Bible ej ba kin kowe ajiri ro?
21 Jemed ilõñ ear kõmmõne juõn joñok ejimwe ñõn ritto ro ilo an make lelok nan in kemelele ak kowe ñõn ro dron. Ajiri ro rej aikwij bõk kowe. (Hebrew 12:6; Jabõn Kennan 29:15) Ilo an kile men in, Bible eo ej rejañ: “Kom, ro jemeir, . . . komin kakajiririik ir [ro nejũm] ilo kaje im kowe an Jeova.” Lelok kaje, meñe enaj kin dreñdreñ ak drebij juõn men jen ir, ej mõttan kein kamol bwe ritto ro rej yokwe nejier. Bible eo ej ba: “Eo ej yokwe [nejin] ej kajeik e ilo ien ekkar.”—Epesõs 6:4; Jabõn Kennan 13:24; 23:13, 14.
Jodrikdrik Ro—Jumae Ial Ko An Lõl
22. Ta eddron jodrikdrik ro, im ewi wãwen kajjejete?
22 Lõl in ej kate in karel jodrikdrik ro bwe ren rube kien ko an Anij. Bible eo ej bar ba, “elukjak menin bwebwe ilo buruen juõn ajiri.” (Jabõn Kennan 22:15) Kin men in naj aikwij tarinae ñõn kõmmõn jimwe. Ak Bible eo ej ba: “Ajiri ro, ej kwonam einwõt ri Christian bwe kwon bokake ritto ro am, bwe men in ejimwe.” Enaj bõktok jerammõn ko rellab. Innem, ajiri ro, komin meletlet. Lor nan in katak eo: “Kwon ememej wõt ri Kõmõnmõn eo am ñe emmõn drettam.” Kwon karmijete kabo ko ñõn bõk drug ko, kadrek, lũñ im men ko jet im rej nae kien ko an Anij.—Epesõs 6:1-4; Ecclesiastes 12:1; Jabõn Kennan 1:10-19, Today’s English Version.
Katak Bible Ibben Dron
23. Ta tokjen ko family ko kajjojo renaj lo ilo air katak Bible ibben dron?
23 Elañe juõn ilo family eo ej katak im jerbale katak ko ilo Bible, enaj kõmmõn mõnõnõ ilo juõn family. Ak elañe aoleb rej—leo ri belele, lio ri belele im ajiri ro—enaj juõn menin jerammõn elablõk! Enaj wor juõn bed emãnãn im ebãke dron, ne aoleb renaj mõnõnõ in bwebwenato ibben dron, im kajjojo iair renaj jibañ dron ilo karejar ñõn Jeova Anij. Innem en juõn manit in family am ñõn katak Bible ibben dron!—Deuteronomy 6:4-9; John 17:3.
LO TÕBRAK ILO WÃWEN AM JERBALE ABAÑ KO AN FAMILY
24. Etke ri belele ro ren kar jolok bwid ko an dron?
24 Bar ilo family ko remõnõnõ enañin aoleb ien, jen ien ñõn ien enaj wor abañ ko. Ej kinke kij otemjej jejjab webben im jej bwid wõt. “Kij otemjej jej tibñil elõñ alen.” (James 3:2) Kin men in ri belele ro ren kar jab watõk jen dron bwe ren webben. Ak, ren kar melele kin air naj bwid. Kin men in, irro jimor ren kar jab watõk juõn kon ewebben ilo mare eo air, kinke ri jab webben ro reban kajjejeti.
25. Kabukõt mejalan abañ ko ilo mour in belele kin yokwe en kar ilo wãwen et?
25 Ealikkar, leo im lio belele ro renaj kõnan kate bwe ren jab kabnõnõik dron. Ak meñe renaj kate, enaj wor ien im renaj kaillu eo juõn. Innem, en ewi wãwen kamadmide men in? Kabilõk eo ilo Bible ej: “Yokwe ej kalibubu elõñ jerawiwi.” (1 Peter 4:8) Melelen men in ej bwe ri belele ro rejamin bar bõkliñtak bwid ko an dron. Ilo juõn wãwen, leen yokwe eor ainikien im ej ba, ‘Aet, kwar bwid. Ak bar ña jet ien. Kin men in Inaj jolok am bwid, im kwo maroñ eindrein ñõn iõ.’—Jabõn Kennan 10:12; 19:11.
26. Ñe ewalok abañ ko, ta enaj jibañ kejemloke?
26 Ñe ri belele ro rej mõnõnõ in kwalok bwid ko air im kajjeoñ in kajimweiki, renaj maroñ in ko jen elõñ akwel im metak buru. Mejenkajjik eo air en kar ñõn kabukõt mejalan abañ ko, jab ñõn kalikkar wõn eo ejimwe. Im elañe belem ebwid, kwon joij wõt bwe en bidrodro kakõmõnmõne abañ eo. Elañe kwe eo kwar bwid, kajjitõk kin jolok bwid ilo ettã buru. Kwon jab toreliklok; jerbale ilo jab rumij. “Al en jab tulok ion ami illu.”—Epesõs 4:26.
27. Ta nan in katak jen Bible im enaj jibañ ri belele ro lo mejalan abañ ko air?
27 Elabtata elañe kwoj juõn ri mare, lor kien eo kin “kwon jab lale men ko am wõt, a bareinwõt men ko an ro jet.” (Philippi 2:4) Kwoj aikwij bokake nan in jiroñ eo ilo Bible: “Komin kõnak buruen tiriamo, joij, ettã buru, inemmõn, im meanwõd. Komin meamiwõd wõt ñõn dron, im jeorilok bwid an dron elañe jabdrewõt iami eor unin an abnõnõ nae bar juõn. Einwõt Jeova ear jeorilok ami bwid, en eindrein bareinwõt ami kõmmõn ñõn dron. Ak, ion men kein otemjej, komin kõnak yokwe, bwe ej kein lukoj eo ewebben.”—Kolosse 3:12-14.
28. (a) Jibil ej kilen kejemlok abañ ko kin mare ke? (b) Ewi un eo wõt im Bible eo ej kwaloke ñõn jibil bwe juõn en anemkwoj ñõn an maroñ bar mare?
28 Rainin elõñ ri belele ro rejjab kõtlok bwe katak ko jen Nan in Anij en jibañ ir, im rekõnan jibil. Emmõn ke jibil ibben Anij ñõn kabukõt mejalan abañ ko? Jab, ejjab emmõn ibben. (Malachi 2:15, 16) Ear karõk mare bwe en binwõt tõan air mour. (Rome 7:2) Bible eo ej kõtlok juõn wõt un ñõn jibil eo enaj kanemkwoj juõn ñõn an maroñ bar mare, im ej eñin kin lũñ (kajin Greek, porneia, mour in ãjãj e tõr). Elañe ewalok luñ, eo ejjelok an bwid emaroñ beek elañe en jibil ak jab.—Matthew 5:32.
29. (a) Elañe belem ejjab koba ibbam ilo kabuñ an ri Christian, kwon kar et? (b) Ta eo emaroñ walok?
29 Ta elañe belem emakoko in katak Nan in Anij ibbam, ak ej jumae jerbal am in ri Christian? Bible eo ej rejañ wõt bwe kwon bedwot ibben im jab kabukõt am rõlok jen e einwõt uak in abañ am. Kate wõt im jerbale men ko Bible eo ej ba kin wãwen mwilem make ñõn jibañ bed eo amiro, bwe kwon lomoren belem. (1 Korint 7:10-16; 1 Peter 3:1, 2) Elañe e oktak enaj juõn jerammõn elab im naj nawonãn yuk kin am kar meanwõd im yokwe!
30. Etke eaurõk ñõn ritto ro bwe ren make kwalok juõn joñok emmõn kin ajiri ro nejier?
30 Elõñ abañ ko an family ko rainin rej kin ajiri ro. Jemaroñ kõmmõn ta elañe eñin wãwen family eo am? Moktata, ritto ro rej aikwij likit juõn joñok emmõn. Kinke ajiri ro renaj anõk am kõmmõn elablok jen men eo kwoj ba. Ñe kõmmõn ko am rej einjuõn jen nan ko am, emõkaj air kile. Innem, elañe kwo kõnan bwe ajiri ro nejũm ren mour emmõn, ekkar ñõn ri Christian, kwo make naj aikwij kwalok joñok eo.—Rome 2:21, 22.
31. (a) Ewi un eo elablok an aurõk bwe ajiri ro ren bokake nan ko an jemeir im jineir? (b) Ewi wãwen am maroñ kalikkar meletlet eo an Anij kin bokake kien Anij nae luñ?
31 Bareinwõt, kwoj aikwij kemmanwa ibben ajiri ro. Ejjab bwe ba wõt ñõn ro redrik: ‘Ijjab kõnan bwe kwon luñ, kinke ebwid.’ Aikwij kalikkar ñõn ir bwe ej Ri Kõmõnmõn eo air, Jeova Anij, eo ej ba bwe men kein einwõt luñ rebwid. (Epesõs 5:3-5; 1 Tessalonika 4:3-7) Ak bar men in ejjab bwe wõt. Aikwij jibañ ajiri ro bareinwõt bwe ren kile etke ren kar bõkake kien ko an Anij, im tokjen men in ñõn ir. Ñõn wanjoñok, kwo maroñ karellok nejũm kin wãwen eo ekabwilõñlõñ ñe juõn niñniñ ej ejak ilo ien ekoba kij eo an juõn emman ibben leb eo an juõn kõrã, im kajjitõk: ‘Kwojjab lemnak ke bwe Eo ear karõke menin bwilõñ in kin lotak en bar jelã wãwen eo emmõntata ñõn kejerbal maroñ jen-Anij kin neje?’ (Psalm 139:13-17) Ak kwo maroñ kajjitõk: ‘Kwoj lemnak ke bwe Ri Kõmõnmõn Elab eo ad enaj kar kõmmõne juõn kien bwe en kwote lõnliñ ilo mour jen kij ke? Ilo mol, ad bokake kien ko an ejamin kalablok ad mõnõnõ ke?’
32. (a) En ta lemnak eo am elañe melele ko ibben nejũm rejjab errã ibben Anij? (b) Ewi wãwen am maroñ jibañ nejũm bwe en kile meletlet in ta eo Bible ej ba?
32 Kajjitõk rõt kein remaroñ kamakit nejũm bwe en jino kalmenlokjen kin kien ko an Anij kin wãwen kejerbal mõttan ko in enbwinnid ñõn belele. Kõtlok bwe en kwalok an lemnak. Elañe melele ko an rejjab erra ibbam, kwon jab illu. Kate in melele bwe ebeben in ebwe air belok jen katak ko rewãnik ilo Bible, innem kajjeoñ in kemelele etke ebeben in im manit ko an kin mour in anemkwoj rejjab menin meletlet. Bwelen kwo maroñ kwalok joñok ko kin wãwen mour rõt in ear jemlok ilo an lotak elõñ ajiri ro me ejjelok jemeir ak jineir, nañinmij ko kin luñ ak abañ ko jet. Ilo wãwen in enaj bõk jibañ ñõn kile tokjen men ko Bible eo ej ba bwe eor an kemmanwa im jimwe.
33. Etke kejatdrikdrik jen-Bible eo kin mour indrio ilo Paradise ion lõl enaj jibañ kij lo jerammõn ilo mour in family eo ad?
33 Elabtata kejatdrikdrik jen-Bible kin mour indrio ilo Paradise ion lõl enaj jibañ kij bwe jen lo jerammõn ilo mour in family eo ad. Etke eindrein? Kinke elañe emõl ad jibarek jukjuk im bed eo ekãl an Anij, jenaj lukkun kate kiõ bwe jen mour ilo ejja wãwen eo jenaj mour tokelik. Melelen jenaj lukkun lori nan in katak ko im kaiñi ko an Jeova Anij. Tokjen men in, Anij enaj kobaik ñõn mour eo ad kiõ mour indrio im mõnõnõ elab eo ej bed imad.—Jabõn Kennan 3:11-18.