Make Ian—Juõn Kejem Ñõn Jerbal Eo Ejelok Mad Ie
“[Ej] melelen ekkeini jerbal ñõn Iroij ilo ejelok mad.”—1 KORINT 7:35, New World Translation.
1. Ta news eo ekainebata ear tõbar Paul kin Christian ro ilo Korint?
RI JILEK Paul ear lemnak kin Christian ro jein im jaten ilo Korint, Greece. Enañin lalim yiõ ko lok iman, ear ejaake congregation eo ilo jikin kwelok in ejerammõn im elap jela kake kin mour etton eo ie. Kiõ, ilo enañin 55 C.E., ke ear bed ilo Epesõs, ilo Asia Minor, ear bõk report ko rekakkilkil jen Korint kin jibel ko im air kõtlok an wor nana kin wãwen mour etton. Bareinwõt, Paul ear bõk juõn letter jen Christian ro ilo Korint ro rej kajitõk kin melele ikijen kõtan maan im kõrã ro, celibacy (an juõn bed wõt im jab belele), belele, jibel, im bar belele.
2. Ewi wãwen an kar mour in lũñ eo ekajur ilo Korint alikar an kar jelet Christian ro ilo jikin kwelok in?
2 Mour etton eo elap im kajur ilo Korint ear einwõt jelet congregation eo ijo ilo ruo wãwen ko. Jet Christian rar lelok ir ñõn mejatoto in mour in anemkwoj im rej kõtlok mour etton. (1 Korint 5:1; 6:15-17) Alikar ro jet, kin kilan kejbarok jen kamõnõnõ ko rekajur ilo jikin kwelok in, rar ellãlok jen joñan eo elap ilo air kaiñ ñõn kejbarok ir jen mantin mour in likao im jiroñ, meñe ñõn ri belele ro.—1 Korint 7:5.
3. Ta men ko Paul ear jino kamadmõdi ilo letter eo an kein kajuõn ñõn ri Korint ro?
3 Ilo letter eo eaetok Paul ear je ñõn ri Korint ro, ear mokta kwalok kin abañ eo kin buru jibel. (1 Korint, jebta 1-4) Ear kaketak ir bwe ren bõprae air loor armij, bwe emaroñ tellok wõt ñõn jorrãn in jibelbel ko. Rej aikwij burukuk einwõt “ri jerbal ro ibben” Anij. Inem ear lelok ñõn ir nan in katak kin kejbarok mour erreo. (Jebta 5, 6) Jeltokin ri jilek eo ear oktaklok ñõn letter eo air.
Make Ian Ej Emõn
4. Ta melelen an kar Paul ba “emõn ñõn armij bwe en jab uñir juõn kõrã”?
4 Ear jinoe: “Kiõ kin men ko kom ar jeje kaki, emõn ñõn armij bwe en jab uñir kõrã.” (1 Korint 7:1) Kajin in “jab uñir juõn kõrã” ijin ej melelen bõprae an enbwinen eo itak ibben juõn kõrã ñõn babu ibben don. Ke ededelok an Paul kananaik lũñ, ear kiõ jitõñlok ñõn babu ibben don iloan wõt karõk in belele eo. Kin men in, Paul ear kiõ kwalok an emõn make ian. (1 Korint 6:9, 16, 18; keiri Genesis 20:6; Jabõn Kennan 6:29.) Jidik manlok wõt in, ear bar je: “Inem ij ba ñõn ro re jañin belele kab, ro ejoko beleir, emõn elañe rej ber im einwõt ña.” (1 Korint 7:8) Paul ear jab belele, bõlen kar juõn eo ejako belen.—1 Korint 9:5.
5, 6. (a) Etke ealikar bwe Paul ear jab kwalok bwe emõn juõn style in mour in make ian ilo juõn imõn priest? (b) Etke Paul ear kwalok an emõn make ian?
5 Bõlen Christian ro ilo Korint rar jela kin tõmak eo an ri Greek, eo ilo jet school ko ear lejen joñan air kautiej karmijete kõnan ko am make. Emaroñ ke kar eindein kin unin an kar ri Korint ro kajitõk ibben Paul elañe enaj kar “emõn” ñõn an Christian ro bõprae aolep kain manit in belele? Uak eo an Paul ear jab errã ibben tõmak eo an ri Greek eo. (Kolosse 2:8) Ilo an jab einwõt theologian (juõn eo ej katak kin katak ko an kabuñ) ro an Catholic, e ejelok ijen ear kwalok ie bwe emõn an juõn karmijete kõnan ko an make ñõn belele im mour ilo juõn imõn priest ro ak imõn virgin ro, im einwõt ñe armij ro remake iair elaptata air kwojarjar im remaroñ kõmmõn lomor ñõn ir make ikijen style in mour ko air im jar ko air.
6 Paul ear kwalok kin make ian im ba “ij lemnak kin men in aikwij in ibbed ijin.” (1 Korint 7:26) Emaroñ kar jitõñlok ñõn ien ko rebin Christian ro rar etal ie lok, ekoba belele. (1 Korint 7:28) Nan in kakabilek eo an ñõn Christian ro rar jab belele kar: “Emõn elañe rej ber im einwõt ña.” Ñõn maan ro ejako beleir, ear ba: “Kwo mejõl ke jen juõn kõrã? Kwon jab bukot juõn kõrã.” Kin juõn Christian kõrã eo ejako belen, ear je: “A e mõnõnõlok elañe ej berwõt, ilo aõ bebe: ij lemnok bwe bareinwõt Jitib õn Anij iba.”—1 Korint 7:8, 27, 40.
Ejelok Ijibed ñõn Bed wõt im Make Ian
7, 8. Ta eo ej kalikar bwe Paul ear jab iun jabdewõt Christian ñõn an bed wõt im make ian?
7 Jitõb kwojarjar eo an Jehovah ejelok bere ear tel Paul ke ear kwalok nan in kakabilek in. Aolepen kamelele eo an kin celibacy (an juõn bed wõt im jab belele) im belele ej kwalok kin jokkin wõt juõn im dãpdep. E ejjab kõmmõne bwe en einwõt juõn men in tiljek ak jab tiljek. Ak, ej juõn kajitõk kin anemkwoj in jokãlet, ibben an emõn kãlet eo ñõn make ian ibben ro rej maroñ bed wõt ilo wãwen in ibbeir.
8 Elikin lok wõt an kar ba “emõn ñõn armij bwe en jab uñir juõn kõrã,” Paul ear kobaiktok: “Ijoke, kin lũñ ko, jabrewõt eman en iben lio belen im jabrewõt kõrã en iben leo belen.” (1 Korint 7:1, 2) Elikin an kakabilek armij ro rejjab belele im kõrã ro ejako beleir bwe ren “berwõt im einwõt ña,” ear mõkaj im kobaiktok: “A elañe re jab maroñ mõke iair, ren belele, bwe emõn ñe rej belele jen ñe rej urur.” (1 Korint 7:8, 9) Bar kakabilek eo an ñõn maan ro ejako beleir kar: “Kwon jab bukot juõn kõrã. A elañe kwoj belele, kw’ar jab jerawiwi.” (1 Korint 7:27, 28) Nan in kakabilek in kin jokkin wõt juõn ej kwalok kin anemkwoj in jokãlet eo.
9. Ekkar ñõn Jesus im Paul, ewi wãwen an men kein jimor belele im make ian men in letok ko jen Anij?
9 Paul ear kalikar bwe men kein jimor belele im make ian rej men in letok ko jen Anij. “A I kõnan bwe armij otemjej ren einwõt ña. A jabrewõt armij ej bõk men in letok eo an jen Anij, juõn ein drein, im bar juõn ein juõn.” (1 Korint 7:7) Ejelok bere ear bed ilo lemnak eo an men eo Jesus ear ba. Elikin an kalikar bwe belele ear itok jen Anij, Jesus ear kwalok bwe kõnan eo an ro rej make iair ñõn kõmmõni tokjen ko an Ailiñ eo ej juõn men in lelok elap an emõn: “Armij otemjej re jab maroñ bõk nan in, a ro wõt lelok ñõn ir. Bwe jet eunõk im ein drein air lotak jen lojen jineir, im jet eunõk armij r’ar kõmõn ir eunõk, im jet eunõk rej mõke kõmõn ir eunõk kin ailiñ in lõñ. Eo ej maroñ in bõke en bõke.”—Matthew 19:4-6, 11, 12.
Najikin Men in Letok eo kin Make Ian
10. Ewi wãwen an juõn armij maroñ “najikin” men in letok in kin make ian?
10 Ke irro jimor Jesus im Paul rar konono kin make ian einwõt juõn “men in letok,” rar jimor ba bwe ej juõn men in letok eo ekabwilõñlõñ me jet wõt ewor ibbeir. Jesus ear ba bwe “armij otemjej re jab maroñ bõk” men in letok in, im ear kaketak ro rar maroñ kõmmõn eindein bwe ren “bõke,” einwõt kar Jesus im Paul. Emol, Paul ear je: “Emõn ñe rej belele jen ñe rej urur,” ak ear konono kin ro “re jab maroñ mõke iair.” (1 Korint 7:9) Ilo jeje ko an lok iman, Paul ear kwalok bwe Christian ro remaroñ bõprae air urur kin kõnan. (Galetia 5:16, 22-24) Ñõn etetal kin jitõb, ej melelen ñõn kõtlok bwe jitõb eo an Jehovah en tel aolepen buñten need. Christian ro redik remaroñ ke kõmmõne men in? Aet, elañe rej lukkun loor Nan eo an Jehovah. Ri jeje psalm ear je: “Kin ta juõn likao [ak jiroñ] e naj karreoik ial eo an? kin an kanuij lale ial eo ekar ñõn Am in nan.”—Psalm 119:9.
11. Ta melelen ‘etetal ekar ñõn jitõb’?
11 Men in ekoba kejbarok nae lemnak in anemkwoj ko rej jededlok ikijen elõñ program in TV ko, movie ko, bwebwenato ko ilo magazine ko, book ko, im al ko rebuñbuñ ran kein. Lemnak rot kein, rej lemnak in kanniek. Juõn Christian jodikdik ñe baj ladik ak ledik eo ej kõnan najikin ñõn make ian ej aikwij “etetal, jab ekar ñõn kõniek, a ekar ñõn jitõb. Bwe ro rej ekar ñõn kõniek rej lemnok men ko an kõniek, a ro rej ekar ñõn Jitõb [rej likit air lemnak] ilo men ko an jitõb.” (Rome 8:4, 5) Men ko an jitõb rewãnik, rerreo, rej yokwe, remõn. Christian ro, dik im ritto, emõn bwe ren wõnmanlok wõt im “lemnak kin men kein.”—Pilippai 4:8, 9.
12. Ta eo elaptata an koba ilo najikin men in letok eo kin make ian?
12 Najikin men in letok in kin make ian elap wõt an juõn men kin likit buruen ion mejenkajjik in im ej jar ñõn Jehovah ñõn jibañ ilo an jibadõke. (Pilippai 4:6, 7) Paul ear je: “Ijoke eo ej jutõk bin ilo buruen, im ejelok men in kabwir e, a eor an maroñ ion ankil an, im e ar bebe ilo buruen bwe en kejbãrok virjin eo nejin, ej kõmõn emõn. Ein drein, eo ej lelok virjin eo ilo belele ej kõmõn emõn, im eo e jab lelok lio ilo belele emõnlok an kõmõn.”—1 Korint 7:37, 38.
Make Ian Kin Juõn Un
13, 14. (a) Ta eo ri jilek Paul ear keiri ikõtan Christian ro rejjab belele im ro rej belele? (b) Ewi wãwen eo wõt juõn Christian eo ej make ian emaroñ “kõmmõn emõnlok” jen ro rej belele?
13 Make ian men in make ejjab tellokin bõk nebar. Inem, ilo wãwen et eo emaroñ “emõnlok”? Ej atartar ion wãwen an juõn armij kajerbal anemkwoj eo ej bõktok. Paul ear je: “A I kõnan bwe en ejelok men in kabwir kom. Leo e jab belele e bwiren lale men ko an Iroij, ekijkan an kabuñburuen Iroij. A leo ebelele e bwiren kake men ko an lõl, ekijkan an kabuñburuen lio belen. Im kõra eo ebelele ein juõn jen virjin. Lio e jab belele e bwiren lale men ko an Iroij, bwe en kwojarjar ilo enbwinin im ilo an; a lio ebelele e bwiren lale men ko an lõl, ekijkan en kabuñburuen leo belen. Im ij konono men in bwe in kakajuror kom, jab bwe in liktoik kom, a kin men eo ekar, im bwe komin jerbal ñõn Iroij im ejelok men in kabwir.”—1 Korint 7:32-35.
14 Juõn Christian eo ej make ian im ej kajerbal wãwen eo ej bed ie ilo an jab belele ñõn an jibadõk mejenkajjik ko rekibbon ejjab “emõnlok” an kõmmõn jen Christian ri belele ro. E ej bed wõt im make ian, ejjab “kin tokjen eo ñõn ailiñ eo,” ak ñõn un ko an armij eo make. (Matthew 19:12, NW) Leo ak lio ejjab belele ej aikwij “bwiren lale men ko an Iroij,” im kõnan “kabuñburuen Iroij,” im bed ilo “jerbal ñõn Iroij im ejelok men in kabwir.” Ej melelen madjake wõt kin an karejar ñõn Jehovah im Christ Jesus. Ilo wãwen in wõt Christian ro rejjab belele maan im kõrã enaj “emõnlok” air kõmmõn jen Christian ri belele ro.
Makitkit eo Ejelok Mad ie
15. Ta unleplep eo ilo nan in kamelele ko an Paul ilo 1 Korint jebta 7?
15 Aolepen nan in kamelele eo an Paul ilo jebta in ej eñin: Meñe belele ej emõn im, ilo jet wãwen ko, ej men in rejañ ñõn jet, make ian ewor emõn in ñõn Christian maan ak kõrã eo ej kõnan karejar ñõn Jehovah ilo an jab lukkun mad. Ak kin armij eo ej belele emwij “ajeje,” ñe keiri ibben Christian eo ejjab belele bwe eanemkwoj ñõn an lukkun lale im mad kin “men ko an Iroij.”
16, 17. Ewi wãwen an juõn Christian eo ej make ian maroñ emõnlok an kanuij lali “men ko an Iroij”?
16 Ta ko rej men ko an Iroij me juõn Christian eo ejjab belele emaroñ laplok an anemkwoj ilo an madjaki jen armij ro rej belele? Ilo bar juõn mõttan ennan eo an, Jesus ear konono kin “men ko an Anij”—men ko me juõn Christian ejjab maroñ lelok ñõn Caesar. (Matthew 22:21) Men kein elaptata air jelet mour eo an juõn Christian, an kabuñ im jerbal in kwalok nan eo an.—Matthew 4:10; Rome 14:8; 2 Korint 2:17; 3:5, 6; 4:1.
17 Armij ro rej make iair elaplok air anemkwoj ñõn air lelok ien ko air ñõn jerbal eo an Jehovah, eo emaroñ kajerammõn mour in jitõb eo air im kalaplok jerbal in kwalok nan eo air. Remaroñ kajerbal elaplok ien ñõn air katak im kalmenlokjen. Christian ro rej make iair ekkã air maroñ karõk ien air konono Bible ko air jen an ri belele ro maroñ. Emaroñ emõnlok air kabojak ñõn kwelok ko im jerbal in kwalok nan. Aolepen men in ej ñõn “tokjen eo emõn ñõn ir.”—1 Korint 7:35.
18. Ewi wãwen an elõñ Christian brother ro rej make iair maroñ kwalok bwe rej kõnan karejar ñõn Jehovah “im ejelok men in kabwir”?
18 Elõñ brother ro rej make iair ro ededelok air bõk jerbal in ministerial servant rej anemkwoj in ba ñõn Jehovah: “Ña e! Jilkinlok iõ” (Isaiah 6:8) Remaroñ kõmmõn karõk ñõn air bed ilo Ministerial Training School eo, eo ej ñõn wõt ministerial servant im elder ro rej make iair ro rej anemkwoj in jerbal ijoko elaplok aikwij ie. Meñe brother ro rejjab anemkwoj in illok jen congregation eo air remaroñ lelok ir make ñõn air jerbal ñõn ro jeiir im jatiir einwõt ministerial servant ak elder.—Pilippai 2:20-23.
19. Ewi wãwen an elõñ sister ro rej make iair bõk kajerammõn, im ta eo ej juõn wãwen remaroñ juõn men in jerammõn ñõn congregation ko?
19 Sister ro rej make iair im ejelok beleir ñõn air bõk kakabilek ibbeir im kwalok air lemnak ñõn ir, emaroñ laplok air ‘jolok inek eo air ion Jeova.’ (Psalm 55:22; 1 Korint 11:3) Men in elap an aorõk elaptata ñõn kõrã ro jimjen jimjatin ro kin yokwe eo air ñõn Jehovah rej bed wõt im make iair im jab belele. Elañe rej etal im belele, inem enaj “ilo Iroij wõt,” einwõt ba, ñõn eo wõt emwij an wujleplok ñõn Jehovah. (1 Korint 7:39) Elder ro rej kamolol kin jimjen jimjatin kõrã ro rej jab belele ilo congregation ko air; rein ekkã air lolok im jibañ ro renañinmij im ritto. Men in ej bõktok mõnõnõ ñõn ro otemjej ej jelet ir.—Jerbal 20:35.
20. Ewi wãwen an elõñ Christian ro kalikar bwe rej “jerbal ñõn Iroij im ejelok men in kabwir”?
20 Elõñ Christian jodikdik ro emwij air karõk jerbal ko air bwe ren “jerbal ñõn Iroij im ejelok men in kabwir.” (1 Korint 7:35) Rej karejar ñõn Jehovah einwõt full-time pioneer minister ro, missionary ro, ak bed ilo juõn ian ran office ko an Watch Tower Society. Im rej juõn jar in armij ro remõnõnõ! Air bed emenin kaemlolo! Bwe etke, ilo mejen Jehovah im mejen Jesus, ir rej einwõt “molawi in ien emõn drer.”—Psalm 110:3.
Ejelok Kallimur in Jab Belele ñõn Indio
21. (a) Etke ealikar bwe Paul ear jab rejañ ñõn bõk juõn lemnak in kallimur ñõn bed wõt im make ian? (b) Ta eo ear kareilok ñõne ke ear konono kin “ñe e torbel” ak kijone ebbõl in jodikdik?
21 Juõn melele eo elap ilo nan in kakabilek eo an Paul ej bwe Christian ro enaj “emõn” elañe rej najikin make ian ilo mour ko air. (1 Korint 7:1, 8, 26, 37) Bõtab, ejjab kir bwe ren bõk juõn kallimur in jab belele. Jen men in, ear je: “A elañe juõn armij ej lemnok ejab emõn an kõmmõn ñõn virjin eo nejin, ñe lio e torbel (emwij an tõbar jodikdik), im men in wõt emõn, en kõmõn men eo e kõnan; e jab jerawiwi; ren belele. ” (1 Korint 7:36) Nan in Greek eo (hy·peʹra·kmos) rej ukõti “ellã jen ebbõl in jodikdik” eo ej melelen “ellãlok jen point eo elaptata” im ej jitõñlok ñõn kijone tõreãn kõnan eo elap ilo mour in jiroñ im likao. Inem ro emwij air jolok elõñ yiõ ko ilo air bed wõt im make ian im rej etal im eñjake air aikwij belele rej lukkun anemkwoj ñõn belek juõn ri tõmak eo mõttan.—2 Korint 6:14.
22. Etke ej juõn men emõn ilo lale jen jabdewõt wãwen ñõn an juõn Christian jab mõkaj in belele ke ej dik wõt?
22 Aolep yiõ ko juõn Christian jodikdik ej kajerbali ilo an karejar ñõn Jehovah ilo an jab mad rej juõn jortoklik in meletlet. Yiõ kein rej kõtlok an e maan ak kõrã ñõn tõbar meletlet eo emõn, iminene, im lolokjen eo ituloa. (Jabõn Kennan 1:3, 4) Juõn armij eo ej bed wõt im make ian kin tokjen eo ñõn Ailiñ eo ej bed ilo juõn bed eo elaplok an emõn ñõn tokelik, ñe ej beek, ñõn an bõk eddo ko ilo mour in belele im bõlen ko an jemen im jinen ajiri ro.
23. Ta eo jet ro rej lemnake air belele rej likit ilo air lemnak, ak ta kajitõk eo naj etale ilo katak kein tok ilokan?
23 Jet Christian ro me rar kajerbal elõñ yiõ ko ilo air karejar ñõn Jehovah full-time ilo bed eo air ke rar make ian rar kejbarok air kãlet eo naj kar beleir kin lemnak in bwe renaj etal wõt ilo jet wãwen ko ilo jerbal in full-time. Men in ej lukkun juõn men in nebar. Jet ilo air karõk air belele rej bed ilo lemnak in bwe meñe rej belele rejamin kõtlok bwe belele eo en kautameik jerbal eo air ilo jabdewõt wãwen. Ak juõn Christian ri belele ej aikwij ke lemnak bwe joñan an anemkwoj wõt ñõn an boub ilo jerbal eo an Jehovah ejja einwõt ke ear bed im make ian? Kajitõk in naj etale ilo katak kein tok ilokan.
Ikijen Elij
◻ Etke ri jilek Paul ear eñjake aikwij eo ñõn an jeje ñõn congregation eo ilo Korint?
◻ Etke jejela bwe Paul ear jab kwalok bwe emõn juõn style in mour in make ian ilo juõn imõn priest?
◻ Ewi wãwen an juõn armij maroñ “najikin” ñõn an make ian?
◻ Ewi wãwen an sister ro rej make iair maroñ bõk tokjen jen bed ilo make ian?
◻ Ilo wãwen et ko brother ro rej make iair rej maroñ bõk tokjen anemkwoj eo air ñõn karejar ñõn Jehovah ilo “ejelok men in kabwir”?