Atartar Ion Jitõbõn Anij Ñe Jej Jelmae Oktak Ko An Mour
“Kwon kate yuk bwe Anij en lo kwo mõn.”—2 TIMOTE 2:15.
1. Ta oktak ko rej melejoñe mour in jitõb eo ad?
LAL in ibelakid ej oktaklok wõt. Jej bwilõñ kin air kakõmanmanlok men ko an science im technology ak rej kadiklok tokjen mour erreo. Einwõt emwij ad katak kake ilo katak eo lok, Ri Christian ro rej aikwij jumae jitõbõn lal in eo ej kijirãte Anij. Bõtab, ñe lal in ej oktaklok wõt, kij bareinwõt jej oktaklok ilo elõñ wãwen ko. Jej oktaklok jen ajiri ñan ritto. Jemaroñ mweie ak jeramel, ejmour ak nañinmij, bõk ak luji jitenburu ro ad. Elõñ ian oktak kein ejelok ad maroñ ñan iroij ioir, im remaroñ einwõt melejoñ ko rekãl im relap rej melejoñe mour in jitõb eo ad.
2. Ewi wãwen mour eo an David ear oktak?
2 Eiet armij ro rej jelmae oktak ko relap ilo mour eo air joñan wõt kar David, nejin Jesse. David ear oktaklok jen juõn armij ejjab buñbuñ einwõt juõn ladik ej lale sheep ñan juõn ri anjo ebuñbuñ an ailiñ eo. Tokelik ear aikwij ko jen ailiñ eo an, im juõn king ekamo ear kakkiduduik e einwõt juõn men in mour. Tokelik ear erom king im ej bõk anjo. Ear kijenmij wõt iumin jerata ko ear bõki jen jerawiwi eo an. Ear eñtan kin abañ im jebel ko ilo family eo an. Ear mweie, rittolok, im bõk elõñ nañinmij ko an ritto ro. Bõtab, meñe ear jelmae elõñ oktak ko ilo mour eo an, David ear liki Jehovah im jitõb eo An. Ear kate wõt bwe “Anij en lo” e einwõt juõn armij emõn, im Anij ear kajerammõn e. (2 Timote 2:15) Meñe wãwen ko ad reinjuõn jen wãwen ko an David, jemaroñ katak jen wãwen an kar jelmae abañ ko an mour. Joñok eo an emaroñ jibañ kij melele kin wãwen ad maroñ wõnmanlok im bõk jibañ jen jitõbõn Anij ñan jelmae oktak ko einwõt ñe jej jelmae oktak ko an mour.
Ettã Buru eo an David—Juõn Joñok Emõn
3, 4. Ewi wãwen an kar David kãliñlok jen baj juõn ladik ej lale sheep ñan juõn ri utiej ilo ailiñ eo?
3 Einwõt juõn ladik, David ear jab utiej meñe ilo family eo an make. Ke Samuel ear itok ñan Bethlehem, jemen David ear kwalok jiljilimjuõn ian ralitõk nejin. David, eo ediktata, ear bed ilo melaj im lale sheep ko. Ak, Jehovah ear kãlet David bwe en king eo an Israel tokelik. Rar kir David jen melaj eo. Inem, Bible eo ej ba: “Samuel ear bõk drun in oil eo, im kabit e i bwiljin ro jein: im Jitõb õn Jeova e ar itok ion Devid ilo kajur jen ran eo im wõnmanlok.” (1 Samuel 16:12, 13) David ear atartar ion jitõb eo toan wõt an mour.
4 Ejjabto tokelik ladik in ri lale sheep eo ear buñbuñ ilo ailiñ eo an. Rar kir e bwe en karejar ñan king eo im kajañjañ im al ñan e. Ear mõn ri tarinae eo Goliat, juõn ri inea elej me ri tarinae ro an Israel rar mijak in wõnmaik e. Rar kãlet David bwe en tel ri tarinae ro, im rar anjo ion Ri Pilistia ro. Armij ro rar yokwe e. Rar kine al ko ñan kautiej e. Moktalok, juõn ri kakabilek eo an King Saul ear kamelele bwe likao in David ear jab “dri kabel [ilo] kajõñjõñ” wõt kin harp ak ear bareinwõt “beran im kajur, im armij e jela tõrinae, im ej dri jelalokjen ilo konono.”—1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
5. Ta eo emaroñ kar kõmman bwe David en kemjãje, im ewi wãwen ad jelã bwe ear jab kõmman eindein?
5 Juõn ãt ebuñbuñ, ewulio, emõn dettan, ewejebedik, ekabel ilo kajañjañ im al, juõn ri tarinae ekabel, Anij ear bed ibben—aolep wãwen men kein remõn rar bed ibben David. Jabdewõt wãwen kein rar maroñ kõmman bwe en utiej buruen, ak rar jab. Lale mõk kin uak eo an David ñan King Saul, eo ear lelok ñan David ledik eo nejin bwe en belen. Ilo ettã buru eo emol, David ear ba: “Wõn ña, im ta aõ mour, ak nukin jema ilo Israel, bwe in nejin kiñ eo?” (1 Samuel 18:18) Ikijen eon in, juõn ri meletlet eo ear uak im je: “Melelen nan ko an David bwe, unin an bõk jerammõn eo bwe en erom leo ibben lio nejin king eo ear jab wawa ion maroñ ko an make, jab ion utiej eo an ilo ailiñ eo, im jab ion menmenbwij eo an.”
6. Etke jej aikwij kaddek ettã buru?
6 Ettã buru eo an David ear wawa ion an kile bwe Jehovah ej utiej jen armij ro rejjab wãppen ilo wãwen otemjej. David ear bwilõñ bwe Anij ej lale armij ro. (Sam 144:3) Bareinwõt David ear jelã bwe jabdewõt wãwen ilo an kar utiej kar kinke Jehovah ear kwalok ettã buru, ilo an kõttãik e make ñan kabwe aikwij ko, im kejbãrok e. (Sam 18:35) Elap an emõn im aibujuij katak in ñan kij! Maroñ ko, tõbrak ko, im jerammõn ko ad jen Anij rejjab un ko unin ad aikwij kemjãje. “Ta eo ibõm, im kw’ar jab bõke?” ri jilek Paul ear je. “Elañe kw’ar bõke, etke kwoj kimjãje einwõt elañe kw’ar jab bõke?” (1 Dri Korint 4:7) Ñan bõk jitõb kwojarjar eo an Anij im kabuñburuen, jej aikwij kaddek im debij wõt ettã buru.—Jemes 4:6.
“Komin Jab Irenwõne kin Kom”
7. Ta ien ko remõn rar bellok ñan David bwe en mõn King Saul?
7 Meñe buñbuñ eo an David ear jab kautiej buruen, ear kaillu King Saul eo ekamo im kaddek juõn buru euror, kinke jitõbõn Anij ear illok jen e. Meñe kar ejelok ruõn, David ear aikwij ko ñan kejbãrok mour eo an im ear jokwe ilo ene jemaden eo. Juõn ien, ke rar kõple David, King Saul ear deloñ ilo roñ eo, im ear jab jelã bwe David im ri tarinae ro mõttan rar tilekek ijo. Emaan ro mõttan David rar rejañ e bwe en bõk ien eo emõn rar baj lemnak wõt bwe Anij ear lelok ñan e bwe en mõn Saul. Jemaroñ baj lemnak wõt kin ir ilo roñ eo emarok, im rar unojdikdik ñan David im ba: “Kwon lale rainin ran eo Jeova e ar konono kake ibem, im ba, lo I naj ketoke dri kijirãte yuk na ilo peõm, im kwo naj kõmõn ñõn e einwõt emõn ibõm.”—1 Samuel 24:2-6.
8. Etke David ear jab idenwõne?
8 David ear jab mõn Saul. Ear jerbale tõmak im meanwõd, ear juburuen ilo an likit men ko ilo lopiden pein Jehovah. Elikin an king eo illok jen roñ eo, David ear lamijlok ñan e im ba: “Jeova en ekajet ikõtarro, im Jeova en irenwõne kin iõ iom a peiõ e jamin iom.” (1 Samuel 24:12) Meñe ear jelã bwid eo ear bed ibben Saul, David ear jab irenwõne; im ear jab konono nae e bareinwõt. Jejjo ien ko tokelik, David ear aikwij kijenmij im jab irenwõne. Ak, ear atartar ion Jehovah ñan kajimwe men ko.—1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11.
9. Etke jejjab kõnan ukõt idenwõne elañe jej jelmae matõrtõr ak jumae?
9 Einwõt David, kwomaroñ jelmae melejoñ ko einlok wõt in. Bõlen kwomaroñ bõk matõrtõr jen ri school ro mõttam, ri jerbal ro mõttam, ak ro jet rejjab errã ibben tõmak eo am. Jab irenwõne. Kõttar Jehovah, kajitõk ibben kin jitõb kwojarjar eo an ñan jibañ yuk. Bõlen ro rejjab tõmak renaj rel kin mwilõm im erom ri tõmak ro. (1 Piter 3:1) Jekdon ta eo ej walok, emol bwe Jehovah ej lo melejoñ ko kwoj jelmae im enaj kamadmõde ilo ien eo an. Ri jilek Paul ear je: “Komin jab irenwõne kin kom, a lelok jikin ñõn illu eo bwe emwij je, Kwonaõ irenwõne, I naj nawõnan, Iroij e ba.”—Dri Rom 12:19.
“Komin Eoroñ Nan in Katak”
10. Ewi wãwen David ear jerawiwi, im ewi wãwen an kar kajeoñ in noje?
10 Elõñ yiõ ko rar motlok. David ear erom juõn king elukkun buñbuñ im elõñ rar yokwe. Toan an tiljek, ekoba al ko raibujuij ear kine ñan nebar Jehovah, juõn armij emaroñ ba ilo tubidodoin bwe lein eban jerawiwi. Ak, ear kõmman juõn bwid elap. Juõn ran, jen bõrwoj in mweo imõn king eo ear reilallok im lo juõn kõrã ereo ear tutu. Ear kajitõk kin e. Ke ear jelã etan kõrã eo Bath-sheba im bwe Uriah, leo belen, ear bed ilo tarinae, David ear kaiñi bwe ren ãñintok e im ear babu ibben. Tokelik, ear jelã bwe kõrã eo ear bõroru. Men in enaj kar juõn men in jõjõ elap elañe rar kejelã kake iman mejen armij ro! Iumin Kien eo an Moses, eo ej lũñ ear tellokin mij. David ear lemnak bwe ear maroñ noje bwid eo an. Inem ear kejelãik jar in tarinae eo bwe ren kajeblaktok Uriah ñan Jerusalem. David ear kejatdikdik bwe Uriah enaj kar bed ibben Bath-sheba ilo boñen eo, ak men in ear jab walok. Kiõ ilo an lukkun inebata kake, David ear karol Uriah ñan jikin tarinae eo im ibben juõn letter ñan Joab, kapen in jar in tarinae eo. Letter eo an ear kejelã bwe ren likit Uriah ilo jikin eo ekauwatata ilo tarinae eo bwe en mij. Joab ear bokake, im Uriah ear mij. Elikin an Bath-sheba ilomij iumin jejjo ran ekkar ñan mantin ailiñ eo, David ear bõke einwõt lio belen.—2 Samuel 11:1-27.
11. Ta wanjoñok eo Nathan ear kwalok ñan David, im ewi wãwen an kar uak?
11 Enañin kar wõr tõbrak kin karõk in, meñe David en kar jelã bwe Jehovah ear lo men otemjej. (Dri Hibru 4:13) Ear motlok elõñ alliñ ko, inem juõn ajiri ear lotak. Tokelik, iumin tel eo an Anij, ri kanan eo Nathan ear etal ñan ibben David. Ri kanan eo ear kwalok ñan king eo juõn wanjoñok kin juõn ri mweie eo ear wõr bwijin sheep ibben ak ear bõk im mõn sheep eo nejin ri jeramel eo meñe kar juõn wõt im ear lap an yokwe im kaorõk sheep eo. Bwebwenato in ear kworuje eñjake ko an David kin ekajet jimwe ak ear jab lo bwe ebar wõr juõn melele ilo ittino. David ear ekajete ri mweie eo ilo mõkaj. Bwil ilo illu, ear ba ñan Nathan: “Leo e ar kõmõn men in, ej drien mij!”—2 Samuel 12:1-6.
12. Ta nan in ekajet eo Jehovah ear ba nae David?
12 “Kwe, armij eo!” ri kanan eo ear uak. David ear ekajete emake. Ejelok bere, illu eo an David ear oktaklok ñan jook im lukkun buromõj ilo mõkaj. Ilo ilbõk, ear roñjake Nathan ke ear kwalok ekajet eo an Jehovah im ear jab maroñ ko jen e. Kar ejelok jabdewõt nan in kainemõn im kakajuror. David ear kajettokjen nan eo an Jehovah ilo an kõmman nana. Ear jab ke urõt Uriah kin jãje eo an ri kijirãt? Juõn jãje ejamin kar illok jen mweo imõn David. Ejjab ke bwe ear bõk lio belen Uriah ilo ittino? Juõn nana einlok wõt enaj kar walok ion, jab ilo ittino, ak iman mejen armij.—2 Samuel 12:7-12.
13. Kar ewi lemnak eo an David kin kaje eo an Jehovah?
13 Juõn men emõn ibben David, ear jab karmijeteik bwid eo an. Ear jab illu ibben Nathan. Ear jab naruin armij ro jet ak kowãnik e make kin ta eo ear kõmmane. Ke bwid ko an rar alikar, David ear bõk eddo eo, im ba: “I ar jerawiwi nae Jeova.” (2 Samuel 12:13) Sam 51 ej kwalok kin joñan bwid im ukwelok eo an. Ear eowore Jehovah: “Kwon jab jolok iõ iman mejem im Kwon jab bõk jen ña Am Jitõb Kwojarjar.” Ear tõmak bwe Jehovah, kin tiriamokake eo an, ejamin kar dike juõn “buru erup” kin bwid eo an. (Sam 51:11, 17) David ear atartar ion jitõbõn Anij. Meñe Jehovah ear jab kejbãrok David jen tokjen ko renana rar walok jen jerawiwi eo an, ear jeorlok bwid eo an.
14. En kar ewi lemnak eo ad kin kaje eo jen Jehovah?
14 Kij aolep jejjab wãppen, im jej jerawiwi. (Dri Rom 3:23) Jet ien jej kõmman bwid ko relukkun nana, einwõt David ear kõmmane. Einwõt juõn jemen ej kajeik ajiri ro nejin ilo yokwe, eindein Jehovah ej kajimwe ro rej karejar ñan e. Bõtab, meñe jemaroñ bõk tokjen kaje, ejjab bidodo bõke. Emol, jet ien ej “men in buromõj.” (Dri Hibru 12:6, 11) Ak, elañe jej “eoroñ nan in katak” eo, jemaroñ bõk jimjera ibben Jehovah. (Jabõn Kennan Ko 8:33) Ñan wõnmanlok im bõk jerammõn eo an jitõbõn Jehovah, jej aikwij bõk kaje im jerbal ñan kabuñburuen Anij.
Jab Kejatdikdik kin Mweiuk ko Mweiuk Torlok
15. (a) Ilo wãwen et ko jet armij rej kajerbal men ko mweieir? (b) Ewi wãwen an kar David kõnan kajerbal men ko mweien?
15 Ejelok jabdewõt men in kamol ñan kalikar bwe David ear itok jen juõn family buñbuñ ak emweie. Bõtab, ke ear king, David ear bõk elõñ men ko remweie. Einwõt emwij am jelã kake, elõñ armij rej kejbãrok men ko mweieir, im bukõt kilen korlok e, ak rej joloki ilo kibbon. Ibben ro jet rej kajerbal money ko air ñan kaibujuij ir make. (Matu 6:2) David ear kajerbal men ko mweien ilo wãwen eo einjuõn. Ñan Nathan, David ear kwalok kõnan eo an ñan kalek juõn temple ñan Jehovah ñan kejbãrok tebteb in bujen eo, me ear bed ilo Jerusalem “iloan im nuknuk” eo. Jehovah ear mõnõnõ kin ta eo David ear kõnan kõmmane ak ear jiroñ e ikijen Nathan bwe jerbal in kalek temple eo enaj kar leloke ñan Solomon nejin David.—2 Samuel 7:1, 2, 12, 13.
16. Ta men ko David ear keboji ñan jerbal in kalek temple eo?
16 David ear aine men ko renaj kar kajerbali ñan jerbal in ekkal eo. Ñan Solomon, David ear ba: “Emwij aõ kabojõk ñõn mweo imõn Jeova, jibuki tausan talent gold, im juõn tausan tausan talent silver, im jinibõrõrõ im mãl ejelok joñair; bwe re kanuij lõñ wijki im dreka ko I ar bareinwõt kabojõk im kwo maroñ in kalõñlok.” Jen men ko mweien make, ear lelok 3,000 talent gold im 7,000 talent silver.a (1 Kronikel 22:14; 29:3, 4) Ilo an David mõnõnõ in lelok men ko an ear, jab kõnan kemjãje iman mejen armij, ak ear kamole tõmak im tiljek eo an ñan Jehovah Anij. Ilo an kile Unjen men ko mweien, ear ba ñan Jehovah: “Men ko otemjej rej itok jen Kwe, im jen men ko Am kim ar lewoj ñõn Kwe.” (1 Kronikel 29:14) Kin juõn buru elap an joij im mõnõnõ David ear emmakit ñan kamaat an maroñ ñan kowõnmanlok kabuñ eo emol.
17. Ewi wãwen an nan in kakabilek eo ilo 1 Timote 6:17-19 jerbal ñan ro ri mweie im jeramel jimor?
17 Eindein lok wõt, jen kajerbal men ko mweied ñan kõmman emõn. Jen ad jibadõk juõn mour in arõk mweiuk, emõnlok ad bukõt wãwen kabuñburuen Anij—eñin wãwen meletlet eo emol im lemõnõnõ. Paul ear je: “Kwon kowe ro dri mweie kin men ko an lõl in, bwe ren jab kejatrikrik ir kin mweiuk ko mweiuk torlok, a kin Anij eo Ej wujleptok ñõn kij men ko otemjej bwe jen mõnõnõ kaki; bwe ren kõmõnmõn emõn bwe ren mweie kin jerbal ko remõn, im ren mol kab pojak in lelok men in tiriamo; im ren mõke kamweiukwiuk ir kin foundes̃õn emõn mae ien ej itok, bwe ren bõk mour eo emol.” (1 Timote 6:17-19) Jekdon ewi joñan men ko mweied, jej aikwij atartar ion jitõbõn Anij im jibadõk juõn ial in mour eo enaj kamweie kij “ñõn Anij.” (Luk 12:21) Ebar ejelok jabdewõt men joñan wõt aorõkin ad kabuñburuen Jemed ilañ eo ej yokwe kij.
Kõmman bwe Anij En Watõk Kwe Emõn
18. Ilo wãwen et eo David ear likit juõn joñok emõn ñan Ri Christian ro?
18 David ear bukõt wãwen kabuñburuen Jehovah toan wõt an mour. Ilo al, ear lamõj: “Kwon tiriamokake iõ, O Anij, Kwon tiriamokake iõ bwe aõ ej ko ñõn Kwe; aet ilo lurin peiõm I naj tilekek, mae ien iñtan kein ren joko.” (Sam 57:1) Liki eo an ilo Jehovah ear wõr tokjen. David ear rittolok, im “bwijwõlã.” (1 Kronikel 23:1) Meñe David ear kõmman bwid ko relap, armij ro rej kememej wõt e einwõt juõn ian ri kennan ro an Anij ear kwalok tõmak eo elap.—Dri Hibru 11:32.
19. Ewi wãwen ad maroñ kabuñburuen Anij?
19 Ñe kwoj jelmae melejoñ ko ilo mour, kememej bwe einwõt an kar Jehovah kabwe, kakajur, im kajimwe David, Enaj kõmman eindein ñan kwe. Ri jilek Paul, einwõt David, ear jelmae elõñ oktak ko an mour. Ak, e bareinwõt ear atartar ilo tiljek ion jitõbõn Anij. Ear je: “I maroñ in kõmõn men otemjej ilo Eo ej kakajur iõ.” (Dri Pilippai 4:12, 13) Elañe jej atartar ion Jehovah, enaj jibañ kij ñan lo tõbrak. Elañe jej roñjake im ruaklok ñan e, enaj kamaroñ kij ñan kakõmõnmõn ankil an. Im elañe jej wõnmanlok im atartar ion jitõbõn Anij, jenaj ‘kõmman bwe Anij en watõk kij emõn’ kiõ im ñan indio.—2 Timote 2:15.
[Kamelele eo itulal]
a Wõnãn jabawõt eo an David, ekkar ñan ran kein, kar elõñlok jen $1,200,000,000 dollar, U.S.
Ewi Wãwen Am Naj Uak?
• Ewi wãwen am maroñ kejbãrok yuk jen utiej buru?
• Etke jejjab kõnan idenwõne?
• Ta lemnak eo kin kaje jej aikwij bõke?
• Etke jej aikwij liki Anij im jab men ko remweie?
[Pija eo ilo peij 14]
David ear atartar ion jitõbõn Anij im bukõt wãwen kabuñburuen. Kwoj kõmman eindein ke?
[Pija eo ilo peij 16]
“Men ko otemjej rej itok jen Kwe”