Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt
Point ko Relap Jen Book in Livitikõs
EJAÑIN kar motlok juõn yiõ jen ke kar kanemkwoj Ri Israel ro jen air kamakoko ñan Egypt. Kiõ emwij karõk ir ilo juõn ailiñ ekãl, im rej etal ilo ial eo air ñan enen Canaan. Ej karõk eo an Jehovah bwe juõn ailiñ ekwojarjar en bed ijo. Bõtab, wãwen mour im manit in kabuñ ko an Ri Canaan ro ear lukkun nana. Inem Anij eo emol ej lelok ñan congregation eo an Israel kien ko me renaj kajenolok ir kin jerbal eo an. Kien kein emwij jei ilo Bible ilo book in Livitikõs. Ri kanan Moses ear je book in ilo ene jemaden eo ilo Sinai, bõlen ilo 1512 B.C.E., book in ej kitibuj bwebwenato eo an Ri Israel ro iumin juõn wõt alliñ ekkar ñan calendar an alliñ eo. (Exodus 40:17; Bwinbwin 1:1-3) Elõñ alen Jehovah ej rejañ ri kabuñ ro an bwe ren kwojarjar.—Livitikõs 11:44; 19:2; 20:7, 26.
Ri Kennan ro an Jehovah rainin rejjab bed iumin Kien eo letok in Anij ikijen Moses. Mij eo an Jesus Christ ear kajemlok Kien eo. (Dri Rom 6:14; Dri Epesõs 2:11-16) Bõtab, jemaroñ bõk tokjen jen kien ko jej loi ilo book in Livitikõs, elap air katakin kij kin kabuñ eo ñan Anij eo ad, Jehovah.
MEN IN JORTAK KO REKWOJARJAR —JEN MÕNÕNÕ IN BURUEN IM EINWÕT JUÕN MEN IN AIKWIJ
(Livitikõs 1:1–7:38)
Jet ian men in jortak im men in katok ko an Kien eo rar itok jen mõnõnõ in buruen armij, ak ko jet rar men in aikwij ko ekkar ñan kien. Men in katok kijeek eo, ñan wanjoñok, ear juõn men in katok kin mõnõnõ. Aolepen men in katok eo kar lelok ñan Anij, einwõt Jesus Christ ilo mõnõnõ im kin aolepen buruen ear lelok e make. Men in katok kin ainemõn eo kar juõn eo rar ajeje. Juõn mõttan kar leloke ñan Anij ion lokatok eo, bar juõn mõttan priest ro rar kañe, im mõttan eo juõn kar an eo ear bõktok men in katok eo. Eindein, ñan Christian ri kabit ro, Kwojkwoj kin mij eo an Christ ej juõn mõñã me rej aolep kamao kake.—1 Dri Korint 10:16-22.
Men in katok kin jerawiwi ko im men in katok ko kin ruõn rar men in aikwij ko ekkar ñan kien eo. Men in katok eo mokta ear kilajrake jerawiwi ko kar kõmmani ilo jaje kake. Eo kein karuo ear kajuburuen Anij ke juõn ri jerawiwi ear kokkure maroñ ak jerammõn eo an bar juõn ak kar karoltok jet maroñ ko ak jerammõn ko ñan ri jerawiwi eo ear ukwelok—ak men kein ruo jimor. Ear bareinwõt wõr men in katok flauo ko kar kõmmani ilo air kile men in letok ko relõñ an Jehovah. Jej aikwij itoklimo kake aolep men kein kinke men in katok ko kar kakien kaki iumin bujen Kien eo kar jitõñlok ñan Jesus Christ im men in katok eo an ak ñan tokjen ko rej itok jen katok eo an Jesus.—Dri Hibru 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
2:11, 12—Etke Jehovah ear jab buñburuen kin air kajerbal honey ilo “katok kijeek” eo? Honey eo ijin ejjab konono kin kain eo ej itok jen bee ko. Meñe ear jab melim air kajerbale einwõt juõn “katok kijeek,” rar kobaiki ibwiljin “jomõkõj in . . . jen aolepen orlok an jikin kallip ko.” (2 Kronikel 31:5) Honey in ealikar ear den ko rej itok jen leen wijki ko. Kinke emaroñ meñ, ear jakkar air kajerbale einwõt juõn men in katok ion lokatok eo.
2:13—Etke “men in jurtak otemjej” rar aikwij kãreiki kin salt? Rar jab kõmmane ñan kakõmanmanlok nemen men in katok ko. Ibelakin lal, rej kajerbal salt einwõt juõn men in kejbãrok jen jorrãn. Rar kãreiki ibben men in katok ko kinke ear jutak kin anemkwoj jen nana im kõt.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
3:17. Kinke rar watõk kioeo einwõt mõttan eo emõntata, alikar kien eo nae air kañe ear kalikar ñan Ri Israel ro bwe mõttan eo emõntata en an Jehovah. (Jenesis 45:18) Men in ej kakememej kij bwe jej aikwij lelok ñan Jehovah men ko ad remõntata.—Jabõn Kennan Ko 3:9, 10; Dri Kolosse 3:23, 24.
7:26, 27. Ear mo an Ri Israel ro mõñã bõtõktõk. Ilo lemnak eo an Anij, bõtõktõk ear jutak kin mour. “Bwe mour in kõniek ej ilo bõtõtõkin,” Livitikõs 17:11 ej ba. Ej juõn men in aikwij wõt ñan ri kabuñ ro remol rainin ñan kejbãrok ir jen bõtõktõk.—Jerbal 15:28, 29.
KAR KAJUTAK DOLUL IN PRIEST EO EKWOJARJAR
(Livitikõs 8:1–10:20)
Wõn ro rar bõk eddo eo ñan lolorjake jerbal ko ikijen lelok men in katok ko im men in jortak ko? Kar leloke ñan priest ro. Iumin tel eo an Anij, Moses ear kõmman juõn kwojkwoj in kokwojarjar Aaron, priest elap, im lõmaro emen nejin me rar jerbal einwõt priest ro ilalinlok. Kwojkwoj eo ear wõnmanlok iumin jiljilimjuõn ran, im dolul in priest eo ear jino jerbal ilo ran eo tok juõn.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
9:9—Ta aorõkin air lutõklok bõtõktõk eo iturin lokatok eo tu-lal im ñan likiti ion men ko jet? Men in ej kalikar bwe Jehovah ear buñburuen kake air kajerbal bõtõktõk kin karõk in kilajrak ko. Aolepen karõk in kilajrak eo ear bedbed ion bõtõktõk. “Rej karreo kin bõtõktõk men ko otemjelok,” ri jilek Paul ear je, “im elañe ejelok katorlok bõtõktõk inem ejelok jeorlok.”—Dri Hibru 9:22.
10:1, 2—Ta eo emaroñ koba ilo jerawiwi eo an lõmaro nejin Aaron, Nadab im Abihu? Ejjabto elikin an Nadab im Abihu kõmmani eddo ko air einwõt priest ilo jakkar, Jehovah ear kõmo an priest ro kajerbal wine ak den in kadõk ko ñe rej jerbal ilo imõn kabbed eo. (Livitikõs 10:9) Men in ej kalikar bwe lõmaro ruo nejin Aaron remaroñ kar kadõk ilo ien eo. Bõtab, lukkun un eo unin kar mõn ir ear kin air “katok iman Jeova kin kijeek wan jen eo E ar jiroñ ir kake.”
Tokjen Katak ko ñan Kij:
10:1, 2. Ri karejar ro retiljek an Jehovah rainin rej aikwij bokake men in aikwij ko rekwojarjar. Bareinwõt, ren jab wãlok ilo air lale eddo ko air.
10:9. Jen jab kõmman jerbal ko letok in Anij ñe jej kadõk.
KABUÑ ÑAN ANIJ EJ AIKWIJ AD ERREO
(Livitikõs 11:1–15:33)
Kien ko kin mõñã ikijen menin mour ko retton im rerreo ear wõr tokjeir ñan Ri Israel ro ilo ruo wãwen ko. Kien kein rar kejbãrok ir jen air bõk nañinmij jen kij ko rekauwatata im rar kabinlok worwor eo ikõtair im armij ro jen ailiñ ko ibelakiir. Kien ko jet rar jerbal kin jab erreo kin air uñur enbwinin ro remij, ran in karreoik kõrã ro elikin air kemour, nan in jiroñ ko ikijen leprosy, im jab erreo ko me rej itok jen torlok in enbwinin maan im kõrã. Priest ro rar aikwij lale men ko me rar kõmman bwe armij ro ren jab erreo.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
12:2, 5—Etke an juõn kõrã keotak nejin ear kõmman bwe en “jab erreo”? Mõttan ko ilo enbwin kin belele kar kõmmani ñan jakelok mour wãppen an armij. Bõtab, kin tokjen jerawiwi ko jaar joleti, jej jakelok mour jab wãppen im jerawiwi ñan niñniñ eo. Ien ko rejedkaju kin ‘jab erreo’ rej itok ibben keotak nejin, im bareinwõt men ko jet, einwõt mij in alliñ im torlok jen kanniekin, rar kõmman bwe Ri Israel ro ren lemnak kin jerawiwi eo rar jolete. (Livitikõs 15:16-24; Sam 51:5; Dri Rom 5:12) Men in aikwij eo kin kien karreo ko renaj kar jibañ Ri Israel ro ñan kile aikwij eo kin juõn katok in binmour ñan kalibubu jerawiwi eo an armij im ñan kajeblaktok mour wãppen an armij. Ilo wãwen in Kien eo ear erom juõn air “dri lale in tel [ir] ñõn Kraist.”—Dri Galetia 3:24.
15:16-18—Ta in “inen jabrewõt eman ej torlok jen e” me eon kein rej konono kake? Alikar ej jitõñlok ñan ine eo ej torlok jen kanniekin ilo boñ im bareinwõt ñan ine eo ej torlok ke ej babu ibben lio belen.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
11:45. Jehovah Anij ekwojarjar im ej aikwiji bwe ro rej karejar ñan e ren kwojarjar. Rej aikwij jibadõk air kwojarjar im kejbãrok bwe ren erreo ilo kanniek im ilo jitõb.—2 Dri Korint 7:1; 1 Piter 1:15, 16.
12:8. Jehovah ear kõtlok bwe ro rejeramel ren lelok bao ko einwõt juõn katok kin jerawiwi jen air aikwij lelok juõn sheep eo elaplok wõnãn. Ewõr an lemnak kin ro rejeramel.
REJ AIKWIJ KEJBÃROK AIR KWOJARJAR
(Livitikõs 16:1–27:34)
Men in katok ko raorõktata kin jerawiwi rar liloki ilo Ran in Kilajrak eo. Juõn cow koman kar katok kake kin priest ro im bwij in Levi. Rar katok kin juõn goat ñan bwij ko an Israel me rejjab priest ro. Bar juõn goat rar jilkinloke ñan ene jemaden eo elikin air kwalok aolepen jerawiwi ko an armij ion. Goat kein ruo rar watõki einwõt juõn katok kin jerawiwi. Aolep men kein rar jitõñlok ñan mol eo bwe renaj katok kake Jesus Christ im enaj bõk jerawiwi ko ad.
Kien ko kin mõñã kanniek im men ko jet rej kalikar ñan kij kin aikwij eo bwe jen kwojarjar ñe jej kabuñ ñan Jehovah. Ilo ekkar, priest ro rar aikwij kejbãrok air kwojarjar. Kwojkwoj ko jilu yiõ otemjej rar ien ñan an lap lañliñ im ñan lelok kamolol ñan Ri Kõmanman eo. Jehovah ear bareinwõt lelok ñan armij ro an kien ko ikijen kajerbal ãt eo etan ekwojarjar ilo jakkar, kejbãrok ran in Sabbath ko im Jubilee eo, mwiliir ñan ro rejeramel, im wãwen air jerbal ibben ri karejar ro. Jerammõn ko renaj walok jen air bokake Anij rej keidi ibben jerata ko renaj iioni kin jab bokake. Ewõr bareinwõt kien ko kin men in jortak ko kin kallimur im watõk ko, manjen menin mour ko, im lelok juõn mõttan joñoul einwõt juõn men “ekwojarjar ñõn Jeova.”
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
16:29—Ilo wãwen et eo Ri Israel ro ren ‘kaeñtan air’? Manit in, eo rar lore ilo Ran in Kilajrak eo, ej kitibuj air jibadõk jeorlok bwid kin jerawiwi ko air. Jitlok ilo ien eo alikar ear wõr kõtan ñan air kamole jerawiwi ko air. Inem, ‘kaeñtan air’ ej jitõñlok ñan jitlok.
19:27—Ta melelen kien eo ñan jab “karolul jer ko i bõrõmi” ak “kokkure jer ko i kworeak ko ami”? Kien in ealikar kar letoke ñan kejbãrok Ri Jew ro jen air mwijbare kworeak ko air ak kol in bõrair ilo juõn wãwen me renaj kajeoñe manit ko an ri pagan ro. (Jeremiah 9:25, 26, NW; 25:23, NW; 49:32, NW) Bõtab, kien eo an Anij ear jab melelen bwe Ri Jew ro rar jab maroñ mwijbare kworeak ko air ñan jidik.—2 Samuel 19:24.
25:35-37—Ear bwid ke ien otemjej ñan an Ri Israel ro kõmman nejin jããn ko? Elañe rar lelok jããn kin karõk in business ko, ri muri eo ear maroñ bõk nejin jããn eo. Bõtab, Kien eo ear kõmo air kõmman nejin jããn ko kar muriki ñan kadiklok jeramel. Bõk orlok jen jerata ko an juõn ri turin eo ejeramel ear bwid.—Exodus 22:25.
26:19—Ewi wãwen ‘lañ ko remaroñ einwõt mãl, im eneo einwõt jinibõrõrõ’? Kin an jabwe wõt, lañ ko ilõñin enen Canaan renaj walok im einwõt ebin im ejjab maroñ jorome den einwõt mãl. Ilo an ejelok wõt, unokan lal in enaj meramram einwõt jinibõrõrõ.
26:26—Ta melelen an ba ‘joñoul kõrã rej umini bread ilo juõn wõt um’? Ilo ekkã, kajjojo kõrã ej aikwiji um eo an make ñan kõmati aolep mõñã ko ear aikwij in kõmati. Ak nan kein rar kalikar bwe joñan an eiet mõñã ko juõn wõt um ear bwe ñan kõmate aolep mõñã ko an joñoul kõrã. Eñin kar juõn ian tokjen ko kar kanan kake elañe rar jab kejbãrok kwojarjar eo air.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
20:9. Juõn jitõb in kijirãt im lej ej joñan wõt an nana wõt uror iman mejen Jehovah. Kin men in eo ej kole jemen im jinen ej bõk ejja kaje eo wõt ñe ej urõte ir. Men in en kar jab kamakit kij ke ñan kwalok yokwe ñan ri tõmak ro jeid im jatid?—1 Jon 3:14, 15.
22:32; 24:10-16, 23. Jej aikwij jab katton etan Jehovah. Ilo oktak, jej aikwij nebar etan im jar kin kokwojarjar eo an.—Sam 7:17; Matu 6:9.
Ewi Wãwen Livitikõs Ej Jelet Kabuñ eo Ad
Ri Kennan ro an Jehovah rainin rejjab bed iumin Kien eo. (Dri Galetia 3:23-25) Bõtab, kinke men ko rej ba ilo Livitikõs, ej letok ñan kij lolokjen kin lemnak eo an Jehovah kin elõñ men ko, men in emaroñ jelet kabuñ eo ad.
Ke kwoj read Bible kajjojo week ilo kebojak kin Theocratic Ministry School eo, ejelok bere bwe kwonaj bwilõñ kin mol eo bwe Anij ej aikwiji bwe ri karejar ro an ren kwojarjar. Book in ilo Bible emaroñ bareinwõt kamakit yuk ñan lelok ñan Eo Eutiejtata men ko am remõntata, im ien otemjej kwon kejbãrok kwojarjar eo am eo enaj bõktok nebar ñan e.
[Pija eo ilo peij 27]
Men in katok ko kar liloki iumin Kien eo rar jitõñlok ñan Jesus Christ im men in katok eo an
[Pija eo ilo peij 28]
Kwojkwoj in Bread Ejjab Uwe
[Pija eo ilo peij 29]
Kwojkwoj ko ilo kajjojo yiõ, einwõt Kwojkwoj in Imõn Kabbed ko, kar ien ko ñan lañliñ im lelok kamolol ñan Jehovah