Jemen Im Jinen Ajiri Ro, Komin Kejbãrok Men In Jolet Eo Ami

“Meletlet e juõn men in kouk . . . [Ej] lomoren eo ej ber iben.”​—EKKLISIASTIS 7:​12.

1. Etke ro jemen im jinen rej aikwij watõk ro nejiir einwõt men in letok ko?

RO JEMEN im jinen rej bõktok juõn ajiri emour ñan lal in eo jekjekin im kadkad ko kadkadin rej einwõt ir. Bible eo ej naetan rein redik “men in jolit jen [Jehovah].” (Sam 127:3) Kinke emol, e eo ej Unjen Mour, Jehovah ej lelok ñan ro jemen im jinen men eo me ilo mol ej an. (Sam 36:9) Kom ro jemen im jinen, ewi lemnak eo ami kin ami bõk juõn men in letok eaorõk einwõt in jen Anij?

2. Kar ta uak eo an Manoah ke ear jelã bwe enaj wõr nejin?

² Ejelok bere bwe jej aikwij bõk juõn men in letok einwõt in kin juõn jitõb in ettã buru im kamolol. Elõñlok jen 3,000 yiõ ko remotlok, juõn Ri Israel etan Manoah ear uak ilo wãwen in ke juõn enjel ear jiroñ lio belen bwe enaj keotak juõn ajiri. Ke ej roñ kin news in emõn, Manoah ear jar: “O, Iroij, ij kajitõk ibõm, armij õn Anij Kwar jilkintok e en bar itok ñõn ibemro, im katakin kim ta eo kim naj kõmõn ñõn niñniñ eo e naj lotak.” (Dri Ekajet Ro 13:8) Ro jemen im jinen, ta eo kom maroñ katak jen wanjoñok eo an Manoah?

Etke Jej Aikwij Jibañ Jen Anij Kiõ

3. Etke elap ad aikwiji jibañ eo an Anij ñan kakajiririk ro nejid rainin?

³ Kiõ elaplok jen jabdewõt ien mokta, ro jemen im jinen rej aikwij bõk jibañ jen Jehovah ñan kakajiririk ro nejiir. Ta unin? Kinke emwij jolaltak Satan Devil eo im enjel ro an ñan lal. “Wo ñõn ene,” Bible eo ej kakkõl, “bwe devil e ar wõnlõlwoj ñõn kom, im elap an illu, bwe e jela jirik wõt ien iben.” (Reveles̃õn 12:​7-9, 12) “Einwõt laiõn e rorror,” Bible eo ej kamelele, Satan ej “bukot eo ej maroñ in kõñi.” (1 Piter 5:8) Lion ko ekkã air mõn menin mour ko remõjnotata, elaptata kon ko. Inem, ilo meletlet, Christian jemen im jinen ro rej aikwij reilok ñan Jehovah kin tel ñan air kejbãrok ro nejiir. Ewi joñan ami kate kom ñan kejbãrok ro nejimi?

4. (a) Elañe kom ar jelã bwe juõn lion ej etetal ilo bukwon eo en kar kamakit ro jemen im jinen bwe ren et? (b) Ta eo ajiri ro rej aikwiji ñan bõk kejbãrok?

⁴ Elañe kom ar jelã bwe juõn lion ej etetal ilo bukwon eo, kejbãrok ro nejimi enaj kar men eo elaptata komij lemnak kake. Satan ej juõn ri kokkure. Ej bukõt ñan an katton armij ro an Anij, im kõmman bwe ren jab tellokin bõk buñburu eo an Anij. (Job 2:​1-7; 1 Jon 5:​19) Ajiri ro rej juõn kein kõjjeroro ebidodo. Ñan ko jen aujid ko an Devil eo, ajiri ro rej aikwij jelã im bokake Jehovah. Jelãlokjen eo jen Bible eaorõk. “Im men in mour in drio,” Jesus ear ba, “bwe ren jela Kwe juõn wõt Anij emol, im Jisõs Kraist, eo Kw’ar jilkintok.” (Jon 17:3) Bareinwõt, ro redik rej aikwij meletlet​—maroñ eo ñan melele im ñan jerbale ta eo rar katak kaki. Kinke “meletlet ej lomoren eo ej ber iben,” kom ro jemen im jinen komij aikwij kadeloñ mol eo ilo buruen ro nejimi. (Ekklisiastis 7:​12) Ewi wãwen kom maroñ kõmmane men in?

5. (a) Ewi wãwen jemaroñ lelok meletlet? (b) Ewi wãwen Jabõn Kennan Ko ej kwalok kin aorõkin meletlet?

⁵ Kom maroñ​—im komij aikwij​—read ñan ro nejimi jen Nan eo an Anij. Ak ñan jibañ ir yokwe im bokake Jehovah ej aikwij elaplok jen men in wõt​—rej aikwij melele. Ñan wanjoñok: Remaroñ ba ñan juõn ajiri bwe en reito-reitak mokta jen an kijone juõn ial. Ak, jet ajiri ro rejjab bokake. Etke? Bõlen ear jab bwe air kameleleik ajiri eo kin tokjen ko rej walok ñe juõn wa enaj dibõj e ak kameleleik e ilo wãwen eo elukkun melele kin kauwatata eo, im ilo wãwen in anjo ion “men in bwebwe” eo me emaroñ tellok ñan juõn jorrãn. Ñan an juõn armij lelok meletlet ej bõk ien, im bareinwõt meanwõd. Ak elap an aorõk meletlet! “Ial ko an rej ial in ainemõn,” Bible eo ej ba, “im etetal ko an otemjej rej inemõn. Ej juõn wijki in mour ñõn ro rej kapjere: im e mõnõnõ jabrewõt eo ej drebij e.”​—Jabõn Kennan Ko 3:​13-​18; 22:15.

Katakin Me Ej Lelok Meletlet

6. (a) Etke emakijkij an ajiri ro emmakit ilo juõn wãwen ejjab meletlet? (b) Tarinae et eo ej walok?

⁶ Ekkã an ro redik kõmmane men eo ebwid, jab kinke kar jab katakin ir, ak kinke katak eo ear jab tõbar burueir​—armij eo iloair. Devil eo ej tarinae ñan an anjo ion buruen ro redik. Ej kabo ir ikijen kilan ko renana an lal eo an. Ej bareinwõt kajeoñ in kajerbal jab wãppen eo air ñan kamakit ir ñan kõmman men ko renana. (Jenesis 8:​21; Sam 51:5) Ro jemen im jinen rej aikwij kile bwe juõn tarinae ej walok ñan kokkure buruen ro nejiir.

7. Etke ejjab bwe am baj ba wõt ta eo ejimwe ak ebwid ñan juõn ajiri?

⁷ Ekkã an ro jemen im jinen jiroñ juõn ajiri kin ta eo ejimwe im ta eo ebwid, im rej lemnak bwe ilo air kõmmane men in rar katakin e juõn nan in keañ kin mwil emõn. Remaroñ ba ñan ajiri eo bwe enana riap, kwot, ak babu ibben juõn armij eo ejjab belen. Bõtab, ajiri eo ej aikwij juõn kõnan ekajur ñan bokake ejjab kinke jemen ak jinen rar ba bwe en kõmmane. Nan kein rej kien ko an Jehovah. Ajiri eo ej aikwij katak bwe ial in meletlet ej bwe en bokake kien ko an Anij.​—Jabõn Kennan Ko 6:​16-​19; Dri Hibru 13:4.

8. Kain katakin rot eo emaroñ jibañ ajiri ro ñan emmakit ilo meletlet?

⁸ Lañ im lal eo ekabwilõñlõñ, oktak ko relõñ kin men ko remour, oktak in mejatoto ko​—aolep men kein remaroñ jibañ juõn ajiri edik ñan an melele bwe ewõr juõn Ri Kõmanman emeletlet otem meletlet. (Dri Rom 1:​20; Dri Hibru 3:4) Bareinwõt, rej aikwij katakin ajiri eo bwe Anij ej yokwe e im ear kõmman juõn karõk ikijen katok eo an Nejin ñan an lelok mour indio ñan e im bwe emaroñ kamõnõnõik Anij ilo an bokake ta eo Ej ba. Inem ajiri eo enaj kõnan karejar ñan Jehovah, meñe Devil eo enaj kajeoñ in kabõjrak e.​—Jabõn Kennan Ko 22:6; 27:11; Jon 3:​16.

9. (a) Ta eo katakin lomor ej aikwiji? (b) Ta eo rej jiroñ ro jemen bwe ren kõmmane, im ta eo men in ej kitibuj?

⁹ Katakin eo me ej kejbãrok juõn ajiri im kamakit e ñan an kõmmane men eo ejimwe ej bõk ien, lale, im karõk. Ro jemen im jinen rej aikwij bõk tel jen Anij. Bible eo ej ba: “Im kom, ro jemeir, . . . komin kakajiririik [ro nejimi] ilo kaje im kowe an Iroij.” (Dri Epesõs 6:4) Ta melelen men in? “Kowe” ilo kajin Greek, ej melelen “likit lemnak eo.” Inem, ilo mol, rej rejañ ro jemen ñan air likit lemnak eo an Jehovah ilo ro nejiir. Men in enaj kejbãrok ro redik! Elañe ewõr ibben ajiri ro lemnak eo an Anij, wãwen an lemnak, men in enaj kejbãrok ir jen air kõmman nana.

Juõn Kõnan Ej Walok Jen Yokwe

10. Bwe en keie am katakin nejõm, ta eo eaorõk bwe kwon jelã?

¹⁰ Bõtab, ñan am kajejjet kõnan eo am bwe en ekkar wãwen am kakajiririk eo nejõm, jibadbad ko am rej aikwij walok jen yokwe. Juõn men eaorõk ej bwebwenato emõn [emõn communication]. Lale ta eo ej walok ilo mour eo an nejõm im ta lemnak ko an. Ilo juõn wãwen ainemõn, rejañ nejõm ñan kwalok buruen. Jet ien, men eo ej ba emaroñ kailbõk yuk. Kwoj aikwij kejbãrok bwe kwon jab kwalok am ilbõk. Jen an eindein, roñjake ilo juõn wãwen ej kwalok am itoklimo.

11. Ewi wãwen juõn jemen ak jinen emaroñ likit lemnak eo an Anij ilo ajiri eo?

¹¹ Emol, bõlen kwar read ñan nejõm jen Bible eo kin kien ko an Anij me rej kemo mour in lũñ, im elõñ alen am kõmmane men in. (1 Dri Korint 6:​18; Dri Epesõs 5:5) Men in emaroñ kar kalikar ñan ro nejõm kin ta eo ej kabuñburuen Jehovah im ta eo ejjab. Bõtab, ñan likit lemnak eo an Jehovah ilo juõn ajiri ej aikwij elaplok jen men in. Ajiri ro rej aikwij jibañ ñan melele kin aorõkin kien ko an Jehovah. Rej aikwij tõmak bwe kien ko an rejimwe im ewõr tokjeir im bwe air bokake ej men eo ekkar im ej men in yokwe ñan kõmmane. Elañe kwoj kameleleik ro nejõm jen Jeje Ko bwe ren bõk lemnak eo an Anij, ilo wãwen in wõt kwomaroñ ba bwe kwar likit lemnak eo an ilo lemnak ko air.

12. Ewi wãwen juõn jemen ak jinen emaroñ jibañ nejin bwe en bõk juõn lemnak ejimwe kin belele?

¹² Ñe kwoj konono kin belele, kwomaroñ kajitõk, “Kwoj lemnak ke bwe ilo am bokake kien eo an Jehovah ñan jab babu ibben juõn mokta jen ami mare men in enaj bõprae am mõnõnõ?” Rejañ nejõm bwe en kameleleik uak eo an. Elikin amiro etale kin men in letok eo eaibujuij an Anij ñan kõmman juõn ajiri, kwomaroñ kajitõk: “Kwoj lemnak ke bwe Anij eo ad ej yokwe enaj kar kõmmane kien ko me rejjab bõktok mõnõnõ ñan kij? Ak kwoj lemnak ke bwe kien ko an rej kamõnõnõik im kejbãrok kij?” (Sam 119:​1, 2; Aiseia 48:17) Lale lemnak eo an nejõm kin men in. Inem kwomaroñ kareilok e ñan wanjoñok ko kin ewi wãwen mour in lũñ ear tellok ñan rup buru im abañ ko. (2 Samuel 13:​1-​33) Ilo am kõmmanwa ibben nejõm bwe en melele im bõk lemnak eo an Anij, elap ijo kwar kõmmane ñan likit lemnak eo an Anij ilo lemnak eo an. Bõtab, ebar wõr juõn men kwomaroñ kõmmane.

13. Ta eo juõn ajiri ej aikwij melele kake ñan an kamakite bwe en bokake Jehovah?

¹³ Ilo meletlet, kwojamin katakin nejõm kin tokjen jab bokake Jehovah wõt ak kwomaroñ bareinwõt kameleleik e kin ewi wãwen mour eo ad ej jelet Jehovah. Kwalok ñan nejõm jen Bible eo bwe jemaroñ kaburomõj Jehovah ñe jej likjap in kõmanman ankil an. (Sam 78:41) Kwomaroñ kajitõk, “ Etke kwojjab kõnan kaburomõj Jehovah?” im kamelele: “Ri kijirãt eo an Anij Satan ej ba bwe jej karejar ñan Jehovah kin un ko rekibbon im ejjab kinke jej yokwe e.” Inem kameleleiki bwe ilo an kejbãrok an tiljek, Job ear kamõnõnõik buruen Anij, im ilo wãwen in lelok juõn uak ñan nan in kinaak eo eriap an Satan. (Job 1:​9-​11; 27:5) Nejõm ej aikwij melele bwe ikijen mwilin, emaroñ kaburomõj ak kamõnõnõik Jehovah. (Jabõn Kennan Ko 27:11) Men in im elõñ katak ko jet raorõk kwomaroñ katakin nejõm kaki ilo am kajerbal book eo Learn From the Great Teacher (Katak Jen Ri Kaki eo Elap).a

Tokjen ko Remõn

14, 15. (a) Ta katak ko ilo Teacher book eo rar kamakit ajiri ro? (b) Ta tokjen ko remõn kwar iioni ke kwar kajerbal book in?

¹⁴ Juõn jimman ilo Croatia eo ej readi book in Teacher (Ri Kaki) eo ibben ladik eo jibwin jiljilimjuõn an yiõ ear je bwe ladik eo ear jiroñ e nan kein: “Mama ear jiroñ iõ bwe in kõmman juõn men, ak iar jab kõnan kõmmane. Inem iar kememej chapter eo ‘Obedience Protects You (Bokake Ej Kejbãrok Yuk),’ inem iar rol im jiroñ e bwe inaj bokake e.” Ikijen chapter eo “Why We Should Not Lie (Etke Jen Jab Riap),” ruo ri belele ro ilo Florida, U.S.A., rar ba: “Ej kwalok kajitõk ko me ej kamakit ajiri ro ñan air kabellok burueir im kwalok bwid ko me rejamin kar kwaloki.”

¹⁵ Ilo Teacher book eo elõñlok jen 230 pija ko, im ewõr nan ko itu-lal, ak juõn kamelele, ñan kajjojo pija ak lelkan in pija ko. “Emakijkij an ladik eo nejiõ kalimjek juõn pija im jab kõnan eliklok ñan bar juõn page,” juõn jinen ewõr an kamolol ear ba. “Pija ko rejjab emejaja wõt ak remaroñ bareinwõt katakin, ak rej kamakit ajiri ro ñan bõkmantak kajitõk ko. Ikijen juõn pija ijo juõn ajiri ej aluij television ilo juõn room emarok, ladik eo nejiõ ear kajitõk, ‘Mama, ta eo ladik eo ej kõmmane?’ ilo juõn ainikien me ear kalikar bwe ejelã ewõr juõn men ebwid.” Nan ko itu-lalin pija eo ej ba: “Wõn eo emaroñ lo men otemjej jej kõmmani?”

Jelãlokjen eo Eaorõk ñan Ran Kein

16. Ta eo eaorõk ñan katakin ajiri ro rainin, im etke?

¹⁶ Ajiri ro rej aikwij jelã wãwen eo ekkar im wãwen eo ejakkar ñan kajerbal mõttan ko ilo enbwiniir. Bõtab, bwebwenato kin men in ejjab bidodo. Juõn ri jeje newspaper ear ba bwe ear rittolok ilo juõn tere ke rar watõk kajerbal nan ko me rej jitõñlok ñan mõttan ko ilo enbwin ikijen belele einwõt men in lõkatip. Ikijen katakin ro nejin, ear je: “Ij aikwij anjo ion aõ jook.” Emol, ñe ritto ro rej ãliklik in bwebwenato kin belele kin air jook, men in ejjab kejbãrok ajiri eo. Ro rej kokkure ajiri ro rej kajerbal ilo jab jimwe jajelokjen eo an ajiri eo. Book eo Learn From the Great Teacher ej jerbale katak in ilo juõn wãwen emõn im ej kwalok kautiej. Kameleleik ajiri ro kin belele ejamin katton lemnak ko air, ak likjap in kameleleik ir emaroñ walok ilo air luji mour erreo eo air.

17. Ewi wãwen Teacher book eo ej jibañ ro jemen im jinen ñan katakin ro nejiir kin belele?

¹⁷ Ilo chapter 10, ke ej bwebwenato kin enjel ro renana me rar wanlaltak ñan lal im ear wõr nejiir, ej kajitõkin ajiri eo, “Ta eo kwoj jelã kin belele?” Book eo ej letok juõn uak elamwan im ekkar. Tokelik, chapter 32 ej kamelele kin ewi wãwen ajiri ro remaroñ bõk kejbãrok jen ro rej kokkure ajiri ro. Elõñ armij rar je letter ko ñan ro rej kõmmane magazine in ñan ba bwe katak rot in eaorõk. Juõn armij ear je: “Week eo lok ke ladik eo nejiõ Javan ear etal ñan doctor in ajiri eo an, doctor eo ear kajitõk elañe kim ar konono ibben ladik eo kin wãwen eo ekkar ñan kajerbal mõttan ko ilo enbwinin. Ear bwilõñ bwe kim ar kõmmane ilo am kajerbal book in ad ekãl.”

18. Ewi wãwen Teacher book eo ej bwebwenato kin kautiej kakkõle ko an kien?

¹⁸ Bar juõn chapter ej bwebwenato kin katak eo ilo Bible kin likao in Hebrew ro jilu Shadrach, Meshach, im Abednego, me rar makoko in badikdik ñan juõn ekjap eo ejutak kin Ailiñ in Babylon. (Daniel 3:​1-​30, NW) Jet rejjab maroñ lo kõtan eo ikõtan kabuñ ñan juõn ekjap im kautiej flag eo, einwõt Teacher book eo ej kalikar. Bõtab, lale ta eo ri jeje book eo Edward Gaffney ear ba ke U.S. Catholic ear interview e. Ear ba bwe elikin ran eo kein kajuõn in an ledik eo nejin bed ilo school ke ear jiroñ e bwe ear katak juõn “jar ekãl ilo school,” ear kajitõk ibben bwe en kwaloke ñan e. “Ledik eo ear likit pein ion ubõn,” Gaffney ear ba, “im ilo utiej buru ear jino, ‘Ij kallimur bwe inaj tiljek ñan flag eo . . .’” Leo ear wõnmanlok: “Ilo idiñ, iar melele. Ri Kennan ro an Jehovah rar mol. Ewõr juõn wãwen kabuñ ñan kien me rej kowõnmanloke ilo school ko ad jen ien rej dik wõt​—juõn tiljek ilo ejelok kajitõk im ele jen joñan.”

Elap Tokjen Jibadbad eo

19. Ta tokjen ko ñan katakin ajiri ro?

¹⁹ Emol, jibadbad ko am ñan katakin ro nejõm elukkun lap tokjeir. Juõn jinen ilo Kansas, U.S.A., ear jañ ke ear bõk juõn letter jen likao eo nejin. Ear je: “Ij jerammõn bwe kom ar kakajiririk iõ ilo juõn wãwen eo ear jibañ iõ bwe in jokkin wõt juõn im kajur ilo eñjake ko aõ. Kwe im Papa komij tellokin bõk nebar.” (Jabõn Kennan Ko 31:28) Learn From the Great Teacher emaroñ jibañ elõñlok ro jemen im jinen ñan katakin ro nejiir bwe ren maroñ kejbãrok men in jolet in eaorõk.

20. Ta eo ro jemen im jinen rej aikwij kememej ien otemjej, im en jelet ir ilo wãwen et?

²⁰ Ro nejid rej tellokin bõk aolep ien, lale, im jibadbad ko jemaroñ lelok ñan ir. Rej dik iumin jidik wõt ien. Komin kortokjen aolep ien ko remõn ñan ami maroñ bed ibbeir im jibañ ir. Kom jamin buromõj elañe komij kõmmane men in. Renaj yokwe kom. Im kememej, bwe ro nejimi rej juõn men in letok jen Anij ñan kom. Rej juõn men in jolet elap an aorõk! (Sam 127:​3-5) Inem en eindein ami jerbal ibbeir, einwõt kom aikwij uak ñan Anij kin ewi wãwen kom ar kakajiririk ir kinke ilo mol, komij bõk eddo eo.

[Kamelele ko itulal]

Ewi Wãwen Kwonaj Kar Uak?

• Etke elaptata an ro jemen im jinen aikwij kejbãrok ro nejiir kiõ?

• Kain katakin rot ej lelok meletlet?

• Ta katak ko raorõk kwoj aikwij bwebwenato ibben ro nejõm kaki ilo ran kein?

• Ewi wãwen an kar book in Teacher jibañ ro jemen im jinen ñan katakin ro nejiir?

[Pija eo ilo peij 24]

Ro jemen im jinen, ta eo kom maroñ katak jen wanjoñok eo an Manoah?

[Pija eo ilo peij 25]

Ro redik, ta eo kom maroñ katak jen wanjoñok eo an Ri Hebrew ro jilu?

[Pija ko ilo peij 26]

Pija ko im nan ko itu-lal in pija ko ilo “Teacher” book eo rej kein katakin ko rekajur

Ta riap eo Ananias ej jiroñ Peter kake?

Wõn eo emaroñ lo men otemjej jej kõmmani?