Etke Jej Baptais?
“Ilok, im kõmõn dri ailiñ ko otemjej bwe ren dri kalora, im baptais ir.”—MATU 28:19.
1, 2. (a) Iumin kain wãwen et ko jet baptais rar kõmmani? (b) Ta kajitõk ko rej wanliñtak kin baptais?
KING eo eberan Charlemagne ear jibed armij in Saxon ro ear nitbwili ir bwe ren baptais ilo 775-77 C.E. eo. “E ar jibed ir ñan air oktak ñan mour in Christian,” ri bwebwenato eo John Lord ear je. Ilo wãwen in lok wõt, elikin an mareiki juõn Greek Orthodox leroij ro ilo 987 C.E., iroij in Russian eo Vladimir I ear beek bwe armij ro an rej aikwij oktak ñan “Christian.” Ear kakien kin baptais eo elap an armij ro an—ro rar jab kõnan baptais rar kamijak ir ñan mij!
2 Kain baptais rot in ear ekkar ke? Ewõr ke ibbeir melele eo emol? Jabdewõt ej aikwij ke baptais?
Baptais—Ewi Wãwen?
3, 4. Etke utdikdik ak lutõk den ion bõr ejjab baptais eo ejimwe an Christian?
3 Ke Charlemagne im Vladimir I rar jibed armij ro ñan air baptais, iroij rein rar emmakit ilo air errã ibben Nan in Anij. Ilo mol, ejelok tokjen ñe baptais eo ej utdikdik wõt, lutõke den ion bõr eo, ak meñe tulok ilo den ro rar jab katakin ir mol eo jen Jeje ko.
4 Lemnak kin ta eo ear walok ke Jesus Ri Nazareth eo ear etal ñan ibben John Ri Baptize ilo 29 C.E. John ear baptaisi armij ro ilo Jordan River. Rar make itok ñan ibben bwe en baptaisi ir. E ar baj kajutak wõt ir ke ilo Jordan ke ej lutõke jidik dennin river eo ion bõrair ak utdikdiki ir kake? Ta eo ear walok ke John ear baptaisi Jesus? Matthew ej report bwe elikin an baptais “Jesus emõkõj An ato jen dren.” (Matu 3:16) E ar bed iloan den im jakolok iumin den ilo Jordan River. Einlok wõt, Ri Ethiopia eunõk eo ear baptais ilo “juõn den” ak juõn jikin den emũlal. Jikin den rot in rar aikwiji kinke baptais eo an Jesus im ri kalor ro an kar ilo wãwen jakolok iumin den.—Jerbal 8:36.
5. Ewi wãwen an kar Christian ro jinoin baptais armij?
5 Nan in Greek ko rej ukõte nan kein “baptize,” “baptism,” im ko eierlok wõt, rej jitõñlok ñan tulok, jakolok iumin den. Smith’s Bible Dictionary eo ej ba: “Baptais melelen eo ejimwe ej tulok.” Kin menin jet ukok in Bible rej jitõñlok ñan “John Ri Katulok eo” im “John ri kajakolok eo iumin den.” (Matthew 3:1, Rotherham; Diaglott interlinear) Bwebwenato eo an Augustus Neander, kin Bwebwenato in Kabuñ in Christian, Iumin ebeben ko jilu moktata ej lo bwe: “Baptais ilo jinoin kar kõmmane ikijen tulok.” Jeje ko an Ri France eo Larousse du XXe Siècle ilo (Paris, 1928) rej ba: “Christian ro jinoin rar bõk baptais ikijen air tulok ijoko jabdewõt rar ellolo den ie.” Im book eo New Catholic Encyclopedia eo ej kwalok: “Ealikar bwe Baptais ilo Kabuñ eo jinoin kar ikijen tulok.” (1967, Volume II, page 56) Inem rainin, baptais iumin den einwõt juõn ian Ri Kennan ro an Jehovah ej juõn buñten nee eo ej itok jen buruen juõn armij.
Juõn Un eo Ekãl ñan Baptais
6, 7. (a) Kin ta un eo John ear kõmman baptais? (b) Ta eo ear kãl kin baptais eo an ri kalor ro an Jesus?
6 Baptais eo John ear kõmmane einjuõn un eo an jen baptais ko ri kalor ro an Jesus rar kõmmani. (Jon 4:1, 2) John ear baptaisi armij ro einwõt juõn kakõlle iman mejen armij kin ukwelok eo air jen jerawiwi ko air nae Kien eo.a (Luk 3:3) Ak juõn men eo ekãl ear jelet baptais eo an ri kalor ro an Jesus. Ilo Pentecost 33 C.E., ri jilek Peter ear kõketak ri roñjake ro an: “Kom otemjej komin ukwelok ibemi, im baptais ilo etan Jesus Christ bwe En julok jerawiwi ko ami.” (Jerbal 2:37-41) Meñe ear konono ñan Ri Jew ro im ro rar oktak ñan kabuñ eo air, Peter ear jab konono kin baptais ñan kalikar ukwelok jen jerawiwi ko nae Kien eo; im ear jab melele eo an in bwe baptais ilo etan Jesus ej pijaiki kwali lok jerawiwi ko.—Jerbal 2:10.
7 Ilo juõn ien, Peter ear kajerbal moktata “ki ko ki in ailiñ in lõñ.” Ñan ta un eo? Ñan kwalok ñan ri roñjake ro an jelãlokjen eo kin ien eo emõn ñan ir ñan deloñe Ailiñ in lañ. (Matu 16:19) Ke Ri Jew ro rar kajekdon Jesus einwõt Messiah eo, ukwelok im jerbale tõmak ilo e kar juõn men ekãl im lap tokjen ilo bukõt im bõk an Anij jeorlok bwid. Rar maroñ kalikar iman mejen armij kin kain tõmak rot in ikijen tulok iumin den ilo etan Jesus Christ. Ilo wãwen in rar maroñ kakõlleiki wujleplok eo air ñan Anij ikijen Christ. Ro otemjej rej kõnan bõk buñburu eo ekwojarjar an Anij rainin rej aikwij jerbale tõmak eo einlok wõt, wujleplok ir make ñan Jehovah Anij, im bõk baptais eo an Christian einwõt kakõllan an juõn wujleplok ñan Anij eo Eutiej Tata.
Jelãlokjen eo Ejimwe Elap Tokjen
8. Etke baptais eo an Christian ejjab ñan jabdewõt armij?
8 Baptais eo an Christian ejjab ñan jabdewõt. Jesus ear kaiñ ri kalor ro an: “Ilok, im kõmõn dri ailiñ ko otemjej bwe ren dri kalora, im baptais ir ilo etan Jema im Nejin im Jitõb Kwojarjar, im katakin ir bwe ren bokake nan ko otemjej I ar jiroñ kom.” (Matu 28:19, 20) Mokta jen air baptais, armij ro rej aikwij bõk ‘katak ñan bokake men ko otemjej Jesus ear kaiñ ri kalor ro an kaki.’ Kin menin, jibed armij ñan air baptais ro ejabwe tõmak eo ej bedbed ion jelãlokjen eo ejimwe kin Nain Anij ejelok aorõkin im ejjab ekkar ñan jerbal eo Jesus ear lelok ñan ri kalor ro an remol.—Dri Hibru 11:6.
9. Ta eo ej melelen baptais “ilo etan Jemen”?
9 Ta melelen baptais “ilo etan Jemen”? Ej melelen bwe eo ej bojak in baptais ej kile bed eo an Jemed ilañ im maroñ eo an. Kin menin ej kamol kin Jehovah Anij einwõt Ri Kõmanman eo ad, “eo Eutiej Tata ion aolepen lal,” im eo Ekajur Bõtata Ijoko Otemjelok.—Sam 83:18; Aiseia 40:28; Jerbal 4:24.
10. Baptais ‘ilo etan Nejin’ melelen ta?
10 Ñan baptais ‘ilo etan Nejin’ melelen kile bed im maroñ eo an Jesus einwõt Nejin eo ear keotak. (1 Jon 4:9) Ro tellokiir ñan baptais rej bõk Jesus einwõt eo ikijen Anij ear letok “bwe En binmour ñõn armij otemjej.” (Matu 20:28; 1 Timote 2:5, 6) Ro rej bojak in baptais rej bareinwõt aikwij kamol kin “utiej eo ej bed ie” ijo Anij ear kautiej Nejin ñane.—Dri Pilippai 2:8-11; Reveles̃õn 19:16.
11. Ta melelen baptais ‘ilo etan jitõb kwojarjar’?
11 Ta eo aorõkin baptais ‘ilo etan jitõb kwojarjar’? Menin ej kalikar bwe ro rej bojak in baptais rej kile bwe jitõb kwojarjar eo ej kajur eo ej makitkit an Jehovah, im ej kajerbale ilo elõñ wãwen ko rej errã ibben karõk eo an. (Jenesis 1:2; 2 Samuel 23:1, 2; 2 Piter 1:21) Ro rej tellokin baptais rej kamol bwe jitõb kwojarjar eo ej jibañ ir ñan melele “men ko re mũlõl an Anij,” ñan kõmmane jerbal in kwalok nan eo an Ailiñ eo, im kwalok leen jitõb eo in “yokwe, lõñliñ, ainemõn, meanwõr, joij, lejokmen, tiljek, inemõn, jadõr.”—1 Dri Korint 2:10; Dri Galetia 5:22, 23; Joel 2:28, 29.
Aorõkin Ukwelok im Oktak
12. Baptais eo an Christian ewi wãwen an ekkejel lok ibben ukwelok?
12 Ijelokin wõt wãwen eo ibben Jesus armij eo ejelok an jerawiwi, baptais ej juõn kakõllan kowãppen eo an Anij im ej kobalok ibben ukwelok. Ñe jej ukwelok, jej eñjake buromõj eo emũlal, ak bwid kin juõn men eo jaar kõmmane ak likjap in kõmmane. Ri Jew ro ilo ebeben eo kein kajuõn ro rar kõnan kabuñ buruen Anij rar aikwij ukwelok jen jerawiwi ko air nae Christ. (Jerbal 3:11-19) Jet Gentile (ri ailiñ ko) ri tõmak ilo Corinth rar ukwelok kin lũñ, kabuñ ñan ekjap, kwot, im jerawiwi ko jet relap. Kinke rar ukwelok, rar “kwoli im erreo” ilo bõtõktõkin Jesus; rar “kokwojarjar,” ak kajenolok, ñan jerbal eo an Anij; im kar “kowãnik” ir ilo etan Christ im kin jitõb eo an Anij. (1 Dri Korint 6:9-11) Ukwelok ej juõn buñten nee eaorõk ñan bõk juõn bõklikit emõn im rõlok eo letok in Anij jen bwid im jerawiwi.—1 Piter 3:21.
13. Ikijen baptais, ta eo ekoba ilo oktak im jeblak?
13 Oktak im jeblak ej aikwij walok mokta jen ad baptais einwõt Ri Kennan ro an Jehovah. Oktak im jeblak ej juõn kõmman an eo ear ilo anemkwoj kõmmane juõn bebe kin aolepen buruen ñan anõk Christ Jesus. Kain armij rot in ej kajekdon ial eo an mokta ebwid ñan an kõmmane men eo ejimwe ilo mejen Anij. Ilo jeje ko, Hebrew im Greek nan ko kin oktak im jeblak ebed melele in ie kin bar oktak. Kõmman in ej kalikar juõn oktaklok ñan Anij jen juõn ial ebwid. (1 Kiñ Ro 8:33, 34) Oktak im jeblak ej kir ñan “jerbal ko rekar ñõn ukwelok.” (Jerbal 26:20) Ej aikwiji bwe jen jolok kabuñ wan, jerbal ilo errã ibben kien ko an Anij, im lelok tiljek eo eyu ñan Jehovah. (Duteronomi 30:2, 8-10; 1 Samuel 7:3) Oktak im jeblak ej walok tokjen ilo oktak ko ilo kalmenlokjen eo ad, mejenkajjik ko, im armij eo make. (Ezekiel 18:31, NW) Jej “oktak im jeblak” ke kadkad ko rejjab ekkar ñan kadkadin Anij kadkadin armij eo ekãl ej bõk jikiir.—Jerbal 3:19; Dri Epesõs 4:20-24; Dri Kolosse 3:5-14.
Wujleplok kin Aolepen Buruõd Elap Tokjen
14. Ta eo wujleplok eo an ri kalor ro an Jesus ej kalikare?
14 Baptais eo an ri kalor ro an Jesus ej bareinwõt aikwij itok mokta jene juõn wujleplok eo kin aolepen buru ñan Anij. Wujleplok ej kalikar juõn karõk eo ejenolok ñan juõn karõk ekwojarjar. Buñten nee in elap an aorõk bwe jej aikwij kwalok ñan Jehovah ilo jar bebe eo ad ñan lelok ñane tiljek eo eyu ñan indio. (Duteronomi 5:9) Bwebõta, jaar jab wujleplok kij make ñan juõn jerbal ak ñan juõn armij ak ñan Anij make.
15. Etke ro rej bojak in baptais rej bõk tulok?
15 Ñe jej wujleplok kij make ñan Anij ikijen Christ, jej kalikar juõn bebe ñan kajerbal mour eo ad ilo kõmanman ankilan Anij einwõt an mwij karõke ilo Jeje ko. Ilo kakõllan wujleplok in, ro rej bojak in baptais rej etal im tulok iumin den, einwõt an kar Jesus baptais ilo River Jordan ñan kakõlleik an lelok e make ñan Anij. (Matu 3:13) Ekanuij alikar bwe Jesus ear jar ilo ien eo ekanuij lap tokjen.—Luk 3:21, 22.
16. Lañliñ eo ad ewi wãwen an maroñ ekkar kwalok ñe jej lo an armij ro baptais?
16 Baptais eo an Jesus ear kanuij lap tokjen ak juõn wãwen eo ekalañliñ. Eindein bareinwõt ilo baptais eo an Christian rainin. Ñe jej lo an armij ro kakõlleik wujleplok eo air ñan Anij, lañliñ eo ad emaroñ alikar ikijen lamõj kin kautiej im nebar eo eokmãnãn. Ak lañliñ, wejel im kõmman ko eierlok wõt rej bõpraiki kin wõt kautiej eo ñan kwojarjar in menin kalikar in kin tõmak. Lañliñ eo ad ej alikar ilo juõn wãwen kautiej.
17, 18. Ta eo ej jibañ kij beke elañe kajjojo armij ej tellokin baptais?
17 Ilo air jab einwõt ro rej utdikdik ajiri ro ak jibed elõñ armij ro ejelok air jelã kin Bible eo bwe ren baptais, Ri Kennan ro an Jehovah rejjab jibed jabdewõt armij ñan an baptais. Ilo mol, rejjab baptaisi ro ejjab tellokiir ekkar ñan jeje ko. Mokta jen an jabdewõt armij maroñ oktak meñe juõn eo ejañin baptais im ri kwalok nan kin news eo emõn, Christian elder ro rej aikwij lukkun lale bwe ewõr an melele kin bedbed in katak ko ilo Bible, mour ekkar ñan i, im lelok juõn uak in kamol ñan juõn kajitõk eo einwõt in, “Kwoj lukkun kõnan ke bwe kwon juõn ian Ri Kennan ro an Jehovah?”
18 Ilo elõñ wõt wãwen ko, ñe kajjojo armij ro rej bõk kunair eo elap tokjen ilo jerbal in kwalok nan eo an Ailiñ eo im kwalok juõn kõnan ñan baptais, Christian elder ro rej konono ibbeir ñan lukkun jelã bwe rej ri tõmak ro rar kõmmane juõn air wujleplok ñan Jehovah im emwij air tõbar menin aikwij kwojarjar ko an Anij ñan baptais. (Jerbal 4:4; 18:8) Uak ko an juõn armij ñan kajitõk ko elõñlok jen 100 ion katak ko ilo Bible rej jibañ elder ro ñan lale im beke elañe ro rej uak rej tõbar menin aikwij ko ilo Jeje ko ñan air tulok. Jet ejjab tellokiir im kin menin rejjab bõk ir ñan baptais eo an Christian.
Ewõr ke Men En Ej Kabõjrak Yuk Jen Am Bõk Emmakit eo Ej Menin Aikwij?
19. Ilo lemnak kake John 6:44, wõn ro renaj ri jolet ro rej kobalok ibben Jesus?
19 Elõñ rej jibed ir ñan bõk kunair ilo baptais eo elõñ rej baptais ie remaroñ kar jiroñ ir bwe renaj etal ñan lañ ñe remij. Ak kin melele eo ñan ri kalor ro rej anõk jenkwon neen, Jesus ear ba: “Ejelok armij ej maroñ itok ñõn iba elañe Jema eo E ar jilkintok Iõ E jab ibertok e.” (Jon 6:44) Jehovah ear kebaklok ñan Christ 144,000 ro renaj ri jolet ro rej kobalok ibben Jesus ilo Ailiñ in lañ. Baptais eo ewõr ijjibed ie ejamin kokwojarjar jabdewõt armij ñan jikin in eaibujuij ilo karõk eo an Anij.—Dri Rom 8:14-17; 2 Dri Tessalonika 2:13; Reveles̃õn 14:1.
20. Ta eo emaroñ jibañ jet armij ro rejañin baptais?
20 Jen iolapen yiõ ko 1930 ko elaptata, jarlepju in armij ro rar kejatdikdik ñan ellã im mour jen “iñtan eo elap” im mour ion lal ñan indio rar kobalok ilo jar in “bar jet s̃ip” ro an Jesus. (Reveles̃õn 7:9, 14; Jon 10:16) Rej tellokin baptais kinke rar kõmman bwe mour ko air ren errã ibben Nan in Anij im yokwe e kin ‘aolepen burueir, an, kajur, im lalãtãt.’ (Luk 10:25-28) Meñe jet armij rej kile bwe Ri Kennan ro an Jehovah rej ‘kabuñ ñan Anij ilo jitõb im mol,’ rejañin anõk joñok eo an Jesus im kamol iman mejen armij kin yokwe eo emol im tiljek eo eyu ñan Jehovah ikijen air baptais. (Jon 4:23, 24; Duteronomi 4:24; Mark 1:9-11) Kõmman bebe im jar kin buñten nee in elap an aorõk emaroñ emmakit eo ej menin aikwij in lelok ñan lujur im kõketak ir ñan errã ibben Nan in Anij, kõmmane juõn wujleplok eo eyu ñan Jehovah Anij, im ñan baptais.
21, 22. Kin ta un ko jet rej jenlik jen air wujleplok im baptais?
21 Jet rej jenlik jen air wujleplok im baptais kinke elap air obrak kin jerbal ko an lal in ak kin air jibadõk mweie jidik wõt air ien ñan men ko ilo jitõb. (Matu 13:22; 1 Jon 2:15-17) Enaj menin mõnõnõ ñan ir elañe rej ukõt lemnak im mejenkajjik ko air! Ruaklok ñan Jehovah enaj kamweieik ir ilo jitõb, enaj jibañ ir jolok inebata ko, im enaj bõktok ñan ir ainemõn im juburu eo ej walok tokjen ko jen kõmanman ankilan eo ekwojarjar an Anij.—Sam Ko 16:11; 40:8; Jabõn Kennan Ko 10:22; Dri Pilippai 4:6, 7.
22 Ro jet rej ba bwe rej yokwe Jehovah ak rejjab kõmman juõn wujleplok im baptais kinke rej lemnak bwe ilo wãwen in renaj bõjrak jen air bõk eddo iman mejen Anij. Ak kajjojo iad ej aikwij lelok juõn eddo eo jej bõke ñan Anij. Eddo ej itok iod ñe jej roñjake nan eo an Jehovah. (Ezekiel 33:7-9 NW; Dri Rom 14:12) Einwõt juõn jar in ‘armij eo emwij kãlete,’ Ri Israel ro etto rar lotak ñan loan juõn ailiñ emwij wujleplok e ñan Jehovah, im kin menin rar bõk juõn eddo ñan karejar ñane ilo tiljek im errã ibben kien ko an. (Duteronomi 7:6, 11) Ejelok juõn ej lotak rainin im erom juõn ri karejar eo emwij an wujleplok an Anij, ak elañe emwij ad bõk nan in tel eo ejimwe ilo Jeje ko, jej aikwij jerbale ilo tõmak.
23, 24. Ta mijak ko rej kõmman an jet armij jenlik jen baptais?
23 Mijak kin an jabwe jelãlokjen eo ibbeir emaroñ kõmman an jet jenlik jen air baptais. Ak, kij otemjej ej lõñ wõt men ñan ad katak kinke ‘armij ejamin loe jerbal eo me Anij eo emol ear kõmmane jen jinoin ñan dedelokin.’ (Ekklisiastis 3:11) Lemnak kin Ri Ethiopia eunõk eo. Einwõt juõn eo ear oktak ilo tõmak, ear wõr an jelãlokjen kin jet Jeje ko, ak ear jab wõr ibben aolep uak ko kin karõk ko an Anij. Bõtab, elikin an katak kin karõk eo an Jehovah kin lomor ikijen katok in binmour eo Jesus, eunõk eo ear mõkaj im baptais ilo den.—Jerbal 8:26-38.
24 Jet rej aibedbed in kõmman juõn wujleplok ñan Anij kinke remijak ñe raab likjap in kajejjet kitien wujleplok eo air. Juõn Ri Monique 17-yiõ-dettan ej ba: “Ij jenliktak jen baptais kin aõ mijak ñe Ij jab maroñ mour ñan wujleplok eo ao.” Bõtab, elañe jej liki Jehovah kin aolepen buruõd, ‘e naj kajimwe ial ko ad.’ E naj jibañ kij ñan “etetal ilo mol” einwõt ri karejaran ro retiljek emwij air wujleplok.—Jabõn Kennan Ko 3:5, 6; 3 Jon 4.
25. Ta kajitõk eo kiõ ej tellokin lemnak kake?
25 Kin liki eo emol ilo Jehovah im yokwe in eñjake eo jen buru ñan e, kajjojo yiõ thousand rej bõk kõketak ñan kõmman juõn wujleplok im baptais. Im emol ro otemjej ri kaloran Anij emwij air wujleplok rej kõnan tiljek nan e. Ak, jej mour ilo juõn ien ebin mour ie, im jej jelmae elõñ melejoñ ko kin tõmak. (2 Timote 3:1-5) Ta eo jemaroñ kõmmane ñan mour ñan wujleplok eo ad ñan Jehovah? Menin naj etale ilo katakin tok juõn.
[Kamelele ko itulal]
a Ke Jesus ear ejelok an jerawiwi, ear jab baptais ñan kalikar ukwelok. Baptais eo an ear kakõlleik an lelok e make ñan Anij ñan kõmanman ankilan Jemen.—Dri Hibru 7:26; 10:5-10.
Kwoj Kememej Ke?
• Ewi wãwen kõmmane baptais eo an Christian?
• Ta jelãlokjen eo ej menin aikwij ñan an juõn baptais?
• Ta buñten nee ko rej tellok ñan baptais eo an Christian ro remol?
• Etke jet armij rej jenlik jen air baptais, ak ewi wãwen air maroñ bõk jibañ?
[Pija ko ilo peij 24]
Kwo jelã ke ta melelen baptais ‘ilo etan Jemen, Nejin, im jitõb kwojarjar’?