Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt
Katak ko Relap Jen Book in Mark
GOSPEL in Mark ej book eo ekadu tata ian Gospel ko emen. John Mark ear jeje book in 30 jima yiõ ko elikin mij im jerkakbiji eo an Jesus Christ. Ej juõn bwebwenato kin men ko rekaitoktoklimo an Jesus ke ear kwalok nan iumin jilu im jimettan yiõ.
Alikar bwe ekar je book in ñan ro rejjab Ri Jew, elaptata ñan ro Ri Rome. Book in Mark ej kwalok bwe Jesus ej Nejin Anij eo ej kõmman menin bwilõñ ko im ekijejeto ilo jerbal in kwalok nan. Elaplok an book in konono kin ta eo Jesus ear kõmmane jen ta eo ear katakin. Ad etale im jerbale Gospel in Mark enaj kakajur tõmak eo ad ilo Messiah eo im kamakit kij bwe jen ri keañ ro rekijejeto kin ennan in Ailiñ eo ilo jerbal eo an Christian.—Hib. 4:12.
JERBAL EO ELAP KIN KWALOK NAN ILO GALILEE
Elikin an bwebwenato kin jerbal eo an John Ri Baptais im ran ko 40 ke Jesus ear bed ilo ene jemaden iloan wõt eon ko 14, Mark ear ijjino kwalok juõn report ekaitoktoklimo kin jerbal eo an Jesus ke ear kwalok nan ilo Galilee. Kin an emakijkij an kajerbal nan ko einwõt “kiõkiõ,” im “jabrumij,” rej kalikar bwe bwebwenato in ej juõn ennan ekakaiuriur.—Mark 1:10, 12.
Iumin eietlok jen jilu yiõ ko, jilu alen an kar Jesus kadedelok an kwalok nan ibelakin Galilee. Ekkã an Mark kõlajrak bwebwenato ko an ekkar ñan ñããt eo men ko ej bwebwenato kake kar walok. Katak eo an Jesus ion Tol eo im elõñ ian katak ko jet an raetok rejjab bed ilo bwebwenato eo an Mark.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
1:15—Ear ‘jejit ien’ eo ñan ta? Jesus ear ba bwe ear jejjet ien eo ñan an jino jerbal eo an ñan kwalok nan. Kin an kar bed ilo ien eo einwõt Eo Anij ear kãlet bwe en King, ear maroñ in ba bwe Ailiñ in Anij ebak. Armij ro emol burueir rar maroñ roñjake ke ear kwalok nan im bõk buñten nee ko ñan jerbali bwe ren bõk buñburu eo an Anij.
1:44; 3:12; 7:36—Etke Jesus ear jab kõnan bwe armij ro ren kejelãik ro jet kin menin bwilõñ ko ear kõmmani? Jen an kõtlok bwe armij ro ren kõmman bebe ko ekkar ñan report ko rar roñjaki me rejjab lukkun jimwe ak kar nan in kalaplap ko, Jesus ear kõnan bwe armij ro ren lo kin mejeir bwe e eo kar Christ im kõmman juõn bebe ejimwe eo ej wawa ion men in kamol ko rar loi. (Ais. 42:1-4; Matu 8:4; 9:30; 12:15-21; 16:20; Luk 5:14) Ien eo wõt ear oktak kar ke ear kajutõklok demon ro jen juõn emaan jen ailiñ in Gerasene. Jesus ear jiroñ e bwe en jeblak ñan kabijuknen im kejelãik ro nukin kin ta eo ear walok ñan e. Kinke armij ro ibelakin Gerasene rar jiroñ e bwe en illok jen ijo, enaj kar ejelok ien ñan an kebak ri ailiñ ro ie. Ennan im bed eo an juõn emaan me Jesus ear jibañ e ilo joij enaj kar kajimwe jabdewõt nan enana armij ro rar ba nae e kin an kokkure elõñ pig ko.—Mark 5:1-20; Luk 8:26-39.
2:28—Etke Jesus ear bõk ãt in “Iroij in Sabat”? Paul ear je: “Bwe kien eo, ke iloan anõñin men ko re naj itok.” (Hib. 10:1) Einwõt an Kien eo kalikar, ran in Sabbath ear itok elikin air jerbal iumin jiljino ran ko, im Jesus ear kejmour elõñ ri nañinmij ilo ran eo. Ran in ear annañelok ien kakije eo eainemõn im jerammõn ko jet me armij ro renaj bõki iumin Juõn Thousand Yiõ in Iroij eo an Christ elikin jemlokin iroij eo enana an Satan. Kin men in, King eo an Ailiñ eo ej bareinwõt “Iroij in Sabat.”—Matu 12:8; Luk 6:5.
3:5; 7:34; 8:12—Ewi wãwen Mark ear maroñ jelã kin eñjake eo an Jesus? Mark ear jab juõn ian ri jilek ro 12 im juõn ri jerbal ebake Jesus. Ekkar ñan mantin Ri Jew ro, ri jilek Peter, eo ear ebake Mark, ear kameleleik e kin Jesus.—1 Pit. 5:13.
6:51, 52—Kar ta “melelen bread ko” me ri kalor ro rar jab melele kake? Jejjo awa ko lok iman, Jesus ear najidik 5,000 maan ro, kõrã ro, im ajiri ro kin lalem wõt bred ko im ruo wõt ek. “Melelen bread ko” me ri kalor ro ren kar melele kake jen menin bwilõñ in ear kõmmane kar eñin bwe Jehovah Anij ear kamaroñ Jesus bwe en kõmman menin bwilõñ ko. (Mark 6:41-44) Elañe rar melele kin joñan kajur eo Jesus ear bõke, rejamin kar ilbõk ke ear etetal ion den.
8:22-26—Etke Jesus ear kabellok mejen ri bilo eo ilo ruo buñten nee ko? Bõlen Jesus ear kõmman wãwen in kinke ear kõnan kwalok joij ñan ri bilo eo. Kinke etto an kar leo bilo, mejen ear mõjno, inem ke ear kõtlok bwe jidik kin jidik en lolokjen, ear lelok ien bwe ri bilo eo en kamineneik mejen bwe en lo meram.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
2:18; 7:11; 12:18; 13:3. Mark ej kamelele kin manit ko, nan ko, tõmak ko, im jikin ko me ri konono ro rejjab Ri Jew rar jab jelã kake. Ear kalikar bwe Ri Pharisee ro rar “jitlok,” bwe korban ej juõn “men in jurtak [ñan Anij],” bwe Sadducee ro “rej ba bwe ejjelok jerkakbiji,” im bwe rar lo temple eo jen “tol Oliv.” Kinke Ri Jew ro wõt renaj kar itoklimo kin menmenbwij eo an Messiah eo, ear jab jeje kake ilo book eo an. Mark ear likit juõn joñok ñan kij. Jej aikwij lemnak kin wãwen eo an ro rej roñjake kij ñe jej kwalok nan ibbeir ak kwalok katak ko ad ilo kwelok ko an congregation eo.
3:21. Ro nukin Jesus rar jab ri tõmak. Inem, ewõr an eñjake kin ri tõmak ro me ro nukiir rej jumae ak kajirere kake ir kinke rejjab tõmak.
3:31-35. Ilo ien eo ear baptais, Jesus ear erom Nejin Anij ilo jitõb, im “Jerusalem eo ilõñ” ear erom jinen. (Gal. 4:26) Jen ien eo manlok, ear laplok an ebake ri kalor ro an jen ro nukin ilo kanniek. Men in ej katakin kij bwe jen likit mokta men ko lor jitõb ilo mour eo ad.—Matu 12:46-50; Luk 8:19-21.
8:32-34. Jej aikwij kile im karmijeteik ilo mõkaj jabdewõt wãwen joij etao jen armij ro. Juõn eo ej ri kaloran Christ ej aikwij bojak in “karmijete” emake, im ba, jaab, ñan kõnan ko im jibadbad ko rekibbon. Ej aikwij mõnõnõ in “inek drebail” eo an—melelen bojak in eñtan, jook, ak bõk matõrtõr ak mij einwõt juõn Ri Christian. Im ej aikwij wõnmanlok im “lor” Jesus, im mour ekkar ñan joñok eo an. Ñan erom juõn ri kaloran Christ jej aikwij kaddek jitõb in lelok kij make einwõt Christ Jesus.—Matu 16:21-25; Luk 9:22, 23.
9:24. Jen jab jook in kwalok tõmak eo ad ak eowore Anij bwe en kalaplok tõmak eo ad.—Luk 17:5.
ALLIÑ EO ELIKTATA
Ilo tujemlokin 32 C.E., Jesus ej “itok ñõn mojen Judia i tõreren, im i rear in Jordan,” im armij rej bar kweloklok ñan ibben. (Mark 10:1) Elikin an kwalok nan ijo, ear etal ñan Jerusalem.
Ilo Nisan 8, Jesus ear bed ilo Bethany. Ear jiberak im mõñã ke juõn kõrã ear itok im lutõk den in kabit eo ion bõran. Book in Mark ear kõlajrak aolep men ko rar walok, jen ien eo Jesus ear uwe ion juõn kon in ass im deloñ ilo Jerusalem ñan ien jerkakbiji eo an, ekkar ñan ñããt eo men ko kajjojo rar walok.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
10:17, 18—Etke Jesus ear kajimwe nan ko an juõn emaan ke ear naetan “Dri Kaki Emõn”? Ilo an jab bõk title in, Jesus ear lelok aibujuij ñan Jehovah im kalikar bwe Anij eo emol ej unjen men ko remõn otemjej. Bareinwõt, Jesus ear jitõñlok ñan mol eo bwe Ri Kõmanman eo kin men ko otemjej, Jehovah Anij, e wõt ej tellokin bõk maroñ eo ñan likit kien ko kin ta eo emõn im nana.—Mat. 19:16, 17; Luk 18:18, 19.
14:25—Kar ta melelen nan ko an Jesus ke ear konono ibben ri jilek ro an retiljek im ba: “Emol Ij ba ñõn kom, I jamin bar ilimi leen vain ñõn ran eo Ij ilimi im ekãl ilo ailiñ in Anij”? Nan ko an Jesus ear jab melelen bwe ewõr lukkun wain ilo lañ. Bõtab, kinke wain ej kõkkar kin lañliñ jet ien, Jesus ear jitõñlok ñan ien eo enaj lañliñ ñe ej bar kobalok ibben ri kabit ri kalor ro an elikin air jerkakbiji ilo Ailiñ eo ilañ.—Sam 104:15; Mat. 26:29.
14:51, 52—Kar wõn likao eo me ear ‘kelwan im ko’? Mark wõt ej konono kin likao in im ta eo ear walok ñan e, inem jemaroñ ba bwe ear konono kin emake.
15:34—Nan kein an Jesus “Aõ Anij, Aõ Anij, etke Kw’ar illok jen Iõ?” ear melelen ke bwe ear bere kin Anij? Jaab. Meñe jejjab lukkun jelã kin unin an ba men in, nan ko an Jesus emaroñ kalikar bwe ear kile bwe Jehovah ear jab lelok jibañ ñan Nejin ilo ien eo. Ilo wãwen in emaroñ kar kamole tiljek eo an ilo eyu. Bareinwõt, emaroñ bwe unin an Jesus ba nan kein ej kinke ear kõnan kajejjet kitien ta eo Sam 22:1 ear kanan kake e.—Mat. 27:46.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
10:6-9. Anij ekõnan bwe ri belele ro ren bedwõt ibben don. Kin men in, jen air mõkaj in jebel den don, leo im lio ri belele ren kate ir ñan jerbale kien ko ilo Bible im kamadmõde jabdewõt abañ ko me rej walok ilo mour in belele eo air.—Mat. 19:4-6.
12:41-44. Joñok eo an kõrã eo ejako belen ej katakin kij bwe jen jab kibbon ñe jej lelok jabawõt ñan jurake kabuñ eo emol.
[Pija eo ilo peij 29]
Etke Jesus ear jiroñ emaan in bwe en kejelãik ro nukin kin ta eo ear walok ñan e?