Kwoj Lukkun Tõmak Ke Ilo News Eo Emõn?
“Ebak ailiñ in Anij; komin ukwelok ibemi, im tõmak ilo gospel.”—Mark 1:15.
1, 2. Ewi wãwen am naj kameleleik Mark 1:14, 15?
ILO yiõ eo 30 C.E. Jesus Christ ear jino jerbal eo elap kin kwalok nan ilo Galilee. Ear kwalok nan kin “gospel an ailiñ in Anij,” im elõñ Ri Galilee ro rar lujur kin ennan eo an: “Ejejit ien, im ebak ailiñ in Anij; komin ukwelok ibemi, im tõmak ilo gospel.”—Mark 1:14, 15.
2 Ear “jejit ien” bwe Jesus en jinoe jerbal eo an ñan kwalok nan im bwe armij ro ren kõmman juõn bebe Anij enaj kar buñburuen kake. (Luk 12:54-56) ‘Ailiñ eo an Anij ear ebak’ kinke Jesus ear bed einwõt King eo Emwij Kãlete. Jerbal eo an kin kwalok nan ear kamakit armij ro emol burueir bwe ren ukwelok. Ak ewi wãwen air kar—im ewi wãwen ad—kwalok “tõmak ilo gospel”?
3. Ilo air kõmman ta eo armij ro rej kwalok bwe ewõr air tõmak ilo news eo emõn?
3 Einwõt Jesus, ri jilek Peter ear rejañ armij ro bwe ren ukwelok. Ke ear konono ñan Ri Jew ro ilo Jerusalem ilo Pentecost 33 C.E., Peter ear ba: “Komin ukwelok ibemi, im baptais ilo etan Jisõs Kraist bwe En julok jerawiwi ko ami, im kom naj bõk men in letok eo, Jitõb Kwojarjar.” Elõñ thousand rar baptais, im erom ri kalor ro an Jesus. (Jerbal 2:38, 41; 4:4) Ilo 36 C.E., ro rejjab Ri Jew rar ukwelok im bõk ejja buñten ne kein wõt. (Jerbal 10:1-48) Ilo ran kein ad, tõmak kin new eo emõn ej kamakit elõñ thousand ñan ukwelok jen jerawiwi ko air, wujleplok air mour ñan Anij im baptais. Rar bõk news eo emõn kin lomor im rej tõmak wõt ilo binmour eo an Jesus. Bareinwõt, rej jerbale wãnik im jutak bin kin Ailiñ eo an Anij.
4. Ta in tõmak?
4 Ak ta in tõmak? Ri jilek Paul ear jei: “A tõmak ej einwõt liki bwe men ko jej kejatdikdik kaki renaj walok, im ej einwõt men in kamol ko ralikar kin men ko meñe jejjab maroñ loi.” (Hebrews 11:1, NW) Tõmak eo ad ej kamakit kij ñan liki wõt bwe men ko otemjej Anij ej kallimur kaki ilo Nan eo an renaj jejjet kitieir. Ej einwõt emwij ad bõk juõn paper ej kamol bwe ewõr juõn ad weto. Bareinwõt tõmak ej einwõt “men in kamol ko ralikar,” ak men in kamol ko rej kareel buruen armij, kin men ko jejjab maroñ loi. Melele eo ad im buruõd elap an wõr kamolol ie rej kamakit kij ñan liki bwe men kein rej mol, meñe jejañin loi.—2 Dri Korint 5:7; Dri Epesõs 1:18.
Jej Aikwiji Tõmak!
5. Etke tõmak ej juõn kadkad eo eaorõk?
5 Jen ien eo jaad lotak ewõr juõn aikwij ilo jitõb ak ejjab koba tõmak. Emol, “jab ir otemjej rej tõmak.” (2 Dri Tessalonika 3:2) Bõtab, Ri Christian ro rej aikwij tõmak elañe rekõnan jolet kallimur ko an Anij. (Dri Hibru 6:12) Elikin an kwalok elõñ joñok ko remõn kin tõmak, Paul ear je: “Inem bwe dri kennan, einwõt kõro elap, rej kabol kij, jen bareinwõt jolok men otemjej rerro, im jerawiwi eo e nañin kabol kij, im jen kijenmij im etõr ilo iaikuij eo emwij likit e imar, im jen jerlok ñõn Jisõs, Dri tel im Dri kowãppen tõmak eo ar.” (Dri Hibru 12:1, 2) Ta in “jerawiwi eo e nañin kabol kij”? Ej likjap eo kin tõmak, meñe tõmak in ear bed ibben juõn. Ñan debij juõn tõmak ekajur, jej aikwij ‘kalimjeke Jesus im lor joñok eo an. Bareinwõt jej aikwij karmijeteik mõm in kanniek ko, im kejbãrok kij jen arõk mweiuk, jelãlokjen eo an lal, im manit ko rejõkkar ñan Bible. (Dri Galetia 5:19-21; Dri Kolosse 2:8; 1 Timote 6:9, 10; Jud 3, 4) Bareinwõt, jej aikwij tõmak bwe Anij ej bed ibbed im bwe nan in kakabilek eo jen Nan eo an elukkun bolemen.
6, 7. Etke ej emõn bwe jen jar kin tõmak?
6 Jejjab maroñ kaddek tõmak iload kin kajur eo ad make. Tõmak ej mõttan leen jitõb kwojarjar eo an Anij, ak kajur eo emakitkit. (Dri Galetia 5:22, 23) Inem, ta elañe jej aikwij kakajurlok tõmak eo ad? Jesus ear ba: “Inem . . . kom jela kijkan lelok men ko remõn ñõn ro nejemi; ta, e jamin lap an Jememiuij i lõñ lelok Jitõb Kwojarjar ñõn ro otemjej rej kajitõk ke?” (Luk 11:13) Aet, jen jar kin jitõb kwojarjar, kinke emaroñ kaddek iload tõmak eo jej aikwiji ñan kõmanman ankil an Anij meñe iumin melejoñ ko relap.—Dri Epesõs 3:20.
7 Ekkar bwe jen jar bwe tõmak eo ad en laplok. Ke Jesus ear iten kadioj juõn dimon jen juõn ladik, jemen ladik eo ear eowore: “Ij tõmak; kwon jibõñ iõ kin aõ jab tõmak.” (Mark 9:24) “Kwon kalaplok am tõmak,” ri kalor ro an Jesus rar ba. (Luk 17:5) Inem, jen jar kin tõmak, liki bwe Anij ej uaki jar ko ad.—1 Jon 5:14.
Tõmak ilo Nan in Anij Elap An Aorõk
8. Ewi wãwen tõmak ilo Nan in Anij ej jibañ kij?
8 Moktalok wõt jen ien mij eo an, Jesus ear jiroñ ri kalor ro an: “En jab biuk buruemi, komin liki Anij, komin bareinwõt liki Iõ.” (Jon 14:1) Einwõt Ri Christian ro, jej tõmak ilo Anij im Nejin. Ak ta kin Nan in Anij? Ewõr an maroñ ñan kakõmõnmõnlok mour eo ad elañe jej katak im jerbale im lukkun tõmak bwe ej letok ñan kij nan in kakabilek im tel eo emõntata—Dri Hibru 4:12.
9, 10. Ewi wãwen am naj kamelele kin ta eo ej ba kin tõmak ilo Jemes 1:5-8?
9 Mour eo ad einwõt armij ro rejjab wãppen eobrak kin abañ. Bõtab, tõmak ilo Nan in Anij elukkun maroñ jibañ kij. (Job 14:1) Ñan wanjoñok, ta elañe jejaje ekijkan ad maroñ anjo ion juõn melejoñ. Nan in Anij ej letok nan in kakabilek in: “Elañe jabrewõt iami ej aikwij meletlet, en kajitõk kin e iben Anij, im eo Ej wujlep ñõn armij otemjej, im jab enoik kake, im naj lelok ñõn e. A en kajitõk ilo tõmak im jab berre: bwe eo ej berre ej einwõt no in lometo e makõtkit im limajnono kin kõto. Bwe armij eo en jab lemnok bwe e naj bõk jabrewõt jen Iroij; E armij buruen ruo im bororo ilo ial ko an otemjej.”—Jemes 1:5-8.
10 Jehovah Anij ejamin kajook kij kin an jabwe meletlet ibbed im ad jar kake. Jen men in, enaj jibañ kij ñan lemnak ilo jimwe kin melejoñ eo. Ri tõmak ro mõttad remaroñ kwalok jeje ko jen Bible ñan jibañ kij ak ñe jej katak Bible eo. Ak jitõb kwojarjar eo an Jehovah emaroñ tel kij ilo bar juõn wãwen. Jemed ilañ emaroñ letok ñan kij meletlet ñan kijenmij iumin melejoñ ko elañe jej “kajitõk ilo tõmak im jab berre” ñan jidik. Elañe jaad einwõt no in lometo emmakitkit kin kõto, jejjab maroñ kõtmene bwe jen bõk jabdewõt men jen Anij. Etke? Kinke emaroñ melelen bwe jej ebbururu ilo jar ak wãwen ko jet—aet, ilo ad tõmak kin Anij. Inem jej aikwij jutak bin ilo tõmak kin Nan in Anij im wãwen an tel kij. Jen lale jet wanjoñok ko kin ewi wãwen an jibañ im tel kij.
Tõmak im Men in Aikwij ko
11. Ta eo tõmak ilo Nan in Anij ej kallimuri kij kake kin aikwij ko ad jen ran ñan ran?
11 Ta elañe kwoj eñtan kin an jabwe aikwij ko am ak kwoj jeramel? Tõmak ilo Nan in Anij ej kallimure kij bwe Jehovah enaj kabwe aikwij ko ad ran otemjej im ilo ran ko tokelik naj kabwe aikwij ko ñan aolep ro rej yokwe e. (Sam 72:16; Luk 11:2, 3) Emaroñ juõn men in rejañ ñan kij ñan kalmenlokjen kin ewi wãwen an kar Jehovah najidik ri kanan eo Elijah ilo ien ñitta. Tokelik, ilo juõn wãwen ekabwilõñlõñ Anij ear keini in lelok flour im oil bwe juõn kõrã, nejin, im Elijah ren mour wõt. (1 Kiñ ro 17:2-16) Ilo wãwen einlok wõt ear kabwe aikwij ko an ri kanan eo Jeremiah ilo ien eo ailiñ in Babylon ej kajibokweik Jerusalem. (Jeremiah 37:21, NW) Meñe ear jidik wõt mõñã ko kijen Jeremiah im Elijah, Jehovah ear kejbãrok ir. Ej kõmman eindein ibben ro rej tõmake ilo ran kein.—Matu 6:11, 25-34.
12. Ewi wãwen tõmak eo emaroñ kabwe aikwij ko ilo kanniek?
12 Tõmak ekoba jerbale kein ko an Bible rejamin kamweie kij ilo kanniek, ak renaj jibañ kij ñan kabwe aikwij ko ad ilo kanniek. Ñan wanjoñok: Bible eo ej kakabilek kij bwe jen mol, en wõr ad maroñ, im owõn. (Jabõn Kennan Ko 22:29; Ekklisiastis 5:18, 19; 2 Dri Korint 8:21) Jen jab kajettokjen ñan jidik aorõkin ad debij juõn ãt emõn einwõt juõn ri jerbal eowõn. Bareinwõt ilo jikin ko ejeja jerbal ko emõn joñan wõnãn ri jerbal ie, ri jerbal ro rej mol, kabel, im owõn, elaplok air maroñ lo jerammõn jen ro jet. Meñe jidik wõt men in aikwij ko ilo kanniek ibben ri jerbal rein, ekkã an bwe men in aikwij ko relap ibbeir im rej juburueir bwe rej mõñã men ko rar make jerbal kaki.—2 Dri Tessalonika 3:11, 12.
Tõmak Ej Jibañ Kij ñan Kijenmij Ñe Jej Buromõj
13, 14. Ewi wãwen an tõmak eo jibañ kij ñan kijenmij ñe jej buromõj?
13 Ilo mol Nan in Anij ej kwalok bwe ej juõn men ekkar ñe jej buromõj ñe emij jitenburu eo ad. Karo eo Abraham ear buromõj im jañ kin mij eo an Sarah, lio belen eo ej jitenburu eo an. (Jenesis 23:2) David ear buromõj elikin an roñ bwe Absalom likao eo nejin ear mij. (2 Samuel 18:33) Bareinwõt Jesus emaan eo ewãppen ear jañ kin mij eo an Lazarus eo jeran. (Jon 11:35, 36) Ñe emij juõn eo ejitenburu ibbed, jemaroñ lukkun buromõj, ak tõmak ilo kallimur ko ilo Nan in Anij emaroñ jibañ kij bwe jen kijenmij ilo ien buromõj.
14 ‘Ij kejatdikdik ilo Anij,’ Paul ear ba, ‘bwe ro remõn im ro renana re naj jerkakbiji.’ (Jerbal 24:15) Jej aikwij tõmak ilo men in letok in an Anij ñan kajerkakbijeik elõñ ro remij bwe ren mour. (Jon 5:28, 29) Ibwiljin rein rej Abraham im Sarah, Isaac im Rebekah, Jacob im Leah—ir aolep rej kiki wõt ñan kiõ im rej kõttar kin juõn ien jerkakbiji ilo lal eo ekãl an Anij. (Jenesis 49:29-32) Enaj juõn ien elañliñ elap ñe ro rej jitenburu ibbed renaj jerkakbiji jen mij im mour ijin ion lal! (Reveles̃õn 20:11-15) Mae ien eo, tõmak ejamin buromõj jolok aolep men in kaburomõj ko, ak enaj jibañ kij ñan kijenmij ilo ien buromõj.—Sam 121:1-3; 2 Dri Korint 1:3.
Tõmak Ej Kakajur Ro Rej Ebwer
15, 16. (a) Etke jemaroñ ba bwe buromõj ejjab juõn men ejej uan ibben ro rej tõmak? (b) Ta eo jemaroñ kõmmane ñan kamadmõd buromõj?
15 Nan in Anij ej bareinwõt kwalok bwe ro rej tõmak ilo Anij remaroñ buromõj. Ilo ien melejoñ eo an elap, Job ear eñjake bwe Anij ear ilok jen e. (Job 29:2-5) Jorrãn eo an Jerusalem im worwor ko an ear kaburomõj Nehemiah. (Nihimaia 2:1-3) Joñan an Peter buromõj elikin an karmijeteik Jesus ear “lap an jõñ.” (Luk 22:62) Im Paul ear rejañ ri tõmak ro mõttan ilo congregation in Thessalonica bwe ren “kakajur ro rej buromõj.” (1 Thessalonians 5:14, NW) Inem, buromõj eo an ro rej tõmak ilo ran kein ejjab juõn men ejej uan. Inem, ta eo jemaroñ kõmmane ñan kijenmij wõt ilo ien buromõj?
16 Jemaroñ buromõj kinke jej jelmae elõñ abañ ko relap. Jen ad watõki einwõt juõn abañ elap, jemaroñ ajeji im kamadmõdi abañ ko kajjojo ilo ad jerbale kien ko an Bible. Men in emaroñ jibañ kij kadiklok buromõj eo ad. Jokkin wõt juõn ilo makitkit im emõn joñan kakije remaroñ jibañ bareinwõt. Men in emol bwe: Tõmak ilo Anij im Nan eo an ej kalaplok ad mour ilo jitõb kinke ej kakajurlok liki eo ad bwe ej kejbãrok kij.
17. Ewi wãwen ad jelã bwe Jehovah ej ierõke ak kejbãrok kij?
17 Peter ej letok kallimur in: “Komin kõtãik kom iomin pein Anij ekajur, bwe En koutiej kom ilo ien ekar; im komin likit ami inebata otemjej na iben, bwe Ej ierki kom.” (1 Piter 5:6, 7) Ri jeje sam ear al: “Jeova ej kajerkak im drebij ro otemjej re buñ; im kajutõk ro otemjej re kumliklik.” (Sam 145:14) Jej aikwij tõmak ilo kallimur kein, kinke jej loi ilo Nan in Anij. Meñe buromõj emaroñ bedwõt, ej juõn men in kakajur tõmak eo ad ñan jelã bwe jemaroñ likit aolep eddo ko ad ion Jemed eo ej yokwe ilañ!
Tõmak im Melejoñ ko Jet
18, 19. Ewi wãwen tõmak eo ej jibañ kij ñan kijenmij ñe jej nañinmij im ej kainemõn ri tõmak ro mõttad rej nañinmij?
18 Jemaroñ lo juõn melejoñ elap kin tõmak eo ad ñe jej ak ro rejitenburu ibbed rej bõk juõn nañinmij ekauwatata. Meñe ejelok jabdewõt report ilo Bible eo kin kejmoure Ri Christian ro einwõt Epaphroditus, Timote, im Trophimus, ilo juõn wãwen ekabwilõñlõñ, ejelok berre bwe Jehovah ear jibañ ir ñan kijenmij. (Dri Pilippai 2:25-30; 1 Timote 5:23; 2 Timote 4:20) Bareinwõt, ikijen “eo ej lale dri jeramel,” ri jeje sam ear al: “Jeova e naj lale e ilo kinien ñe e mõjino; Kwoj kõmõn aõlepen bed eo an ilo an nañinmij.” (Sam 41:1-3) Ewi wãwen nan ko an ri jeje sam jibañ kij ñan kainemõn ri tõmak ro mõttad renañinmij?
19 Juõn wãwen ñan lelok jibañ ilo jitõb ej ñan jar ibben im kin ro rej nañinmij. Meñe jejjab kajitõk kin kamadmõde nañinmij ko ilo wãwen ekabwilõñlõñ ilo ran kein, jemaroñ kajitõk ibben Anij ñan kakajur ir ñan kijenmij ilo nañinmij eo air im kakajur mour in jitõb eo air ñan kijenmij wõt ilo ien air mõjno. Jehovah enaj kejbãrok ir, im tõmak eo air enaj kajurlok ilo air reimanlok ñan ien eo ñe “dri jokwe ie e jamin ba, I nañinmij.” (Aiseia 33:24) Ej juõn men in kainemõn elap ñan jelã bwe ikijen jerkakbiji eo an Jesus Christ im Ailiñ eo an Anij, ro rekiblie renaj anemkwoj jen jerawiwi, nañinmij, im mij ñan indio! Kin kejatdikdik kein relap, jej kamolol Jehovah, ‘eo enaj jolok abañ kein ad aolep.’—Sam 103:1-3; Reveles̃õn 21:1-5.
20. Etke jemaroñ ba bwe tõmak ej jibañ kij ñan kijenmij ilo “ran ko re nana” ñe jej rittolok?
20 Tõmak emaroñ jibañ kij ñan kijenmij bareinwõt ilo “ran ko re nana” ñe jej rittolok, ñe ejmour im kajur eo ad rej mõjnolok. (Ekklisiastis 12:1-7) Inem lellab im lõllab ro ibwiljid remaroñ jar einwõt ri jeje sam eo eritto ear al: “Kwe aõ kejatrikrik, O Iroij Anij . . . Kwon jab jolok iõ ñe I naj kanuij ridto; Kwon jab illok jen ña ñe I mõjnolok.” (Sam 71:5, 9) Ri jeje sam ear lo aikwij eo ñan bõk jibañ jen Jehovah, einwõt elõñ Ri Christian ro mõttad rar rittolok ilo jerbal eo an Anij rar loe bareinwõt. Kin air tõmak, remaroñ liki bwe remaroñ atartar ion pã ko pein Jehovah ñan indio.—Duteronomi 33:27.
Tõmak Wõt ilo Nan in Anij
21, 22. Elañe jej tõmak, ewi wãwen ej jelet kõtan eo ad ibben Anij?
21 Tõmak ilo news eo emõn im aolepen Nan in Anij ej jibañ kij ruaklok ñan Jehovah. (Jemes 4:8) Emol, ej Iroij Bõtata eo ad, ak ej Ri Kõmanman eo ad im Jemed bareinwõt. (Aiseia 64:8; Matu 6:9; Jerbal 4:24) “Kwe jema aõ Anij im dreka in aõ lomor,” ri jeje sam ear al. (Sam 89:26) Elañe jej tõmak ilo Jehovah im Nan eo an ear kakõrmole, jemaroñ bareinwõt watõk e einwõt ‘Ejman in lomor eo ad.’ Men in ej juõn men in nebar elap!
22 Jehovah ej Jemen Ri Christian ri kabit ro im ro mõttair me kejatdikdik eo air ej ñan mour ion lal. (Dri Rom 8:15) Im tõmak ilo Jemed ilañ ejjab kaburomõj kij. David ear ba: “Bwe jema im jinõ r’ar illok jen ña, a Jeova e naj bõk iõ.” (Sam 27:10) Bareinwõt, ewõr kallimur in ibbed: “Jeova e jamin illok jen armij ro dron, kin etan elap.”—1 Samuel 12:22.
23. Ta eo jej aikwij kõmmane ñan debij juõn kõtan etto an bed im emõn ibben Jehovah?
23 Emol, ñan lañliñ kin juõn kõtan etto an bed ibben Jehovah, jej aikwij tõmak ilo news eo emõn im tõmak bwe Jeje ko rej—Nan in Anij. (1 Dri Tessalonika 2:13) Jej aikwij lukkun tõmak ilo Jehovah im kõtlok bwe Nan eo an en kameram ial eo ad. (Sam 119:105; Jabõn Kennan Ko 3:5, 6) Tõmak eo ad enaj laplok ñe jej jar ñan e im liki wõt kin yokwe, tiriamokake, im jibañ jen e.
24. Ta nan in kainemõn eo ej bed ilo Dri Rom 14:8?
24 Tõmak enaj kamakit kij ñan wujleplok kij ñan Anij ñan indio. Ilo ad jutak bin ilo tõmak, meñe jenaj mij, jej ri karejar ro emwij wujleplok im ewõr juõn kejatdikdik in jerkakbiji ibbed. Aet, elañe “jej mour ak mij, kij dron Anij.” (Dri Rom 14:8) Jen debij wõt lemnak in kainemõn ilo buruõd ñe jej debij liki eo ad ilo Nan in Anij im tõmak wõt ilo news eo emõn.
Ewi Wãwen Am Naj Kar Uak?
• Ta in tõmak, im etke jej aikwiji kadkad in?
• Etke eaorõk bwe jen tõmak ilo news eo emõn im aolepen Nan in Anij?
• Ewi wãwen an tõmak jibañ kij ñan anjo ion elõñ kain melejoñ ko?
• Ta eo enaj jibañ kij ñan debij tõmak?
[Pija ko ilo peij 10]
Jehovah ear kabwe aikwij ko an Jeremiah im Elijah kinke rar tõmak
[Pija ko ilo peij 11]
Job, Peter, im Nehemiah rar bin wõt ilo tõmak
[Pija ko ilo peij 13]
Ñan debij juõn kõtan etto an bed ibben Jehovah, jej aikwij tõmak ilo news eo emõn