“Kejbãrok Kom Jen Jabrewõt Arõk Mweiuk”
“An armij mour e jab kin an lõñ men ko an.”—LUK 12:15.
1, 2. (a) Ta eo emwij am lo kin kõnan im jibadbad ko an armij rainin? (b) Ewi wãwen lemnak kein remaroñ jelet kij?
JÃÃN, weto im mweiuk ko, buñbuñ, elap wõnãn ilo jikin jerbal eo, family eo—men kein rej ian men ko enañin aolep armij ro rej watõke einwõt juõn kein joñjoñ kin tõbrak elap ak kein kejbãrok kin ilju ejokane. Ealikar bwe ilo jikin ko remweie im rejeramel, itoklimo im jibadbad ko an elõñ armij ro rej ikijen air korlok mweiuk ko im tõbrak ko. Ijo turãjet, itoklimo ilo men ko lor jitõb—elañe ewõr—emõkaj an diklok.
2 Men in ej einwõt Bible eo ear kanan kake. Ej ba: “Ilo ran ko eliktata, ien ko renana re naj waloktok. Armij ro e naj anij lo burueir, im re naj dri arõk mweiuk, . . . ro rej yokwe men in kabuñburueir elap jen air yokwe Anij, ro rej kõmõnmõn wãwen mwiliir, a ilo burueir rej karmijete emõn.” (2 Timote 3:1-5) Kin air mour ibwiljin armij rot kein jen ran ñan ran, Ri Christian ro remol rej bed iumin ijjibed ko rebin ñan lor wãwen lemnak im mour rot kein. Ta eo enaj jibañ kij ñan jumae jibadbad ko an lal in im ej ‘iune kij ñan bõk manit ko an’?—Dri Rom 12:2, The New Testament in Modern English (Kallimur Ekãl ilo Kajin English ilo Ran Kein), an J. B. Phillips.
3. Ta nan in kakabilek eo Jesus ear kwalok im jenaj etale kake kiõ?
3 Einwõt “Dri tel im Dri kowãppen tõmak eo ar,” Jesus Christ ear letok ñan kij katak ko rekajur kin men in. (Dri Hibru 12:2) Ilo juõn ien ke Jesus ear konono ñan jar eo ñan kalaplok air melele ikijen men ko an kabuñ eo emol, juõn emaan ear kabõjrak bwebwenato eo ilo an kajitõk: “Dri Kaki, kwon karoñ jeiõ im jãtiõ, bwe en ajej jolit iba.” Ilo an uak, Jesus ear lelok ñan leo—im aolep ro rej roñjake—jet nan in kakabilek ko raorõk. Ear kwalok juõn nan in kakkõl ekajur nae ankwonak ak arõk mweiuk im ear kalaplok kakkõl in kin juõn wanjoñok elap an kamakit lemnak. Enaj emõn bwe jen bokake kin ta eo Jesus ear ba ilo ien in im lale ewi wãwen jemaroñ bõk tokjen jen ad kajerbale men in ilo mour eo ad make.—Luk 12:13-21.
Juõn Kajitõk Ejjab Ekkar
4. Etke ear jab ekkar an leo kabõjrak bwebwenato eo an Jesus?
4 Mokta jen an kar leo kabõjrak bwebwenato eo, Jesus ear konono ibben ri kalor ro an im ro jet kin air aikwij kejbãrok ir jen jelã mon, kin air kwalok kin Nejin armij ñan ro jet ilo beran, im ikijen air bõk jibañ jen jitõb kwojarjar. (Luk 12:1-12) Ejelok bere bwe rej katak ko raorõk me ri kalor ro an rar aikwij in bõk ñan burueir. Bõtab, ilo lukwõlapen katak eo an me elap an kamakit lemnak, leo ear kabõjrak bwebwenato eo bwe en kajitõk ibben Jesus ñan kamadmõde abañ eo ikõtan ro uan family eo kin mweiuk ko. Ak, ewõr juõn katak eaorõk bwe jemaroñ katak kake jen men in ear walok.
5. Kajitõk eo an leo ear kwalok ta kin e?
5 Emwij an je bwe “kadkadin juõn emaan ekkã an alikar kin ta eo ej lemnak kake ñe ej roñjake juõn katak in kabuñ.” Ke Jesus ear konono kin men ko lor jitõb raorõk, bõlen leo ear lemnak kin ta eo emaroñ kõmmane ñan kõtõbrak jerammõn kin men ko mweien. Menin ejjab kwalok elañe ear wõr un ejimwe unin abõnõnõ eo an lein. Bõlen ear kõnan kortokjen maroñ eo an Jesus im ãt eo emõn etan einwõt juõn ri ekajet emeletlet ilo makitkit ko an armij. (Aiseia 11:3, 4; Matu 22:16) Jekdon ta un eo unin, kajitõk eo an ear kwalok bwe ewõr an juõn abañ ilo buruen—ejelok an kamolol kin men ko lor jitõb. Inem ewõr un eo emõn unin ad etale kij make. Ñan wanjoñok, ilo kwelok ko an Christian, ebidodo ad kõtlok bwe lemnak eo ad en jebwãbwe jen ad liñõre katak ko ak jej lemnak kin men ko jenaj kõmmani tokelik. Jen ad kõmman eindein, jej aikwij lukkun roñjake kin ta eo rej konono kake im lemnak kin wãwen ko jemaroñ jerbali melele eo bwe jen maroñ kakõmõnmõnlok kõtan eo ad ibben Jemed ilañ, Jehovah Anij, im ibben Ri Christian ro mõttad.—Sam 22:22; Mark 4:24.
6. Etke Jesus ear abwin kõmman ekkar ñan kajitõk eo an leo?
6 Jekdon ta eo ear kamakit leo ñan an bõkmantak kajitõk eo, Jesus ear abwin kõmmane. Jen an eindein, Jesus ear ba ñan e: “Armij, wõn e ar likit Iõ iroij in ekajet ak dri ajej iomi?” (Luk 12:14) Ilo an ba men in, Jesus ear konono kake kin men eo armij ro rar jelã kadede, kinke ekkar ñan Kien Moses, rar jitõñ ri ekajet ro ilo jikin kwelok ko ñan air kõmman jerbal rot kein. (Duteronomi 16:18-20; 21:15-17; Rut 4:1, 2) Ijo turãjet, Jesus ear lemnak kin men ko raorõklok—ñan kennan kin mol eo kin Ailiñ eo im katakin armij ro kin ankil an Anij. (Jon 18:37) Ilo ad anõk joñok eo an Jesus, jen ad madjake inebata ko edik wõt tokjeir, jen kajerbal ien im kajur eo ad ñan kwalok nan kin news eo emõn im ‘kõmõn dri ailiñ ko otemjej bwe ren dri kaloran.’—Matu 24:14; 28:19.
Komin Kejbãrok Kom jen Ankwonak
7. Ta eo Jesus ear kile kake?
7 Kin an maroñ kile ta eo ej bed ilo tumũlal in buruen juõn armij, Jesus ear jelã bwe ebar wõr juõn unin an leo kajitõk ibben ñan an jibañ e. Inem, jen an baj abwin kõmman ekkar ñan kõnan eo an leo, Jesus ear kwalok kin un eo elaptata ilikin kajitõk eo an leo im ba: “Komin lale, im kejbãrok kom jen jabrewõt arõk mweiuk [ankwonak]: bwe an armij mour e jab kin an lõñ men ko an.”—Luk 12:15.
8. Ta in ankwonak, im men in emaroñ tellok ñan ta?
8 Ankwonak ej juõn eñjake elaplok jen baj kõnan eo ñan bõk jããn ak jabdewõt men me jemaroñ kajerbale ilo wãwen eo emõn. Ekkar ñan juõn dictionary ankwonak ej melelen juõn “kõnan elukkun lap ak arõk kin mweiuk ko ak men ko mweien bar juõn armij.” Emaroñ kitibuj juõn kõnan ejaje mat ñan bõk mweiuk ko, bõlen men ko mweien ro jet kinke ekõnan bõki wõt. Ejjab lemnak elañe ej juõn men in aikwij ak wãwen emmakit eo an enaj jelet ro jet. Juõn ri ankwonak ej kõtlok bwe jabdewõt men eo ekõnan en aorõktata ilo an mour im elap an jelet lemnak im makitkit ko an ñan joñan eo ej erom an anij. Kememej bwe ri jilek Paul ear ba bwe juõn ri jurjurmelea ak ri ankwonak ej joñan wõt juõn ri kabuñ ñan ekjap, im eo ejamin jolet Ailiñ eo an Anij.—Dri Epesõs 5:5; Dri Kolosse 3:5.
9. Ilo wãwen et ko remaroñ kwalok ankwonak? Kwalok jet wanjoñok ko.
9 Ekaitoktoklimo bwe Jesus ear kakkõl nae “jabrewõt arõk mweiuk [ankwonak].” Elõñ wãwen ankwonak. Eo eliktata ian Kien ko Joñoul ear kwalok kin jet iair, ej ba: “Kwon jab ankwõnak imõn dri turum, kwon jab ankwõnak lio belen dri turum, jab korijeran man, jab korijeran kõra, jab an kau, jab an ass, jab men eo jabrewõt an dri turum.” (Exodus 20:17) Bible eo eobrak kin wanjoñok ko kin ro rar jerawiwi kin jet kain wãwen ankwonak. Satan ear moktata ñan ankwonak men ko an bar juõn—aibujuij, nebar im maroñ me rej tellokin wõt Jehovah. (Reveles̃õn 4:11) Eve ear ankwonak maroñ eo ñan kõmman an make bebe, im kin an kar mone e ilo men in ear tel aolepen armij ro ñan ial in jerawiwi im mij. (Jenesis 3:4-7) Demon ro rar enjel ro me rar jab juburu kin “air utiej, a r’ar illok jen jikiir” kin men ko rejjab tellokiir. (Jud 6; Jenesis 6:2) Lemnak bareinwõt, kin Balaam, Achan, Gehazi, im Judas Iscariot. Jen air juburu kin bed ko air, rar kõtlok bwe arõk mweiuk ko ren tel ir ñan kajerbal eddo ko air ilo jab jimwe, im ej tellok ir ñan jorrãn im kokkure.
10. Ewi wãwen jen ‘lale,’ einwõt Jesus ear rejañ kake?
10 Ekkar men in bwe Jesus ear jinoe nan in kakkõl eo nae ankwonak kin nan ko “komin lale”! Etke? Kinke elap an bidodo an armij lo ñe bar juõn ej arõk mweiuk ak ankwonak, ak ejeja air kile bwe ir make rej bar eindein. Bõtab, ri jilek Paul ear kamol “bwe arõk mõnni ej okran nana otemjej.” (1 Timote 6:9, 10) Ri karejaran James ej kamelele bwe “ñe mõm eo e ar etta, ej keutak jerawiwi.” (Jemes 1:15) Ekkar ñan nan in kakkõl eo an Jesus, jej aikwij ‘lale,’ jab ñan ekajete ro jet ñe rej ankwonak, ak ñan etale kij make ñan lo ta eo kobban buruõd, bwe jen “kejbãrok kij jen arõk mweiuk [ankwonak].”
Elõñ Men ko an Mour
11, 12. (a) Ta nan in kakkõl eo Jesus ear lelok nae ankwonak? (b) Etke jej aikwij in lor nan in kakkõl eo an Jesus?
11 Ebar wõr juõn un jej aikwij in kejbãrok kij jen ankwonak. Lale ta eo Jesus ej ba kiõ: “An armij mour e jab kin an lõñ men ko an.” (Luk 12:15) Ej men in aikwij ñan ad lemnak kake ilo ien in ñe elaplok an armij arõk mweiuk, ke armij ro rej keidi jerammõn ko ilo kanniek ibben mõnõnõ im tõbrak elap. Ikijen nan kein, Jesus ear kwalok bwe juõn mour elap tokjen im juburu ejjab walok jen ak wawa ion mweiuk ko, jekdon ewi joñan an lap mweiuk ibbed.
12 Bõtab, jet remaroñ jab errã. Remaroñ lemnak bwe mweiuk ko rej kõmman bwe mour en laplok an emõn im kamõnõnõ, inem elaplok an wõr tokjen. Kin men in, rej kate ir ñan jibadõk men ko me renaj kamaroñ ir ñan bõk aolep mweiuk ko im kein jerbal ko rekõnan. Rej lemnak, bwe men in, enaj kõtõbrak juõn mour emõn. Ak ilo air bõk lemnak rot in, rar likjap in melele un eo unin Jesus ear kwalok kake.
13. Ta lemnak eo ejokkin wõt juõn kin mour im mweiuk ko?
13 Jen an etale elañe ejimwe ak jab jimwe bwe en wõr elap mweiuk ko, Jesus ear kalikar bwe mour an juõn emaan ear jab kin an “lõñ men ko an,” melelen, men ko ewõr ibben kiõ. Ikijen men in, kij aolep jelã bwe ñan mour, ak kowõnmanlok ad mour, jejjab lukkun aikwij elõñ men ko. Jej aikwiji jidik wõt mõñã ko kijed, nuknuk ko ñan kõnaki, im jikin kiki. Elõñ men kein ibben ro ri mweie, im elap an bin ibben ro ri jeramel ñan kabwe men in aikwij ko air. Bõtab, jekdon ta oktak ko rar bed ikõtan ro ri mweie ak ro ri jeramel rej joñair wõt juõn ilo ien eo ej jemlok air mour—aolep men ko otemjej rej jemlok. (Ekklisiastis 9:5, 6) Kin men in, bwe en wõr tokjen im aorõkin mour, en jab bedbed wõt ion men ko jemaroñ bõki. Lemnak in ej alikarlok ñe jej etale kain mour rot eo Jesus ear konono kake.
14. Ta eo jemaroñ katak jen nan in “mour” me ej bed ilo bwebwenato eo an Bible?
14 Ke Jesus ear ba bwe “mour e jab kin an lõñ men ko an,” nan eo ear kajerbale kin “mour” ilo Gospel eo an Luk (kajin Greek, zo·eʹ) ej jitõñlok, ejjab kin wãwen mour, ak ñan mour make, mour eo emol.a Jesus ear ba bwe jekdon jej mweie ak jeramel, jekdon elañe jej mour einwõt ri mweie ak ebin ad kabwe men in aikwij ko, ejelok ad maroñ in jelã ewi toan jenaj mour ak elañe jenaj mour ilju. Jesus ear ba ilo Katak eo an ion Tol eo: “Wõn iami kin inebata buruen e maroñ in kaitoklok an mour ilo juõn mokwõj in pã?” (Matu 6:27) Ealikar an Bible kwalok bwe Jehovah wõt ej “unin dren in mour,” im e wõt emaroñ lelok ñan ro uan ri tiljek “mour eo emol,” ak “mour in drio,” mour ejelok jemlokin, ilo lañ ak ion lal.—Sam 36:9; 1 Timote 6:12, 19.
15. Etke elõñ rej likit air kejatdikdik ilo mweiuk ko?
15 Nan ko an Jesus rej kwalok kin ewi joñan an bidodo an armij bõk juõn lemnak ebwid im ankeke kin mour. Jekdon elañe remweie ak rejeramel, aolep armij ro rejjab wãppen im ewõr juõn wõt jemlokair. Moses ilo ien ko etto ear kile: “Ran ko in yiõ ko am jiljilimjuõnñoul yiõ, ak kin kajur re drualitokñoul yiõ, a air jua ej jerbal wõt im buromõj, bwe emõkõj bukweloke, inem kim kãlok.” (Sam 90:10; Job 14:1, 2; 1 Piter 1:24) Kin men in, armij ro me rar jab kaddek juõn kõtan emõn ibben Anij ekkã air bõk lemnak eo,“jen mõña im irak, bwe ilju je mij,” im ri jilek Paul ear jitõñlok kake. (1 Dri Korint 15:32) Ro jet, kin air kile bwe ekadu mour im rejaje kin ilju im jeklaj, rej kajeoñ in bõk jokane ilo air korlok mweiuk ko. Bõlen rej eñjake bwe kin an wõr elap mweiuk ko ibbeir, men in enaj kõmman bwe en laplok an jokane mour eo air. Inem, elap air kate im jerbal le jen joñan ñan kalaplok air mweie im bwe en lõñ mweiuk ko, im ilo bwid rej watõk bwe men kein rej joñan air emõn wõt jokane im mõnõnõ.—Sam 49:6, 11, 12.
Juõn Ilju im Jeklaj Ejokane
16. Mour eo ewõr tokjen ejjab wawa ion ta?
16 Emaroñ mol bwe bed ilo juõn wãwen mour emõn im lap an mweie—kin an lap mõñã ko kijen, nuknuk ko, jikin jokwe, im mweiuk ko jet—emaroñ bõktok juõn mour emõn ak kõtlok an bõk wãwen kamadmõd eo emõntata kin ejmour im ilo wãwen in kaetoklok mour ilo jejjo yiõ ko an juõn armij. Bõtab, mour rot in elaplok tokjen ke im jokane? Jejjab joñe tokjen eo emol kin mour ikijen oran yiõ in mour an juõn armij ak joñan mweiuk ko ewõr ibben ak ej lañliñ kaki. Ri jilek Paul ej kwalok kauwatata eo kin ad liki men kein. Ñan Timothy ear jeje: “Kwon jiroñ ro remweie ilo men ko an mour in bwe ren jab utiej burueir kaki, im jab likit air kejatdrikdrik ion men ko remaroñ mõkaj air jako, einwõt mweiuk in lõl in, ak ren likit air kejatdrikdrik ion Anij, eo ilo an joij ej letok men otemjej bwe jen mõnõnõ kaki.”—1 Timothy 6:17.
17, 18. (a) Ta joñok ko relukkun emõn ikijen ro elap mweiuk ko ibbeir rej tellokin ad kajeoñe ir? (b) Ta nan ko an Jesus jenaj etali ilo katak in tok juõn?
17 Ejjab juõn men in meletlet ñan likit kejatdikdik eo ad ilo mweiuk ko kinke “remaroñ mõkaj air jako.” Bõran bwij eo etan Job ear mweie, ak ke jorrãn ko rar walok ilo jidimkij, mweiuk ko mweien rar jab maroñ jibañ e; rar aolepeir jako ilo jidimkij. Kõtan eo an ebin ibben Anij ear lomoren e iumin aolep melejoñ ko im eñtan ko. (Job 1:1, 3, 20-22) Abraham ear jab kõtlok bwe mweiuk ko mweien elap en bõprae e jen an bõk juõn jerbal ebin jen Jehovah, im ear bõk jerammõn eo kin an erom “jemen elõñ bwij.” (Jenesis 12:1, 4; 17:4-6) Wanjoñok kein im bar jet rej tellokin ad anõki. Meñe jej dik ak ritto, jej aikwij in lukkun etale kij make ñan lale ta eo elukkun aorõk ilo mour eo ad im ion ta jej likit kejatdikdik eo ad.—Dri Epesõs 5:10; Dri Pilippai 1:10.
18 Nan ko reiet Jesus ear konono kake kin ankwonak im lemnak eo ejimwe kin mour, emol bwe ewõr tokjeir im ej katakin. Bõtab, ebar wõr men ko jet Jesus ear lemnak kaki, im ear wõnmanlok im kwalok juõn parable ak wanjoñok me elap an kamakit lemnak, kin juõn ri mweie eo ejjab kwalok kõmmanwa. Ewi wãwen wanjoñok in ej jerbal ñan mour eo ad rainin, im ta eo jemaroñ katak jen men in? Katak eo tok ilal enaj letok uak ko.
[Kamelele eo Itulal]
a Bar juõn nan ilo kajin Greek ej ukõte “mour” ej biʹos, im nan ko “biography” (bwebwenato eo kin mour an juõn armij me bar juõn armij ear jeje kake) im “biology” (ñan katak kin mour in armij im men in mour) ilo kajin English rar itok jen e. Ekkar ñan book eo Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words (Dictionary eo an Vine ej kamelele kin Nan ko an Kallimur Mokta im Ekãl), biʹos ej jitõñlok ñan “aetokin mour,” “wãwen mour,” im “unin mour.”
Ta Uak Eo Am?
• Ta eo jemaroñ katak jen an kar Jesus abwin kõmman ekkar ñan kajitõk eo an juõn emaan ilo jar eo?
• Etke jej aikwij in kejbãrok kij jen ankwonak, im ewi wãwen jemaroñ kõmman men in?
• Etke mour ejjab walok jen mweiuk ko?
• Ta eo emaroñ kõmman bwe mour en mol an wõr tokjen im jokane?
[Pija eo ilo peij 23]
Etke Jesus ear abwin kõmman ekkar ñan kajitõk eo an juõn emaan?
[Pija eo ilo peij 23]
Ankwonak emaroñ tellok ñan jorrãn
[Pija eo ilo peij 25]
Ewi wãwen an kar Abraham kwalok juõn lemnak ejimwe kin mweiuk ko?