“Kom Otemjej Jimjãn Jimjatin”
“A komin jab bõk etõmi Rabbai: bwe juõn ami Dri Kaki: im kom otemjej jimjãn jimjãten.”—MATU 23:8.
1. Ta eo ej tellokin ad etale kake?
“WÕN eo elaplok an tellokin bõk kautiej, juõn missionary ke ak juõn ri jerbal ilo Bethel?” juõn Christian kõrã ilo juõn ailiñ ilo Orient ear kajitõk ibben juõn missionary jen Australia. Ear kõnan jelã wõn eo elaplok air aikwij kautieje, juõn missionary jen bar juõn ailiñ ak juõn ri karejar jen bukwon eo me ej jerbal ilo ra eo an Watch Tower Society. Kajitõk eo me ejelok lemnak nana ilikin, eo ej kwalok kin juõn jukjuk im bed elap an lemnak kin lajrak, ear kailbõk missionary eo. Bõtab, kajitõk eo ikijen wõn eo eutiejlok ej waloktok jen juõn kõnan ñan jelã tu-ia armij rej jutak ie ikijen lajrak in kajur im kilan.
2. En ewi wãwen ad watõk ri tõmak ro mõttad?
2 Inebata in ejjab kãl. Meñe ri kalor ro an Jesus rar akwele don kin wõn iair elaptata. (Matu 20:20-24; Mark 9:33-37; Luk 22:24-27) Ir bareinwõt rar itok jen juõn jukjuk im bed me elap air lemnak kin lajrak in armij, jukjuk im bed an ri Jew ro ilo ebeben eo kein kajuõn. Ilo an lemnak kin jukjuk im bed in, Jesus ear kakabileklek ri kalor ro an: “A komin jab bõk etõmi Rabbai: bwe juõn ami Dri Kaki: im kom otemjej jimjãn jimjãten.” (Matu 23:8) Juõn title in kabuñ einwõt “Rabbai,” eo ej melelen “Dri Kaki,” “ekkã an kaddek juõn jitõb in utiej buru ilo ro rej bõke, im ebbanban im juõn eñjake in jettokjen ilo ro rejjab; im jitõbõn im kajur eo ilikin ej nae ‘wãwen Christ,’ ” ri meletlet kin Bible Albert Barnes ear loe. Emol, Christian ro rej bõprae air ãñiñin don “Elder Lamen,” im kajerbal nan eo “elder” einwõt juõn title in nebar. (Job 32:21, 22) Ijo tu-rãjet, elder ro me rej lori nan in kakabilek eo an Jesus rej kautiej uan ro jet ilo congregation eo, einwõt Jehovah ej kautiej ri kabuñ ro retiljek im Jesus ej kautiej ri kalor ro retiljek.
Joñok eo an Jehovah im eo an Jesus
3. Ewi wãwen an kar Jehovah kwalok kautiej ñan jitõb ro rej men in kõmanmõn ko?
3 Meñe Jehovah ej “Eo Eutiejtata,” jen jinoin ear kautiej men in kõmanmõn ko an ilo an kakobaik ir ilo jerbal ko an. (Sam Ko 83:18) Ke ear kõmanmõn armij eo moktata, Jehovah ear kakobaik Nejin eo wõt Ear keotak e ilo jerbal eo an einwõt juõn “dri mejerik.” (Jabõn Kennan Ko 8:27-30; Jenesis 1:26) Bareinwõt Jehovah ear kir enjel ro ilañ ñan kwalok lemnak ko air kin ewi wãwen remaroñ mõn King eo enana Ahab ke Ear bebe ñan kõmmane.—1 Kiñ Ro 22:19-23.
4, 5. Ewi wãwen Jehovah ej kwalok kautiej ñan armij?
4 Jehovah ej iroij einwõt Iroij Bõtata ijoko ilañ im ilal. (Duteronomi 3:24) Ejelok an aikwij ñan kajitõk kin jabdewõt men ibben armij ro. Ak, ej kõttãik e, einwõt ba, ñan lale ir. Juõn ri jeje psalm ear al: “Wõn eo einwõt Jeova amuij Anij, eo An ken jijõt eutiej? Eo ej mõke kõtaik E bwe en lo men ko i lõñ kab ilo lõl? Ej kejerkak dri jeramel jen iloan bõñõlñõl, im kwotõke dri aikwij jen be in brij.”—Sam Ko 113:5-8.
5 Mokta jen an kar kajeebeploke Sodom im Gomorrah, Jehovah ear eoroñe kajitõk ko an Abraham im kajuburu kõnan eo an kin ekajet jimwe. (Jenesis 18:23-33) Meñe Jehovah ear jelã kadede kin jemlokin kajitõk ko an Abraham, ilo meanwõd ear eoroñe konono eo an Abraham im bõk wãwen kõmmanwa eo an.
6. Ta tokjen eo ear walok ke Jehovah ear kwalok kautiej ke Habakkuk ear bõkmantak juõn kajitõk?
6 Jehovah ear bareinwõt eoroñe Habakkuk, eo ear kajitõk: “Ewi toan, O Jehovah, ij aikwij lamõj im kajitõk kin jibañ, im kwojjab roñjake?” Jehovah ear watõk ke kajitõk eo einwõt juõn aitwerõk ñan maroñ eo an? Jab, ear watõk kajitõk ko an Habakkuk einwõt retellokin, inem ear kwalok kin karõk eo an ñan kajutak ri Chaldea ro ñan kajejjet ekajet eo an. Ear kamol ñan ri kanan eo bwe ‘ekajet eo kar kanan kake ejamin likjap an jejjet kitien.’ (Habakkuk 1:1, 2, 5, 6, 13, 14; 2:2, 3, New World Translation) Ilo an mol an itoklimo kake inebata ko an Habakkuk im uake kajitõk ko an, Jehovah ear kautieje ri kanan eo. Tokjen men in, ri kanan eo ear inebata ear mõnõnõ im lañliñ, im liki Anij in lomor eo an. Men in ej alikar ilo book in kakõrmol eo an Habakkuk me ej kakajurlok liki eo ad ilo Jehovah rainin.—Habakkuk 3:18, 19, NW.
7. Etke jerbal eo an Peter ilo ien Pentecost 33 C.E. eaorõk?
7 Jesus Christ ej bar joñok emõn in kwalok kautiej ñan ro jet. Jesus ear jiroñ ri kalor ro an bwe “jabrewõt eo e naj karmijet Iõ iman mejen armij, I naj bar einwõt karmijete iman mejen Jema ej ber i lõñ.” (Matu 10:32, 33) Bõtab, ilo boñin eo rar ketak e aolep ri kalor ro an rar ilok jen e, im ri jilek Peter ear karmijeteik e jilu alen. (Matu 26:34, 35, 69-75) Ke Jesus ear kalimjeklok jen tu-ilikin wõt armij ear lo eñjake ko remũlal an Peter, ukwelok eo an emol. (Luk 22:61, 62) Baj 51 wõt ran ko tokelik, Christ ear kautiej ri jilek in emol an ukwelok ilo an kõtlok bwe en jutak ikijen 120 ri kalor ro an Jesus ilo ran in Pentecost eo im kajerbal key eo kein kajuõn in “ki ko ki in ailiñ in lõñ.” (Matu 16:19; Jerbal 2:14-40) Kar lelok ñan Peter bar juõn alen ñan ‘bar oktak im kakajurlok ro jein im jatin.’—Luk 22:31-33.
Kautiej Ro Uan Family eo
8, 9. Ikijen kwalok kautiej ñan lio belen, ewi wãwen leo emaroñ kajeoñe Jehovah im Jesus?
8 Lõmaro ri belele im ro jemen im jinen rej aikwij kajeoñe Jehovah im Jesus Christ ilo jerbale maroñ eo air eletok in Anij. Peter ear kakabilek: “Lõmaro, komin jokwe iben belemi kin jelalokjen, im koutiej kõra rõn, einwõt jãbi remõjino jen kom.” (1 Piter 3:7) Lemnake am jibwe juõn jãbi porcelain ejjõm, alikar juõn eo elaplok an bidodo jen juõn eo kõmman jen alal. Ejamin kar laplok am kejbãroke ke? Leo ri belele emaroñ kõmman eindein ilo an kajeoñe Jehovah, roñjake lemnak ko an lio belen ñe rej kõmman bebe kin men ko rej jelet family eo. Kememej bwe Jehovah ear bõk ien ñan kõmmanwa ibben Abraham. Kin an jab wãppen, leo belele emaroñ likjap in lo aolep tibdik in wãwen eo. Inem ejamin juõn men in meletlet ke bwe en kautiej lio belen ilo an lale lemnak eo an?
9 Ilo ailiñ ko ijo ekajur maroñ eo an emaan ro, leo ri belele ej aikwij kememej bwe lio belen emaroñ aikwij anjo ion juõn men in bõprae elap ñan kwalok eñjake ko an remũlal. Anõk wãwen eo Jesus Christ ear jerbal ibben ri kalor ro an, mõttan class in lio belen ilo ran ko renaj itok, ke ear bed ion lal. Ear kaorõk ir, lemnak kin joñan ko air ilo enbwin im jitõb mokta jen rar kwalok kin aikwij ko air. (Mark 6:31; Jon 16:12, 13; Dri Epesõs 5:28-30) Bareinwõt, bõk ien ñan lo ta eo lio beleõm ej kõmmane ñan yuk im family eo am, im kwalok am kamolol ilo nan im jerbal ko. Jehovah im Jesus jimor rar kamolol, nebar, im kajerammõn ro tellokiir. (1 Kiñ Ro 3:10-14; Job 42:12-15; Mark 12:41-44; Jon 12:3-8) Elikin an leo belen erom juõn ian ri Kennan ro an Jehovah, juõn Christian kõrã ilo Orient ear ba: “Leo beleiõ ekin etetal jilu ak emen buñten nee ko imaõ, im kõtlok aõ bõk men otemjej. Kiõ e eo ej bõk bag ko im kwalok an kamolol kin men ko ij kõmmani ilo mweo!” Juõn nan in kamolol emol elap an jibañ lio beleõm ñan eñjake an wõr tokjen.—Jabõn Kennan Ko 31:28.
10, 11. Ta eo ro jemen im jinen remaroñ katak jen joñok eo emõn an Jehovah ke ear jerbal ibben ailiñ in Israel eo ejumae?
10 Ilo air jerbal ibben ro nejiir, elaptata ñe rej aikwij kauweik ir, ro jemen im jinen rej aikwij kajeoñe joñok eo an Anij. “Jeova e ar kwalok ñõn Israel im ñõn Juda” ñan oktak jen ial ko air renana, ak rar “kakijñiñi kenwair.” (2 Kiñ Ro 17:13-15) Ri Israel ro rar “etaõ ñõn E kin loñir, im r’ar riõp ñõn E kin loir.” Elõñ ro jemen im jinen rej eñjake bwe ej eindein an ro nejiir kõmmane ñan ir. Ri Israel ro rar “oktõk im melejoñ Anij” im kaburomõj e, im kõmman an metak buruen. Ak, Jehovah ear “obrõk kin tiriamo, E ar jolok air nana, im E ar jab mõn ir.”—Sam Ko 78:36-41.
11 Jehovah ear meñe akwelap ibben ri Israel ro: “Komin itok kiõ, im jen kalomõnlokjen iben dron . . . meñe ami bwir rej einwõt men in jurjur, re naj mouj einwõt sno.” (Aiseia 1:18) Meñe ejelok ruõn Jehovah, ear kir ailiñ eo enana ñan itok im kajimwe men ko. Ej juõn lemnak elap an emõn ñan ro jemen im jinen bwe ren kajeoñe ilo air jerbal ibben ro nejiir! Ñe ej juõn men in aikwij, kautiej ir ilo am roñjake kin lemnak eo air kin wãwen eo, im kõmmanwa ibbeir kin etke rej aikwij oktak.
12. (a) Etke jej aikwij bõprae ad kautiej ro nejiir elaplok jen ad kautiej Jehovah? (b) Ta eo ej men in aikwij elañe jekõnan kwalok kautiej ñan ro nejiir ñe jej kauweik ir?
12 Emol, jet ien ajiri ro rej aikwiji kakabilek ko rebin. Ro jemen im jinen rejjab kõnan bwe ren einwõt Eli, eo ear ‘kõñiãjoik lõmaro nejin jen Jehovah.’ (1 Samuel 2:29) Ak, ajiri ro rej aikwij lo unin yokwe eo ilikin nan in kauwe eo. Rej aikwij maroñ kile bwe jemen im jinen rej yokwe ir. Paul ear kakabilek ro jemen: “Im kom, ro jemeir, komin jab biuktõke ro nejimi ñõn illu: a komin kakajiririik ir ilo kaje im kowe an Iroij.” (Dri Epesõs 6:4) Ke jej konono kin maroñ eo an jemen, point eo rej kõmmane ej bwe jemen ej aikwij lemnak kin utiej eo an ajiri ro ilo an jab kalluk ir kin an le jen joñan an lej. Aet, lemnak kin utiej an ajiri ro ej bõk ien im kate an jemen im jinen, ak tokjen eo ej tellokin katok ko kar kõmmani.
13. Ta lemnak eo ilo Bible ikijen ritto ro ilo juõn family?
13 Kwalok kautiej ñan ro uan family eo ej laplok jen kautieje lio belen im ajiri ro. “Ñe kwoj rittolok, bokake ro nejõm,” juõn jabõn kennan ilo Japan ej ba. Point in jabõn kennan eo ej bwe ro jemen im jinen reritto rej aikwij kejbãrok bwe ren jab le jen maroñ eo air einwõt jemen im jinen im rej aikwij lemnak kin ta eo ro nejiir reritto rej ba. Ke ej ekkar ñan Jeje ko bwe jemen im jinen ren kautiej ro nejiir ilo air roñjake ta eo rej ba, ajiri ro rej aikwij bareinwõt kwalok kautiej ñan ro reritto. “Kwon jab kejekron jinõm ñe e lilap,” Jabõn Kennan Ko 23:22 ej ba. King Solomon ear bokake jabõn kennan in im ear kautiej jinen ke ear kebak e ñan kwalok juõn kajitõk. Solomon ear likit juõn throne itu-anbijmaroñ in throne eo an make im roñjake ta eo jinen eritto, Bath-sheba, ear kõnan ba ñan e.—1 Kiñ Ro 2:19, 20.
14. Ewi wãwen jemaroñ kautiej ritto ro uan congregation eo?
14 Ilo family eo ad ilo jitõb, jemaroñ “bed iman” ilo kwalok kautiej ñan ritto ro uan congregation eo. (Dri Rom 12:10) Ejjab lap air maroñ kõmmane einwõt kar mokta, im men in emaroñ kabwer ir. (Ekklisiastis 12:1-7) Juõn ri Kennan ri kabit eritto ilo jikin ri nañinmij eo ej babu wõt im jab maroñ jerkak ear kwalok juõn eñjake rot in: “Ij kijoror in mij bwe I maroñ bar jerbal.” Kin rein reritto, ad kwalok kamolol im kautiej ir emaroñ jibañ. Kar kakien ri Israel ro: “Kwon jutõk im aber iman armij e uõn bõran, im kõñiajoik turin mejen eo e lõlap.” (Livitikõs 19:32) Kwon kwalok am lemnak ilo am kõmman bwe ritto ro ren eñjake ad aikwiji im kamolol kake ir. ‘Jutõk im aber’ emaroñ koba jijet im roñjake ñe rej kwalok kin ta ko rar kõtõbraki ilo ien ko remotlok. Men in enaj kwalok kautiej ñan ritto ro im kakajurlok mour in jitõb eo ad make.
‘Ilo kwalok Kautiej Kwon Bed Iman’
15. Ta ko elder ro remaroñ kõmmani ñan kwalok kautiej ñan ro uan congregation eo?
15 Ro uan congregation eo rej emmourur ñe elder ro rej likit juõn joñok emõn ñan ir. (1 Piter 5:2, 3) Jekdon eobrak schedule eo air, elder ro rej yokwe rej bõk ien ñan kebak ro redik, ro bõran family ko, ro jinen rej make iair, limaro ri belele rejjab job, im ritto ro, meñe rein rej jelmaik abañ ko ak jab. Elder ro rej roñjake kin ta ko ro uan congregation eo rej ba im nebar ir kin ta ko remaroñ kõmmani. Juõn elder e lolokjen eo ej kwalok nan in kamolol kin ta eo juõn brother ak sister ej kõmmane ej kajeoñe Jehovah, eo ej kamolol kin men in kõmanmõn ko an ion lal.
16. Etke jej aikwij watõk elder ro einwõt tellokin bõk nebar einwõt ro jet ilo congregation eo?
16 Ilo air kajeoñe Jehovah, elder ro rej likit juõn joñok emõn in jerbale nan in rejañ eo an Paul: “Kin yokwe jimjãn jimjãten, komin menoan dron; kin kõnimarmij, komin koutiej dron.” (Dri Rom 12:10) Men in emaroñ binlok ñan elder ro rej jokwe ilo ailiñ ko ijo ekkã air lemnak kin lajrak in armij. Ñan wanjoñok, ilo juõn ailiñ ilo Orient, ewõr ruo nan ko rej ukõti “brother,” juõn ej kwalok kautiej, im eo juõn ñan armij ro rettã. Mae ien eo ej kab motlok, ro uan congregation eo rekin ãñiñin elder ro im ro reritto ilo air kajerbal nan eo ej kwalok kautiej, im kajerbal nan eo juõn kin ro jet. Bõtab, kar rejañ ir ñan kajerbal nan eo ettãlok ien otemjej kinke, einwõt Jesus ear jiroñ ri kalor ro an, “kom otemjej jimjãn jimjãten.” (Matu 23:8) Meñe kõtan eo emaroñ jab alikar ilo ailiñ ko jet, kij aolep jej aikwij kejbãrok nae kõnan eo ñan kõmman lajrak in class ko.—Jemes 2:4.
17. (a) Etke elder ro rej aikwij armij ro ebidodo ad kebak ir? (b) Ilo wãwen et ko elder ro remaroñ kajeoñe Jehovah ke rej jerbal ibben ro uan congregation eo?
17 Emol, Paul ear rejañ kij ñan watõk jet elder ro einwõt ro rej tellokin ad “kanuij koutiej ir,” ak rej jimjãn jimjatid wõt. (1 Timote 5:17) Elañe jemaroñ “kebak ñõn tron in joij” an Iroij Bõtata eo Ijoko Otemjej, jen kar jab maroñ kebak elder ro ke, ro rej kajeoñe Jehovah? (Dri Hibru 4:16; Dri Epesõs 5:1) Overseer ro remaroñ joñwe ewi joñan bidodo in an armij kebak ir ilo air etale ewi makijkij in an ro jet kebak ir ñan bõk nan in kakabilek ak nan in rejañ ko. Katak jen wãwen eo Jehovah ej kakobaik ro jet ilo jerbal ko an. Ej kautiej ro jet ilo an lelok eddo ko ñan ir. Meñe jet nan in rejañ ko an bar juõn ri Kennan emaroñ einwõt rejjab keie, elder ro rej aikwij kamolol kin itoklimo eo ej kwaloke. Kememej kin wãwen eo Jehovah ear jerbale kajitõk ko an Abraham im akwelap eo an Habakkuk.
18. Ewi wãwen elder ro remaroñ kajeoñe Jehovah ke rej kajimwe ro rej aikwiji jibañ?
18 Jet Christian ro mõttad rej aikwij bõk kajimwe ko. (Dri Galetia 6:1) Ak, rej aorõk wõt iman mejen Jehovah, tellokin ad jerbal ibbeir ilo kautiej. “Ñe eo ej letok nan in kakabilek ej jerbal ibba ilo kautiej, ij eñjake aõ anemkwoj in kebak e,” juõn ri Kennan ear ba. Elõñ armij rej mõnõnõ in bõk nan in kakabilek ñe rej jerbal ibbeir ilo kautiej. Emaroñ bõk ien, ak am roñjake nan ko an eo ear bwid ej kabidodolok air bõk nan in kakabilek eo rej aikwiji. Kememej kin wãwen eo Jehovah ear kõmmanwa elõñ alen ibben ri Israel ro kin an tiriamokake ir. (2 Kronikel 36:15; Taitõs 3:2) Nan in kakabilek me kar leloke ilo jelã kilen im ilo tiriamokake ñan jelet buruen ro rej aikwij bõk jibañ.—Jabõn Kennan Ko 17:17; Dri Pilippai 2:2, 3; 1 Piter 3:8.
19. En ewi wãwen ad watõk armij ro rejjab tõmak einwõt Christian ro?
19 Ad kwalok kautiej ñan ro jet ej jededlok ñan ro remaroñ erom ro jeid im jatid ilo jitõb ilo ran ko renaj itok. Armij rein remaroñ rumij in bõk ennan eo ad kiõ, ak jej aikwij kwalok wõt meanwõd ñan ir im kile utiej eo air einwõt armij. Jehovah “[ejjab] kõnan bwe jabrewõt en joko, a bwe ren otemjej itok im ukwelok ibeir.” (2 Piter 3:9) Jen kar jab bõk ke lemnak eo an Jehovah? Ilo ad kwalok ad lemnak kin armij, jemaroñ kabellok ial eo ñan kwalok nan elañe ien otemjej jej kwalok ad joij. Bõtab, jej bõprae kamao rot ko me remaroñ men in kauwatata ko ñan mour in jitõb eo ad. (1 Dri Korint 15:33) Ak, jej “kõmõnmõn joij,” im jab karmijeteik armij ro rejjab tõmak einwõt kij.—Jerbal 27:3.
20. Joñok eo an Jehovah im Jesus Christ en kar kamakit kij bwe jen kõmman ta?
20 Aet, Jehovah im Jesus Christ rej watõk kajjojo iad einwõt tellokin bõk kautiej. Jen kememej ien otemjej wãwen eo rej jerbal im eindein lok wõt bed iman in kautieje don. Im ien otemjej jen kememej nan ko an Iroij eo ad Jesus Christ: “Kom otemjej jimjãn jimjãten.”—Matu 23:8.
Ewi Wãwen Kwon Kar Uak?
• En ewi wãwen am watõk ri tõmak ro mõttam?
• Ewi wãwen joñok eo an Jehovah im Jesus Christ en kar kamakit yuk ñan kautiej ro jet?
• Ewi wãwen lõmaro ri belele im ro jemen im jinen remaroñ kautiej ro jet?
• Ilo air watõk Christian ro mõttair einwõt jeiir im jatiir en kar kamakit elder ro ñan jerbal ilo wãwen et ko?