Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w08 6/15 p. 7-11
  • Men Ko Jej Aikwij Ko Jeni

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Men Ko Jej Aikwij Ko Jeni
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2008
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Ko Jen Illu eo Ej Bed Iman
  • “Komin Ko Jen Babylon”
  • Ko Jen Kabuñ ñan Ekjap
  • “Ko Jen Lũñ”
  • Ko Jen “Arõk Mõnni”
  • “Ko Jen Mõm ko An Likao”
  • “Eo Ej Konono Ilo Buk En Melele”
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jehovah—1999
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2008
w08 6/15 p. 7-11

Men Ko Jej Aikwij Ko Jeni

“O bwijin vaiper ko, wõn e ar kowe kom bwe komin ko jen illu e naj itok?” ​​—MAT. 3:7.

1. Ta jet ian wanjoñok ko ilo Bible kin ko?

TA EO kwoj lemnak kake ñe kwoj roñ nan in “ko”? Jet remaroñ lo ilo lemnak ko air an likao eo ewulio Joseph ko jen nan in kareelel eo ejõkkar an lio belen Potiphar. (Jen. 39:​7-​12) Ro jet remaroñ lemnak kin Ri Christian ro rar ko jen Jerusalem ilo yiõ eo 66 C.E., ilo air bokake nan in kakkõl eo an Jesus: “Ñe kom naj lo jaran dri tõrinae ro rej kabol Jerusalem, inem . . . ro rej ber i Judia ren ko ñõn tol ko: im ro rej ber iolapin ren drioijlok.”​​—Luk 21:​20, 21.

2, 3. (a) Ta lukkun melelen nan in kananaik eo an John Ri Baptais kin ri tel in kabuñ ro? (b) Ewi wãwen an kar Jesus kakajur lok nan in kakkõl eo an John?

2 Wanjoñok ko kar konono kaki ilõñ rej kitibuj lukkun ko. Rainin, ñan Ri Christian ro remol ilo enañin aolep ailiñ ko ibelakin lal, ewõr juõn menin aikwij ñan air kaiur im ko ilo nan in kõkkar. John Ri Baptais ear kajerbal nan in “ko” ilo wãwen in. Ian ro im rar itok ñan air lo John kar ri tel in kabuñ an Ri Jew ro im rar kowãnik ir make me rar lemnak bwe rejjab aikwij in ukwelok. Rar kijirãte armij ro rettã me rar kwalok bwe rej ukwelok ilo air baptais. Ilo beran, John ear kajedmatmate ri tel rein rejelã mõn: “O bwijin vaiper ko, wõn e ar kowe kom bwe komin ko jen illu e naj itok? Inem komin jebar im lle ekar ñõn ami ukwelok.”​​—Mat. 3:​7, 8.

3 John ear jab konono kin an juõn lukkun ko. Ear kakkõl kin ien ekajet eo ej itok, juõn ran in illu elap; im ej kakkõl ri tel in kabuñ ro bwe ñan air ellã jen ran eo, renaj kar aikwij kalle leen eo ej kamol ukwelok eo air. Tokelik, ilo beran Jesus ear liakelok ri tel in kabuñ ro​​—lemnak ko air relej ear kalikar bwe jemeir ej Devil eo. (Jon 8:​44) Ilo an kakajur lok nan in kakkõl eo an John mokta lok, Jesus ear naetair “nejin vaiper ko” im ear kajitõk: “E naj kijkan ami ko jen liakelok ñõn Geena?” (Mat. 23:​33) Ta melelen an Jesus ba “Geena”?

4. Ta melelen an Jesus ba “Geena”?

4 Gehenna kar juõn komlal ilikin worwor in Jerusalem ijo im rar tile kobij im menin mour ko remij ie. Jesus ear kajerbal Gehenna einwõt juõn wanjoñok kin mij indio. (Lale page 27.) Kajitõk eo an kin ellã jen Gehenna ear kwalok bwe ri tel in kabuñ ro einwõt juõn kumi ear tellokiir bõk kokkure ñan indio.​​—Mat. 5:​22, 29.

5. Ewi wãwen an kar nan in kakkõl ko an John im Jesus jejjet kitieir?

5 Ri tel ro an Ri Jew rar kalaplok jerawiwi ko air ikijen air matõrtõre Jesus im ri kalor ro an. Tokelik, einwõt an kar John im Jesus kakkõl kake, ran in illu eo an Anij ear mottok. Ilo ien eo ñe, “illu e naj itok” enaj kar jelet juõn wõt jikin, Jerusalem im Judea, inem renaj kar maroñ lukkun ko im jab ko eo ilo nan in kõkkar. Illu eo ear walok ilo ien eo ke jar in tarinae ko an Rome rar kajeebeplok Jerusalem im temple eo an ilo 70 C.E. Ien “iñtan” eo ear lukkun lap jen jabdewõt jorrãn Jerusalem ear jelmae. Elõñ ro kar mõn ir ak bõk ir ñan kamakoko. Men in ej jitõñlok ñan juõn kokkure elaplok me ej bojak in walok ñan ro rej baj ba wõt bwe rej Ri Christian im ro ilo kabuñ ko jet.​​—Mat. 24:21.

Ko Jen Illu eo Ej Bed Iman

6. Ta eo ear jino walok ilo congregation eo an Christian ilo jinoin?

6 Jet ian Ri Christian ro ilo jinoin rar ellok im jumae Anij im ro jet rar lor ir. (Jerb. 20:​29, 30) Ilo ien eo ke ri jilek ro an Jesus rar mour wõt, rar jerbal einwõt kein “drebij” nae ri buñ jen tõmak im ri jumae rein, ak elikin air kar mij, elõñ kumi in Ri Christian wan ro rar waloktok. Rainin, elõñ buki kabuñ ko rej ba bwe rej Christian, im katak ko air rejjab mol. Bible eo ear kanan kin an naj lõñlok ri tel in kabuñ an Christendom, im ej konono kake ir einwõt juõn kumi in “armij in jerawiwi” im “nejin mij . . . eo Iroij e naj mõne . . . im naj kokkure kin an weaktok ilo an itok.”​​—2 Tes. 2:​3, 6-8.

7. Etke nan eo “armij in jerawiwi” ejejjet ñan ri tel in kabuñ ro an Christendom?

7 Ri tel ro an kabuñ in Christendom renana kinke emwij air mone million armij ro ikijen air kowõnmanlok katak ko, ran in kwojkwoj ko, im manit ko rej jumae Bible eo. Einwõt ri tel in kabuñ ro me Jesus ear liakelok ir, ri kabuñ ro ilo ran kein, ro im rej mõttan “nejin mij” rej bojak in iion kokkure im ejelok juõn kajidikdik kin jerkakbiji ñan ir. (2 Tes. 1:​6-9) Bõtab, ta eo ej kõttar armij ro im ri tel in kabuñ ro rewan otemjej rar kajebwãbweik ir? Ñan uake kajitõk in, jen kalmenlokjen kin men ko rar walok elikin jorrãn eo an Jerusalem, ilo 607 B.C.E.

“Komin Ko Jen Babylon”

8, 9. (a) Ta nan in kanan eo ewõr ibben Jeremiah ñan Ri Jew ro rej ri kamakoko ilo Babylon? (b) Elikin jorrãn eo an Babylon jen Media im Persia, kain ko rot eo rar maroñ kõmmane?

8 Ri kanan Jeremiah ear kanan kin jeebeplok eo an Jerusalem eo ear walok ilo 607 B.C.E. Ear ba bwe armij ro an Anij naj bõklok ir ñan kamakoko ak naj bar kajeblak ir ñan kabijukneir elikin “jiljilimjuõnñoul yiõ.” (Jerm. 29:​4, 10) Ear wõr juõn an Jeremiah ennan eaorõk ñan Ri Jew ro rej ri kamakoko ilo Babylon; rar aikwij debij wõt air erreo jen kabuñ wan eo ej walok ilo Babylon. Kin men in renaj kar bojak in jeblak ñan Jerusalem im bar kajutak kabuñ eo erreo ilo ien eo emwij an Jehovah kajejjet e. Men in ear walok elikin wõt an Ri Media im Ri Persia ro anjo ion Babylon ilo 539 B.C.E. King Cyrus II in Persia ear kõtellok juõn kien bwe Ri Jew ro ren jeblak im bar kalek temple eo an Jehovah ilo Jerusalem.​​—Ezra 1:​1-4.

9 Elõñlok jen 42,000 Ri Jew ro rar bõk ien in ebellok im bar jeblak. (Ezra 2:​64-​67) Ilo air kõmmane men in, rar kajejjet nan in kanan im jiroñ eo an Jeremiah me ekkar ñan wãwen eo ej jelet ir ear kitibuj air aikwij ko, ak illok ñan bar juõn jikin. (Read Jeremiah 51:​6, 45, 50.) Wãwen ko rar walok rar jab kõmman bwe aolep Ri Jew ro ren maroñ jeblak ilo ial eo aetok ñan Jerusalem im Judah. Ro im rar bedwõt ilo Babylon, einwõt ri kanan eo eritto Daniel, remaroñ bõk kajerammõn eo an Anij, elañe kin juõn buru eyu renaj kar rejetak wõt kabuñ eo erreo eo ej bed ilo Jerusalem im kajenolok ir jen kabuñ eo ewan an Ri Babylon ro.

10. Ta “men in jõjõik ko” “Babilõn Elap” ej kõmmani?

10 Rainin, elõñ billion armij ro rej bed ilo elõñ kajjojo kain kabuñ ko rewan me rar ijjino ilo Babylon in etto eo. (Jen. 11:​6-9) Kabuñ kein aolep rej bõk ãt eo einwõt “Babilõn Elap, jinen kõra rekijoñ im men in jõjõik ko an lõl.” (Rev. 17:5) Kabuñ wan, etto an rejetak ri tel in kien ko an lal in. Ibwiljin “men in jõjõik ko” me rej walok jene, ej tarinae ko relõñ me elõñ buki million “kar mõn ir ion lõl.” (Rev. 18:​24) Bar jet “men in jõjõik ko” rej kitibuj jerbal ko retton nae ajiri ro im bar jerbal in mour etton ko jet me ri tel ro an kabuñ rej kõmmani im ri utiej ro ilo kabuñ ko rej kõtlok bwe ren wõnmanlok. Eñin unin Jehovah Anij ejjabto enaj jolok kabuñ wan jen lal in.​​—Rev. 18:8.

11. Ta eddo eo ebed ibben Ri Christian ro remol, mae ien eo Babylon Elap enaj jeebeplok?

11 Ri Christian ro remol, me rejelã kin men in, ebed ibbeir eddo eo ñan air kakkõl ro uan Babylon Elap. Juõn wãwen rej kõmman men in ej ikijen air leto letak Bible ko im book ko rej bedbed ion Bible eo me “dri korijer e tiljek im meletlet,” ear jei, eo im Jesus ear jitõñe bwe en “najirik ir ilo ien emõn” kin men ko lor jitõb. (Mat. 24:​45) Ñe armij ro rej kwalok air itoklimo ilo ennan eo an Bible eo, karõk ko kin katak Bible rej kõmmane ñan jibañ rein. Kimij kejatdikdik, bwe rein renaj lo aikwij eo ñan air “ko jen Babylonia” mokta jen an maat ien.​​—Rev. 18:4.

Ko Jen Kabuñ ñan Ekjap

12. Ewi lemnak eo an Anij kin kabuñ ñan annañ im ekjap ko?

12 Bar juõn jerbal ekajjõjõ ekkã an walok ilo Babylon Elap ej kabuñ ñan annañ im ekjap ko. Anij ej naetan men kein “men in jõjõik ko” im “ekjõp ko.” (Dut. 29:​17) Ro otemjej rej kõnan kabuñburuen Anij rej aikwij bed ettolok jen kabuñ ñan ekjap, ilo air errã ibben nan eo an Anij: “Ña Jeova, eñin eta; im Aõ wuj I jamin lelok ñõn bar juõn, ak Aõ nebar ñõn men ko men in e ko jekjek.”​​—Ais. 42:8.

13. Ta wãwen kabuñ ñan ekjap ko rittino jej aikwij ko jeni?

13 Nan in Anij ej bareinwõt kajedmatmate wãwen kabuñ ñan ekjap ko jet me rejjab lukkun alikar. Ñan wanjoñok, rej naetan ankwonak “kabuñ ñõn ekjab.” (Col. 3:5) Ñan ankwonak ej melelen kõnan men eo emwij kemoiki, einwõt men eo mweien bar juõn armij. (Ex. 20:​17) Enjel eo im ear erom Satan Devil eo ear kaddek juõn kõnan in ankwonak ñan an einwõt eo Eutiej Bõtata im bwe ro jet ren kabuñ ñan e. (Luk 4:​5-7) Men in ear tellok e ñan an jumae Jehovah im kareel Eve ñan an ankwonak men eo Anij ear kemoiki. Ilo bar juõn wãwen, Adam bareinwõt ear kabuñ ñan ekjap ikijen an kõtlok bwe kõnan eo an ekibbon kin kõtan eo an ibben lio belen en men eo eaorõklok jen an bokake Jemen ilañ eo elap an yokwe. Oktan men in, aolep ro rej kõnan ko jen ran in illu eo an Anij rej aikwij kabuñ ñan e wõt kin aolepen burueir im jumae jabdewõt wãwen ankwonak.

“Ko Jen Lũñ”

14-16. (a) Etke Joseph ear juõn joñok emõn kin mour erreo? (b) Ta eo jej aikwij kõmmane elañe ej wõr juõn kõnan kin mour etton? (c) Ewi wãwen jemaroñ lo tõbrak ilo ad ko jen mour in lũñ?

14 Read 1 Dri Korint 6:​18. Joseph ear lukkun ko jen lio belen Potiphar ke ear kajeoñ kareel e. Ej juõn joñok emõn ear likit ñan Ri Christian ro, ñan ro ejelok beleir im ro ewõr beleir jimor! Alikar, bõklikit eo an Joseph emwij kar eiki ikijen wãwen ko rar walok mokta me rar kalikar kin lemnak eo an Anij kin lũñ. Elañe jekõnan bokake kien eo ñan “ko jen lũñ,” jenaj ellok jen men ko me remaroñ kaddek juõn kõnan ejõkkar kin juõn eo ejjab beled. Emwij jiroñ kij: “Innem komij aikwij in juloki kõnan ko . . . im rej jerbal ilo kom, einwõt men kein: kijoñ, nana mwilin, lũñ, mõm an kanniek, im ankwonak. Kinke ankwonak ej mõttan kabuñ ñõn ekjab. Kin wõt men kein, illu an Anij enaj buñ ion ro rejjab bokake e.”​​—Col. 3:​5, 6.

15 Lale bwe “illu an Anij ej itok.” Elõñ ilo lal in rej kaddek mõm ko rejõkkar im rej kõtlok bwe kõnan kein ren anjo ioir. Kin men in, Ri Christian ro rej aikwij jar kin jibañ eo an Anij im jitõb kwojarjar bwe kõnan ko retton ren jab anjo ioir. Bareinwõt, katak Bible eo, bed ilo kwelok ko an Ri Christian, im bõk kunad ilo leto letak ennan eo emõn ibben ro ri turid enaj jibañ kij ñan “etetal kin Jitõb.” Kin men in je “jamin kajejit mõm in kõniek.”​​—Gal. 5:​16.

16 Emol, elañe jej lale pija ak book ko rej kwalok kin emaan ro ak kõrã ro rej kelwan, jejamin “etetal kin Jitõb.” Ein dein bareinwõt, aolep Ri Christian ro rej aikwij kejbãrok jen air read, aluij, ak roñjake men ko rej kaddek kõnan in enana. Enañin einlok wõt in, ebwid bwe ro “dron Anij” ren mõnõnõ kin kejak ko ak bwebwenato ko rejõkkar kin mour etton. (Ep. 5:​3, 4) Kin men in jej kwalok ñan Jemed eo ej yokwe bwe jej lukkun kõnan ellã jen illu eo an ej itok wõt im mour ilo lal eo ewãnik.

Ko Jen “Arõk Mõnni”

17, 18. Etke jej aikwij ko jen “arõk mõnni”?

17 Ilo letter eo an jinoin ñan Timothy, Paul ear kalikar nan in kaiñi eo im ej aikwij tel mour eo an Ri Christian ro rar ri kamakoko, me rar kõtmene bwe ren kar bõk elõñ mweiuk ko kinke ro rej karejar ñan ir rej Ri Christian. Ro jet rar bõlen kajeoñ kajerbal men eo ekwojarjar ñan air bõk tokjen ko rekibbon. Paul ear kakkõl nae lemnak eo bwe “tõmak ej ken koorlok dala.” Men eo ej unjen abañ in emaroñ kar “arõk mõnni,” eo im emaroñ jelet jabdewõt, ro remweie ak ro jeramel, ilo wãwen eo enana.​​—1 Tim. 6:​1, 2, 5, 9, 10.

18 Kwomaroñ ke lemnak kin joñok ko ilo Bible kin armij ro me kõtan eo air ibben Anij ear jorrãn kin “arõk mõnni” ak kin air yokwe men ko ejelok tokjeir me money ej wiaiki? (Josh. 7:​11, 21; 2 Kiñ. 5:​20, 25-​27) Paul ear kakkõl Timothy: “Kwe, O armij dron Anij, kwon ko jen men kein, im lor emõn, kwojarjar, tõmak, yokwe, kijenmij, im inemõn.” (1 Tim. 6:​11) Eoroñ nan in kakabilek in elap an aorõk ñan ro otemjej rej kõnan ellã im mour jen ran in illu eo ej itok wõt.

“Ko Jen Mõm ko An Likao”

19. Ta eo jodikdik ro otemjej rej aikwiji?

19 Read Jabõn Kennan Ko 22:15. Bwebwe ilo buruen juõn jodikdik ebidodo an maroñ tel juõn likao ak jiroñ ñan an jebwãbwe. Men eo emaroñ jibañ ñan jumae men in ej kaminene eo ej bedbed ion Bible eo. Elõñ Christian jodikdik ro me ro jemeir im jineir rejjab bed ilo mol eo rej bukõt im jerbale nan in kaiñi ko rej bed ilo Bible. Ro jet rej bõk tokjen jen nan in kakabilek ko an ro ilo congregation eo im reritto ilo jitõb. Jekdon wõn eo ej letok nan in kakabilek eo ej bedbed ion Bible eo, ad bokake nan in kakabilek eo emaroñ tellok ñan mõnõnõ kiõ im bareinwõt ilo ran ko rebed iman.​​—Hib. 12:​8-​11.

20. Ewi wãwen jodikdik ro remaroñ lo jibañ ñan air ko jen kõnan ko rebwid?

20 Read 2 Timote 2:​20-​22. Elõñ jodikdik ro me burueir ear likjap in bõk katak ko rekeie emwij air bõk ial ko rebwebwe, einwõt jitõb in jiaik don, ankwonak, lũñ, arõk money, im jibadõk menin kamõnõnõ ko. Men kein rej kwalok “mõm ko an likao,” eo im Bible eo ej rejañ kij bwe jen ko jeni. Ñan an juõn Christian jodikdik ko ej aikwij kejbãrok jen kilan ko renaj kokkure e, jekdon ta ak ia eo kilan kein rej itok jene. Men eo elaptata an jibañ ej nan in kakabilek eo ekwojarjar ñan jibadõk kadkad ko rekwojarjar “iben ro rej jar ñõn Iroij jen buru erreo.”

21. Ta kallimur eo eaibujuij Jesus Christ ear kõmmane kin ri kalor ro an rej einwõt sheep?

21 Meñe jej jodikdik ak ritto, ad makoko in eoroñ armij ro rej kajeoñ kajebwãbweik kij ej kwalok bwe jekõnan uan ri kalor ro an Jesus rej einwõt sheep me rej “ko jen . . . ainiken ro dri ekãl.” (Jon 10:5) Bõtab, deor jen ran in illu eo an Anij, ej aikwij elaplok jen ad baj ko jen men ko renaj kokkure kij. Jej aikwij bareinwõt jibadõk kadkad ko remõn. Katak in tok juõn enaj etale jiljilimjuõn ian men kein. Ewõr juõn un emõn ñan etale men in bareinwõt, kinke Jesus ear kõmmane kallimur in eaibujuij: “Ij lelok ñõn [sheep ro aõ] mour in drio; im re jamin joko in drio, im ejelok en e naj kwotak ir jen peiõ.”​​—Jon 10:28.

Ewi Wãwen Kwonaj Uak?

• Ta nan in kakkõl eo Jesus ear lelok ñan ri tel in kabuñ ro?

• Ta wãwen eo ekauwatata elõñ million armij ro rej jelmae rainin?

• Ta wãwen kabuñ ñan ekjap ko rittino jej aikwij ko jeni?

[Pija eo ilo peij 9]

Ta eo kwoj lemnak kake ñe kwoj roñ nan in “ko”?

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share