Rar “Loi” Men ko Kar Kallim̦ur Kaki

1. Etke em̦m̦an ñe jej pijaikl̦o̦k ak l̦õmn̦aki men ko me jejjañin loi? (Lale pija eo itulõñ.)

JEOVA ear letok ñan kõj juon menin letok el̦ap an em̦m̦an. Menin letok in ej maroñ eo ñan pijaikl̦o̦k ak l̦õmn̦ake men ko me jejjañin loi kõn mejãd. Maroñ in ej jipañ kõj ñan reim̦aanl̦o̦k ñan men ko rem̦m̦an me repãd im̦aan im ñan kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we. Jeova wõt ejel̦ã kõn kobban ilju im jekl̦aj, im ej jiroñ kõj kõn jet iaan men ko me jemaroñ reim̦aanl̦o̦k ñani. Meñe jejjab maroñ loi, ak jemaroñ pijaikl̦o̦k aer wal̦o̦k im tõmak bwe renaaj jejjet im m̦ool.​—2 Korint 4:18, UBS.

2, 3. (1) Ñe jej pijaikl̦o̦k men ko Jeova ear kallim̦ur bwe enaaj kõm̦m̦ani, etke men in emaroñ jipañ kõj? (2) Ta kajjitõk ko jenaaj uwaaki ilo katak in?

² Ilo m̦ool, jet iien jej l̦õmn̦aki men ko me rejjab m̦ool im reban wal̦o̦k. Ñan waanjoñak, juon leddik jidikdik emaroñ l̦õmn̦ake an iuwe ippãn juon babbũb. Bõtab, elukkuun ban tõprak men in. Hanna, kõrã eo jinen Samuel, ear l̦õmn̦ak kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ñe enaaj bõkl̦o̦k l̦adik eo nejin ñan im̦õn kõppãd eo bwe en jerbal ippãn bũrij ro. Men in ekar jab juon ettõn̦ak bajjek. Ekar juon men me Hanna ear pepe in kõm̦m̦ane. Kõn an kar Hanna pijaikl̦o̦k wõt raan eo enaaj bõkl̦o̦k l̦adik eo nejin bwe en jerbal ippãn bũrij ro, men in ear kakajoore bwe en dãpij wõt kallim̦ur eo an ñan Jeova. (1 Samuel 1:22, UBS) Ñe jej pijaikl̦o̦k men ko Jeova ear kallim̦ur bwe enaaj kõm̦m̦ani, jej pijaikl̦o̦k men ko rem̦ool im renaaj wal̦o̦k.​—2 Piter 1:19-21, UBS.

³ Elõñ armej ro an Jeova ilo iien ko etto rar maroñ pijaikl̦o̦k men ko Jeova ear kallim̦ur kaki. Etke ear em̦m̦an ñan aer kõm̦m̦ane men in? Im etke ebar em̦m̦an ñan ad pijaikl̦o̦k wãween ad naaj mour ñe ejejjet kitien kallim̦ur ko an Anij?

EAR L̦APL̦O̦K TÕMAK KO AER KE RAR PIJAIKL̦O̦K MEN KO RENAAJ WAL̦O̦K ILJU IM JEKL̦AJ

4. Etke Ebel ear maroñ pijaikl̦o̦k juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an?

⁴ Ebel ear em̦m̦aan eo m̦oktata me ear lukkuun tõmak ilo kallim̦ur ko an Jeova. Ear jel̦ã ta eo Jeova ear ba ñan jedpãnit eo ãlikin an kar Adam im Iv jerawiwi. Jeova ear ba: “Inaaj likũt kõjdat ikõtaam̦ im kõrã eo, im ikõtaan ineem̦ im ineen; enaaj ko̦kkure bõram̦, a kwõnaaj ko̦kkure jim̦win neen.” (Jenesis 3:14, 15) Ebel ekar jab jel̦ã ewi wãween an men in naaj kar jejjet kitien. Ak emaroñ kar lukkuun l̦õmn̦ak kõn men eo Anij ear ba. Ebel emaroñ kar l̦õmn̦ak im ba, ‘Wõn armej in me jedpãnit eo enaaj kõjdate im enaaj jipañ armej ro bwe ren bar weeppãn?’ Ebel ear lukkuun tõmak bwe aolep men ko em̦õj an Jeova kallim̦ur kaki renaaj jejjet im m̦ool. Eñin unin, ke ear katok ñan Jeova, Jeova ear m̦õn̦õn̦õ kõn menin katok eo an.​—Riit Jenesis 4:3-5; Hibru 11:4, UBS.

5. Etke ear em̦m̦an ñan an Inok pijaikl̦o̦k men ko renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj?

⁵ Inok ekar bar juon em̦m̦aan eo me ear l̦ap an tõmak ilo Anij. Ear mour ibwiljin armej ro me rej kwal̦o̦k ‘naan ko rettoon’ n̦ae Anij. Bõtab, ear peran wõt im kwal̦o̦k kõn ennaan eo an Anij. Ear ba ñan armej ro bwe Jeova enaaj ko̦kkure armej ro renana. (Jud 14, 15, UBS) Ta eo ear jipañ Inok ñan kõm̦m̦ane men in? Bõlen Inok ear pijaikl̦o̦k wãween mour ilo lal̦ in ñe aolep armej ro ren kar karejar ñan Jeova.​—Riit Hibru 11:5, 6.

6. Ta eo Noa emaroñ kar l̦õmn̦ak kake ãlikin Ibwijleplep eo?

⁶ Noa ear tõmak ilo Jeova. Kõn men in, ear jab jako ilo Ibwijleplep eo. (Hibru 11:7, UBS) Tõmak eo an ear kõm̦akũt e bwe en katok ñan Jeova kõn menninmour, ãlikin wõt Ibwijleplep eo. (Jenesis 8:20) Ãlikin Ibwijleplep eo, ear bar jino l̦ap nana ilo lal̦ in. Nimrod ear jino tõl im ear kõn̦aan bwe armej ro ren jum̦ae Jeova. (Jenesis 10:8-12) Bõtab, ear l̦ap wõt an Noa tõmak ilo Anij. Ãinwõt kar Ebel, Noa ear tõmak bwe juon iien Anij enaaj jol̦o̦k jerawiwi im mej. Noa emaroñ kar bar l̦õmn̦ak kõn tõre eo me rũtõl ro renana renaaj jako. Kõj bareinwõt jemaroñ bar pijaikl̦o̦k iien in em̦m̦an me elukkuun kiiõ epaak!—Rom 6:23.

RAR PIJAIKL̦O̦K TÕRE EO ME KALLIM̦UR KO AN ANIJ RENAAJ JEJJET KITIEER

7. Ta ilju im jekl̦aj eo me Ebream, Aisak, im Jekob rar maroñ reim̦aanl̦o̦k ñane?

⁷ Ebream, Aisak, im Jekob remaroñ kar pijaikl̦o̦k juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an. Jeova ear kallim̦uri er im ba bwe aolep armej ro jãn aelõñ ko otemjej ilal̦ renaaj jeraam̦m̦an ikijjeen ‘ineer’. (Jenesis 22:18; 26:4; 28:14) Anij ear bareinwõt kallim̦uri er bwe baam̦le eo aer enaaj kar erom juon aelõñ el̦ap im renaaj mour ilo Ãneen Kallim̦ur eo me el̦ap an aiboojoj. (Jenesis 15:5-7) Kõnke Ebream, Aisak, im Jekob rar jel̦ã bwe kallim̦ur ko an Jeova renaaj kar jejjet im m̦ool, rar maroñ pijaikl̦o̦k im lo an baam̦le ko aer mour ilo ãne eo Jeova ear kallim̦ur kake. Ilo m̦ool, jãn tõre eo me Adam im Iv rar jerawiwi tok ñan kiiõ, Jeova ear jipañ armej ro an retiljek bwe ren mel̦el̦e wãween an naaj armej ro bar weeppãn ãinwõt kar m̦okta.

8. Ta eo ear jipañ Ebream bwe en l̦ap tõmak eo an im juon eo ejel̦ã pokake?

⁸ Kõnke ear l̦ap tõmak eo an Ebream, ear pokake wõt Jeova meñe ilo iien ko me ear lukkuun pen ñane. Ebream im rũkarejar ro jet an Jeova me retiljek rar maroñ pijaikl̦o̦k an wal̦o̦k kallim̦ur ko an, meñe kallim̦ur kein rar jab jejjet kitieer ilo tõre ko rar mour. Baibõl̦ ej ba bwe “rar loi jãn ettol̦o̦k” im m̦õn̦õn̦õ kaki. (Riit Hibru 11:8-13.) Ebream ear jel̦ã bwe Jeova ear kajejjet aolep kallim̦ur ko an kar m̦okta. Kõn men in, ear tõmak bwe kallim̦ur ko an Jeova kõn ilju im jekl̦aj renaaj bar jejjet im m̦ool.

9. Ewi wãween an kar tõmak eo an Ebream ilo kallim̦ur ko an Anij jipañe?

⁹ Kõnke Ebream ear tõmak ilo kallim̦ur ko an Jeova, ear wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ani men ko Jeova ear kajjitõk bwe en kõm̦m̦ani. Ñan waanjoñak, ear em̦m̦akũt jãn m̦weo im̦õn ilo Õr. Im ilo aolepen mour eo an, ear jab pãdwõt ilo juon wõt jikin. Ear jel̦ã bwe eban to kitien an jikin ko pãd kõnke rũtõl ro aer rar jab karejar ñan Jeova. (Joshua 24:2) Ebream, Ebel, Inok, Noa, im ro jet rar tõmak bwe ro remej renaaj bar mour im rar reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo ñe Jeova im kien eo an enaaj tõl lal̦ in ñan indeeo. Kien in an Anij “ewõr an bo̦unteijen, im Anij ear kalõk im kõm̦anm̦ane.” (Hibru 11:10) Aolep iien ñe rej l̦õmn̦akel̦o̦k aer mour indeeo ilo juon lal̦ eaiboojoj, tõmak eo aer ilo Jeova ej l̦apl̦o̦k wõt.​—Riit Hibru 11:15, 16.

10. Etke ear em̦m̦an ñan an Sera pijaikl̦o̦k men ko renaaj kar wal̦o̦k ñane ilju im jekl̦aj?

¹⁰ Kõrã eo pãleen Ebream etan Sera, ear l̦ap an bar tõmak ilo kallim̦ur ko an Jeova. Meñe ear 90 an iiõ im ear ejjel̦o̦k nejin, ak ear reim̦aanl̦o̦k ñan juon iien ñe enaaj wõr nejin. Sera emaroñ kar pijaikl̦o̦k an wõr nejin im an ajri ro nejin orl̦o̦k im erom juon aelõñ el̦ap. (Hibru 11:11, 12) Etke ear tõmak bwe men in enaaj wal̦o̦k? Kõnke Jeova ear jiroñ l̦eo ippãn im ba: “Inaaj kajeraam̦m̦an e, im Inaaj bareinwõt lewaj nejũm̦ m̦aan kõn e; aet, Inaaj kajeraam̦m̦an e, im enaaj jinen elõñ bwij; im kiiñ ro an armej renaaj wal̦o̦k jãn e.” (Jenesis 17:16) Ear jejjet kallim̦ur eo an Jeova kõnke ear wõr juon nejin Sera l̦addik. Etan l̦adik eo nejin ej Aisak. Menin kabwilõñlõñ in ear kõm̦m̦an an Sera tõmak bwe aolep kallim̦ur ko jet an Jeova renaaj jejjet wõt kitieer. Kõj bareinwõt jemaroñ kal̦apl̦o̦k tõmak eo ad ñe jej pijaikl̦o̦k an jejjet aolep men ko rem̦m̦an em̦õj an Jeova kallim̦uri kõj kaki.

EAR L̦ÕMN̦AK WÕT KÕN JINÕKJEEJ EO

11, 12. Ta eo ear jipañ Moses bwe en l̦apl̦o̦k wõt an yokwe Jeova?

¹¹ Moses ear bar tõmak ilo kallim̦ur ko an Jeova. Ear dik im rũttol̦o̦k ilo Ijipt im ear nejin kiiñ eo an Ijipt. Bõtab, kõnke ear yokwe Jeova el̦apl̦o̦k jãn men otemjej, ear jab kõn̦aan bwe en juon eo em̦weiie im utiej. Lukkuun jemãn im jinen Moses rar RiHibru, im ear katak kõn Jeova jãn er. Rar katakini Moses kõn kallim̦ur eo an Jeova ñan kanemkwõj RiHibru ro jãn aer kõm̦akoko im lel̦o̦k Ãneen Kallim̦ur eo ñan er. (Jenesis 13:14, 15; Exodus 2:5-10) Ke ear l̦apl̦o̦k an Moses l̦õmn̦ak kõn men kein im pijaikl̦o̦k aer wal̦o̦k, ekõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k wõt an yokwe Jeova.

¹² Baibõl̦ ej kwal̦o̦k ta eo Moses ear l̦õmn̦ak wõt kake. Ej ba: “Ke Moses ear rũtto, tõmak eo an ar kõm̦m̦an bwe en m̦akoko bwe ren n̦aetan nejin kõrã eo nejin kiiñ in Ijipt eo. Ear watõk em̦m̦anl̦o̦k an eñtaan ippãn armej ro doon Anij, jãn an m̦õn̦õn̦õ kõn jerawiwi ium̦win jidik iien. Ej watõk an eñtaan im jook kõn etan Messaia eo el̦apl̦o̦k an aorõk jãn m̦weiuk ko otemjej ilo Ijipt; bwe ear kalimjekl̦o̦k wõt jinõkjeej eo enaaj itok.”—Hibru 11:24-26, UBS.

13. Etke ear em̦m̦an ñan an Moses l̦õmn̦ak wõt kõn kallim̦ur ko an Jeova?

¹³ Moses emaroñ kar lukkuun l̦õmn̦ak kõn kallim̦ur eo an Jeova ñan kanemkwõj RiHibru ro jãn kõm̦akoko. Moses ear bar jel̦ã bwe Jeova enaaj lo̦mo̦o̦ren armej jãn mej, ãinwõt an kar rũkarejar ro jet an Jeova jel̦ã. (Job 14:14, 15; Hibru 11:17-19) Kõn men in, ear mel̦el̦e kõn joñan an Jeova yokwe aolep armej ekoba armej ro An. Men in ear kõm̦m̦an bwe yokwe eo an Moses ñan Jeova en l̦apl̦o̦k wõt im bwe en l̦apl̦o̦k an tõmak ilo e. Men in ear jipañe bwe en karejar wõt ñan Jeova ilo aolepen mour eo an. (Duteronomi 6:4, 5) Meñe Pero ear kõn̦aan m̦ane Moses, ak Moses ear jab mijak. Ear jel̦ã bwe Jeova enaaj kajeraam̦m̦ane ilju im jekl̦aj.​—Exodus 10:28, 29.

PIJAIKL̦O̦K MEN KO KIEN EO AN ANIJ ENAAJ KÕM̦M̦ANI

14. Ta ko jet armej rej l̦õmn̦ak kaki kõn ilju im jekl̦aj?

¹⁴ Elõñ armej rej l̦õmn̦ak kõn ilju im jekl̦aj im pijaikl̦o̦k men ko me reban maroñ wal̦o̦k. Ñan waanjoñak, jet armej ro me relukkuun jerata rej l̦õmn̦akel̦o̦k aer naaj lukkuun m̦weiie im ejjel̦o̦k jabdewõt men rej inepata kake. Bõtab, Baibõl̦ ej ba bwe mour ilo jukjukun pãd in an Setan enaaj baj obrak wõt kõn “inepata im eñtaan.” (Sam 90:10, UBS) Bar jet rej pijaikl̦o̦k an naaj kien ko an armej kõm̦adm̦õd aolep apañ ko rej wal̦o̦k ilo lal̦ in. Bõtab, Baibõl̦ ej ba bwe kien eo an Anij wõt emaroñ kõm̦m̦ane men in. (Daniel 2:44) Bareinwõt, elõñ armej rej l̦õmn̦ak bwe eban wõr oktak ilo lal̦ in. Bõtab, Baibõl̦ ej ba bwe Anij enaaj jol̦o̦k aolep nana jãn lal̦ in. (Zepanaia 1:18; 1 Jon 2:15-17) Ro rej l̦õmn̦ak kõn men ko me reoktak jãn men ko Jeova ej ba renaaj lukkuun bũrom̦õj.

15. (1) Etke em̦m̦an ñan ad pijaikl̦o̦k ilju im jekl̦aj eo me em̦õj an Anij kallim̦ur kake? (2) Ta juon iaan men ko kwõj reim̦aanl̦o̦k ñan am̦ kõm̦m̦ane ilju im jekl̦aj?

¹⁵ Em̦õj an Jeova kallim̦uri kõj kõn juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an. Ñe jej l̦õmn̦ak kõn tõre en̦, jelukkuun m̦õn̦õn̦õ im el̦ap an kakajoor kõj bwe jen karejar wõt ñan Jeova. Jekdo̦o̦n ñe kõjatdikdik eo am̦ ej ñan mour ilañ ak ilal̦, kwõj ke pijaikl̦o̦k im lo am̦ kõm̦m̦ani men ko em̦õj an Jeova kallim̦uri eok kaki? Ñe kõjatdikdik eo am̦ ej ñan mour indeeo ioon lal̦, kwõmaroñ pijaikl̦o̦k am̦ jerbal ippãn ro m̦õttam̦ ñan kõm̦m̦an bwe lal̦ in en juon pedetaij eaiboojoj. Ro renaaj tõl jerbal in renaaj jet ro im el̦ap aer kea kõn kwe im rekõn̦aan bwe kwõn m̦õn̦õn̦õ. Im aolep ro renaaj pãd iturum̦ renaaj yokwe Jeova, ãinwõt kwe. Kwõnaaj lukkuun ãjmour im kajoor. Kwõban bar inepata kõn jabdewõt men. Kwõnaaj m̦õn̦õn̦õ kõnke kwõnaaj kõjerbal kapeel ko am̦ ñan jipañ ro jet im ñan nõbar Jeova. Bõlen kwõnaaj juon iaan ro renaaj jipañ armej ro me renaaj bar mour ñan jel̦ã kõn Jeova. (Jon 17:3; Jerbal 24:15, UBS) Ñe kwõj l̦õmn̦ak kõn men kein, kwõjjab ettõn̦ak bajjek. Aolep men kein renaaj jejjet im m̦ool kõnke eñin men ko Baibõl̦ ej ba kõn ilju im jekl̦aj.​—Aiseia 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

BWEBWENATO KÕN MEN KO KWÕJ REIM̦AANL̦O̦K ÑANI

16, 17. Etke em̦m̦an ñan bwebwenato kõn kallim̦ur ko an Jeova kõn ilju im jekl̦aj?

¹⁶ Ñe jej bwebwenato ippãn rũttõmak ro m̦õttad kõn men ko jekõn̦aan kõm̦m̦ani ilo jukjukun pãd eo ekããl, jej jipañ doon bwe en alikkarl̦o̦k ad pijaikl̦o̦k im lo men ko rem̦m̦an renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj. M̦ool bwe jejjab lukkuun jel̦ã ta ko kõj kajjojo jenaaj kõm̦m̦ani. Bõtab, ñe jej bwebwenato ippãn doon kõn ta ko jej reim̦aanl̦o̦k ñani, jej kaalikkar bwe jej tõmak ilo kallim̦ur ko an Jeova. Ilo ad kõm̦m̦ane men in, jej kakajoor doon bwe jen karejar wõt ñan Jeova ilo iien ko reppen, ãinwõt kar rijjilõk Paul im rũttõmak ro m̦õttan ilo Rom.​—Rom 1:11, 12, UBS.

¹⁷ Ñe kwõj l̦õmn̦ak kõn kallim̦ur ko an Jeova kõn ilju im jekl̦aj, enaaj dikl̦o̦k am̦ l̦õmn̦aki apañ ko kwõj iiooni. Juon iien, Piter ear inepata im ear ba ñan Jijej: “Lo, kõmar ilo̦k jãn men otemjej, im l̦oor Eok; kõn men in, ta eo enaaj am?” Jijej ear kõn̦aan bwe Piter im rũkal̦oor ro jet ren l̦õmn̦ak kõn men ko rem̦m̦an renaaj kõm̦m̦ani ilju im jekl̦aj. Kõn men in, ear ba: “Em̦ool Ij ba ñan kom̦, bwe kom̦ eo kom̦ar l̦oor Eõ, ilo iien Aõ aelõñ ñe Nejin armej enaaj jijet ioon tũroon in wõj eo An, kom̦ naaj bareinwõt jijet ioon joñoul im ruo tũroon, im ekajet joñoul im ruo bwijjin Israel. Im er otemjej rar ilo̦k jãn m̦õko, ak jeier im jatier m̦aan ak kõrã, ak jemãer, ak jineer, ak ro nejier, ak ãne ko, kõn Eta, renaaj bõk jibukwi alen, im renaaj jolõt mour indeeo.” (Matu 19:27-29) Kõn an kar Jijej ba men kein, Piter im rũkal̦oor ro jet rar maroñ pijaikl̦o̦k aer tõl ippãn Jijej ilañ im jipañ armej ro rej pokake bwe ren weeppãn.

18. Etke em̦m̦an ñan ad l̦õmn̦ak kõn iien eo me Anij enaaj kajejjet kallim̦ur ko an?

¹⁸ Em̦õj ad katak kõn ta eo ear jipañ rũkarejar ro an Jeova bwe en l̦ap tõmak ko aer. Ebel ear l̦õmn̦ake kallim̦ur eo an Jeova kõn juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an. Im kõnke ear tõmak ilo kallim̦ur in, ear kabuñbũruon Jeova. Ebream ear l̦õmn̦akel̦o̦k iien eo ñe Jeova enaaj kajejjet kallim̦ur ko an kõn ‘ine’ eo. Kõn men in, ear pokake Jeova meñe ilo iien ko me ear iioon apañ ko rel̦l̦ap. (Jenesis 3:15) Moses ear reim̦aanl̦o̦k ñan jinõkjeej eo me Jeova ear kallim̦uri kake, im men in ear jipañe bwe en tiljek wõt im l̦apl̦o̦k wõt an yokwe Jeova. (Hibru 11:26, UBS) Ñe jej pijaikl̦o̦k iien eo me Jeova enaaj kajejjet kallim̦ur ko an, tõmak im yokwe eo ad ñan Jeova enaaj bareinwõt l̦apl̦o̦k wõt. Ilo katak in tok juon, jenaaj katak kõn bar juon wãween ñan kõjerbal maroñ in ad ñan l̦õmn̦ak.