Christ Ej Konono Ñan Congregation Ko
“Eo ej drebij jiljilimjuõn iju ko ilo pein anbijmaroñõn, . . . Ej ba men kein.”—REVELES̃ÕN 2:1.
1, 2. Etke ej aikwij wõr ad itoklimo kin ta eo Christ ear ba ñan congregation ko jiljilimjuõn ilo Asia Minor?
JESUS CHRIST eo ej manjen Jehovah, ej Bõran congregation eo an Christian. Ñan kejbãrok congregation in ri kabit ri kalor ro an bwe ren erreo, Christ ej iroij ioir einwõt bõrair im nebar im kajimwe wõt ir. (Dri Epesõs 5:21-27) Elõñ wanjoñok ko kin men in ilo Reveles̃õn chapter 2 im 3, ijo jej lo ennan ko rekajur im yokwe an Jesus ñan congregation ko jiljilimjuõn ilo Asia Minor.
2 Mokta jen an kar roñ nan ko an Jesus ñan congregation ko jiljilimjuõn, ri jilek John ear lo juõn vision kin “ran eo ran in Iroij.” (Reveles̃õn 1:10) “Ran” eo ear jinoe ke Ailiñ eo an Messiah ear jino jerbal ilo 1914. Inem nan ko Christ ear ba ñan congregation ko elap air aorõk ilo ran kein eliktata. Nan in rejañ im kakabilek ko rej jibañ kij ñan anjo ion jabdewõt men ko jej jelmae ilo ran kein renana.—2 Timote 3:1-5.
3. Kar ta melelen “iju ko,” “enjel ro,” im “lamp gold” eo ri jilek John ear loe?
3 John ear lo Jesus Christ eo emwij an bõk aibujuij, im ej “drebij jiljilimjuõn ijo ko ilo pein anbijmaroñõn” im ej “etetal iolapin jiljilimjuõn jikin lamp ko gold,” ak congregation ko. “Iju ko” rej enjel ro an jiljilimjuõn eklisia ko” ak congregation ko. (Reveles̃õn 1:20; 2:1) Jet ien iju ko rej kõkkar kin enjel ro rej jitõb, ak Christ enaj kar jab kajerbale juõn armij ñan je ennan ko an enjel rein. Kin men in, “iju” kein rej jitõñlok ñan overseer ro jitõb eo ear kabit ir, ak kumi in elder ro. Nan in “enjel ro” ej jitõñlok ñan jerbal eo air einwõt ri kennan ro. Kinke dolul eo an Anij ear orlok wõt, “ri kõmñe eo etiljek” ear kãlet emaan ro ej tellokiir jen ibwiljin “s̃ip ro jet” an Jesus einwõt overseer ro.—Luk 12:42-44; Jon 10:16.
4. Ewi wãwen an elder ro bõk tokjen jen air roñjake nan ko Christ ear ba ñan congregation ko?
4 ”Iju” ko rej bed ilo anbijmaroñin Jesus—iumin kajur, maroñ, kajerammõn, im kejbãrok eo an. Kin men in, rej aikwij uak ñan e. Ilo air lolorjake nan ko an ñan kajjojo congregation ko jiljilimjuõn, elder ro ilo ran kein rej jelã kin wãwen air maroñ jerbal ilo wãwen ko einlok wõt. Emol bwe, Ri Christian ro otemjej rej aikwij roñjake Nejin Anij. (Mark 9:7) Inem, ta eo jemaroñ katak kake ñe jej roñjake Christ ñe ej konono ñan congregation ko?
Ñan Enjel eo ilo Ephesus
5. Kain jikin kwelok rot eo kar Ephesus?
5 Jesus ear nebar im kauweik congregation eo ilo Ephesus. (Konono Reveles̃õn 2:1-7.) Temple eo ekilep an anij eo Artemis ear bed ilo jikin kwelok eo emweie im ewõr kabuñ ie iturõk in Asia Minor. Meñe Ephesus ear obrak kin mour in ejej, kabuñ wan, im anijnij, Anij ear kajerammõn jerbal eo an ri jilek Paul im ro jet ilo jikin kwelok in.—Jerbal, chapter 19.
6. Ewi wãwen Ri Christian ro retiljek ilo ran kein rej einwõt ro rar jokwe ilo Ephesus eo etto?
6 Christ ear nebar congregation eo ilo Ephesus, im ba: “I jela kõmmõn ko am, im am jerbal im kijenmij, im bwe kwo jab maroñ in kaberber yuk kin ro renana, im kw’ar melejoñ ro rej mõke naetair dri jilik, ak e jab irro, im kw’ar lo ir dri riõp.” Ilo ran kein, congregation ko an ri kalor ro an Jesus rar kõmman elõñ men ko remõn, lukkun boub, im kijenmij. Rejjab kõtlok ri tõmak ro rewan ro rekõnan bwe armij ro ren watõk ir einwõt ri jilek ro. (2 Dri Korint 11:13, 26) Einwõt Ri Ephesus ro, Ri Christian ro retiljek ilo ran kein rejjab “maroñ in kaberber yuk kin ro renana.” Inem, ñan debij erreo eo an kabuñ an Jehovah im kejbãrok congregation eo, rejjab kobalok ibben ri bukwelok ro rej kariap kabuñ eo ad.—Dri Galetia 2:4, 5; 2 Jon 8-11.
7, 8. Ta abañ eo elap ear walok ilo congregation eo ilo Ephesus, im ewi wãwen ad maroñ kamadmõde juõn abañ einlok wõt?
7 Ak, ear wõr juõn abañ elap ibben Ri Christian ro ilo Ephesus. “A men in iba ej notam,” Jesus ear ba, “bwe kw’ar illok jen am yokwe mokta.” Ro uan congregation eo rar aikwij kõkãle yokwe eo air mokta ñan Jehovah. (Mark 12:28-30; Dri Epesõs 2:4; 5:1, 2) Kij aolep jej aikwij kejbãrok bwe jen jab luji yokwe eo ad mokta ñan Anij. (3 Jon 3) Ak ta elañe men kein einwõt arõk mweiuk ak jibadõk men in kamõnõnõ ko renaj men ko moktata ilo mour eo ad? (1 Timote 4:8; 6:9, 10) Inem jej aikwij kate wõt im jar kin aolepen buruõd ñan bõk jibañ ñan ukõt kõnan kein ñan yokwe eo emũlal kin Jehovah im kamolol e kin men otemjej e im Nejin rar kõmmani ñan kij.—1 Jon 4:10, 16.
8 Christ ear rejañ Ri Epesõs ro: “Kememej ijo kw’ar buñ jen e, im ukwelok ibõm, im kõmõnmõn jerbal ko mokta.” Ta elañe rejjab kõmmane men in? “Elañe jab,” Jesus ear ba, “I naj iwij ñõn yuk, im I naj kamõkit jikin lamp eo am jen jikin, elañe kwo jab ukwelok.” Elañe aolep ro rej einwõt sheep renaj kar luji yokwe eo air mokta, “jikin lamp” eo ak congregation eo, enaj kar jako. Einwõt Ri Christian ro rekijejeto, jen kate kij im kõmman bwe congregation eo en romak wõt ilo jitõb.—Matu 5:14-16.
9. En kar ewi lemnak eo ad kin ro rej bukwelok im ejaak juõn kabuñ ekãl?
9 Emenin nebar ñan ir, bwe Ri Ephesus ro rar jõjõik “jerbal ko an dron Nikolas.” Ijellokin ta eo Reveles̃õn ear ba, ejañin alikar kin ta unjen, katak ko, im manit ko an kabuñ in. Bõtab, kinke Jesus ear kaliaik lõmarein, jej aikwij kijirãte wõt ro rej bukwelok im ejaak juõn kabuñ ekãl, einwõt an kar Ri Christian ro ilo Ephesus kõmmane.—Matu 23:10.
10. Ta jerammõn eo ro rej roñjake ta eo jitõb eo ej ba renaj bõke?
10 “Eo lojiliñin iben en roñjake men ko Jitõb ej ba ñõn eklisia ko,” Christ ear ba. Ke ear bed ion lal, jitõb kwojarjar eo ear kamakit Jesus bwe en konono. (Aiseia 61:1; Luk 4:16-21) Inem jej aikwij liñõre ta eo Anij ej ba kiõ kin e ikijen jitõb kwojarjar. Iumin tel eo an jitõb kwojarjar eo, Jesus ear kallimur: “Eo ej bõk anjo, I naj lelok ñõn e bwe en mõña jen leen wijki in mour, eo ej ilo Paredais an Anij.” Ñan ri kabit ro rej bokake ta eo jitõb eo ej ba, ej melelen bwe renaj mour indio ilo “paredais an Anij,” ilañ ak lukkun bed iman mejen Jehovah. Ñan ro rej mõttan “jar eo elap,” im rej roñjake ta eo jitõb ej ba, renaj mour ilo paradise eo ion lal ijo renaj idak jen juõn “river in dren in mour” im “bwilikõn wijki eo” iturin enaj kemour ir.—Reveles̃õn 7:9; 22:1, 2; Luk 23:43.
11. Ewi wãwen ad maroñ kowõnmanlok yokwe kin Jehovah?
11 Ri Ephesus ro rar luji yokwe eo air mokta, ak ta elañe juõn congregation ilo ran kein enaj bed ilo ejja wãwen in wõt? Jemaroñ kowõnmanlok yokwe kin Jehovah ilo ad bwebwenato kin wãwen ko an rej yokwe. Jemaroñ kwalok ad kamolol Anij kin an kwalok yokwe ke ear letok binmour eo ikijen Nejin eo ej jitenburu. (Jon 3:16; Ri Rom 5:8) Ñe ekkar, jemaroñ konono kin yokwe eo an Anij ilo uak ko im katak ko ilo kwelok ko. Jemaroñ kwalok yokwe eo ad ñan Jehovah ilo ad nebar etan ilo jerbal in kwalok nan. (Sam 145:10-13) Aet, nan ko im kõmman ko ad elap tokjeir ñan kõkãl ak kakajurlok yokwe eo moktata an congregation eo.
Ñan Enjel eo ilo Smyrna
12. Ta eo bwebwenato ko an lal rej kwalok kin Smyrna im mantin kabuñ ko ijo?
12 Christ, “Eo ej kiõ im Ej mokta,” im ear mij im bar mour ilo an jerkakbiji. (Konono Reveles̃õn 2:8-11.) Smyrna (eo ej Izmir, Turkey kiõ) rar kaleke itueañ in Asia Minor. Ri Greece ro rar jokwe ilo jikin kwelok in, ak Ri Lydia ro rar kokkure ijo ilo 580 B.C.E. Iroij ro elikin Alexander eo Elap rar bar kalek Smyrna ilo bar juõn jikin ekãl. Ear erom juõn ian jikin ko iumin kajur eo an Rome im ear juõn jikin kwelok eo emweie im buñbuñ kin moko raibujuij. Temple eo an Tiberius Caesar ijo ear kõmman bwe en juõn jikin kabuñ ñan iroij in armij. Ri kabuñ ro rar aikwij tili juõn joñan eniñ in ijur ko im ba “Caesar ej Iroij.” Ri Christian ro rar jab maroñ kõmmane manit in kinke ñan ir “Jesus ej Iroij.” Kin men in, rar eñtan ilo matõrtõr.—Ri Rom 10:9.
13. Meñe rar jeramel ilo kanniek, ewi wãwen an kar Ri Christian ro ilo Smyrna mweie?
13 Ijellokin melejoñ ko, Ri Christian ro ilo Smyrna rar kijenmij kin jeramel, bõlen kin an kien kadiklok aikwij ko air ilo kanniek kinke rar jab kabuñ ñan iroij in armij eo ak emperor worship. Ri karejar ro an Jehovah ilo ran kein rejjab jenolok jen melejoñ ko einlok wõt. (Reveles̃õn 13:16, 17) Meñe rej jeramel ilo kanniek, ro im rej einwõt Ri Christian ro ilo Smyrna rej mweie ilo jitõb, im eñin men eo aorõklok!—Jabõn Kennan Ko 10:22; 3 Jon 2.
14, 15. Ta nan in kainemõn eo ri kabit ro remaroñ bõk jen Reveles̃õn 2:10?
14 Enañin aolep Ri Jew ro ilo Smyrna rar “dri imõn kwelok an Setan” kinke rar debiji manit ko rejõkkar, rar karmijeteik Nejin Anij, im blasphem ri kabit ri kalor ro an Jesus. (Ri Rom 2:28, 29) Ak ta men in kainemõn eo ri kabit ro remaroñ bõk jen nan ko an Christ tokelik! Ear ba: “Kwon jab lelñoñ kin men ko kwo naj iñtan kaki: lo, devil e naj jolok jet iani na iloan prison bwe en melejoñ kom, im jorran e naj ibemi iomin joñoul ran. Kwon tiljek ñõn mij im I naj lewoj ñõn kwe belin eo belin mour.”—Reveles̃õn 2:10.
15 Jesus ear jab mijak in mij ilo tiljek ñan iroij bõtata eo an Jehovah. (Dri Pilippai 2:5-8) Meñe Satan ej tarinaik bwen ri kabit ro kiõ, rejjab lelñoñ kin men ko rej eñtan kaki einwõt juõn kumi—matõrtõr, kalbuj, ak mij ilo juõn wãwen elej. (Reveles̃õn 12:17) Renaj bõk anjo ion lal. Im jen air kõnak juõn belin ut ko renaj jakolok einwõt ro rar bõk anjo ilo ikkure ko an ri pagan ro rar kõnaki, Christ ej kallimuri ri kabit ro emwij air jerkakbiji bwe renaj bõk “belin mour” einwõt jitõb ro reban mij ilañ. Ej juõn men in letok eo ejej wõnãn!
16. Elañe jej kobalok ibben juõn congregation eo einlok wõt Smyrna eo etto, jej aikwij boub wõt ñan uake ta kajitõk eo?
16 Ta elañe kij, jekdon elañe kejatdikdik eo ad ej ñan mour ilañ ak ion lal, ak jej bed ilo juõn congregation einlok wõt eo ilo Smryna eo etto? Inem jen jibañ ri tõmak ro mõttad bwe ren kile wõt unleplep eo unin an Anij kõtlok matõrtõr—ñan uake kajitõk eo kin wõn eo ej iroij in kajur bõtata. Ri Kennan ro otemjej rej tiljek ñan Jehovah rej kamol bwe Satan ej ri riap im kalikar bareinwõt bwe juõn armij ej bed ilo matõrtõr emaroñ ilo tiljek rejetak wãwen an Anij iroij einwõt Iroij Bõtata Ijoko Otemjej ilañ im ion lal. (Jabõn Kennan Ko 27:11) Jen rejañ Ri Christian ro jet bwe ren kijenmij iumin matõrtõr im tokjen men in bwe, ren wõnmanlok im “jerbal ñõn E [ñan Jehovah] im ejelok mijak, ilo kwojarjar im wãnik iman mejen iomin ran otemjej ar”—meñe ñan indio.—Luk 1:68, 69, 74, 75.
Ñan Enjel eo ilo Pergamum
17, 18. Pergamum ear juõn jikin kwelok eo eobrak kin kain kabuñ rot ko, im ta eo emaroñ kar walok elañe juõn armij ear jab bõk kunan ilo kabuñ ñan ekjap ko?
17 Congregation in Pergamum ear bõk nan in nebar im kajimwe jimor. (Konono Reveles̃õn 2:12-17.) Ear bed enañin 50 mile ko itueañ in Smyrna, Pergamum ear juõn jikin kwelok eo eobrak kin kabuñ ko an ri pagan ro. Ri Chaldea magi ro (ri jedjed iju ro) rar ko jen Babylon. Ri nañinmij ro rar itoitak ñan temple eo an Asclepius, juõn anij wan ej kejmouri armij im uno ñan jolok nañinmij ilo Pergamum. Pergamum, im temple eo an ñan kabuñ ñan Caesar Augustus, rar naetan “jikin eo elap ñan kabuñ ñan iroij eo an lal iumin kajur in ailiñ eo ilo jinoin.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Volume 17, page 507.
18 Ilo Pergamum ear wõr juõn lokatok eo emwij ajelok ñan Zeus. Jikin kwelok in ear bareinwõt jikin kabuñ eo ñan armij ro me Devil eo ear kakõrmoli. Inem ejelok bwilõñ bwe rar ba congregation eo ear bed ilo jikin eo “tron an Setan” ear bed ie! Elañe juõn ri tiljek an Jehovah ear jab kabuñ ñan iroij in armij eo enaj kar mij. Lal in ej bedwõt iumin kajur eo an Devil eo, im armij ro rej kautiej im kabuñ wõt ñan annañ in ailiñ ko. (1 Jon 5:19) Jen ebeben eo kein kajuõn ñan ran kein, rar urõt elõñ Ri Christian ro retiljek, einwõt juõn eo me Christ ear naetan “Antipas, aõ dri kennan etiljek eo emwij mõn e iolapemi.” Jehovah Anij im Jesus Christ rej lukkun kememej ri karejar ro retiljek.—1 Jon 5:21.
19. Ta eo Balaam ear kõmmane, im Ri Christian ro rej aikwij kejbãrok ir jen ta?
19 Bareinwõt Christ ear konono kin “katak an Beleõm.” Kin an kibbon, ri kanan wan eo Beleõm ear kajeoñ in liakelok Israel. Ke Anij ear ukõt nan in liakelok eo an ñan juõn nan in kajerammõn, Beleõm ear jerbal ibben King in Moab eo Balak im kabo elõñ Ri Israel ro bwe ren kabuñ ñan ekjap im kõmman mour in ejej. Christian elder ro rej aikwij rej aikwij jutak bin ilo tõmak im wãnik einwõt Phinehas, eo ear jerbal nae jerbal ko an Balaam (Beleõm). (Bwinbwin 22:1–25:15; 2 Piter 2:15, 16; Jud 11) Emol, aolep Ri Christian ro rej aikwij kejbãrok ir jen kabuñ ñan ekjap im mour in ejej ilo congregation eo.—Jud 3, 4.
20. Elañe jabdewõt Ri Christian ej jino ejaake juõn lemnak ilo buruen kin katak ko rewan im kõnan kajededlok i, ta eo ej aikwij kõmmane?
20 Congregation eo ilo Pergamum ear bed ilo kauwatata kinke ear kõtlok bwe “katak an ro dron Nikolas” ren bed ibwiljiir. Christ ear jiroñ congregation eo: “Kwon ukwelok ibõm; elañe jab, I naj iwij mõkõj ñõn kwe, im naj tõrinaek ir kin jãji eo an loñiõ.” Ri kabuñ wan ro rekõnan kajorrãn Ri Christian ro remol, im ro rej kejebel ir im kajutak kabuñ ko rekãl rejamin jolet Ailiñ an Anij. (Dri Rom 16:17, 18; 1 Dri Korint 1:10; Dri Galetia 5:19-21) Elañe jabdewõt Ri Christian ej jino ejaak juõn lemnak ilo buruen kin katak ko rewan im kõnan kajededlok i, ej aikwij kememej wõt kin nan in kakkõl eo an Christ! Ñan lomoren emake jen jorrãn, ej aikwij ukwelok im bõk jibañ jen elder ro ilo congregation eo. (Jemes 5:13-18) Kajimwe men in ilo mõkaj ej juõn men eaorõk, kinke Jesus ej itok ilo mõkaj ñan ekajete armij.
21, 22. Wõn ro rej mõñã jet ian “manna etino,” im ta eo ej kõkkar kake?
21 Ri Christian ri kabit ro retiljek im ri jerbal ro mõttair retiljek rejjab aikwij lelñoñ kin ekajet eo ej itok. Jerammõn ko rej kõttar aolep ro rej bokake nan in kakabilek ko an Jesus iumin tel eo an jitõb kwojarjar an Anij. Ñan wanjoñok, ri kabit ro rej bõk anjo ion lal renaj kir ir bwe ren mõñã jet ian “manna etino” im renaj bõk “dreka emouj” eo emwij jeje “ãt ekãl” ion.
22 Anij ear lelok manna ñan najidik Ri Israel ro iumin 40-yiõ ko rar itoitak ilo ene jemaden. Jet ian “bred” ko rar ãti ilo tebteb in bujen eo im rar likit ilo ittino ilo Jikin Kwojarjar Otem Kwojarjar ilo imõn kabbed eo, ijo juõn meram ekabwilõñlõñ ear bed eo ear kõkkar kin bed eo an Jehovah. (Exodus 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Dri Hibru 9:3, 4) Ear mo an jabdewõt armij mõñã manna in ittino. Bõtab, ilo ien air jerkakbiji, ri kabit ri kalor ro an Jesus, renaj mõñã “manna etino” eo ej kõkkar kin air kõnak mour eo ejjab wabanban.—1 Dri Korint 15:53-57.
23. Ta eo “dreka emouj” im “ãt ekãl” rar kõkkar kaki?
23 Juõn dekã ekilmej ear melelen ekajete ñan mij ilo mõn ekajet ko an Rom, ak dekã emouj ear melelen ear bõk anemkwoj. Ilo an Jesus lelok juõn “dreka emouj” ñan Christian ri kabit ro ej melelen bwe ej watõk ir einwõt ro ejelok rueir, im rerreo. Kinke Ri Rom ro rar kajerbal dekã ko einwõt kein kamelim armij ñan bed ilo makitkit ko raorõk, “dreka emouj” emaroñ kõkkar kin air kamelim ir ñan deloñ ilo lañ ilo ien kwojkwoj in belele ibben Lamb eo. (Reveles̃õn 19:7-9) “Ãt ekãl” ej kõkkar kin jerammõn eo ñan kobalok ibben Jesus einwõt iroij ro mõttan ilañ. Aolep men kein elap air rejañ ri kabit ro im bareinwõt ro rej kobalok ibbeir ilo jerbal eo an Jehovah, ro me kejatdikdik eo air ej ñan mour ilo juõn paradise ion lal!
24. En kar ewi lemnak eo ad kin ri bukwelok ro rej kowõnmanlok katak ko rewan?
24 Emenin meletlet bwe jen kememej bwe congregation eo ilo Pergamum rar bed ilo kauwatata kin ri jumae ro rar bukwelok. Elañe juõn abañ einlok wõt in ej kabañ mour in jitõb eo an congregation eo jej kobalok ibben, jej aikwij lukkun karmijeteik katak ko rewan jen ri bukwelok ro rej kowõnmanlok wõt katak ko rewan. (Jon 8:32, 44; 3 Jon 4) Kinke ri katakin ro rewan ak armij ro kajjojo rej bojak in jumae remaroñ katton aolepen congregation eo, jej aikwij jutak bin nae katak ko rewan jen ro rej buñ jen tõmak, im jab kõtlok jabdewõt kareelel enana ñan kabõjrak kij jen ad bokake mol eo.—Dri Galetia 5:7-12; 2 Jon 8-11.
25. Ta ennan ko jenaj katak kaki ilo katak in tok ilal?
25 Jesus Christ, eo emwij an bõk aibujuij, ear konono nan in nebar im kakabilek kein rej lujure armij ñan jilu ian jiljilimjuõn congregation ko ilo Asia Minor im jej kab mwij katak kaki! Bõtab, ilo tel eo an jitõb kwojarjar, elap an konono bareinwõt ñan bwen congregation ko emen. Ennan kein, ear kwaloki ñan Thyatira, Sardis, Philadelphia, im Laodicea, jenaj katak kaki ilo katak in tok ilal.
Ewi Wãwen Kwonaj Uak?
• Etke jej aikwij liñõre ta eo Christ ej ba ñan congregation ko?
• Ewi wãwen ad maroñ jibañ juõn congregation bwe en kõkãle yokwe eo an mokta?
• Etke jemaroñ ba bwe Ri Christian ro rejeramel ilo Smyrna rar lukkun mweie?
• Ñe jej kalmenlokjen kin wãwen congregation eo ilo Pergamum, en kar ewi lemnak eo ad kin katak ko an ro rebukwelok?
[Mab eo ilo peij 8]
(Ñan lale pija eo, jouj im lale ilo bok eo.)
GREECE
ASIA MINOR
Ephesus
Smyrna
Pergamum
Thyatira
Sardis
Philadelphia
Laodicea
[Pija eo ilo peij 10]
”Jar eo elap” enaj lo lañliñ ilo juõn paradise ion lal
[Pija ko ilo peij 11]
Ri Christian ro rej bed ilo matõrtõr rej bõk anjo ion lal