Kwon Kejbãrok Yuk Einwõt Mõttan Dolul Eo An Anij
“Etan Jeova juõn imõn bar e kajur; Dru wãnik ej kone inem ejelok an uota.”—JABÕN KENNAN KO 18:10.
1. Ekkar ñan jar eo an Jesus, ta abañ eo Christian ro rej jelmae?
EJJABTO mokta jen ear mij, Jesus ear jar ñan Jemen ilañ ilo etan ri kalor ro an. Ilo an lemnak kake ir, ear ba: “I ar lelok ñõn ir nan eo Am; im lõl e ar kijirãte ir, bwe re jab jen lõl, einwõt ña I jab jen lõl. I ar jab jar bwe kwon bõk ir jen lõl, a bwe kwon kejbãrok ir jen eo enana.” (Jon 17:14, 15) Jesus ear jelã bwe lal in enaj kar juõn jikin ekauwatata ñan Christian ro. Enaj kar kwalok an kijirãte ir ilo an riap nae ir im matõrtõre ir. (Matu 5:11, 12; 10:16, 17) Enaj kar bareinwõt juõn unjen nana.—2 Timote 4:10; 1 Jon 2:15, 16.
2. Ia eo Christian ro remaroñ lo juõn jikin kone ilo jitõb?
2 Lal eo me ej kijirãte Christian ro ej ejaak in ro rej jenolok jen Anij im rej bed iumin pein Satan. (1 Jon 5:19) Lal in ej laplok jen congregation eo an Christian, im Satan make elaplok an kajur jen jabdewõt armij. Kin men in, kijirãt eo an lal ej juõn kauwatata emol. Ia eo ri kalor ro an Jesus remaroñ lo juõn jikin kone ilo jitõb? Juõn ennan ilo magazine in The Watchtower, an December 1, 1922 ear uak: “Kiõ jej bed ilo ran eo enana. Ewõr juõn tarinae ikõtan dolul eo an Satan im dolul eo an Anij. Ej juõn tarinae elap an kauwatata.” Ilo aitwerõk in, dolul eo an Anij ej jikin kone eo ilo jitõb. Nan in “dolul” ejjab walok ilo Bible, im ilo yiõ eo ilo 1920, “Dolul eo an Anij” kar juõn nan ekãl. Inem, ta dolul in? Im ewi wãwen jemaroñ lo kejbãrok ilo e?
Dolul eo an Jehovah
3, 4. (a) Ekkar ñan juõn dictionary im The Watchtower, ta in juõn dolul? (b) Ilo wãwen et eo jemaroñ naetan jimjeran eo an Ri Kennan ro an Jehovah einwõt juõn dolul?
3 Juõn dolul ej “juõn kumi ekwon,” ekkar ñan Concise Oxford Dictionary. Kin men in ilo lemnak eo ad, jej melele bwe kin an kar ri jilek ro karõk Christian ro ilo ebeben eo kein kajuõn ilo congregation ko ilo bukwon ko iumin lolorjake eo an Governing Body eo ilo Jerusalem, ejejjet bwe jen konono kake “jimjãn jimjãten” ro einwõt juõn dolul. (1 Piter 2:17) Ri Kennan ro an Jehovah rainin ewõr juõn lajrak in dolul einlok wõt in. Burukuk eo an kumi eo ilo ebeben eo kein kajuõn kar kajurlok ikijen “men in letok in armij ro,” einwõt “shepherd im ri kaki ro.” Jet iair rar itoitak jen congregation ñan congregation ilo bukwon ko. (Dri Epesõs 4:8, 11, 12, New World Translation; Jerbal 20:28) “Men in letok ko” eirlok wõt rej kakajurlok burukuk eo an Ri Kennan ro an Jehovah rainin.
4 Magazine in The Watchtower in November 1, 1922, ear ba kin nan eo “dolul”: “Juõn dolul ej juõn kumi in armij kar karõke ñan kajejjet juõn karõk.” The Watchtower ear wõnmanlok im kamelele bwe ñan kir Ri Kennan ro an Jehovah einwõt juõn dolul ejjab kõmman bwe ren “juõn sect (kumi in kabuñ) ekkar ñan wãwen eo rej kajerbal nan eo, ak ej baj melelen bwe Ri Katak Bible ro [Ri Kennan ro an Jehovah rej kate ir in kajejjet karõk ko an Anij im kõmmani ilo wãwen eo Iroij eo ej kõmman men otemjej, ilo juõn wãwen ekwon.” (1 Dri Korint 14:33) Ri jilek Paul ear kwalok bwe Christian ro ilo ran ko an rar bareinwõt emmakit ilo juõn wãwen ekwon. Ear keidi Christian ri kabit ro mõttan ñan enbwinin juõn armij, eo elõñ mõttan in, im kajjojo rej kajejjet jerbal ko air bwe enbwin eo en maroñ kwon an jerbal. (1 Dri Korint 12:12-26) Eñin juõn wanjoñok emõn kin juõn dolul! Etke rar karõke Christian ro? Ñan kajejjet “karõk ko an Anij,” ñan kõmanmõn ankil an Jehovah.
5. Ta in dolul eo an Anij jej loe?
5 Bible eo ear kanan bwe Christian ro remol rainin renaj burukuk, kobatok ibben don ilo juõn “ene” einwõt juõn “ailiñ,” ijo renaj “walok einwõt maram ko ilo lõl.” (Aiseia 66:8,NW; Dri Pilippai 2:15) Oran ailiñ in ekwon ej kiõ elõñlok jen lalem im jimettan million armij. (Aiseia 60:8-10, 22) Bõtab, ejjab aolepen dolul eo an Anij in. Ekoba enjel ro bareinwõt.
6. Ilo wãwen eo elaptata, wõn ro rej einwõt dolul eo an Anij?
6 Elõñ alen enjel ro rej jerbal ibben armij ro karejaran Anij. (Jenesis 28:12; Daniel 10:12-14; 12:1; Dri Hibru 1:13, 14; Reveles̃õn 14:14-16) Inem, ejejjet bwe magazine in The Watchtower in May 15, 1925, ear ba: “Aolep enjel ro rekwojarjar rej mõttan dolul eo an Anij.” Bareinwõt, ear ba: “Jeban Dolul eo an Anij, eo ewõr kajur im maroñ otemjej, ej Iroij Jesus Christ.” (Matu 28:18) Kin men in, ilo juõn wãwen elap belakin, dolul eo an Anij ej ejaak in ro ilo lañ im ion lal im rej jerbal ibben don ñan kõmanmõn ankil an Anij. (Lale box.) Ej juõn jerammõn elap ñan am mõttan men in! Im ej juõn men in lañliñ elap ñan reimanlok ñan ien eo ñe ro otemjej rej mour, ilañ im ilal, naj karõk ir ñan wijtake Jehovah Anij ilo burukuk! (Reveles̃õn 5:13, 14) Ak, ta kejbãrok eo dolul eo an Anij ej letoke rainin?
Bõk Kejbãrok ilo Dolul eo an Anij—Ewi Wãwen?
7. Ilo wãwen et eo dolul eo an Anij ej kejbãrok kij?
7 Dolul eo an Anij emaroñ jibañ ñan kejbãrok kij nae Satan im aujir ko an. (Dri Epesõs 6:11) Satan ej jibede, matõrtõre, im kabo ri kabuñ ro an Jehovah kin juõn wõt mejenkajjik ilo lemnak eo an: ñan kareel ir jen ‘ial eo emõn ren etal ie.’ (Aiseia 48:17; keidi Matu 4:1-11.) Jejjab maroñ ien otemjej bõprae nitbwil kein ilo jukjuk im bed in. Mekarta, kõtan eo ad ebak ibben Anij im dolul eo an ej kakajur im kejbãrok kij im ilo wãwen in jibañ kij ñan bedwõt ilo “ial eo.” Tokjen men in, jejjab jerata ikijen kejatdikdik eo ad.
8. Ewi wãwen dolul eo an Jehovah jej loe ej jurake ri karejar ro an ion lal in?
8 Ewi wãwen dolul eo an Anij ej letok kejbãrok in? Mokta, ewõr ibbed jurak eo eban likjap an ri karejar ro ilo jitõb an Jehovah. Ke Jesus ear bed iumin ijjibed eo elap, juõn enjel ear jerbal ñan e. (Luk 22:43) Ke ear bed iumin ijjibed in mij, juõn enjel ilo kabwilõñlõñ ear lomoren Peter. (Jerbal 12:6-11) Meñe ejelok men in kabwilõñlõñ rot kein rainin, kar kallimuri armij ro an Jehovah bwe enjel ro renaj jurake jerbal in kwalok nan eo air. (Reveles̃õn 14:6, 7) Ekkã an wõr air kajur ellã jen joñan ñe rej jelmae abañ ko. (2 Dri Korint 4:7) Bareinwõt, rej jelã bwe “enjel an Jeova ej bed iturin ro re mijõk E, im lomorir.”—Sam 34:7.
9, 10. Ewi wãwen jemaroñ ba bwe “etan Jeova juõn imõn bar e kajur,” im ewi wãwen nan kein rej jerbal ñan aolepen dolul eo an Anij?
9 Dolul eo an Jehovah im jemaroñ loe ej bareinwõt juõn men in kejbãrok. Ewi wãwen? Ilo Jabõn Kennan 18:10, jej konono: “Etan Jeova juõn imõn bar e kajur; dru wãnik ej kone inem ejelok an uota.” Ejjab melelen men in bwe am baj elijinmen am ba etan Anij men in enaj kejbãrok yuk. Jen men in, ad kõmman bwe etan Jehovah en likepijñak eo ad ej kalikar bwe jej liki Jehovah make. (Sam 20:1; 122:4) Ej melelen ad rejetak iroij bõtata eo an, bokake kien ko an, im likit ad tõmak ilo kallimur ko an. (Sam 8:1-9; Aiseia 50:10; Dri Hibru 11:6) Ekoba ad kabuñ ñan Jehovah wõt. Ro wõt im rej kabuñ ñan Jehovah ilo wãwen in remaroñ ba einwõt ri jeje Sam: “Bwe buruem re naj lõñliñ ilo E, bwe kim ad liki etan ekwojarjar.”—Sam 33:21; 124:8.
10 Kiõ aolep ro ilo dolul eo an Anij im jemaroñ loe rej ba ibben Micah: “Kij, kin ijo kunad, jenaj etetal ilo etan Jehovah ad Anij ñan indio, im indio.” (Micah 4:5, NW) Dolul eo ilo ran kein ej kuktok ibben “Israel an Anij,” eo Bible ej kir ir: “juõn jar in armij kin etan.” (Dri Galetia 6:16; Jerbal 15:14, NW; Aiseia 43:6, 7; 1 Piter 2:17) Kin men in, ñan an mõttan dolul eo an Jehovah ej melelen mõttan armij ro rej jibadõk, im bõk, kejbãrok ilo etan Anij.
11. Ilo wãwen et ko ralikar dolul eo an Jehovah ej kejbãrok ro rej mõttan dolul in?
11 Bareinwõt, dolul eo an Anij im jej loe ej juõn jukjuk im bed in ri tõmak ro, juõn dolul in ri tõmak ro jimjãn jimjatin im rej kõketak im rejañ don. (Jabõn Kennan Ko 13:20; Dri Rom 1:12) Ej juõn jikin ijo Christian shepherd ro rej ierõke ro rej einwõt sheep, rejañ ro renañinmij im ro rej iten ebwer, im bukõt ñan kajeblak ro rar buñ. (Aiseia 32:1, 2; 1 Piter 5:2-4) “Ri karejar eo etiljek im meletlet” ej letok “ekan ilo ien ekkar” ikijen dolul eo. (Matthew 24:45, NW) “Ri karejar” in, eo ej ejaakin Christian ri kabit ro, ej letok men ko remõntata ilo jitõb—jelãlokjen eo ejejjet eo ej wawa ion Bible im emaroñ tellok ñan mour indio. (Jon 17:3) Kamolol kin tel eo jen “ri karejar” eo, Christian ro rej bõk jibañ ñan kejbãrok kien ko reutiej kin mwil ko remõn im bwe ren “meletlet einwõt serpent ko im joij einwõt mule ko” ilo mejatoto eo ekauwatata im ej kabol ir. (Matu 10:16) Im rej bõk jibañ bwe ien otemjej en “lõñ jerbal ko rej kõmmani ilo iroij,” eo ej juõn men in kejbãrok ekajur.—1 Dri Korint 15:58, NW.
Wõn Ro Rej Mõttan Dolul Eo An Anij?
12. Wõn ro rej mõttan dolul eo an Anij ilañ?
12 Kinke kejbãrok in ej bellok ñan ro rej mõttan dolul eo an Anij, ej kitibuj wõn ro? Ikijen dolul eo ilañ, ejelok bere ikijen uak eo ñan kajitõk in. Satan im enjel ro an rejako jen lañ. Ijo tu-rãjet, enjel ro retiljek rej bedwõt ilo “jar” eo. Ri jilek John ear lo bwe ilo ran ko eliktata, “Lam eo,” cherub ko (“men in mour ko emen”), im “elõñ enjel ro” renaj bed ebak ñan throne eo an Anij. Ibbeir ej 24 elder ro—rej jutak ikijen Christian ri kabit ro im ededelok air deloñ ilo men in jolet eo air eaibujuij ilañ. (Dri Hibru 12:22, 23; Reveles̃õn 5:6, 11; 12:7-12) Alikar bwe ir aolep rej mõttan dolul eo an Anij. Bõtab, ibwiljin armij ro wãwen ko rejjab bidodo.
13. Ewi wãwen Jesus ear kalikar wõn ro rej mõttan dolul eo an Anij im ro rej jab?
13 Jesus ear ba kin jet ro rar ba bwe rej lor e: “Elõñ re naj ba ñõn Iõ ilo ran eo, Iroij, iroij, kim ar jab drikanij kin Etõm ke? im kajutõklok dimon ro kin Etõm ke? im kõmõnmõn elõñ men in bwilõñ kin Etõm ke? Inem I naj ba ñõn ir, I ar jaje kom; komin ilok jen Iõ, kom rej kõmõn nana.” (Matu 7:22, 23) Elañe juõn ej ri kõmman nana, emol ejjab maroñ mõttan dolul eo an Anij, jekdon ta eo ej ba, im jekdon ia eo ej kabuñ ie. Jesus ear bareinwõt kwalok kin ewi wãwen jemaroñ kile juõn eo ej mõttan dolul eo an Anij. Ear ba: “Jab otemjej rej ba ñõn Iõ, Iroij, iroij, re naj dreloñtok ilo ailiñ in lõñ; a eo ej kõmõnmõn ankil an Jema ej ber i lõñ.”—Matu 7:21.
14. Ta mõttan ko mõttan ankil an Anij rej men in aikwij ko ro rej mõttan dolul eo an Anij rej aikwij kõmmani?
14 Kin men in, ñan am mõttan dolul eo an Anij—ilo eo “ailiñ in lõñ” ej keolaplap eo—juõn ej aikwij kõmanmõn ankil an Anij. Ta eo ankil an? Paul ear kalikar juõn mõttan in eo eaorõk ke ear ba: “Ej ankil an Anij bwe armij otemjej ren bõk lomor im bõk jelãlokjen eo ejimwe kin mol eo.” (1 Timothy 2:4, NW) Elañe juõn armij ej mol an jibadõk ñan bõk jelãlokjen eo ejimwe jen Bible eo, ñan jerbale ilo an mour, im ñan jaketo-jaketak ñan “armij otemjej,” inem ej kõmanmõn ankil an Anij. (Matu 28:19, 20; Dri Rom 10:13-15) Ej bareinwõt ankil an Anij bwe ren najidik im lale ro rej einwõt sheep an Jehovah. (Jon 21:15-17) Kwelok ko an Christian elap ijo kunan ilo men in. Juõn armij eo im ej maroñ bed ilo kwelok ko ak ej likjap in kõmmane men in ej kwalok an jab kamolol kin ijo jikin ilo dolul eo an Anij.—Dri Hibru 10:23-25.
Jimjera Ibben Lal
15. Ta nan in kakkõl eo James ear kwalok ñan congregation ko ilo ran eo an?
15 Enañin 30 yiõ ko elikin an kar Jesus mij, James ear kalikar jet men ko im remaroñ likit bed eo an juõn armij ilo dolul eo an Anij ilo kauwatata. Ear je: “Kom dri lõñ, kom jab jelake bwe an lõl yokwe ej kijirãte Anij. Inem jabrewõt e kõnan bwe en jeran lõl ej dri kijirãte Anij.” (Jemes 4:4) Juõn ri kijirãt an Anij emol ejjab mõttan dolul eo an. Inem, ta melelen jeran lal? Kar kameleleik bwe ej walok ilo elõñ wãwen ko, einwõt koba ibben kamao ko renana. Bareinwõt, James ear kalimjeklok juõn men elukkun jejjet—lemnak ko rebwid im rej tellok ñan mwil ko renana.
16. Kar ta melelen nan in kakkõl eo an James bwe jeran lal in ej kijirãte Anij?
16 Ilo Jemes 4:1-3, jej konono: “Tõrinae im iri ko ibemi, rej jen ia? re jab jen mõm ko ami, rej tõrinae ilo rami ke? Komij arõk im jab bõk; komij uror, im ankwonak, im ban jibarek; komij iri im tõrinae; men ko re jab ibemi bwe kom jab kajitõk kaki. Komij kajitõk im jab bõk, bwe enana ami kajitõk im kin draepe ilo mõm ko ami.” Elikin an kar James je nan kein ear kakkõl nae ad jimjera ibben lal.
17. Ilo wãwen et eo kar wõr “tõrinae” ko im “iri” ilo congregation in Christian ilo ebeben eo kein kajuõn?
17 Elõñ buki yiõ ko elikin an James mij, Christian ro rewan rar tarinaik im urõte don ilo kanniek. Bõtab, James ear jeje ñan ro uan “Israel an Anij” ilo ebeben eo kein kajuõn, ro kar jitõñ ir einwõt ‘pris an Anij im an Kraist, im re naj kiñ’ ilañ. (Reveles̃õn 20:6) Rar jab urõte don ak mõn don ilo lukkun tarinae ko. Inem etke James ear konono kin men rot kein ibwiljin Christian ro? Eokwe, ri jilek John ear naetan jabdewõt eo ej kijirãte jein ak jatin einwõt juõn ri uror. Im Paul ear konono kin dike don im aitwerõk ko ilo congregation ko einwõt “iri ko” im “akwail.” (Titus 3:9; 2 Timote 2:14; 1 Jon 3:15-17) Ilo ejja wãwen in lok wõt, James ear lemnak kin likjap an armij ñan kwalok yokwe ñan Christian ro mõttair. Ibwiljiir make, Christian ro rar kõmman ilo ejja wãwen eo wõt ro ilo lal in rej kõmman ñan don.
18. Ta eo emaroñ bõktok lemnak im eñjake ko renana ibwiljin Christian ro?
18 Etke men rot kein rar walok ilo congregation ko an Christian? Kin lemnak ko rebwid, einwõt ankwonak im “mõm ko.” Utiej buru, ebanban, im kõnan ko rekibbon remaroñ bareinwõt kokkure jimjera in Christian ilo juõn congregation. (Jemes 3:6, 14) Lemnak rot kein rej kõmman bwe juõn en jeran lal in, im kin men in, juõn ri kijirãte Anij. Ejelok juõn ro rej debij lemnak rot kein emaroñ kõtmene ñan air bedwõt ilo dolul eo an Anij.
19. (a) Wõn eo jemaroñ naruõn elañe juõn Christian ej lo bwe lemnak eo enana ej eddeklok ilo buruen? (b) Ewi wãwen juõn Christian emaroñ anjo ion lemnak eo enana?
19 Wõn eo jemaroñ naruõn elañe jej lo bwe lemnak eo ebwid ej eddek ilo buruõd? Satan? Nan juõn joñan, aet. Ej “Iroij in kajur ko in mejatoto” an lal in, ilo eo lemnak rot kein rej jededlok. (Dri Epesõs 2:1, 2; Taitõs 2:12) Bõtab, ekkã an okran lemnak ko rebwid itok jen jab wãppen eo ad make. Elikin an kakkõl nae ad jeran lal in, James ear je: “Ak komij lemnok ke bwe Jeje ko re ba nan bata? Jitõb eo E ar kõmõne bwe en jokwe ilo kij ej mõm ñõn junmar ke?” (Jemes 4:5) Kij aolep ewõr ibbed juõn eñjake ñan kõmman nana. (Jenesis 8:21; Dri Rom 7:18-20) Bõtab, jemaroñ jumae eñjake rot in elañe jej kwalok mõjno ko ad im atartar ion Jehovah ñan jibañ kij anjo ioir. James ej ba: “A ej letok joij elaplok. Kin men in Jeje ej ba, Anij ej jumae ro dri jua, a Ej lelok joij ñõn ro dri etã.” (Jemes 4:6) Jemaroñ kamolol kin jibañ eo jen jitõb kwojarjar eo an Anij im Christian ro jeid im jatid retiljek, im ikijen tokjen katok in binmour eo an Jesus, mõm in kanniek ko air rejjab maroñ anjo ion Christian ro retiljek. (Dri Rom 7:24, 25) Rej bõk kejbãrok jen dolul eo an Anij, jeran Anij im jab lal in.
20. Ta jerammõn ko relap ro rej mõttan dolul eo an Anij rej lañliñ kake?
20 Bible eo ej kallimur: “Jeova e naj letok kajur ñõn ro dri ailiñ An; Jeova e naj kejerammõn ro dron kin ainemõn.” (Sam 29:11) Elañe jej lukkun mõttan “ailiñ” eo an Jehovah ilo ran kein, dolul eo an jej loe, jenaj bõk kunad ilo kajur eo ej letok im bõk ainemõn eo ej kajerammõn ro don kake. Mol, lal eo an Satan ej laplok an kajur jen kij. Ak Jehovah ej Kajur Bõtata. Kajur eo an ejjab maroñ jako. Bareinwõt enjel ro an rekajur rej kobatok ibbed ñan karejar ñan Anij. Inem, meñe jej jelmae matõrtõr, jej jutak bin. Einwõt Jesus, jemaroñ anjo ion lal in.—Jon 16:33; 1 Jon 4:4.
Kwomaroñ Ke Kamelele?
◻ Ta in dolul eo an Anij?
◻ Ilo wãwen et ko dolul eo an Anij ej kejbãrok armij?
◻ Wõn ro rej mõttan dolul eo an Anij?
◻ Ewi wãwen jemaroñ kejbãrok kij jen ad jeran lal?
[Bo̦o̦k eo ilo peij 19]
Ta in Dolul eo an Anij?
Ilo book ko an Ri Kennan ro an Jehovah, rej kajerbal nan eo “dolul eo an Anij” ilo jilu wãwen ko.
1 Dolul eo an Jehovah ilañ im jejjab loe, jitõb ro retiljek rej mõttan dolul in. Bible eo ej naetan “Jerusalem eo ilõñ.”—Galetia 4:26.
2 Dolul in armij an Jehovah, jej loe. Ran kein, bwen ri kabit rein ekoba jar eo elap rej mõttan dolul in.
3 Dolul eo an Jehovah ilañ im lal. Ran kein, dolul in ekoba dolul eo ilañ im ri kabit ro ion lal, ro me rej kejatdikdik in mour ilañ. Tokelik, enaj koba armij ro rewãppen ion lal.
[Pija eo ilo peij 20]
Ekan ko remõntata ilo jitõb rej itok jen dolul eo an Jehovah