Ear Mãlõtlõt, Peran, im L̦õmn̦ak kõn Ro Jet

1-3. (1) Ta kar eñjake eo an Ester ke ej etetall̦o̦k ñan tũroon eo an l̦eo pãleen? (2) Ta eo kiiñ eo ear kõm̦m̦ane ke Ester ear itok ñan ippãn?

ESTER elukkuun ikkũm̦kũm̦ im jidik wõt an etetall̦o̦k ñan tũroon eo. Baj pijaikl̦o̦k m̦õk an kajju ejjel̦o̦k keroro ilo m̦wiin im̦õn kiiñ eo an Põrsia me ej pãd ilo Shushan. Joñan an ejjel̦o̦k keroro bõlen Ester ej roñ ainikien eddo̦kwõjkwõjin neen make im nuknuk eo an ke ej etetal m̦aanl̦o̦k. Joñan an kakkũm̦kũm̦ iien in, eaorõk bwe en jab eppal̦ kõn joñan aiboojojin kiin m̦weo im joor ko ilowaan. Ebar aorõk bwe en jab eppal̦ kõn tulõñin m̦wiin me kar kõm̦m̦ane jãn wõjke cedar, eo ej jãn Lebanon, juon jikin ettol̦o̦k. Ester ekar reim̦aanl̦o̦k wõt im kalimjek eo ej jijet ioon tũroon eo kõnke l̦ein wõt ewõr an maroñ ñan kõtl̦o̦k bwe en mour.

² Kiiñ eo ej lukkuun kalimjek an Ester jerjerl̦o̦k ñan ippãn, im ke ej epaakel̦o̦k ej erl̦o̦ke jokon̦ kool̦ eo an ñane. Meñe men in kiiñ eo ear kõm̦m̦ane ear juon men jidikdik, ak ear kõjparok mour eo an Ester. Etke? Kõnke ear kaalikkar bwe Ester emaroñ mour wõt meñe ilo m̦ool enaaj kar mej kõn an kar itok ñan ippãn kiiñ eo ak ear jab kũri. Ke Ester ej tõparl̦o̦k tũroon eo, ej lem̦aanl̦o̦k pein im jibwe bõran jokon̦ kool̦ eo kiiñ eo ej erl̦o̦ke ñane. Ear lukkuun l̦ap an kam̦m̦oolol bwe kiiñ eo ear kõtl̦o̦k bwe en mour wõt.​—Ester 5:1, 2, UBS.

³ Aolep men ko m̦weien Kiiñ Ehasuirõs im men ko ej kõn̦aki ak lõtlõt kaki rej kaalikkar joñan an lukkuun m̦weiie im kajoor. Nuknuk eo kiiñ ro an Põrsia rekõn kõn̦ake elukkuun l̦ap on̦ãn. Ñe jenaaj ukottok on̦ãn ñan raan kein, emaroñ joñan in elõñ bukwi milien tal̦a. Meñe kiiñ in ekar juon eo em̦weiie im utiej ak Ester ear kile bwe ear juon armej em̦m̦an kõnke emaroñ kar reilo̦k im lo ilo turin mejãn l̦ein pãleen bwe ear yokwe e. Kiiñ in ear ba: “Lerooj Ester, ta eo kwõj aikuji? Kwõn jiroñ eõ ta eo kokõn̦aan, im inãj lewaj ñan eok, meñe jimattanin aelõñ in aõ!”​—Ester 5:3, UBS.

4. Ta men ko reppen Ester ear bar aikuj kõm̦m̦ani?

⁴ Ester ear kwal̦o̦k an l̦ap an tõmak im peran. Ear itok ñan ippãn kiiñ eo bwe en kõjparok armej ro an kõnke ej kab m̦õj aer kõm̦m̦ane juon kakien bwe renaaj m̦an er aolep. Meñe kiiñ eo ear kõtl̦o̦k an Ester itok ñan ippãn ak ej lõñ wõt men ko reppen Ester ear aikuj bar kõm̦m̦ani. Ear aikuj kam̦ool ñan kiiñ in eutiej bũruon bwe l̦eo me kiiñ in ear lõke im kããlõte bwe en an rũkakapilõklõk ej juon rinana. L̦ein ear m̦on̦e kiiñ in bwe en tõprak pepe eo an ñan m̦ane aolep armej ro an Ester. Ewi wãween an Ester maroñ nãj kam̦oole men in ñan kiiñ in? Im ta eo jemaroñ katak jãn an kar l̦ap an tõmak?

Ear Kããlõt Juon Iien Em̦m̦an ñan An “Kõnono”

5, 6. (1) Ewi wãween an kar Ester l̦oor naanin kakapilõklõk eo ilo Ekklisiastis 3:1, 7? (2) Ewi wãween an kar Ester kwal̦o̦k an mãlõtlõt ke ear kõnnaan ippãn l̦eo pãleen?

⁵ Ester ear ke kwal̦o̦k apañ eo ñan kiiñ eo im̦aan mejãn rijerbal ro an? El̦aññe enaaj kar, men in emaroñ kar kajook kiiñ in im kõm̦m̦an bwe en pidodo an rũkakapilõklõk eo an etan Heman kariabe ta ko Ester ej ba. Innem, ta eo Ester ear kõm̦m̦ane? Elõñ bukwi iiõ ko m̦oktal̦o̦k, Kiiñ Solomon ear je naan kein: “Ewõr iien ñan jabdewõt men . . . juon iien ikõñ, im juon iien kõnono.” (Ekl. 3:1, 7) Jemaroñ pijaikl̦o̦k an Mordikeai, katakini Ester jãn ke ear dik kõn naanin kakapilõklõk kein Kiiñ Solomon ear jei. Eñin unin Ester ear jel̦ã kõn aorõkin an aikuj kããlõt juon iien em̦m̦an ñan an “kõnono.”

⁶ Ester ear ba: “El̦aññe em̦m̦an ippam̦, O Kiiñ, ikõn̦aan bwe kwe im Heman kom̦ro en itok jo̦tiinin ñan iien m̦õñã eo ij kõpooje ñan kom̦ro.” (Ester 5:4, UBS) Kiiñ eo ear eo̦roñ kũr eo an im ear kũri Heman ñan iien kõjota eo. Kwõj ke kile an Ester mãlõtlõt ke ear kõnnaan ippãn kiiñ eo? Ear kaalikkar an kautiej l̦ein ippãn ilo an kar karõk juon jikin im iien em̦m̦an ñan an kwal̦o̦k ñane ta eo ej inepata kake.​—Riit Jabõn Kõnnaan 10:19, UBS.

7, 8. (1) Ewi wãween kar iien kõjota eo jinoin me Ester ear kõm̦m̦ane? (2) Etke Ester ear jab m̦õkaj im kwal̦o̦k apañ eo ñan kiiñ eo?

⁷ Ejjel̦o̦k pere bwe Ester ear lukkuun kõpooje iien kõjota eo, im ear lale bwe aolep m̦õñã ko im dãn ko rem̦m̦an ippãn l̦eo pãleen ren pãd ilo iien in. Ear bar wõr wain ko renno̦ ñan kõm̦m̦an bwe en juon iien ekam̦õn̦õn̦õ. (Sam 104:15) Joñan an kar Ehasuirõs m̦õn̦õn̦õ ear bar kajjitõk ippãn Ester kõn ta eo ear kõn̦aan kajjitõk ippãn kake. Eiien ke bwe Ester en kõnnaan im kwal̦o̦k apañ eo?

⁸ Ester ear kile bwe ejjab iien eo in em̦m̦an ñan an kõnnaan. Kõn men in, ear bar kũr kiiñ eo im Heman ñan aer bar kõjota ippãn ilo raan eo tok juon. (Ester 5:7, 8, UBS) Etke Ester ear jab kwal̦o̦k apañ eo ilo iien eo wõt? Keememej bwe aolep RiJu ro rej pojak in mej. Ej kab m̦õj an kiiñ eo kamaroñ Heman bwe en m̦an aolep armej rein an Ester. Kõn men in, Ester ear aikuj kããlõt iien eo ejejjet im ekkar ñan an kõnnaan. Ñe ejab, eokwe aolep RiJu ro renaaj kar mej. Eñin unin ear kõttar wõt im kõpooj bar juon iien kõjota kõnke men in enaaj kõm̦m̦an an l̦eo ippãn kile joñan an kautieje.

9. (1) Etke eaorõk ñan jel̦ã kijenmej im kõttar? (2) Ewi wãween ad maroñ anõk joñak eo an Ester?

⁹ Kijenmej ej juon men eaorõk bõtab ejeja an armej kwal̦o̦ke. Im ej m̦õttan men ko rem̦m̦antata kõn juon armej. Meñe Ester ear lukkuun inepata im kõn̦aan ba ñan kiiñ eo kõn men ko rej wal̦o̦k ak ear kijenmej wõt im kõttar ñan iien eo ejejjet im em̦m̦an. Jemaroñ katak jãn joñak in an Ester kõnke jãn iien ñan iien jej loi men ko rejjab jim̦we. Ñe jej itõn kam̦ool ñan juon eo ej tõllo̦kũn an jel̦ã kõn juon apañ, jemaroñ anõk joñak eo an Ester ñan jel̦ã kijenmej im kõttar wõt ñan iien eo ejejjet. Jabõn Kõnnaan 25:15 ej ba: “Kõn aer kijenmej, rej kareel juon irooj, im juon lo emeoeo, ej ruje di.” Ñe jenaaj jel̦ã kijenmej im kõttar ñan juon iien em̦m̦an, im kõnnaan ilo jouj ãinwõt kar Ester, jemaroñ ukot l̦õmn̦ak eo an juon eo epen bũruon im el̦ap an jum̦ae. Jeova Anij ear ke kajeraam̦m̦an Ester kõn an kar kwal̦o̦k an mãlõtlõt im jel̦ã kijenmej im kõttar?

Men Otemjej Renaaj Em̦m̦an Ñe Jej Kijenmej im Jab M̦õkaj

10, 11. (1) Etke ear kajju jako an Heman m̦õn̦õn̦õ ke ear etal jãn iien kõjota eo? (2) Ta eo lio ippãn Heman im ro m̦õttan rar kakijoorore Heman bwe en kõm̦m̦ane?

¹⁰ Elõñ men ko rem̦m̦an rar wal̦o̦k kõn an kar Ester kijenmej wõt. Ke Heman ear ro̦o̦l jãn iien kõjota eo kein kajuon, ear lukkuun em̦m̦õn̦õn̦õ kõnke ear l̦õmn̦ak bwe el̦apl̦o̦k an kiiñ eo im lerooj eo m̦õn̦õn̦õ ippãn jãn ro jet. Ke Heman ear diwõjl̦o̦k ilo kõjãmin m̦weo im̦õn kiiñ eo, ear loe Mordikeai, RiJu eo me ej m̦akoko wõt in bukwelõlõ im badikdik ñane. Ãinwõt an kar wal̦o̦k ilo katak eo l̦o̦k, unin an Mordikeai jab badikdik ñan l̦ein ejjab kõnke ear jab kwal̦o̦k an kautieje. Unin an jab badikdik ñane ej kõnke ear jel̦ã bwe ebõd men in im enaaj kar ko̦kkure jem̦jerã eo an ippãn Jeova Anij. Meñe ãindein ak Heman “ear kanooj illu.”​—Ester 5:9, UBS.

¹¹ Ke Heman ear ba ñan lio ippãn im ro m̦õttan kõn an Mordikeai m̦akoko in badikdik ñane, rar ba bwe en m̦õkaj im kõpooj juon joor 73 ne utiejen. Etke? Kõnke rar kõn̦aan bwe Heman en kajjitõk ippãn kiiñ eo bwe en totoik Mordikeai ioon. Ear em̦m̦an pepe in ippãn Heman im ear kajju ba ren kõm̦m̦ane joor eo.​—Ester 5:12-14, UBS.

12. Etke kiiñ eo ear ba ren riitil̦o̦k bok eo an aelõñ eo ñane, im ta eo ej kab jel̦ã kake?

¹² Ilo kar ejja boñõn eo wõt, kiiñ eo “ear jab maroñ kiki.” Innem, Baibõl̦ ej ba bwe kiiñ in ear ba ren bõktok bokin bwebwenato ko an aelõñ eo im riiti ñane. Ke rar riiti bok in, ear wal̦o̦k bwebwenatoun kar iien eo ruo rinana rar pepe in m̦an kiiñ eo. Kiiñ in ear keememejtok iien eo ke rar jibwe armej rein renana im kar m̦an er. Ak ta kõn Mordikeai, armej eo ear kinaakl̦o̦k rinana rein? Kiiñ eo ej kab l̦õmn̦ak kõn men in im ear kajjitõk ta eo rar kõm̦m̦ane ñan kam̦m̦oolole Mordikeai. Kar ta uwaak eo? Ear ejjel̦o̦k men en̦ rar lel̦o̦k ñan kam̦m̦oolole Mordikeai.​—Riit Ester 6:1-3, UBS.

13, 14. (1) Ta ko rar wal̦o̦k me Heman ear jab m̦õn̦õn̦õ kaki? (2) Ta eo lio ippãn Heman im ro m̦õttan rar ba ñane?

¹³ Kiiñ eo ear inepata bwe ejjel̦o̦k men en̦ rar kõm̦m̦ane. Innem ear kajjitõk el̦aññe ewõr iaan ruutiej ro an repãd ñan aer jipañe kajim̦we men eo ebõd ear wal̦o̦k. Ej m̦õj wõt an kiiñ eo ba men in ak Heman ejãde. Ear m̦õkaj in itok ke ej jibboñtata ñan m̦weo im̦õn kiiñ eo bwe en maroñ kajjitõk an m̦ane Mordikeai ippãn kiiñ eo. Bõtab, m̦okta jãn an Heman kwal̦o̦k kajjitõk eo an, kiiñ eo ear kajjitõk ippãn kõn ta eo enaaj kar kõm̦m̦ane ñan kautiej em̦m̦aan eo kiiñ eo ej m̦õn̦õn̦õ ippãn. Kõnke Heman ear l̦õmn̦ak bwe e eo kiiñ in ej kõnnaan kake, ear kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦antata enaaj kar kõm̦m̦ani. Ear ba ren kanuknuki armej eo kõn nuknuk ko kiiñ ro rej kõn̦aki. Bareinwõt, ren kauweiki ilo o̦o̦j eo waan kiiñ eo, im juon iaan ruutiej ro en m̦aaj ippãn ilo aer rauni aolepen Shushan im lam̦õj im nõbar armej in ibwiljin aolep armej ro bwe ren roñ. Ak baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn turin mejãn Heman ke ej roñ bwe em̦m̦aan eo kiiñ in ej kõnnaan kake ej Mordikeai! Im wõn eo kiiñ eo ear kããlõte bwe en m̦aaj ippãn Mordikeai im nõbare? Heman!​—Ester 6:4-10, UBS.

¹⁴ Heman ear wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ane jerbal eo kiiñ eo ear lel̦o̦k ñane meñe ear m̦akoko in kõm̦m̦ane. Ippãn Heman, jerbal in ear jerbal eo ej make wõt diketata. Ãlikin an kõm̦m̦ane men in, ear kaiur im ro̦o̦l ñan m̦weo im̦õn kõnke elukkuun inepata. Lio ippãn Heman im ro m̦õttan rar ba bwe an kar Heman nõbar Mordikeai ilo̦bwilej ej kakõl̦l̦en an ban tõprak pepe eo an ñan m̦an Mordikeai.​—Ester 6:12, 13, UBS.

15. (1) Ta tokjãn an kar Ester kijenmej wõt im kõttar? (2) Etke eaorõk bwe jen jel̦ã kijenmej wõt im “kõttar”?

¹⁵ Kõn an kar Ester kijenmej wõt im kõttar, men in ear kõtl̦o̦k iien ñan an Heman kwal̦o̦k ruõn make. Bõlen Jeova eo ear kõm̦m̦an bwe kiiñ eo en jaje kiki boñõn eo. (JK. 21:1, UBS) Eñin unin Baibõl̦ ej rõjañ kõj bwe jen jel̦ã “kõttar”! (Riit Maika 7:7.) Ñe jenaaj lõke Anij im kõttare wõt, jenaaj kile bwe wãween an kõm̦adm̦õdi apañ ko ad em̦m̦anl̦o̦k jãn ad nãj kar make kõm̦adm̦õdi.

Ester Ear Peran Ke Ear Kõnnaan

16, 17. (1) Ñããt eo ear jejjet bwe Ester en “kõnono” im kwal̦o̦k aolep men ñan kiiñ eo? (2) Ewi wãween an Ester oktak jãn Vashtai, lio m̦okta kar pãleen kiiñ eo?

¹⁶ Ester ear jel̦ã bwe ñe etol̦o̦k wõt an kwal̦o̦ke kajjitõk eo an ñan kiiñ eo, men in emaroñ kõm̦m̦an an kiiñ eo illu. Kõn men in, ear aikuj ba aolep men ñane ilo iien kõjota eo kein karuo. Ak elemen an nãj kar bõkm̦aantak kajjitõk eo an? Eokwe ekkar ñan bwebwenato in, kiiñ eo make ear bar kajjitõk ippãn Ester ta eo ej aikuji. (Ester 7:2, UBS) Kiiõ eiien bwe Ester en “kõnono.”

¹⁷ Jemaroñ pijaikl̦o̦k an Ester jar ñan Anij ilo bũruon m̦okta jãn an kõnnaan. Innem ear ba ñan kiiñ eo: “El̦aññe em̦m̦an ippam̦, O Kiiñ, im el̦aññe kwõj m̦õn̦õn̦õ in eo̦roñ kajjitõk in aõ, innem eñin kõn̦aan eo aõ, bwe ña in mour, im armej ro doõ ren bar mour.” (Ester 7:3, UBS) Jej kile bwe Ester ear kaalikkar an kautiej pepe ko an kiiñ eo kõn men ko ej l̦õmn̦ak bwe rem̦m̦an im jim̦we. Ealikkar bwe Ester ear lukkuun oktak jãn Lerooj Vashtai kõnke Vashtai ear jab kautiej kiiñ eo im ear kajooke kiiñ in kar pãleen! (Ester 1:10-12, UBS) Ester ear jab kabwebweik kiiñ eo kõn an kar lõke rinana eo, Heman. Bõtab, ear akwel̦ap ñan kiiñ eo bwe en kõjparoke im lo̦mo̦o̦rene jãn aer itõn m̦ane.

18. Ewi wãween an kar Ester kwal̦o̦k apañ eo ñan kiiñ eo?

¹⁸ Ejjel̦o̦k pere bwe wãween an kar Ester kõnnaan ippãn kiiñ eo ear kõm̦akũt bũruon im bareinwõt kailbõk e. Emaroñ kar l̦õmn̦ak ippãn make kõn wõn armej in eperan ñan an itõn m̦an lerooj in pãleen! Ester ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ba: “Ña im armej ro doõ, em̦õj wiakake kõm bwe ren m̦an kõm. El̦aññe rar wiakake kõm bwe kõmin rũkõm̦akoko, innem inaaj kar ikõñ wõt im jab kaabn̦õn̦õik [kwe], ak kiiõ repojak in to̦o̦rl̦o̦kboke kõm!” (Ester 7:4, UBS) Ester ear kajju kwal̦o̦k apañ eo. Bõtab, ear ba bwe eban kar kwal̦o̦k jabdewõt ñan kiiñ eo ñe renaaj kar ba bwe ren rũkõm̦akoko. Ester ear aikuj ba ñan kiiñ eo kõn apañ eo kõnke enaaj kar bar jelõt kiiñ eo.

19. Ta eo jemaroñ katak jãn joñak eo an Ester kõn kilen ad kõnnaan ippãn ro jet ñan kareel bũrueer?

¹⁹ Joñak in an Ester ej katakin kõj kilen ad kõnnaan ippãn ro jet ñan kareel bũrueer. El̦aññe ewõr juon apañ el̦ap kwõj iioone im kokõn̦aan kwal̦o̦ke ñan juon eo kwõj yokwe ak ñan juon eo eutiej maroñ eo an bwe en kõm̦adm̦õde, eaorõk bwe kwõn jel̦ã kijenmej im kõttar. Ebar aorõk bwe kwõn kwal̦o̦k kautiej im m̦ool ilo am̦ kõnnaan.​—JK. 16:21, 23, UBS.

20, 21. (1) Ewi wãween an kar Ester kwal̦o̦k men eo enana Heman ear itõn kõm̦m̦ane? (2) Ta eo ear wal̦o̦k ñan kiiñ eo ke Ester ear kwal̦o̦k men eo enana Heman ear itõn kõm̦m̦ane? (3) Ke kiiñ eo ear jel̦ã kõn pepe eo enana an Heman, ta eo Heman ear kõm̦m̦ane?

²⁰ Ehasuirõs ear illu im kajjitõk, “Wõn eo enañin maroñ kõm̦m̦ane men in? Ewi armej in?” Pijaikl̦o̦k m̦õk an Ester jitõñe armej eo im ba: “Eñin eo ej kõjdate kõm im kaeñtaan kõm, armej nana in Heman!” Joñan an kar kiiñ eo illu, Heman ear lukkuun kor im mijak. Pijaikl̦o̦k m̦õk an lukkuun kil bũrõrõ mejãn kiiñ eo! Kiiõ ej kab jel̦ã bwe l̦eo el̦ap an lõke ear m̦on̦e bwe en kapene pepe eo an me enaaj kar jujen bar m̦ane kõrã in pãleen me ejitõnbõro ippãn! Innem kiiñ eo ear diwõj ñan jikin kallib eo bwe en kamed bũruon.​—Ester 7:5-7, UBS.

²¹ Kiiõ ke em̦õj an kiiñ eo jel̦ã kõn pepe eo enana an Heman, Heman ear bukwelõlõ iturin neen lerooj eo im akwel̦ap bwe en tũriam̦okake. Ke kiiñ eo ear jepl̦aaktok im loe Heman iturin neen Ester, ear l̦õmn̦ak bwe Heman ear kajjioñ booje Ester bwe en babu ippãn. Kõn men in, ear lukkuun illu im ba bwe el̦ap ruõn Heman kõn an kar itõn ko̦kkure lerooj eo n̦a ilo m̦weo im̦õn. Men in ear tõllo̦kũn mej. Innem, rekar kalbubuuki bõran Heman im bõke jãn ijo. Im juon iaan rijerbal ro ear ba ñan kiiñ eo bwe Heman ear kõpooj juon joor ñan lukwõj bũruon Mordikeai im totoiki ie. Kõn men in, Ehasuirõs ear m̦õkaj im jiroñ er bwe ren totoiki Heman ilo joor eo.​—Ester 7:8-10, UBS.

22. Ewi wãween an joñak eo an Ester maroñ jipañ kõj bwe jen jab jol̦o̦k ad tõmak im kõjatdikdik bwe juon iien aolep men renaaj oktak im em̦m̦an?

²² El̦ap nana ilo raan kein im ejjab jim̦we wãween an enañin aolep armej ro jerbal. Kõn men in, emaroñ pen ad tõmak bwe juon iien aolep men renaaj jim̦we im em̦m̦an. Kwõnañin ke kar bõk l̦õmn̦ak in? Eokwe, ear jab ãindein ippãn Ester. Ester ear tõmak im kõjatdikdik bwe juon iien aolep men renaaj oktak im em̦m̦an. Ke ear jejjet iien eo ñan an kwal̦o̦k kõn apañ eo, ear jutak kõn men eo ejim̦we ilo an kar peran in kõnnaan ippãn kiiñ eo. Im ear lõke im reilo̦k wõt ñan Jeova bwe en kajim̦we apañ eo. Kõn men in, jen ãinwõt Ester! Jãn tõre ko an Ester ñan kiiõ, Jeova ejjañin oktak. Jeova ej lo wõt jerbal ko renana an rinana ro. Emaroñ kõm̦m̦an bwe rein ren lo leen jerbal ko aer renana, ãinwõt an kar kõm̦m̦ane ñan Heman.​—Riit Sam 7:11-16, UBS.

Ear L̦õmn̦ak kõn Jeova im Armej ro An

23. (1) Ewi wãween an kar kiiñ eo kajeraam̦m̦ane Mordikeai im Ester? (2) Ewi wãween an kar jejjet kanaan eo Jekob ear kwal̦o̦k kake kõn Benjamin? (Jouj im lale bo̦o̦k eo etan “Kanaan eo Ear Jejjet Kũtien.”)

²³ Kiiõ kiiñ eo ej kab jel̦ã wõn in Mordikeai. Ej kab jel̦ã bwe e eo ear kõjparoke jãn rinana ro rekar pepe in m̦ane im bwe Mordikeai ej l̦al̦l̦ap eo ear kõkkaajiririik Ester. Ehasuirõs ear kajeraam̦m̦an Mordikeai ilo an kar lel̦o̦k jerbal eo eutiej an Heman ñane. Im ear lel̦o̦k m̦weo im̦õn Heman im aolep jeraam̦m̦an ko an Heman ñan Ester. Innem, Ester ear jitõñ Mordikeai bwe en lali im kõjparoki.​—Ester 8:1, 2, UBS.

24, 25. (1) Kiiõ ke em̦õj an wal̦o̦k ruõn Heman, etke Ester ear jab aenõm̦m̦an wõt im jako an inepata? (2) Ewi wãween an kar Ester bar likũt mour eo an ilo kauwõtata?

²⁴ Kiiõ ke reban m̦an Ester im Mordikeai, lerooj in ear ke aenõm̦m̦an im jako an inepata? Emaroñ kar ñe ear l̦õmn̦ak wõt kõn mour eo an make. Ilo kar tõre in, kõjjel̦ã eo an Heman ñan m̦ane aolep RiJu ro em̦õj an ajeeded im tõpar aolep jikin ko rej pãd ium̦win kien eo an Põrsia. M̦oktal̦o̦k, Heman ear kõjerbal juon kain bubu (Pur) ñan lale ñããt eo em̦m̦antata ñan an nãj m̦an RiJu ro. (Ester 9:24-26, UBS) Kiiõ ej epaaktok wõt raan eo em̦õj aer kar kõjenolo̦ke ñan m̦an RiJu ro. Ak ewõr ke juon wãween ñan kabõjrak jorrããn in jãn an wal̦o̦k?

²⁵ Kõn an Ester kar jab l̦õmn̦ak wõt kõn e make, ear bar likũt mour eo an ilo kauwõtata ilo an kar jãdel̦o̦k im̦aan kiiñ eo jekdo̦o̦n ñe kiiñ eo ear jab bar kũri. Ear jañ im akwel̦ap ñan kiiñ eo pãleen bwe en kabõjrake kien eo ñan m̦an aolep RiJu ro. Bõtab, ekkar ñan m̦anit ko an RiPõrsia, ñe em̦õj an kiiñ eo kapene juon kien, eban maroñ kabõjrake. (Dan. 6:12, 15) Kõn men in, kiiñ eo ear kamaroñ Ester im Mordikeai ñan kõm̦m̦ane bar juon kakien kããl. Kakien in ear ba bwe ewõr an RiJu ro maroñ ñan jojomare er make. Rũkõjjel̦ã ro rar m̦õkaj kõn kidia ko waaer ñan aolep jikin ko ilo aelõñ eo im kõjjel̦ãik RiJu ro kõn ennaan in em̦m̦an. Kiiõ RiJu ro rar maroñ kõjparok mour ko aer. (Ester 8:3-16, UBS) Jemaroñ pijaikl̦o̦k an RiJu ro ilo aolepen ãneo pojak kõn kein tarin̦ae ko aer ñan tarin̦aeik ro rej itõn m̦an er. Reban kar maroñ jojomare er make el̦aññe ren kar jab kõm̦m̦ane kakien kããl eo. Bõtab, kajjitõk eo in kiiõ, Jeova, Anij in “inelep eo,” ear ke pãd ippãn armej rein an?​—1 Sa. 17:45.

26, 27. (1) Ta ko rar kaalikkar bwe ear l̦ap an RiJu ro bõk anjo̦ im bwe rar m̦an aolep rũkõjdat ro aer? (2) Kanaan ta eo ilo Baibõl̦ ear jejjet kitien ke rar m̦an l̦õm̦aro nejin Heman?

²⁶ Ke ear jejjet raan eo bwe ren kar m̦ane RiJu ro, armej rein an Anij rar pojak. Joñan, elõñ iaan ruutiej ro an kiiñ eo rar bar kobal̦o̦k im jipañ RiJu rein. Im ennaan eo bwe RiJu eo, Mordikeai, ej kiiõ bõk jerbal eo an kar Heman ear ajeeded ilo ãneo. Jeova ear jipañ armej ro an bwe ren bõk anjo̦ ilo tarin̦ae eo. Ejjel̦o̦k pere bwe ear kõjparok armej ro an ilo an kõm̦m̦an bwe aolep rũkõjdat ro ren jako im jab bar ko̦kkure armej ro an.a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)​—Ester 9:1-6, UBS.

²⁷ Bareinwõt, Mordikeai enaaj kar pãd ilo kauwõtata ñe en kar lale m̦weo im̦õn Heman kõnke l̦õm̦aro 10 nejin Heman rar mour wõt. Kõn men in, rar aikuj bar m̦an er. (Ester 9:7-10, UBS) Ear jejjet kanaan eo ilo Baibõl̦ me Anij ear ba bwe aolep RiAmelek ro renaaj jako kõnke armej rein relukkuun nana im rej rũkõjdat an armej ro an Anij. (Dt. 25:17-19) Bõlen l̦õm̦aro nejin Heman rar m̦õttan armej ro ãliktata jãn bwijjin RiAmelek ro.

28, 29. (1) Etke ear ankilaan Jeova bwe Ester im armej ro an ren kar bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae? (2) Etke joñak eo an Ester ej juon jeraam̦m̦an ñan kõj ilo raan kein?

²⁸ Ear l̦ap eddo ko an Ester kõnke ear bar wõr kun̦aan ilo pepe ko rar kõm̦m̦ani ke rar tarin̦ae im m̦an rinana ro. Emaroñ kar jab juon men epidodo ñane. Bõtab, ear jel̦ã bwe ej ankilaan Jeova ñan kõjparok armej ro an bwe ren jab jorrããn. Etke? Kõnke Messaia eo enaaj kar wal̦o̦ktok jãn armej rein an me rej jãn aelõñ in Israel. Messaia eo ej kõjatdikdik eo an armej otemjej! (Jen. 22:18) Rũkarejar ro an Anij ilo raan kein rej m̦õn̦õn̦õ ñan jel̦ã bwe ke Messaia eo, Jijej, ear itok ñan lal̦ in, ear jiroñ rũkal̦oor ro an bwe ren jab m̦anm̦an armej ak bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae.​—Matu 26:52, UBS.

²⁹ Meñe Kũrjin ro rejjab bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae ko, ak ewõr juon kain tarin̦ae ilo kõkkar rej bõk kun̦aaer ie. Etke rej bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae in? Kõnke el̦ap an Setan kõn̦aan bwe en jako ad tõmak ilo Jeova Anij. (Riit 2 Korint 10:3, 4.) Jelukkuun jeraam̦m̦an kõn joñak eo an Ester! Ester ear kwal̦o̦k an mãlõtlõt im jel̦ã kilen kareel bũruon ro jet. Ear bar kwal̦o̦k an peran im m̦õn̦õn̦õ in likũt mour eo an ilo kauwõtata ñan kõjparok armej ro an Anij. Tõmak eo an ear jipañe ñan kõm̦m̦ani men kein. Kõn men in, jen kate kõj ñan anõke joñak in an.