OHUDHERA 20
Apocalipse—Anatapulela ddi wa amwiddani a Mulugu
‘Ni ehitugumana mburo ni Ebrayiko onithaniwa Armagedo.’—APO. 16:16.
JHIBO 150 Mwafuna ovuluwa mmusayele Mulugu
DHITHU NNAHUDHERIHUa
1. Livuru na Apocalipsi niwonge ddi wodhela adhaari a Mulugu?
LIVURU na Apocalipsi, nnihina omwene wa Mulugu onna othonga elabo yodhulu, teto Saddana ohuvokeriwa elabo yavati. (Apo. 12:1-9) Eyo ehidhana murenddele odhulu, mbwenye ehatatamula makathamiho owinjhiva elabo yela yavati. Mwahaya? Mwaha Saddana ohukanna owali winlubale, teto oliye anathabwa wasugwera adhaari oororomeleya a Yehova.— Apo. 12:12, 15, 17.
2. Enaanikavihere ddi okalave oororomeleya wa Yehova?
2 Nnandde addi okala oororomeleya, naarive Saddana anitotelaga makathamiho? (Apo. 13:10) Ethu enaanikavihere, funona dhithu dhinaapadduwe osongolo. Motajhiha, va Apocalipse, murumiwi Juwawu anowasoriha mareeliho nnawakelihu mohulegela. Mareeliho mamodha enihina amwiddani a Mulugu, enere otolosiwa. Vano nnafuna noone livuru nna na Apocalipsi, makalelo nnaawogiwa amwiddani ala ni ethu enafuna wapadduwela.
AMWIDDANI A MULUGU ENAWOGIWA ELABIHERIWAGA ‘MALADDANIHO’
3. Dholaddaniha baani nnafwanyihu muwari mwa Apocalipse?
3 Versikulu yobajha ya Apocalipsi, nnowonelamo wi dhithu nnafuniwu woona mu livuruni muna, dhinoonihiwa ni sinale, obe neere, ni dholaddaniha. (Apo. 1:1) Nnowonelamo wi amwiddani a Mulugu enaladdanihiwa ninga anenyama owoopiha. Motajhiha, mwanenyama mmodha anakuma muniya, teto ookanna ‘manyaga 10 ni musolo 7.’ (Apo. 13:1) Nuwindo, okumelela ‘mwaneyama mmodha owopiha akumaga elabo yavati’ mwanenyama ola, anawoga ninga nowa enlubale ni ookanna kopolo ‘yomoriha motho odhulu.’ (Apo. 13:11-13) Nuwindo, okumelela mwaneyama mmodhaya oohiyana, ‘mwanenyama oofiila,’ muhiyana amararuwo agamugwenle. Anenyama ala araru owopiha, enaladdanihiwa ni amwiddani a Mulugu enadha ewanaga ni Yehova ni Omwene waye yaka dhowinjhivadhene. Bumwahaya, sathima onona anenyama ala enagiwana aani. — Apo. 17:1, 3.
4-5. Daniel 7:15-17 ananikavihera addi woonelamo yotapulela ya anenyama ewogiwe va Apocalipse?
4 Nihinaanone amwiddani ayo, nnohowela woonelamo enatapulela ddi mwanenyama ni muhiyana amararuwo. Makalelo apama owonelamo muselu yoyo, fumwihiya mwinnyeene Bibliya anaddele. Dholaddaniha dhowinjhiva dhilabiheriwe mulivuruni na Apocalipse, dhihitapuleliwa ni malivuru mamodha amBibliyani. Motajhiha, namavuhulela Daniyeli ahikanna yoroha awoniliye ‘anenyama owoopiha ekumaga muniya.’ (Dan. 7:1-3) Teto Daniyeli annasoriha yoroha ela enatapuleliwa. Anenyama ala owoopiha enatapulela amwene annayi obe onamathonga. (Omwileri Daniel 7:15-17.) Makalelo ala ootapuleliwa, enonikavihera woonelamo wi anenyama ala nawonilihu va Apocalipse podi wera enawagana anamathonga.
5 Vano, nnafuna noone dholaddaniha dhinawogiwa va livuru na Apocalipse. Neragana yeyo, nnere woona makalelo Bibliya ananikaviheriye woonelamo kadda yoladdaniha. Vobajha, nnafuna nambele woonelamo anenyama ala owoopiha enatapuleliwa. Nera ndo, nnere woona enapadduwa ddi ni anenyama ala. Omagomiherowa, nnere woonelamo dhopadduwa ndha dhinatapulela ddi peeno.
AMWIDDANI AMULUGU EHINONIWA
6. Mwanenyama ola owoopiha anna musolo 7 anasorihiwa va Apocalipse 13:1-4 anatapulela ddi?
6 Mwanenyama a musolo 7 anatapulela ddi? (Omwileri Apocalipse 13:1-4.) Mwanenyama ola anakala ninga Nyarugwe, mbwenye manyalwayeya enaligana ni manyalo a nikulukumwa ni mulomo wa poddogoma, nuliyeya anna manyaga kumi. Ala, bimakalelo mamodhave a anenyama annayi enawogiwa livuru na Daniyeli. Mbwenye livuru na Apocalipse dhikalelo ndha, anna di mwanenyama mmodha baahi, ohiya anenyama annayi oohiyana. Mwanenyama ola owopiha kanatapulela onomathonga wa muthu mmodha baahi obe onamathonga wa elabo yatene. Murumiwi Juwawu wera oliye ‘ovahiwa onamathonga wa mahimo aatene, athu aatene, dhiwogelo ni malogoya.’ Bumwahaya, oliye ohukanna kopolo dhowinjhiva okwaranya onamathonga wa muthu mmodha baahi. (Apo. 13:7) Mowindala, mwanenyama ola owopiha podi otapulelaga onamathonga watene ori mwilaboni ofiyera peeno.b — Ecl. 8:9.
7. Kadda musolo wa musolo 7 ndha, enatapulela ddi?
7 Kadda musolo wa mwanenyama ola onatapulela ddi? Kapitulu 17 ya livuru na Apocalipse, nnomusoriha mwanenyama owopiha, asorihiwe va kapitulu 13 na livuru na Apocalipse. Apocalipse 17:10, anihina: ‘Ni ehikalawo mamwene 7. 5 ehimala omora, mmodha alive txithi, mmodhaya kanafiye, mbwenye afiya anere olegela mudhidhi vang’ono.’ Onamathonga watene wa elabo, Saddana alabiheriye, atanu a yayo enaligahihiwa ni ‘musolo 7’, mwaha wi aliwa yahikanna kopolo dhowinjhiva. Atanu a kopolo ndha, yahikumelela mwilaboni: Egipitu, Asiriya, Babiloniya, Medo-persiya, ni Gresiya. Onamathonga wanetanu nammodha, Roma, eera othongave Juwawu agakenle dhowoona dha livuru na Apocalipse. Baani akale onamathonga wanethanu nabili ni musolo 7 obe onamathonga wogomihera wa elabo yatene?
8. Onamathonga baani welabo ela, onatonyihedha musolo wanetanu nabili wa mwanenyama owopiha?
8 Obajha ovanene, nnere woona wi dhovuhulela dhinafwanyeya va livuru na Daniyeli nnonikavihera onona musolo wanetanu nabili ni wogomihera wa mwanenyama ola owopiha. Onamathonga baani wa elabo yatene onathonga malabo yala ookuthula obe ‘labo na Nabwiya’? (Apo. 1:10) Onamathonga wula wa elabo yatene ohukanna anamathonga abili akopolo enalaba vamodha. Anamathonga ayo baala, Reino Unido ni Estados Unidos da América, ni madhu mamodha, aliwa enokosa epaddi woonamathonga wa elabo yatene, Anglo-Americano. Ola bumusolo wanetanu nabili wa mwanenyama owopiha anasorihiwa va Apocalipse 13:1-4.
9. Mwanenyama owopiha anna ‘manyaga menli ninga a nimbila’ enamutonyihedha aani?
9 Kapitulu 13 ya livuru na Apocalipse, enononiha wihina musolo wanetanu nabili obe nere onamathonga welabo yatene Anglo-Americana, dhoweriha dhaye dhinakala ninga dha mwanenyama yola, ‘anna manyaga 2 ooligana ni manyaga a nimbila na mulobwana mbwenye wambela owoga ninga nowa enlubale.’ Mbwenye mwanenyama ola owopiha, ‘onowawerana matikiniho manlubale, ofiyedha omoriha motho obajha odhulu ofiyedha elabo yavati, ni wooniwaga vamentoni vaathu.’ (Apo. 13:11-15) Kapitulu 16 ni 19 ya Apocalipse, dhinomwithana mwanenyama ola owopiha ‘namavuhulela owoota.’ (Apo. 16:13; 19:20) Daniyeli anosoriha ethu yoligana, asorihaga wi onamathonga wa elabo yatene Anglo Americana were watatamula makathamiho owinjhiva. (Dan. 8:19, 23, 24, nota.) Siyeyo epadduwe mudhidhi wa koddo yanabiili yapele elabo yatene. Bomba biili dhinlubale, dhamarinhe koddo oPasifiku, yaari mabasa yapanre asiyentista oBritaniko ni owaMerika. Nimakalelo yala, Anglo-Americana onamathonga welabo yatene, fafiyedhiliye ‘omoriha motho obajha odhulu ofiyedha elabo yavati.’
10. Mwanenyama owopiha oofiila anatapulela ddi? (Apocalipse 13:14, 15; 17:8, 11)
10 Voharela, nnomoona mwanenyama mmodha owopiha. Ola anoligana ni mwanenyama a musolo mitanu nabili, ni anoligana ni oliye, ohiyanawa orivo sowi oliye dakothokwa obe neere oofiila. Oliye anasorihiwa ninga ‘mwene anetanu natharu.’c (Omwileri Apocalipse 13:14, 15; 17:8, 11.) Juwawu anosoriha wihina mwene ola, eere okumelela, indo arimeele, vogomiherava akumelele dila biili. Ala makalelo apama owithana nikuru nna nakudda Estados Unidos, enalabela muselu wapulitika wa anamathonga weelabo! Vobajha, aakumelele ninga Liga das Nações. Nufiya koddo yanabili, oliye orimeela. Nuwindo, okumelela dila bili ninga anoniwiye peeno, Nações Unidas.
11. Ethu baani anamathonga eelabo eneriwana, ki mwahaya bwaddi niihowelaga woova?
11 Anenyama ala owopiha obe anamathonga, enowakongomedha athu omurugunuwela Yehova ni adhaari aye. Moladdaniha, aliwa ‘enowatujela mamwene a elabo yavati wi etugumanele owana koddo ya nlabo ninlubale na Mulugu, Akopolo dhatedhene.’ (Apo. 16:13, 14, 16) Mbwenye iyo kannahowela woova. Yehova Mulugu ehu akopolo, mohulegela anere werana ethu-situ wihina aavuluse atene yale enakavihera omwene waaye. — Eze. 38:21-23.
12. Enaapadduwele ddi anenyama atene owopiha?
12 Enaapadduwele ddi anenyama atene owopiha? Apocalipse 19:20 anowakula eegi: ‘Nowa yowopiha ofwanyiwa, vamodha ni namavuhulela owoota, yeresana dhintelelo osogolo waye aalekethiyena aliba yakenle sinale ya mwanenyama owopiha ni yakokorela ekwamuthu yaye. Egaali amentweene, aatene ovokedhiwa vanthiyani na mootho nnapaha ni enxofere.’ Mudhidhi yola anamathonga ala eri vampaddoni, mbwenye mohulegela amwiddani ala a Mulugu enere otolosiwa wa malabo amatene.
13. Makathamiho baani enaafwanya makiristawu mwaha waanamathonga?
13 Eyo enatapulela ddi wa iyo? Ninga makiristawu, nnohowela okala oororomeleya wa Mulugu ni omwene waye. (João 18:36) Wihina nande werana ndo, nnohowela ohukala epaddi yelabo ni nihivolosihege mpulitikani yelabo yela. Mbwenye werana eyo kahi ethu yokweya, mwaha anamathonga eelabo, enafuna ekaviheriwege ni kopolo dhatedhene, wodhela dhowoga dhehu ni dhowera dhehu. Ale enarumedha ndhe anamathonga enawogiwa enowakela sinale ya mwanenyama ola owopiha. (Apo. 13:16, 17) Muthu di muthu anaakele sinale ela, kanarumedhiwa vamentoni va Yehova ni anoyelela okanna egumi yohimala. (Apo. 14:9, 10; 20:4) Bumwahaya, sathima odidelave ohukala epaddi yelabo, naarive anamathonga yerege oniharahara.
OMAKUTHULO WAMANYAZO WINANFWANYE MUHIYANA AMARARUWO
14. Yowoona baani yotikiniha Juwawu ooniliye mowiwanana ni Apocalipse 17: 3-5?
14 Murumiwi Juwawu, wera ahitikina ni ethu ooniliye. Oliye ahimoona muhiyana agamugiratele mwanenyama owopiha mmodha. (Apo. 17:1, 2, 6) Muhiyana ola, di namararuwa munlubale anithaniwa ‘Babilobiya munddimuwa’ oliye anna ‘wawerana mararuwo ni anamathonga eelabo.’ — Omwileri Apocalipse 17:3-5.
15-16. Babiloniya munddimuwa baani, ki iyo nnonne addi?
15 ‘Babiloniya munddimuwa’ baani? Muhiyana ola, kahiyo nikuru na guvernu, mwaha Apocalipse anihina oliye anna oraruwa ni anamaholela a apolitika eelabo yela. (Apo. 18:9) Mwebaribarene, mwaha oliye omugwela mwanenyama ola owopiha, enatonyihedha wi duliyene anaasugwera anamaholela ala. Ohiya eyo, oliye kahiyo aliba enaweddiha malondda amwilabo ela yanrima enalamuleliwa ni Saddana. Aliba malondda ala, enosorihiwa epaddi emodhaya ya Apocalipse, ni enowithaniwa ‘aliba waweddana malondda amwilaboni.’ — Apo. 18:11, 15, 16.
16 Mbibliyani madhu owi ‘namararuwa’, podi wera enawagana ale enawoga wi nnomulabela Mulugu, mbwenye enowebedha dhikwamuthu dhosema, obe mwamakalelo mamodha enandana ni elabo. (1 Cró. 5:25; Tia. 4:4) Mbwenye Bibliya anihina wi ale enamulabela Mulugu mororomeleya boweela obe ‘kimunonne mulobwana.’ (2 Cor. 11:2; Apo. 14:4) Babiloniya akale, fwakokonre webedha wowoota, bumwahaya Babiloniya munddimuwa, anatapulela makalelo atene owebedha wowoota, obe neere oliye anatapulela makalelo amatene owebedha owoota. — Apo. 17:5, 18; osugwe mwana musolo ori mu jw.org “O que é a Babilónia a grande?”
17. Enampadduwele ddi Babiloniya munddimuwa?
17 Babiloniya munddimuya enampadduwele ddi? Apocalipse 17:16, 17 anaakula egi: ‘Manyaga kumi ni mwanenyama owopiha omooniliwe, enere omwidda mwihiyana ola amararuwo; ni enere omutalela dhowara dhaye wihina emuhiye madave, etakune nyamaaye yindo epahe yatene vamoothoni. Mwaha Mulugu ohupweha mmurimani mwaye efunelo yowerana ele anubuweliye.’ Yehova anere waweriha malogo wi emulabihere mwanenyama owopiha, oofiila obe neere Nações Unidas, wihina egujhule dhigeredha dhatedhene dhowoota ni ebanyule wihina dhihikalewo.— Apo. 18:21-24.
18. Nnohowela weera ddi negi nihivoloweliwe ni Babiloniya munddimuwa?
18 Eyo enatapulela ddi mwigumini mwehu? Iyo nnohowela okanna ‘makalelo apama owebedha eli oweela, ni ohukanna nihonya vamentoni va Mulugu.’ (Tia. 1:27) Kanihiye ovoloweliwa ni dhohudhiha dhowoota, festa dhelabo, walupa malamulo a Mulugu, ni dhilamalelo dhawipini dha Babiloniya munddimuwa! Ohiya eyo, nnohowela nawaddelege athu wihina ekumemo mBabiloniya, yahifunaga okanna nibili naaye. — Apo. 18:4.
MWIDDANI MUNLUBALE A MULUGU ONOTORIHIWA
19. Enaapadduwe ddi ni ‘nowa enlubale yoofila ninga mootho’?
19 Livuru na Apocalipse nnowoga ‘nowa enlubale yoofila ninga mootho.’ (Apo. 12:3) Nowa ela enlubale, enowana ni Yesu vamodha nangero aye. (Apo. 12:7-9) Oliye anovolowela nlogo na Mulugu, ni anowavaha kopolo anenyama ala owopiha obe neere onamathonga waathu. (Apo. 12:17; 13:4) Nowa enlubale baani? Si ‘nowa yele yobajha anithaniwa Saddana ni Diyabo.’ (Apo. 12:9; 20:2) Duliyene anaatujela amwiddani atene a Yehova.
20. Enaapadduwe ddi ni nowa enlubale?
20 Enaapadduwe ddi ni nowa enlubale? Apocalipse 20:1-3 anihina wi mungero anere onvokera Saddana mburo wowopiha, eyo enaakale ninga kambura yaye. Avokeriwa mukambura muna, ‘Saddana, kanadha anda waleketha athu amalogo ofiyera wakwana yaka 1000.’ Omakuthulowa, Saddana ni angero aye enere ‘ovokedhiwa vanthiyani na mootho ni na enxofere.’ Eyo enatapulela wihina aliwa enere otolosiwa mwamalabo amatene. (Apo. 20:10) Karajhiha wubuwela makalelo enaakale elabo muhuri Saddana newene Ademoniyu. Enaakale elabo yowoma!
21. Mwahaya bwaddi nigafwanelelaga ohagalala nindhe nnilerihu mulivuruni na Apocalipse?
21 Sapama woonelamo dholaddaniha ndha dhinatapuleliwa dhinasorihiwa livuru na Apocalipse! Iyo nihanona amwiddani a Yehova ni dhithu dhinafuna wapadduwela. Bibliya anihina ‘oohagalala duule anileri ni ndhu nootama ni enawiwa madhu a yovuhulela ela’! (Apo. 1:3) Vano amwiddani a Mulugu yamala otolosiwa, mareeliho baani enawaakele adhaari oororomeleya a Mulugu? Nnere ohudherave osongolowa, ohudhera wogomihera wa musolo ndha.
JHIBO 23 Yehova ohubajha olamulela
a Livuru na Apocalipsi nnolabihedha dholaddaniha wihina yaawoge amwiddani a Mulugu. Livuru na Danieli, nnonikavihera wonelamo dholaddaniha ndha. Va yohudhera ela, nnafuna nladdanihe dhovuhulela dhimodha dhiri va livuru na Danieli ni dhiri va Apocalipse. Eyo, enere onikavihera waanona amwiddani a Mulugu. Vasongolova, nnere woona ddi enaapadduwele.
b Dhithu dhimodha dhinooniha wihina mwanenyama ola a musolo 7 enagiwana mwamwene atene akopolo dh a politika, mwaha oliye ohukanna ‘manyaga kumi.’ Numero 10 nnolabiheriwa mBibliyani wihina yonihe wihina ethuya santero.
c Mohiyana ni mwanenyama owopiha oobajha, mwanenyama ola ooligana, kanna kara obe diyadema vamanyagani vaye. (Apo. 13:1) Eyo yereye mwaha anakumelela wa mwamwene amodha atanu nabiili, ni biyala enamuthonga. Osugwe mwana muselu musayitini onihina “O que é a fera de cor escarlate de Apocalipse Capitulu 17?”